პირველადი პრევენცია

ენდეთ მითითებებს

ebpracticenet პრიორიტეტი მიანიჭეთ ჩამოთვლილ ადგილობრივ გაიდლაინებს:

Diabetes Mellitus Type 2ავტორი: Domus Medica | SSMGბოლო გამოქვეყნება: 2017Diabète sucré de type 2ავტორი: SSMG | Domus Medicaბოლო გამოქვეყნება: 2017

ცხოვრების წესის ფაქტორები (მაგ., სიმსუქნე და სტრესი), როგორც ჩანს, არის მე-2 დიაბეტის მიმდინარე ეპიდემიის მთავარი მამოძრავებელი ფაქტორი. ცალკეულმა მდგომარეობებმა შეიძლება გაზარდოს ტიპი 2 დიაბეტის რისკი. ესენია: გულ-სისხლძარღვთა დაავადება, ჰიპერტენზია, დისლიპიდემია, სიმსუქნე, ინსულტი, პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომი, გესტაციური დიაბეტის ისტორია და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები.[27][34]​

ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ორეტაპიან სტრატეგიას ტიპი 2 დიაბეტის მაღალი რისკის მქონე ადამიანების იდენტიფიცირებისთვის (და არადიაგნოსტირებული მე-2 დიაბეტის მქონე პირებისთვის): რისკის შეფასება და, საჭიროების შემთხვევაში, დამადასტურებელი სისხლის ანალიზი.[27] ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ზოგადი პრაქტიკის ექიმებს (პირველადი ჯანდაცვის ექიმებს) გამოიყენონ კომპიუტერზე დაფუძნებული რისკის შეფასების ვალიდური ინსტრუმენტი, რათა გამოვლინდნენ პრაქტიკის რეესტრში მყოფი ადამიანები, რომლებიც შეიძლება იყვნენ ტიპი 2 დიაბეტის მაღალი რისკის ქვეშ.[27] გარდა ამისა, იგი ურჩევს ფარმაცევტებს, ოპტიკოსებს, პროფესიული ჯანმრთელობის ექთნებს და საზოგადოების ლიდერებს გამოიყენონ ვალიდური თვითშეფასების კითხვარი ან ვალიდური ვებ ინსტრუმენტები:[27]

  • 40 წელზე უფროსი ასაკის ყველა ზრდასრული (გარდა ორსული ქალებისა)

  • 25-დან 39 წლამდე სამხრეთ აზიის, ჩინელი, აფრიკულ-კარიბის და აფრიკელი შავკანიანი ეთნიკურობის ადამიანები (ორსულების გარდა)

  • ნებისმიერი იმ სხვა მდგომარეობის მქონე მოზრდილები, რომლებიც ზრდის ტიპი 2 დიაბეტის რისკს.

მაღალი რისკის ქულის მქონე ადამიანებს უნდა შევთავაზოთ ოჯახის ექიმთან მისვლა უზმოზე პლაზმური გლუკოზის ან HbA1c ტესტის გასაკეთებლად.[27] ასევე, სისხლის ანალიზი უნდა განიხილებოდეს რისკის ქულის მიუხედავად, სამხრეთ აზიური ან ჩინური წარმოშობის 25 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის, რომელთა სხეულის მასის ინდექსი (BMI) აღემატება 23 კგ/მ²-ს.[27] ადამიანებს, რომლებიც იდენტიფიცირებულნი არიან, როგორც ტიპი 2 დიაბეტის პროგრესირების მაღალი რისკის ქვეშ მყოფნი (ე.ი. არადიაბეტური ჰიპერგლიკემია, ანუ უზმოზე გლუკოზა პლაზმაში 5,5-დან 6,9 მმოლ/ლ-მდე [99,0-დან 124,2 მგ/დლ-მდე] ან აღენიშნებათ HbA1c 42-დან 47 მმოლ/მოლამდე [6,0%-დან 6,4%-მდე]), უნდა შევთავაზოთ რეფერალი მტკიცებულებებზე დაფუძნებული, ხარისხით უზრუნველყოფილი ცხოვრების სტილის შეცვლის ინტენსიურ პროგრამაზე.[27][44]​

ინგლისში, ერთ-ერთი ასეთი პროგრამაა NHS დიაბეტის პრევენციის პროგრამა (DPP), რომელსაც ასევე უწოდებენ "ჯანმრთელი შენ" პროგრამას.[44] პროგრამა განსაზღვრავს მე-2 ტიპის დიაბეტის განვითარების რისკის ქვეშ მყოფ ადამიანებს და აწვდის მათ 9-თვიან, მტკიცებულებებზე დაფუძნებულ ცხოვრების სტილის შეცვლის პროგრამას, რომელიც ხელმისაწვდომია როგორც პირისპირ ჯგუფური სერვისი ან ონლაინ სერვისი.[44] პროგრამის დასაშვებობის სპეციფიკური კრიტერიუმებია ზრდასრული ასაკი (18-80 წლის ასაკის), არადიაბეტური ჰიპერგლიკემია, ან ანამნეზში გესტაციური შაქრიანი დიაბეტი და ნორმოგლიკემია (HbA1c <42 მმოლ/მოლი; უზმოზე პლაზმის გლუკოზა <5.5 მმოლ/ლ).[44] პროგრამაში მყოფი ადამიანები იღებენ პერსონალიზებულ მხარდაჭერას, რათა მართონ წონა, იკვებონ უფრო ჯანსაღად და იყვნენ ფიზიკურად უფრო აქტიურები ციფრული სერვისის გამოყენებით, როგორიცაა სენსორული ტექნოლოგიები, აპები, სადაც მომხმარებლებს აქვთ წვდომა ჯანმრთელობის მწვრთნელებზე, ონლაინ მხარდაჭერის ჯგუფებზე და შესაძლებლობებზე. მიზნების დასახვა და მონიტორინგი ელექტრონულად მიმდინარეობს.[44] ამ პროგრამამ შეამცირა ტიპი 2 დიაბეტის განვითარების რისკი მესამედზე მეტით იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც კურსს მთლიანად ასრულებენ.[44]

კვლევებმა აჩვენა, რომ დაბალი რისკის შემცველი ცხოვრების წესების კომბინაცია, როგორიცაა ჯანსაღი სხეულის წონის შენარჩუნება, ჯანსაღი დიეტა, რეგულარული ვარჯიში, მოწევისგან თავის შეკავება ან ალკოჰოლის მსუბუქი მოხმარება, დაკავშირებულია ტიპი 2 დიაბეტის უფრო დაბალ რისკთან.[45][46]​​​​​​​[47][48]​​​​ სიმსუქნის აგრესიული პრევენციით ყველა ასაკობრივ ჯგუფში, პოტენციურად შესაძლებელია ტიპი 2 დიაბეტის პრევენცია.[49][50]​​​  რამდენიმე კლინიკურმა კვლევამ აჩვენა, რომ წონის დაკლება ასოცირდება ტიპი 2 დიაბეტის დაგვიანებულ ან შემცირებულ დაწყებასთან მაღალი რისკის მქონე მოზრდილებში, და დიაბეტის შესწავლის ევროპული ასოციაცია გვირჩევს, რომ ჭარბი წონის ან სიმსუქნის მქონე ადამიანებს უნდა მოვუწოდოთ მინიმუმ 5% წონის დაკლებისკენ ინტენსიური ცხოვრების წესის ჩარევით.[31][45]​​[51][52][53][54][55]​​​​​​​​არადიაბეტური ჰიპერგლიკემიის გადასვლა დიაბეტში შეიძლება შემცირდეს 50%-ით, 3-4 წლის განმავლობაში, წონაში კლების (სხეულის წონის 7%) მეშვეობით, დიეტით და რეგულარული ფიზიკური აქტივობით.[51] [ Cochrane Clinical Answers logo ] ​​​​​​​​არადიაბეტური ჰიპერგლიკემიის დიაბეტად გარდაქმნას ამცირებს რამდენიმე ფარმაკოლოგიური აგენტი, როგორიცაა მეტფორმინი, ალფა-გლუკოზიდაზას ინჰიბიტორები, ორლისტატი, გლუკაგონის მსგავსი პეპტიდი 1 რეცეპტორის აგონისტები და თიაზოლიდინედიონები.​[56][57][58][59]​​​​​​[60]​​ [ Cochrane Clinical Answers logo ] [ Cochrane Clinical Answers logo ] [ Cochrane Clinical Answers logo ] ​​​​​​​​პაციენტების უმეტესობისთვის უკეთესია ცხოვრების წესის შეცვლა ან/და მეტფორმინი.[61][62][63][64]​​​​​​​​უფრო აგრესიული მულტიაგენტური ფარმაკოლოგიური ჩარევები კვლავ დავის საგანს წარმოადგენს.[65] ასევე ძალზე მნიშვნელოვანია არადიაბეტური ჰიპერგლიკემიის სკრინინგი და გულსისხლძარღვთა რისკის შემცირება ინდივიდუალური საჭიროების შესაბამისად.[66][67][68]

მეორეული პრევენცია

მაკრო და მიკროვასკულური გართულებების რისკი შეიძლება 50%-ით შემცირდეს ეფექტური მულტიფაქტორული ჩარევების ფონზე.[313]

სხვა პროფილაქტიკური ზომები, რომლებიც ამჟამად რეკომენდებულია ბრიტანეთში ტიპი 2 დიაბეტის მქონე ადამიანებისთვის:

  • წლიური გრიპის იმუნიზაცია მათთვის, ვისაც ესაჭიროება ინსულინი ან პერორალური ჰიპოგლიკემიური პრეპარატები, ან დიეტით კონტროლირებადი დიაბეტის მქონე პაციენტებში.[314]

  • პნევმოკოკური დაავადების საწინააღმდეგო ვაქცინაცია დიაბეტით დაავადებულთათვის, რომლებსაც ესაჭიროებათ ინსულინი ან ანტიდიაბეტური მედიკამენტები (არა დიაბეტით დაავადებულთათვის, რომელიც კონტროლდება დიეტით).[315]

  • ვაქცინაცია COVID-19-ის წინააღმდეგ. ნებისმიერი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტები, მათ შორის დიეტაზე კონტროლირებადი დიაბეტი და მიმდინარე გესტაციური დიაბეტი, განიხილება "კლინიკური რისკის ჯგუფში" და მათ უნდა შესთავაზონ ვაქცინაცია/ბუსტერ ვაქცინაცია.[316]

  • კბილების რეგულარულად მოვლას

  • სტრუქტურირებული, ინდივიდუალური ინფორმირება დიაბეტის შესახებ, ყოველწლიური წახალისებითა და მიმოხილვით.​[36]​

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას