მიდგომა

ენდეთ მითითებებს

ebpracticenet პრიორიტეტი მიანიჭეთ ჩამოთვლილ ადგილობრივ გაიდლაინებს:

Diabetes Mellitus Type 2ავტორი: Domus Medica | SSMGბოლო გამოქვეყნება: 2017Diabète sucré de type 2ავტორი: SSMG | Domus Medicaბოლო გამოქვეყნება: 2017

მე-2 ტიპის დიაბეტის დიაგნოზს, უფრო ხშირად, სვამენ რუტინული სკრინინგის დროს.

ძლიერი რისკფაქტორები, რომლებიც წარმოადგენენ სკრინინგის საჭიროების ჩვენებას: ხანდაზმულობა; ჭარბი წონა/სიმსუქნე; ზოგიერთი ეთნიკური ჯგუფი (მათ შორის შავკანიანი, სამხრეთ აზიელი ან ესპანური წარმომავლობა); მე-2 ტიპის დიაბეტის ოჯახური ანამნეზი; გესტაციური დიაბეტის ანამნეზი; არადიაბეტური ჰიპერგლიკემიის არსებობა; პოლიცისტური საკვერცხის სინდრომი; ჰიპერტენზია; დისლიპიდემია ან დადგენილი გულ-სისხლძარღვთა დაავადება.[27][34]

სიმპტომების მქონე პაციენტებს შეიძლება გამოუვლინდეთ: დაღლილობა, პოლიურია, პოლიდიფსია, პოლიფაგია ან წონის კლება (როგორც წესი, ჰიპერგლიკემია უფრო მძიმეა [მაგ., >16.6 მმოლ/ლ, >300 მგ/დლ]); დაბინდული მხედველობა; პარესთეზია; კანის ინფექციები (ბაქტერიული ან კანდიდოზური); საშარდე ტრაქტის ინფექციები; ან აკანტოკერატოდერმია.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: აკანტოკერატოდერმია, რომელიც მოიცავს იღლიასდიპლომირებული მედიკოსის, მელვინ ჩიუს კოლექციიდან; გამოიყენება ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@1bbcea92სიმპტომების არსებობა შეიძლება მიუთითებდეს უფრო აშკარა ჰიპერგლიკემიაზე.

დიაგნოზი

გამოიყენეთ ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის კრიტერიუმები არაორსულ მოზრდილებში დიაბეტის მტკიცე დიაგნოზის დასადგენად:[69]

  • უზმოზე პლაზმური გლუკოზის დონე ≥7.0 მმოლ/ლ-ს (≥126 მგ/დლ) შეადგენს; ან

  • პლაზმაში გლუკოზის დონე ≥11 მმოლ/ლ-ს (≥200 მგ/დლ) შეადგენს 75 გ პერორალური გლუკოზის მიღების შემდეგ ან

  • გლიკოზირებული ჰემოგლობინი (HbA1c) შეადგენს ≥48 მმოლ/ლ-ს (≥6.5%) ან

  • სიმპტომურ პაციენტებში პლაზმაში გლუკოზის დონე >11.1 მმოლ/ლ-ს (>200 მგ/დლ) შეადგენს.

არ დაადგინოთ დიაბეტის დიაგნოზი უსიმპტომო ადამიანში ერთი ტესტის შედეგის საფუძველზე.

  • უსიმპტომო პაციენტებში საჭიროა განმეორებითი დამადასტურებელი ტესტი მომდევნო დღეს.[70]​

  • პრაქტიკაში, მსუბუქი და საშუალო სიმპტომების მქონე პაციენტებში საჭიროა განმეორებითი ტესტირება, ხოლო მძიმე სიმპტომების და ტესტზე მაღალი მაჩვენებლების მქონე პაციენტს ჩვეულებრივ არ სჭირდება განმეორებითი ტესტი.

შეამოწმეთ შარდის კეტონები დიაგნოზის დროს, თუ პაციენტს აღენიშნება ჰიპერგლიკემია (პოლიურია, პოლიდიფსია, სისუსტე) და მოცულობის შემცირება (ლორწოვანი გარსების სიმშრალე, კანის ცუდი ტურგორი, ტაქიკარდია, ჰიპოტენზია და მძიმე შემთხვევებში შოკი). განაგრძეთ მონიტორინგი დაავადების სრული კურსის განმავლობაში.

  • თუ კეტონების მომატებულ რაოდენობას დროულად არ უმკურნალეთ, შესაძლოა განვითარდეს პროგრესირებადი დეჰიდრატაცია და დიაბეტური კეტოაციდოზი. დიაბეტური კეტოაციდოზი არის დიაბეტის მძიმე, სიცოცხლისათვის საშიში გართულება. უფრო ხშირია პირველი ტიპის დიაბეტის დროს, მაგრამ შეიძლება განვითარდეს მეორე ტიპის დიაბეტის დროსაც, განსაკუთრებით:[71][72][73][74]​

    • ფონური ინფექციის ან სხვა სტრესორების თანაარსებობისას.

    • გულსისხლძარღვთა პათოლოგიური მოვლენების შემდეგ, ავთვისებიანი დაავადების შემთხვევაში, ანტიფსიქოზური მედიკამენტების მიღებისას და ნატრიუმის და გლუკოზის კოტრანსპორტერის (SGLT2) ინჰიბიტორების მიღებისას.

  • იხილეთ ჩვენი თემა "დიაბეტური კეტოაციდოზი".

დიაბეტის პირველადი დიაგნოზის დროს მნიშვნელოვანია განისაზღვროს, საჭიროა თუ არა ინსულინით დაუყოვნებელი მკურნალობა (თუ ტიპი 2 დიაბეტის მქონე ზრდასრული სიმპტომატურად ჰიპერგლიკემიურია, უნდა განიხილებოდეს ინსულინის ან სულფონილშარდოვანას სამაშველო თერაპია).[36]​

ასევე მნიშვნელოვანია განვასხვავოთ ტიპი 1 და ტიპი 2 დიაბეტი, რადგან ამ მდგომარეობებს განსხვავებულად მკურნალობენ.[75] ზოგიერთ პაციენტში დიაგნოზის დასმისას შეუძლებელია დიფერენცირება 1-ელ და მე-2 ტიპის დიაბეტს შორის.[34][69]

  • დიაბეტის ქვეტიპის საწყისი კლასიფიკაცია უნდა ეფუძნებოდეს კლინიკურ საფუძვლებს.[75]

    • 1-ელი ტიპის დიაბეტი შეიძლება დაიწყოს ნებისმიერ ასაკში, მაგრამ დიაგნოზი უფრო ხშირია ახალგაზრდა (<35 წლამდე) ასაკში, უფრო გამხდარ პირებში და ხასიათდება სწრაფად დაწყებით და უფრო მძიმე სიმპტომებით, ვიდრე მე-2 ტიპის დიაბეტი.

    • არც ერთი კლინიკური მახასიათებელი ცალკეულად არ არის საკმარისი დიაგნოზის დასასმელად.[75] მაგალითად, 1-ლი ტიპის დიაბეტით დაავადებულთა საშუალო სხეულის მასის ინდექსი იზრდება და მცირდება ასაკი, რომლის დროსაც ადამიანებს უსვამენ მე-2 ტიპის დიაბეტის დიაგნოზს, ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ საშუალო სმი და ასაკი იზოლირებულად არ იქნას გამოყენებული დიაგნოზის დასადგენად.[75]

  • ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი (NICE) რეკომენდაციას უწევს, რომ 1-ლი ტიპის დიაბეტის ახალი დიაგნოზის შემდეგ, ზრდასრულებში უნდა განისაზღვროს დიაბეტის სპეციფიკური აუტოანტისხეულები.[75] ცრუ-უარყოფითი შედეგის რისკი ყველაზე დაბალია დიაგნოზის დროს.[75] გარდა ამისა, ცრუ უარყოფითი მაჩვენებელი შეიძლება შემცირდეს რაოდენობრივი ტესტების ჩატარებით 2 სხვადასხვა დიაბეტის სპეციფიკური აუტოანტისხეულისთვის (მინიმუმ 1 დადებითი იქნება).[75]

    • აუტოანტისხეულები გლუტამატის დეკარბოქილაზას 65 (GAD), პანკრეასის კუნძულების უჯრედული ანტისხეულების (ICA), ინსულინის, თიროზინ ფოსფატაზასთან დაკავშირებული კუნძულოვანი ანტიგენ 2-ის (IA-2, IA-2 ბეტა) და თუთიის ტრანსპორტერი 8-ის (ZnT8) წინააღმდეგ გვეხმარება იმუნურად გაშუალებული დიაბეტის (პირველი ტიპის დიაბეტის ყველაზე პრევალენტური ფორმა) დიაგნოსტირებაში. თუმცა, ეს ანტისხეულები დროთა განმავლობაში იკლებს, ავადმყოფობის დაწყების შემდეგ.[34][76][77][78]

  • შრატში C-პეპტიდის რუტინული გაზომვა არ უნდა იქნას გამოყენებული 1 ტიპის დიაგნოზის დასადასტურებლად; თუმცა, თუ დიაბეტის სპეციფიკური აუტოანტისხეულების ტესტი უარყოფითია, ან თუ დიაბეტის კლასიფიკაცია გაურკვეველი რჩება შემდგომი ვიზიტის დროს, შრატში C-პეპტიდის გაზომვა შეიძლება განიხილებოდეს.[75]

    • თუ C-პეპტიდის გაზომვა ნაჩვენებია, გახსოვდეთ, რომ ტესტის დისკრიმინაციული ძალა უკეთესია რაც მეტი დრო გავა თავდაპირველი სიმპტომებიდან.[75]

    • კლინიკურ პრაქტიკაში, შრატში C- პეპტიდის ტესტირება შეიძლება გაკეთდეს სისხლში გლუკოზის ტესტირების პარალელურად.[75]

  • თუ პაციენტს დაუსვეს ტიპი 2 დიაბეტის საწყისი დიაგნოზი, მაგრამ პერორალური მედიკამენტების მიღების მიუხედავად აქვს HbA1c მუდმივი/მნიშვნელოვნად მომატებული ან აქვს მუდმივი ოსმოსური სიმპტომები/წონის დაკლება, განიხილეთ აუტოანტისხეულების ტესტირება, რადგან პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს 1-ლი ტიპის დიაბეტი. ამ პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს მეორე ტიპის დიაბეტის არასწორი დიაგნოზი.

დაავადების და მაკროვასკულარული/მიკროვასკულარული გართულებების რისკის შეფასება

შეაფასეთ არტერიული წნევა, მოწევის სტატუსი, უზმოდ ცხიმების დონეები, ღვიძლის ფუნქციური სინჯები.

ბაზისურად შეაფასეთ შარდში ალბუმინ/კრეატინინის თანაფარდობა და შრატში კრეატინინის დონე, გლომერულოვანი ფილტრაციის სიჩქარის გათვალისწინებით, რადგან თირკმლის ქრონიკული დაავადება შეიძლება უკვე მიმდინარეობდეს დიაგნოსტირებისას.[34]

განიხილეთ გულის, საძილე არტერიის და პერიფერიული მიმოქცევის კლინიკური შეფასება ეკგ-ით და სისხლძარღვთა გამოკვლევით (მაგ., კოჭის და მხრის წნევის ინდექსი) დიაგნოსტიკის დროს, განსაკუთრებით გულსისხლძარღვთა სისტემის სიმპტომების შემთხვევაში.[67]

თავდაპირველი და მიმდინარე მონიტორინგი

იხილეთ "მონიტორინგის" ნაწილი მეტი დეტალისთვის.

დიაგნოზის შესახებ:

  • დაუყოვნებლივ გაგზავნეთ პაციენტი თვალის სკრინინგის ადგილობრივ სამსახურში.[36]

  • დიაბეტური ფეხის გართულების განვითარების რისკის შეფასება; გააკეთეთ ეს მინიმუმ ყოველწლიურად.[79]​ როდესაც ფეხის პრობლემები წარმოიქმნება, პაციენტებმა უნდა მიმართონ ფეხის დაცვის სამსახურს ან ფეხის მოვლის მრავალდისციპლინურ სამსახურს, საჭიროების შემთხვევაში.[79]

  • გაზომეთ შარდში ალბუმინი/კრეატინინის თანაფარდობა და განაგრძეთ შემოწმება ყოველწლიურად.

  • გაზომეთ HbA1c დონე; ეს საჭიროა ყოველ 3-6 თვეში ერთხელ (ინდივიდუალურ საჭიროებებზე მორგებული), სანამ პაციენტის HbA1c სტაბილური იქნება უცვლელი თერაპიის დროს; და ყოველ 6 თვეში ერთხელ მას შემდეგ რაც, HbA1c დონე და სისხლში გლუკოზის შემამცირებელი თერაპიის დოზები სტაბილურია.[36]

  • გაზომეთ არტერიული წნევა სულ მცირე წელიწადში ერთხელ, მეორე ტიპის დიაბეტის მქონე ზრდასრულებში, რომლებსაც მანამდე ჰიპერტანზია ან თირკმლის დაავადება არ ჰქონიათ.[80] შესთავაზეთ ცხოვრების სტილის ინტენსიური ცვლილებები.[80]

დარწმუნდით, რომ პაციენტი იღებს მუდმივ ინდივიდუალურ რჩევებს სპეციალისტისგან, რომელსაც აქვს ნუტრიციოლოგიის სპეციფიკური გამოცდილება.[80]

დიაბეტით დაავადებული ხანდაზმული ადამიანების გასინჯვისას საჭიროა ზოგადი სისტემური შეფასება.[81][82][83]​ გამოიყენეთ ვალიდური ინსტრუმენტი (მაგ. მოწყვლადობის ელექტრონული ინდექსი [eFI], როკვუდის ქულა, ან Timed Up and Go) მოწყვლადობის (frailty) კლინიკური ეჭვის დასადასტურებლად.[82][83]​ მოწყვლად პაციენტებს სჭირდებათ მიზნობრივი პერსონალიზებული მიდგომა; თერაპიის დეესკალაცია ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც გაძლიერება. მიმართეთ სპეციალისტს, თუ რჩევა გჭირდებათ.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას