ეტიოლოგია

ეტიოლოგიური აგენტის გამოვლინება ხდება შემთხვევათა მხოლოდ 50%-ში.[6][7][15][16][17][18][19]

ენცეფალიტის ძირითად გამომწვევებს მიეკუთვნება ვირუსები, რომელთაგან ჰერპესვირუსების ჯგუფის გამოვლენა ხდება ყველაზე ხშირად. აშშ-ში, დასავლეთ ნილოსის ვირუსი გამოვლინდა როგორც ენცეფალიტის მნიშვნელოვანი გამომწვევი2000-იანი წლის ბოლოს; ინციდენტობა შემცირდა, მაგრამ შესაძლოა იყოს ციკლური.[6] სხვა არბოვირუსები (ართროპოდებით გავრცელებადი ვირუსები) ტკიპების და კოღოების ვექტორებთან ერთად ენცეფალიტის ძირითად გამომწვევებს წარმოადგენენ მთელს მსოფლიოში. CDC: Division of vector-borne diseases (DVBD) Opens in new window

აივ პაციენტებში ენცეფალიტის ინციდენტობა გამოსწორდა მაღალაქტიური ანტირეტროვირუსული მკურნალობის შედეგად, რაც ძირითადად გამოიხატა ტოქსოპლაზმური ენცეფალიტის ინციდენტობის შემცირებით. მენინგოენცეფალიტის ძირითადი გამომწვევი ბაქტერიაა Neisseria meningitides,იგი არაპროპორციულად აზიანებს ჩვილებს (<1 წლის) და ხანდაზმულებს (>65 წელი).[7]

იმუნური სისტემით პირობადებული ანუ აუტოიმუნური ენცეფალიტები იშვიათია და გამოვლენილი ეტიოლოგიის მქონე შემთხვევების დაახლოებით ერთ მესამედს წარმოადგენს. ინციდენტობა იზრდება, რაც შესაძლებელია განპირობებული იყოს დიაგნოსტიკური ტესტების ხელმისაწვდომობის გაზრდითა და კლინიცისტებს შორის ცნობიერების გაუმჯობესებით.[6][20] მწვავე დისემინირებული ენცეფალომიელიტი (ADEM) აუტოიმუნური ენცეფალიტის ხშირ მიზეზს წარმოადგენს ბავშვებში.

ქვემოთ მოცემულია ენცეფალიტის გამომწვევი აგენტების ძირითადი ჩამონათვალი.

ვირუსული ინფექციები:

  • ჰერპეს ვირუსები: მარტივი ჰერპესის ვირუსი (HSV)-1, HSV-2, ვარიცელა ზოსტერ ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, ეპშტეინ-ბარის ვირუსი, ადამიანის ჰერპეს ვირუსი-6, ჰერპეს B-ვირუსი

  • პიკორნავირიდა/ენტეროვირუსები: ენტეროვირუსი - 71, კოქსაკიევირუსი, პოლიოვირუსი

  • Parechovirus

  • ფლავივირუსები: დასავლეთ ნილოსის ვირუსი, იაპონური ენცეფალიტის ვირუსი, ტკიპებით გავრცელებადი ენცეფალიტის ვირუსი, მურეის ველის ენცეფალიტის ვირუსი, სენტ ლუისის ენცეფალიტის ვირუსი, პოვასანის ვირუსი, დენგეს ვირუსი

  • ბუნიავირუსები: ლა კროს ვირუსი, ჯეიმსტოუნის კანიონის ვირუსი, ტოსკანას ვირუსი

  • ტოგავირუსი: ჩიკუნგუნიას ვირუსი, ცხენის ვენესუელური ენცეფალიტის ვირუსი, ცხენის დასავლეთის ენცეფალიტის ვირუსი, ცხენის აღმოსავლეთის ენცეფალიტის ვირუსი

  • პარამიქსოვირუსები: ნიპაჰ ვირუსი, ჰენდრა ვირუსი

  • სხვა: კორონავირუსი, snowshoe hare ვირუსი, ლიმფოციტური ქორიომენინგიტის ვირუსი, ყბაყურას ვირუსი, HIV, ცოფის ვირუსი, წითელას ვირუსი, ადენოვირუსი, გრიპის ვირუსი, პარაგრიპის ვირუსი, C ჰეპატიტის ვირუსი, როტავირუსი, პარვოვირუსი B19, BK ვირუსი, JC ვირუსი, ციკლოვირუსი და Zika .

ბაქტერიული ინფექციები:

  • Neisseria meningitidis-ის გამო

  • ტუბერკულოზი

  • სიფილისი

  • ლისტერია

  • ბართონელა (კატის ნაკაწრების დაავადება)

  • Borrelia burgdorferi (ლაიმის დაავადება)

  • რიკეტსია და ერლიხიოზი (კლდოვანი მთების ლაქოვანი ცხელება, ერლიხია, კოქსიელა ბურნეტი)

  • შრატში

  • ტიფოიდური ცხელება

  • ბრუცელოზი

  • ლეპტოსპიროზი

  • Tropheryma whipplei (ვიპლის დაავადება)

  • აქტინომიკოზი

  • Streptococcus agalactiae

  • Klebsiella-ს დროს

  • Streptococcus pneumoniae-ია

  • Staphylococcus aureus

  • Streptococcus viridans

  • C ჯგუფის ბეტა-ჰემოლიზური სტრეპტოკოკი

  • Treponema pallidum-ზე

  • ნოკარდია.

სოკოვანი ინფექციები:

  • კრიპტოკოკი

  • Coccidioides-სთვის

  • ჰისტოპლაზმური ინფექცია

  • ბლასტომიკოზი

  • კანდიდა

პარაზიტული ინფექციები:

  • Toxoplasma gondii-ის წინა ექსპოზიციაზე

  • ცისტიცერკოზი

  • ამებური

  • Naegleria-თან

  • Entamoeba histolyrica

  • Plasmodium falciparum

  • Balamuthia mandrillaris

  • Baylisascaris procyonis

  • ექინოკოკური გრანულოზი

  • ადამიანის აფრიკული ტრიპანოსომოზი

  • შისტოსომოზი

პარა-ინფექციები:

  • მწვავე დისემინირებული ენცეფალომიელიტი (ADEM)

  • მწვავე ჰემორაგიული ლეიკოენცეფალიტი

  • ბიკერსთაფის ენცეფალიტი

  • რასმუსენის ენცეფალიტი

პრიონული დაავადებები

  • კრეიცფელდტ-იაკობის დაავადება

პარანეოპლასტიკური სინდრომები:

  • "კლასიკური" ანტისხეულები ინტრაცელულარული ონკონეირონული ანტიგენების წინააღმდეგ (მაგ. anti-Hu)

  • ზედაპირული ანტისხეულები, რომლთა სამიზნეა ნეირონების ზედაპირი ან სინაფსური ანტიგენები (მაგ., N-მეთილ-D-ასპარტატის რეცეპტორული ანტისხეული და ლეიცინით მდიდარი გლიომა ინაქტივირებული -ანტისხეული).

პათოფიზიოლოგია

ენცეფალიტი თავის ტვინის პარენქიმის ანთებითი პროცესია. იგი დაკავშირებულია ტვინის დისფუნქციის კლინიკურ მტკიცებულებასთან, რაც გამოწვეულია ინფექციური (როგორც წესი ვირუსული) ან არაინფექციური (როგორც წესი ავტოიმუნური) პროცესებით. თავის ტვინის დაზიანების ხასიათი დამოკიდებულია სპეციფიურ პათოგენზე, მასპინძლის იმუნოლოგიურ სტატუსსა და გარემო ფაქტორებზე. ვირუსული ენცეფალიტის დროს ვირუსი თავდაპირველად შეიჭრება და რეპლიკაციას გაივლის ლოკალურ ან რეგიონალურ ქსოვილებში, როგორიცაა კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი, კანი, შარდ-სასქესო სისტემა ან რესპირატორული სისტემა. შემდგომი გავრცელება ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში ხდება ჰემატოგენური გზით (ენტეროვირუსი, არბოვირუსი, მარტივი ჰერპეს ვირუსი, HIV, ყბაყურა) ან რეტროგრადული აქსონალური ტრანსპორტით, როგორც ჰერპესის ვირუსის, ცოფის ვირუსის ან პრიონული პროტეინების იზოფორმული-სკრეპ ვარიანტის შემთხვევაში.

ვირუსის ნეიროტროპულ ცილებსა და მასპინძლის იმუნურ რეაქციას (რომელიც წარიმართება ჰუმორული ანტისხეულებით, ციტოტოქსიური T უჯრედებით, ციტოკინებით, თითოეული ნევროლოგიური ქვეტიპის ბუნებრივი იმუნიტეტით) შორის ურთიერთქმედების შედეგად ვითარდება თავის ტვინის პარენქიმის ინფექცია და ანთება.[21] ამ შემთხვევებში ნეირონების დაზიანება ვლინდება პროდუქტიული ვირუსული ინფექციის თვალსაჩინოებასთან ერთად. ამის საპირისპიროდ, აუტოიმუნური ეტიოლოგიის შემთხვევაში, თავის ტვინის ნორმალური კომპონენტების (მაგ: მიელინი) მიმართ გამომუშავდება ანტისხეულები, რაც გარკვეულ როლს ასრულებს ანტი-N-მეთილ-D-ასპარტატის რეცეპტორული ენცეფალიტებისა და სხვა პარანეოპლასტიური სინდრომების განვითარებაში. აუტოიმუნური ენცეფალიტის იმუნური შუამავლობით გამოწვეული პათოფიზიოლოგიის გათვალისწინებით, ეს მდგომარეობები ექვემდებარება იმუნოსუპრესიულ თერაპიას.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას