მკურნალობის ალგორითმი

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

მიმდინარე

ყველა პაციენტის

1-ლი რიგის – ღვიძლის ფონური დაავადების მკურნალობა და ღვიძლის თანდართული დაზიანების პრევენცია

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
1-ლი რიგის – 

ღვიძლის ფონური დაავადების მკურნალობა და ღვიძლის თანდართული დაზიანების პრევენცია

ციროზი არის ღვიძლის ქრონიკული დაავადების პათოლოგიურად საბოლოო ეტაპი და მნიშვნელოვანია გამომწვევი მდგომარეობის მკურნალობა.

პერორალური პირდაპირ მოქმედი ანტივირუსული საშუალებები ითვლება პირველი რიგის მკურნალობად C ჰეპატიტის ქრონიკული ინფექციის დროს. მკურნალობის რეჟიმები დამოკიდებულია გენოტიპზე და ციროზის არსებობაზე ან არარსებობაზე.[64] მხედველობაში უნდა მივიღოთ ადგილობრივი გაიდლაინი. ანტივირუსული მედიკამენტები, როგორიცაა ტენოფოვირი და ენტეკავირი, ნაჩვენებია ქრონიკული B ჰეპატიტით გამოწვეული ციროზის სამკურნალოდ.[65][66]

ღვიძლის თანდართული დაზიანების პრევენცია შესაძლებელია ალკოჰოლისა და სხვა ჰეპატოტოქსიკური წამლების (მაგ. არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატების [NSAIDs] და პარაცეტამოლის მაღალი დოზების [>2გ/დღე]) თავიდან არიდებით, A და B ჰეპატიტის ვირუსების წინააღმდეგ იმუნიზაციით მოწყვლად პაციენტებში, მეტაბოლური რიკ-ფაქტორების მართვით, სათანადო კვების შენარჩუნებით და რეგულარული ვარჯიშით.

პლიუს – გართულებებიდს მონიტორინგი

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
პლიუს – 

გართულებებიდს მონიტორინგი

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ციროზი ასოცირებულია სერიოზულ გართულებებთან, მათ შორის პორტულ ჰიპერტენზიასთან, რომელიც იწვევს ასციტს (მომავალში რთულდება სპონტანური ბაქტერიული პერიტონიტით და ღვიძლისმიერი ჰიდროთორაქსით), გასტროეზოფაგეალური ვენების ვარიკოზულ გაგანიერებას და პორტოსისტემურ ენცეფალოპათიას, თირკმლის მწვავე დაზიანებას და ჰეპატოპულმონურ სინდრომს, პორტოპულმონურ ჰიპერტენზიას, ჰეპატოცელულურ კარცინომას, და ღვიძლის მწვავე-ქრონიკულ უკმარისობას.

ხსენებული გართულებების დროული აღმოჩენა და მკურნალობა უმნიშვნელოვანესია მათთან დაკავშირებული ავადობის და სიკვდილიანობის მინიმუმამდე დასაყვანად. გამოსახვითი ტესტები მოიცავს: მუცლის ულტრაბგერით კვლევას ასციტის გამოსავლენად; კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილის ენდოსკოპიას კუჭის და საყლაპავის ვარიკოზების გამოვლენის მიზნით; და მუცლის ულტრაბგერით კვლევას, კომპიუტერულ ტომოგრაფიას (CT) ან მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას (MRI) ჰეპატოცელულური კარცინომის გამოვლენის მიზნით.

ინდივიდუალური სიმპტომებიდან გამომდინარე შესაძლებელია საჭირო გახდეს სხვა სპეციალიზებული ტესტების ჩატარება.

იხილეთ საყლაპავის ვენების ვარიკოზული გაგანიერება, სპონტანური ბაქტერიული პერიტონიტი, ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათია, ჰეპატორენალური სინდრომი, ჰეპატოცელულარული კარცინომა, და ღვიძლის მწვავე უკმარისობა.

პლიუს – დამხმარე და პალიატიური მზრუნველობა

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
პლიუს – 

დამხმარე და პალიატიური მზრუნველობა

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

რეკომენდირებულია, რომ ციროზით ჰოსპიტალიზებული პაციენტები ოფიციალურად შეფასდეს დიეტოლოგის მიერ და მიღებულ იქნას ზომები, რათა შემცირდეს შიმშილის პერიოდი პროცედურების წინ (მაგალითად, ძილის წინ ან დილით ადრე წახემსება, თუ პროცედურა ტარდება გვიან ნაშუადღევს).[104] პარენტერალური დანამატები შესაძლოა საჭირო გახდეს მათთვის, ვინც ვერ აკმაყოფილებს ნუტრიციულ საწიროებებს პერორალურად. ციროზის მქონე მოზრდილი პირებისათვის ცილის რეკომენდირებული დოზა არის1.2-დან 1.5 გ/კგ-მდე (სხეულის იდეალური წონა) დღეში, და 1.2 -დან 2 გ/კგ-მდე (სხეულის იდეალური წონა) დღეში კრიტიკული პაციენტებისათვის.

ვინაიდან ციროზი სიცოცხლის შემზღუდველი მდგომარეობაა, პალიატიური მკურნალობა უნდა შევთავაზოთ სხვა სამკურნალო ღონისძიებებთან ერთად, და შესაძლოა რელევანტური იყოს კომპენსირებული ციროზისა და დეკომპენსირებული ციროზის მქონე პაციენტებისათვის.[127] ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაციამ და ღვიძლის დაავადებების შემსწავლელმა ამერიკულმა ასოციაციამ გამოაქვეყნა ორივე გაიდლაინი ციროზის მქონე პაციენტების პალიატიური მზრუნველობისათვის. ეს ხელს უწყობს პროგრესული მოვლის დაგეგმვას და სიმპტომების მართვას (მათ შორის ტკივილის, ქოშინის, კუნთების კრუნჩხვების, სექსუალური დისფუნქციის, უძილობის, დღისით ძილიანობის, დაღლილობის, ქავილის, შფოთვისა და დეპრესიის), მოვლის საჭიროებების სკრინინგს და ადგილობრივი პალიატიური მოვლის გუნდებთან ადრეულ კავშირს.[127][128] განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა ქრონიკული ტკივილის მართვას ღვიძლის ფუნქციის დაქვეითების ფონზე და თანამედროვე მკურნალობას რეფრაქტერული ასციტის დროს. [128]

განიხილე – ნატრიუმის შეზღუდვა და დიურეზული თერაპია ასციტის შემთხვევაში

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
განიხილე – 

ნატრიუმის შეზღუდვა და დიურეზული თერაპია ასციტის შემთხვევაში

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ასციტი ციროზის ყველაზე ხშირი გართულებაა.

ახლადდაწყებული ასციტის მქონე ყოველმა პაციენტმა უნდა ჩაიტაროს სადიაგნოსტიკო პარაცენტეზი: უჯრედების რაოდენობრივი ანალიზი, ალბუმინი, და საერთო ცილა უნდა გაისინჯოს ასციტურ სითხეში. ასციტური სითხე უნდა გაიგზავნოს ასევე კულტურასა და ციტოლოგიაზე.

აბდომინური პარაცენტეზის ანიმაციური ჩვენება
აბდომინური პარაცენტეზის ანიმაციური ჩვენება

აჩვენებს, როგორ უნდა წარმოებდეს დიაგნოსტიკური და თერაპიული აბდომინური პარაცენტეზი.

უნდა გამოვითვალოთ შრატი-ასციტის ალბუმინის გრადიენტი (SAAG): SAAG ≥1.1 გ/ლ ასციტის სითხის დაბალი საერთო ცილით შეესაბამება პორტულ ჰიპერტენზიას, რომელიც განვითარებულია მეორეულად ციროზის შემდგომ.

მკურნალობა მოიცავს მარილის გარეშე დიეტას (დღიური მიღება არაუმეტეს 5-დან 6.5 გ-მდე) და დიურეტიკების გამოყენებას.[72] პირველი რიგის არჩევის დიურეტიკი უნდა იყოს სპირონოლაქტონი ალდოსტერონზე მისი ზემოქმედებისა და შრატში კალიუმის ნორმალური დონის შენარჩუნების გამო. ფუროსემიდი შეიძლება დაემატოს პაციენტებში, რომლებიც არ რეაგირებენს სპირონოლაქტონზე.[72] უპირატესია დღეში ერთხელ დოზირება. ორივე პერორალური შარდმდენის დოზირების გაზრდა ერთდროულად შესაძლებელია ყოველ 3-5 დღეში (ვინარჩუნებთ 100მგ/40მგ შეფარდებას) იმ შემთხვევაში, თუ წონის კლება და ნატრიურეზი არასათანადოა.[129] საჭიროა შრატში ნატრიუმის, კალიუმისა და კრეატინინის მონიტორინგი.

ასციტის მქონე პაციენტებში თავიდან უნდა იქნას აცილებული ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული პრეპარატები (NSAID), ACE ინჰიბიტორები და სხვა ნეფროტოქსინები.[61]

პირველადი პარამეტრები

სპირონოლაქტონი: 100 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ, დასაწყისში, ტიტრატი საჭიროებისამებრ ყოველ 3-5 დღეში, მაქსიმუმ 400 მგ/დღე

ან

სპირონოლაქტონი: 100 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ, დასაწყისში, ტიტრატი საჭიროებისამებრ ყოველ 3-5 დღეში, მაქსიმუმ 400 მგ/დღე

და

ფუროსემიდი: 40 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ, დასაწყისში, ტიტრატი საჭიროებისამებრ ყოველ 3-5 დღეში, მაქსიმუმ 160 მგ/დღე

მე-2 რიგის – ღვიძლის ტრანსპლანტაცია

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
მე-2 რიგის – 

ღვიძლის ტრანსპლანტაცია

ციროზის გართულებების განვითარების შემთხვევაში, როგორიცაა ჰეპატოცელულური კარცინომა ან დეკომპენსაციის ნიშნები (ასციტი, სიყვითლე, ვარიკოზული ჰემორაგია, ჰეპატოპულმონური სინდრომი, ღვიძლისმიერი ჰიდროთორაქსი, პორტალური სისტემური ენცეფალოპათია ან ჰეპატორენალური სინდრომი)პაციენტი უნდა გაიგზავნოს ღვიძლის ტრანსპლანტაციაზე დაუყოვნებლივ. ტრანსპლანტაციის შეფასება შეიძლება ხანგრძლივი პროცესი იყოს და სასურველია ადრეული მიმართვა. ზოგმა პაციენტმა ღვიძლის მწვავე-ქრონიკული უკმარისობით შესაძლოა სარგებელი ნახოს ღვიძლის ადრეული ტრანსპლანტაციით.[124]

ღვიძლის ორთოტოპიური ტრანსპლანტაცია რჩება ერთდერთ განმკურნებელ თერაპიულ ვარიანტად დეკომპენსირებული ციროზის მქონე პაციენტებში.

ღვიძლის ტრანსპალნტაციის შემდგომ სასარგებლო ეფექტი გადარჩენადობის თვალსაზრისით მიიღწევა, როდესაც ღვიძლის დაავადების ბოლო სტადიის მოდელის (MELD) ქულაა ≥15. [ MELDNa ქულები (ღვიძლის ტრანსპლანტაციის დაგეგმვის მიზნით, არ არის შესაფერისი 12 წლამდე ასაკის პაციენტებისთვის) (SI განყოფილებები) Opens in new window ]

მე-2 რიგის – ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი (TIPS)

Back
მიმდინარე
|
ყველა პაციენტის
მე-2 რიგის – 

ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი (TIPS)

პაციენტებისთვის, რომლებიც ღვიძლის ტრანსპლანტაციისთვის არ არიან შესაფერისნი, უნდა გაითვალისწინონ ტრანსიუგულური ინტრაჰეპატური პორტოსისტემული შუნტირება (TIPSS).[74]

მეტა-ანალიზები მიუთითებს, რომ ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემული შუნტი არის უფრო ეფექტური, ვიდრე პარაცენტეზი რეზისტენტული ასციტის კონტროლისთვის, თუმცა დაკავშირებულია ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათიის მომატებულ რისკთან.[74][75][76][77][78][79][80] როგორც ჩანს, საერთო სიკვდილობა ამ ორ ინტერვენციას შორის არ განსხვავდება, თუმცა ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსიტემურ შუნტს გააჩნია მცირე სარგებელი ტრანსპლანტაციის გარეშე გადარჩენადობის კუთხით.[74][75][76][77][78][79][80] კოქრეინის სისტემურ მიმოხილვის და ქსელური მეტა-ანალიზის მიხედვით, მტკიცებულებების საერთო სიზუსტე (არისხი) იყო ძალიან დაბალი, პირველ რიგში, სისტემური ცდომილების გაურკვეველი ან მაღალი რისკის გამო კვლევებში, რომლებიც აფასებდნენ ინტერვენციებს რეზისტენტული ასციტის სამკურნალოდ, ციროზის მქონე პაციენტებში.[74] [ Cochrane Clinical Answers logo ]

დაავადების სიმძიმე ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტის ჩადგმის მომენტში მნიშვნელოვანი პროგნოზული ფაქტორია შედეგებისთვის.[81]

back arrow

აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას