მე-2 ტიპის დიაბეტი მოზრდილებში

ინსულინის ავტომატური მიწოდება/ჰიბრიდული დახურული მარყუჟის ინსულინის მიწოდება

ინსულინის ავტომატური მიწოდება/ჰიბრიდული დახურული მარყუჟის ინსულინის მიწოდება იყენებს გლუკოზის უწყვეტი მონიტორინგის ინტეგრირებულ სისტემას, ინსულინის ტუმბოს და საკონტროლო ალგორითმს, რომელიც ავტომატურად ახდენს ინსულინის კანქვეშა მიწოდების მოდულირებას.[242] მოკლევადიანი კვლევების მცირე რაოდენობამ აჩვენა ინსულინის ავტომატური მიწოდების სარგებელი მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე მოზრდილებში; თუმცა, მისი როლი ამ პოპულაციაში ბოლომდე არ არის ნათელი და საჭიროებს დამატებით გამოკვლევას.[242] მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე მოზრდილებში ერთ ღია, ერთცენტრიან, რანდომიზებულ კვლევაში, ინსულინის ავტომატური მიწოდება აუმჯობესებდა გლუკოზის კონტროლს ჰიპოგლიკემიის გაზრდის გარეშე სტანდარტულ ინსულინოთერაპიასთან შედარებით, ავტორებმა დაასკვნეს, რომ ეს შეიძლება წარმოადგენდეს პაციენტის შედეგების გაუმჯობესების უსაფრთხო და ეფექტურ მეთოდს.[243] ინსულინის ავტომატური მიწოდების სისტემები უფრო ფართოდ იქნა შესწავლილი 1 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში. ბრიტანეთის კლინიკურ დიაბეტოლოგთა ასოციაციის დახურული მარყუჟის აუდიტის პროგრამა შეიქმნა ჰიბრიდული დახურული სისტემების რეალურ სამყაროში ეფექტურობისა და უსაფრთხოების შესაფასებლად, რომლებიც კომერციულად ხელმისაწვდომია დიდ ბრიტანეთში NHS ამბულატორიულ გარემოში 1 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებისთვის HbA1c ≥8.5%-ზე.[244] კვლევამ დაასკვნა, რომ ჰიბრიდული დახურული მარყუჟის თერაპიის გამოყენება დაკავშირებულია HbA1c-ის დონის, სამიზნე დიაპაზონში ყოფნის დროის, ჰიპოგლიკემიის გაუმჯობესებასთან და დიაბეტთან დაკავშირებული დისტრესის და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებასთან 1 ტიპის დიაბეტის მქონე ადამიანებში.[244]

ინსულინის ფორმები, რომლებიც კვირაში ერთხელ კეთდება

ბაზალური ინსულინოთერაპია შეიძლება საჭირო გახდეს ტიპი 2 დიაბეტის მქონე პაციენტებში, მაგრამ შეიძლება არსებობდეს წინააღმდეგობა ყოველდღიური თერაპიის რეჟიმის ტვირთის გამო. კვირაში ერთხელ ინსულინის რეჟიმს შეუძლია დაგვეხმაროს ამ წინააღმდეგობის დაძლევაში და გააუმჯობესოს მკურნალობის საერთო შესაბამისობა. ამჟამად კლინიკური შემუშავების პროცესშია კვირაში ერთხელ გამოსაყენებელი ორი ბაზალური ინსულინი: ინსულინის icodec და ბაზალური ინსულინის Fc (BIF). კვირაში ერთხელ გამოსაყენებელი ინსულინის icodec-ის უსაფრთხოება და ეფექტურობა შეფასებული იყო პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ტიპი 2 დიაბეტი (როგორც ინსულინ-ნაივი, ისე ადრე დანიშნული ინსულინით) 3a ფაზის რანდომიზებული, კლინიკური კვლევების სერიაში (ONWARDS კვლევები). საერთო ჯამში, კვლევები ვარაუდობენ, რომ კვირაში ერთხელ ინსულინის icodec აჩვენებს არადაქვეითებულ და ზოგიერთ შემთხვევაში აღმატებულ გლიკემიურ კონტროლს დღეში ერთხელ ინსულინის ანალოგებთან, ინსულინ დეგლუდეკთან და ინსულინ გლარგინთან შედარებით, ჰიპოგლიკემიის ანალოგიურად დაბალი სიხშირით.[245][246][247][248][249] კვირაში ერთხელ BIF-ის უსაფრთხოება და ეფექტურობა დღეში ერთხელ დეგლუდეკის წინააღმდეგ ინსულინ-ნაივურ პაციენტებში, ტიპი 2 დიაბეტით, რომლებიც ადრე მკურნალობდნენ პერორალური ანტიჰიპერგლიკემიური მედიკამენტებით, შეფასდა მე-2 ფაზის რანდომიზებულ ღია კვლევაში.[250] კვლევამ დაასკვნა, რომ BIF-მა მიაღწია ძალიან კარგ გლიკემიურ კონტროლს დეგლუდეკის მსგავსად, ჰიპოგლიკემიის ან უსაფრთხოების სხვა შეშფოთებების გარეშე.[250]

ვილდაგლიპტინი

ვილდაგლიპტინი არის დიპეპტიდილ პეპტიდაზა-4 (DPP-4) ინჰიბიტორი. იგი დამტკიცებულია ევროპაში, როგორც დიეტისა და ვარჯიშის დამხმარე საშუალება მე-2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტის მქონე მოზრდილებში გლიკემიური კონტროლის გასაუმჯობესებლად (როგორც მონოთერაპია იმ პაციენტებში, რომლებშიც მეტფორმინი შეუსაბამოა უკუჩვენებების ან შეუწყნარებლობის გამო; ან კომბინაციაში სხვა სამკურნალო საშუალებებთან, მათ შორის ინსულინთან ერთად, სამკურნალოდ, როდესაც ისინი არ უზრუნველყოფენ გლიკემიის ადეკვატურ კონტროლს). კვლევებმა აჩვენა, რომ ვილდაგლიპტინთან და მეტფორმინთან კომბინირებული თერაპია აჯობებს მარტო მეტფორმინს HbA1c-ის შემცირებაში, მსგავსი უსაფრთხოების პროფილით.[251][252]

ტირზეპატიდი

ტირზეპატიდი არის პირველი კლასის ორმაგი გლუკაგონის მსგავსი პეპტიდ-1 (GLP-1)/გლუკოზადამოკიდებული ინსულინოტროპული პოლიპეპტიდის (GIP) რეცეპტორის აგონისტი. იგი დამტკიცებულია ევროპაში არასაკმარისად კონტროლირებული ტიპის 2 შაქრიანი დიაბეტის მქონე მოზრდილების სამკურნალოდ, როგორც დიეტისა და ვარჯიშის დამხმარე საშუალება (როგორც მონოთერაპია, როდესაც მეტფორმინი მიჩნეულია შეუსაბამო აუტანლობის ან უკუჩვენებების გამო; ან დიაბეტის სამკურნალო სხვა სამკურნალო საშუალებებთან ერთად). მას უფრო დიდი გავლენა აქვს გლუკოზის დონესა და წონის კონტროლზე, ვიდრე მხოლოდ შერჩევითი GLP-1 რეცეპტორის აგონისტებს, ჰიპოგლიკემიის მომატებული რისკის გარეშე.[253][254][255][256] გარდა ამისა, კვლევებმა აჩვენა, რომ 2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში ტირზეპატიდი ეფექტით აღემატებოდა ტიტრირებულ ინსულინ დეგლუდეკს (HbA1c-ის და სხეულის წონის უფრო დიდი შემცირებით და ჰიპოგლიკემიის დაბალი რისკით) და პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ტიპი 2 დიაბეტი და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკი, ტირზეპატიდი აღემატებოდა ინსულინ გლარგინს (HbA1c უფრო დიდი და კლინიკურად მნიშვნელოვანი შემცირებით ჰიპოგლიკემიის დაბალი სიხშირით).[257][258]

ბექსაგლიფლოზინი

აშშ-ს სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ (FDA) დაამტკიცა ბექსაგლიფლოზინი, პერორალური ნატრიუმ-გლუკოზის კოტრანსპორტერი-2 (SGLT2) ინჰიბიტორი, როგორც დიეტისა და ვარჯიშის დამხმარე საშუალება მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე მოზრდილებში გლიკემიური კონტროლის გასაუმჯობესებლად. მე-3 ფაზის კლინიკურ კვლევებში შეისწავლეს ბექსაგლიფლოზინი, როგორც მონოთერაპია და მეტფორმინთან კომბინაციაში ტიპი 2 დიაბეტის მქონე მოზრდილებში; ის ასევე იყო შესწავლილი 3 ფაზის კვლევებში მოზრდილებში ტიპი 2 დიაბეტით და თირკმელების ზომიერი უკმარისობით, და მოზრდილებში, რომლებსაც აქვთ ტიპი 2 დიაბეტი და დადგენილი გულსისხლძარღვთა დაავადება ან მომატებული გულსისხლძარღვთა დაავადების რისკი.[259][260][261][262][263][264][265][266][267] ბექსაგლიფლოზინით მკურნალობამ შეამცირა HbA1c პლაცებოსთან შედარებით და ეფექტურობა არ ჩამოუვარდებოდა გლიმეპირიდსა და სიტაგლიპტინს, HbA1c-ის შემცირება ნაჩვენებია ასაკის, სქესის, რასის და გეოგრაფიული რეგიონის ქვეჯგუფებში. ბექსაგლიფლოზინი არ არის ხელმისაწვდომი ევროპაში.

სოტაგლიფლოზინი

სოტაგლიფლოზინი არის პირველი ორმაგი ნატრიუმ-გლუკოზის თანატრანსპორტერის (SGLT) ინჰიბიტორი.[268] ის აინჰიბირებს როგორც თირკმლის SGLT-2-ს (ხელს უწყობს გლუკოზის მნიშვნელოვან გამოყოფას შარდში, ისევე როგორც სხვა უკვე ხელმისაწვდომი SGLT-2 სელექციური ინჰიბიტორები), ასევე ნაწლავურ SGLT-1-ს (აფერხებს გლუკოზის შეწოვას და შესაბამისად ამცირებს გლუკოზის დონეს კვების შემდგომ).[268] ხელმისაწვდომია პერორალური ფორმულირების სახით. დამტკიცებულია FDA-ს მიერ გულ-სისხლძარღვთა მიზეზით სიკვდილის რისკის შესამცირებლად, გულის უკმარისობის გამო ჰოსპიტალიზაციისა და გულის უკმარისობის გამო გადაუდებელი ვიზიტების შესამცირებლად მოზრდილებში გულის უკმარისობით, ან ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტით, თირკმელების ქრონიკული დაავადებით და სხვა გულ-სისხლძარღვთა რისკ-ფაქტორებით. დამტკიცება ეფუძნებოდა ორ რანდომიზირებულ, ორმაგად ბრმა, პლაცებოკონტროლირებად მე-3 ფაზის გულ-სისხლძარღვთა შედეგების კვლევას: SOLOIST-WHF (სოტაგლიფლოზინის ეფექტი კლინიკურ შედეგებზე ჰემოდინამიურად სტაბილურ პაციენტებში ტიპი 2 დიაბეტით გულის უკმარისობის გაუარესების შემდეგ) და SCORED (სოტაგლიფლოზინის ეფექტები გულ-სისხლძარღვთა და თირკმელების მოვლენებზე პაციენტებში ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტით, გულ-სისხლძარღვთა რისკ-ფაქტორებით და თირკმელების ზომიერად დაქვეითებული ფუნქციით).[269][270] სოტაგლიფლოზინი არ არის ხელმისაწვდომი ევროპაში.

ბემპედოის მჟავა

ბემპედოის მჟავა, ადენოზინტრიფოსფატ-ციტრატ ლიაზას ინჰიბიტორი, არის ახალი, პერორალური პრეპარატი, რომელიც ამცირებს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინების ქოლესტერინს. პრეპარატი დამტკიცებულია ევროპაში პირველადი ჰიპერქოლესტერინემიის (ჰეტეროზიგოტური ოჯახური და არაოჯახური) ან შერეული დისლიპიდემიის მქონე მოზრდილების სამკურნალოდ, როგორც დიეტის დამხმარე საშუალება სტატინებთან ერთად (ან სტატინი და ლიპიდების დაქვეითების სხვა სამკურნალო საშუალებები) პაციენტებში, რომლებსაც არ შეუძლიათ LDL ქოლესტერინის მიზნების მისაღწევად სტატინის მაქსიმალური ტოლერანტული დოზით მკურნალობა, ან ცალკე/ლიპიდების შემცირების სხვა თერაპიებთან კომბინაციაში, და პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ სტატინის აუტანლობა ან ვისთვისაც სტატინი უკუნაჩვენებია. ბემპედოის მჟავა ასევე დამტკიცებულია მსგავსი მითითებისთვის აშშ-ში. ბემპედოის მჟავა ჯერ არ არის რეკომენდებული მტკიცებულებებზე დაფუძნებული გაიდლაინებით ჰიპერქოლესტერინემიის მართვისთვის. თუმცა, NICE ტექნოლოგიის შეფასება გვირჩევს ბემპედოის მჟავას გამოყენებას ეზეტიმიბთან ერთად, როგორც პირველადი ჰიპერქოლესტერინემიის (ჰეტეროზიგოტური ოჯახური და არაოჯახური) ან შერეული დისლიპიდემიის სამკურნალოდ, როგორც დიეტის დანამატს მოზრდილებში, თუ სტატინები უკუნაჩვენებია ან არ აიტანება, ან მარტო ეზეტიმიბი არ აკონტროლებს LDL ქოლესტერინს საკმარისად, და კომერციულად ხელმისაწვდომია ბემპედოის მჟავა და ეზეტიმიბი.[271] არსებობს მტკიცებულება ერთი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევიდან, რომ ბემპედოის მჟავით მკურნალობა დაკავშირებულია გულ-სისხლძარღვთა ძირითადი გვერდითი მოვლენების რისკის შემცირებასთან (სიკვდილი გულ-სისხლძარღვთა მიზეზებით, მიოკარდიუმის არალეტალური ინფარქტი, არალეტალური ინსულტი ან კორონარული რევასკულარიზაცია) სტატინის შეუწყნარებლობის მქონე პაციენტებში. შესაბამისად, ამ ჯგუფში მისი გამოყენების გარკვეული მტკიცებულება არსებობს.[272]

ენდოსკოპიური ბარიატრიული პროცედურები

ბოლო წლებში განვითარდა ცალკეული პირველადი ენდოსკოპიური ბარიატრიული პროცედურები (მაგ., კუჭშიდა ბუშტები) სიმსუქნისა და სიმსუქნესთან დაკავშირებული გარკვეული თანმდევი დაავადებების, როგორიცაა ტიპი 2 დიაბეტი, სამართავად, რაც წარმოადგენს შუალედურ გამოსავალს, ცხოვრების სტილის ცვლილებებსა და უფრო ინვაზიურ ბარიატრიულ ქირურგიას შორის.[28] ზოგადად, ენდოსკოპიური ბარიატრიული პროცედურები ოდნავ ნაკლებად ეფექტურია, ვიდრე ბარიატრიული ქირურგია, თუმცა ისინი პოტენციურად შედარებით უფრო უსაფრთხო, ნაკლებად ინვაზიური და უფრო შექცევადია.[28]