კვლევები
1-ად შესაკვეთი გამოკვლევები
ასპარტატ ტრანსამინაზა
ტესტი
მიუთითებს ღვიძლის ანთებით პროცესზე. მომატებულია აუტოიმუნური ჰეპატიტის თავდაპირველი გამოვლენისას.
მომატებულია ღვიძლის სხვა დაავადებებისას. არ არის სპეციფიკური ღვიძლის დაავადებებისთვის.
მაღალი სიდიდეა ფულმინანტურ ფორმებში.
შედეგი
მონაცემები არის 200-დან 300-მდეა საერთაშორისო ერთეული/ლ
ალანინ ტრანსამინაზა
ტესტი
მიუთითებს ღვიძლის ანთებით პროცესზე. მომატებულია აუტოიმუნური ჰეპატიტის თავდაპირველი გამოვლენისას.
მომატებულია ღვიძლის სხვა დაავადებებისას. არ არის სპეციფიკური ღვიძლის დაავადებებისთვის.
მაღალი სიდიდეა ფულმინანტურ ფორმებში.
შედეგი
მონაცემები არის 200-დან 300-მდეა საერთაშორისო ერთეული/ლ
ბილირუბინი
ტესტი
აუტოიმუნური ჰეპატიტის მქონე პაციენტთა უმეტესობაში მომატებულია.
ასევე მომატებულია ღვიძლის სხვა დაავადებებისას, გილბერტის სინდრომის და ბილირუბინის ტრანსპორტისა და მეტაბოლიზმის სხვა მემკვიდრეობითი დაავადებებისას, ჰემოლიზისას (როგორც წესი არაკონიუგირებული ჰიპერბილირუბინემია) და არაეფექტური ერითროპოეზისას.
ქოლესტატურ ფორმებში კონიუგირებული ბილირუბინის მაღალი დონე (იშვიათია).[1]
შედეგი
მსუბუქადიდან საშუალომდე მომატებული
გამა გლუტამილტრანსფერაზა (გამა-GT)
ტესტი
როდესაც გამა-გლუტამილტრანსფერაზას და ტუტე ფოსფატაზას დონე მნიშვნელოვნად მომატებულია, ან ტუტე ფოსფატაზა: ამინოტრანსფერაზას ფარდობა 3-ზე მეტია, მოსალოდნელია სანაღვლე გზების დაზიანება. ამ შემთხვევაში განხილული უნდა იყოს მასკლეროზებელი ქოლანგიტი ან აუტოიმუნური ჰეპატიტის მასკლეროზებელი ქონალგიტის გადაფარვის სინდრომი.
გამა-GT-ის (გამა-გლუტამილტრანსფერაზას) დონე აგრეთვე მომატებულია ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარების, ინტრაჰეპატური ან ექსტრაჰეპატური ქოლესტაზის და ბილიური ობსტრუქციის, სხვა წარმომავლობის მქონე ჰეპატოცელულარული დაავადების და ჰეპატური ავთვისებიანი მდგომარეობების დროს.
მაღალი დონე არის ქოლესტაზურ ფორმებში (იშვიათად) და გადაფარვის სინდრომებში.
შედეგი
მსუბუქადიდან საშუალომდე მომატებული
ტუტე ფოსფატაზა
ტესტი
პაციენტთა მხოლოდ 21%-ს აქვს ტუტე ფოსფატაზას დონის მატება, რომელიც 2-ჯერ აღემატება ნორმალურ დონეს და არცერთს არ აქვს კლასიკური დაავადებისას, რომელიც აღემატება ნორმას 4-ჯერ.[13] როდესაც გამა-გლუტამილტრანსფერაზა და ტუტე ფოსფატაზას დონე მნიშვნელოვნად მომატებულია, ან ტუტე ფოსფატაზა: ამინოტრანსფერაზას ფარდობა 3-ზე მეტია, მოსალოდნელია სანაღვლე გზების დაზიანება და უნდა იქნას განხილული მასკლეროზებელი ქოლანგიტის ან აუტოიმუნური ჰეპატიტის-მასკლეროზებელი ქონალგიტის გადაფარვის სინდრომი.
დონე ასევე იზრდება ინტრაჰეპატური ან ექსტრაჰეპატური ქოლესტაზისით, სხვა წარმომავლობის მქონე ჰეპატოცელულარული დაავადებით და ძვლის ზოგიერთი დაავადებით.
მაღალი დონე არის ქოლესტაზურ ფორმებში (იშვიათად) და გადაფარვის სინდრომებში.[13]
შედეგი
მსუბუქადიდან საშუალომდე მომატებული
შრატის გლობულინი
ტესტი
გამა გლობულინის დონე როგორც წესი ნორმას 1.2- 3.0 ჯერ აღემატება; მეტად შესამჩნევი მომატება უფრო მეტად გვხვდება პირველი ტიპის აუტოიმუნური ჰეპატიტის, ვიდრე მეორე ტიპის მქონე პაციენტებთან.[3] ჰიპერგლობულინემია დაკავშირებულია მოცირკულირე აუტოანტისხეულებთან. გამა გლობულინის მომატებული დონე გამოვლენილია პაციენტთა დაახლოებით 85%-ში.[26] ნორმალური გლობულინის ან იმუნოგლობულინ G-ს (IgG) ნორმალურ დონეს არ შეუძლია გამორიცხოს აუტოიმუნური ჰეპატიტის დიაგნოზი.
IgG მაღალი დონის არსებობა ძალიან გამორჩეული თვისებაა (IgA და IgM დონეები ჩვეულებრივ ნორმალურია). IgA ან IgM დონის მომატება მიუთითებს სხვადასხვა დაავადებებზე, როგორიცაა შესაბამისად ალკოჰოლური სტეატოჰეპატიტი და პირველადი ბილიარული ქოლანგიტი (PBC).[26]
ტესტი არ არის სპეციფიკური ღვიძლის დაავადებისთვის, მომატებული დონეები ხშირად ნანახია ჰოჯკინის დაავადების, ქრონიკული ლიმფოციტური ლეიკემიისა და ლიმფომის დროს. ვენური სისხლის ნიმუშების აღებისას საჭიროა პროცედურამდე 8 საათის განმავლობაში პაციენტმა არ მიიღოს საჭმელი.[3]
შედეგი
მკვეთრად გაიზარდა პაციენტებში არანამკურნალევი AIH-ით (IgG- უპირატესად პოლიკლონური ჰიპერგამაგლობულინემია); IgA და IgM დონე ჩვეულებრივ ნორმალურია
ალბუმინის დონე შრატში
ტესტი
ჰეპატოცელულარული ფუნქციის კარგი ინდიკატორია. ღვიძლის ქრონიკული დაავადების უმეტეს ფორმაში, განსაკუთრებით კი ციროზის დორს შრატში ალბუმინის დონე შემცირებულია.
შემცირებულია აგრეთვე ნეფროზული სინდრომის, მალნუტრიციისა და მალაბსორბციის, ქრონიკული ინფექციისა და სისხლდენის (ჰემორაგია, დამწვრობა, ექსუდატები) ან გასტროინტესტინური ტრაქტიდან სისხლდენის დროს (ცილის კარგვით განპირობებული ენტეროპათიები).
შედეგი
დაქვეითებული
პროთრომბინის დრო
ტესტი
ჰეპატოცელულარული ფუნქციის კარგი ინდიკატორია. გახანგრძლივებულია ციროზის ან სხვა მიზეზით გამოწვეული ღვიძლის ფულმინანტური უკმარისობის, კოაგულაციური ფაქტორების გენეტიკური პათოლოგიის ( VII ფაქტორის თანდაყოლილი დეფიციტი) ან ანტიკოაგულანტების (ვარფარინით თერაპიის) გამოყენების დროს.
შედეგი
გახანგრძლივებულია
გასათვალისწინებელი კვლევები
ბირთვის საწინააღმდეგო ანტისხეულები (ANA, ანტინუკლეური ანტისხეულები)
ტესტი
ანტინუკლეური ანტისხეულები არ არის დაავადებისთვის სპეციფიკური და პათოლოგიური შედეგები შესაძლოა გამოვლინდეს სისტემური წითელი მგლურას, სკლეროდერმის, შერეული შემაერთებელი ქსოვილის დაავადების, შოგრენის სინდრომის, პირველადი ბილიარული ციროზის, პირველადი მასკლეროზებელი ქოლანგიტის, არა-ალკოჰოლური სტეატოჰეპატიტის, C ჰეპატიტის, ტუბერკულოზის, ფილტვის ინტერსტიციული ფიბროზის და მანეკროზებელი ვასკულიტის დროს. გვხვდება 1 ტიპის AIH-ის მქონე პაციენტების 43%-ში.[26]
ტიტრები როგორც წესი 1:160-ზე მეტია, მაგრამ დაბალი ტიტრები (1:40-დან 1:80-მდე) სხვა მხრივ შეთავსებადი ნიშნების მქონე პაციენტთან დიაგნოზს არ გამორიცხავს.
ნორმალური მოსახლეობის 5 %-ს შესაძლოა ჰქონეს ტიტრი 1:160-სა და 1:320-ს შორის.[3][18]
შედეგი
მოზრდილებში ტიტრი 1:80 ან მაღალი ( 1:40 ან მაღალი ბავშვებში) დაკავშირებულია აუტოიმუნური ჰეპატიტის პირველ ტიპთან
გლუვი კუნთის ანტისხეულები (SMAs)
ტესტი
გლუვი კუნთის ანტისხეულები (SMAs) არ არის დაავადებისთვის სპეციფიკური და პათოლოგიური შედეგები შესაძლოა გამოვლინდეს მედიკამენტოზური ჰეპატიტის, კრიპტოგენული ციროზის, გარდამავალი ვირუსული ინფექციისა და ღვიძლის სხვა დაავადებების დროს.
შედეგი
მოზრდილებში ტიტრი 1:80 ან მაღალი ( 1:40 ან მაღალი ბავშვებში) დაკავშირებულია აუტოიმუნური ჰეპატიტის პირველ ტიპთან
ანტი-ხსნადი ღვიძლის ანტიგენები ან ღვიძლის/პანკრეასის (ანტი-SLA/LP)
ტესტი
ისინი აუტოიმუნური ჰეპატიტის მაღალ სპეციფიკური მარკერებია. 50-kDa ციტოზოლური პროტეინი არის სამიზნე ანტიგენი.[2] გვხვდება AIH-ით დაავადებული ყველა პაციენტის დაახლოებით 10%-30%-ში.[28][29] Anti-SLA/LP არის დაავადების ერთადერთი სპეციფიკური ავტო-ანტისხეულია და, შესაბამისად, აქვს მაღალი დიაგნოსტიკური მნიშვნელობა. ამან გამოიწვია სანდო კომერციული ლაბორატორიული ტესტების შემუშავება ანტი-SLA/LP-ის გამოვლენისთვის (ფერმენტთან დაკავშირებული იმუნოსორბენტული ანალიზი [ELISA] და წერტილოვანი ბლოტი).[26]
შედეგი
შეიძლება დადებითი იყოს 1 ტიპის AIH-ის მქონე პაციენტებში
პერინუკეალეარული ანტი-ნეიტროფილური ციტოპლაზმური ანტისხეულები (pANCA)
ტესტი
პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ სერონეგატიური ANA/SMA ან ანტი-SLA/LP, დიანოსტირების დასახმარებლად გამოსადეგია ატიპიური pANCA-ს ტესტირება. [1]pANCA-ის პრევალენტობა, რომელიც ტრადიციულად ასოცირდება პირველად მასკლეროზირებელ ქოლანგიტთან და ნაწლავის ანთებით დაავადებასთან, არის 1 ტიპის AIH-ის მქონე პაციენტების 40%-დან 95%-ში.[2][3]
შედეგი
ატიპური p-ANCA შესაძლოა გამოვლინდეს ტიპი 1 აუტოიმუნური ჰეპატიტის მქონე პაციენტებში
ერთძაფიანი დნმ-ის (ანტი-ssDNA) საწინააღდეგო ანტისხეულები
ტესტი
პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ანტინუკლეურ (ანტიბირთვულ) ანტისხეულებზე (ANA) - დადებითი ტიპი 1 აუტოიმუნური ჰეპატიტი, შესაძლოა აგრეთვე ქონდეთ ანტი-dsDNA ანტისხეულები.[27]
შედეგი
აუტოიმუნური ჰეპატიტის პირველი ტიპის მქონე ზოგიერთ პაციენტში დადებითია
ორძაფიანი დნმ-ის საწინააღმდეგო ანტისხეულები (ანტი-dsDNA ანტისხეულები)
ტესტი
პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ანტინუკლეურ (ანტიბირთვულ) ანტისხეულებზე (ANA) - დადებითი ტიპი 1 აუტოიმუნური ჰეპატიტი, შესაძლოა აგრეთვე ქონდეთ ანტი-dsDNA.[27]
აგრეთვე დადებითია სისტემური წითელი მგლურას, რევმატოიდული ართრიტის, შოგრენის სინდრომის, სკლეროდერმისა და რეინოს დაავადების დროს.
შედეგი
აუტოიმუნური ჰეპატიტის პირველი ტიპის მქონე ზოგიერთ პაციენტში დადებითია
ანტისხეულები ღვიძლის/თირკმლის მიკროსომების ტიპი 1 ანტიგენზე (ანტი-LKM-1 ანტისხეულები)
ტესტი
მეორე ტიპის აუტოიმუნური ჰეპატიტის დიაგნოსტირების სეროლოგიური მარკერია.[1]
შედეგი
მოზრდილებში ტიტრი 1:80 ან მაღალი (1:20 ან მაღალი ბავშვებში) დაკავშირებულია აუტოიმუნური ჰეპატიტის მეორე ტიპთან
ანტისხეულები ღვიძლის/თირკმლის მიკროსომების ტიპი 3 ანტიგენზე (ანტი-LKM-3)
ტესტი
Anti-LKM-3 ანტისხეულები მეორე ტიპის აუტოიმუნური ჰეპატიტის მქონე პაციენტების 17%-თან გვხვდება, რაც შეიძლება გამოვიყენოთ სერონეგატიური პაციენტების შეფასებისას.[1] ისინი აგრეთვე ნანახია C ჰეპატიტის ვირუსული ინფექციის მქონე ზოგიერთ პაციენტთან.[2]
შედეგი
მეორე ტიპის აუტოიმუნური ჰეპატიტისას იშვიათადაა დადებითი
ანტისხეულები ღვიძლის ციტოზოლ 1 ანტიგენის მიმართ (ანტი-LC1)
ტესტი
ანტი-LC1 ანტისხეული ტიპი 2 აუტოიმუნური ჰეპატიტის სპეციფიკური მარკერია, თირკმელების და ღვიძლის მიკროსომების ანტისხეულების - 1 აუტო-ანტისხეულებთან ერთად.
ანტი-LC1 ანტისხეულები გვხვდება ანტი-LKM-1 მქონე პაციენტების 32% ში, მეტწილად მძიმე დაავადების მქონე ბავშვებში.[1]
შედეგი
ტიპი2 აუტოიმუნური ჰეპატიტის მქონე ზოგიერთ პაციენტთან დადებითია
ანტიმიტოქონდრიული ანტისხეულები (AMAs)
ტესტი
ცალკე აღებული ანტიმიტოქონდრიული ანტისხეულის მომატების შემთხვევაში ფაქტიურად პირველადი ბილიარული ციროზის დიაგნოზი უნდა დაისვას, გარდა იმ იშვიათი შემთხვევისა, როდესაც არის აუტოიმუნური ჰეპატიტის/პირველადი ბილიური ციროზის გადაფარვის სინდრომი.
შედეგი
იშვიათად დადებითია აუტოიმუნური ჰეპატიტის დროს, ჩვეულებრივ თან ახლავს ანტინუკლეური (ანტიბირთვული) ანტისხეულები (ANA), ღვიძლის ანტიგენის ხსნადი ანტისხეულები (SLAs) და/ან გლუვი კუნთების აუტოანტისხეულები (SMAs)
ანტისხეულები ასიალოგლიკოპროტეინის რეცეპტორის წინააღმდეგ (ანტი-ASGP-R)
ტესტი
ანტი-ASGP-R-ის დადგენა შესაძლოა სარგებლიანი იყოს იმ პაციენტების დასადგენად, რომლებიც სეროუარყოფითები არიან ტრადიციული მარკერებისადმი, თუმცა შესაძლოა ისინი თანაარსებობდნენ ანტინუკლეურ (ანტიბირთვულ) ანტისხეულებთან (ANA), გლუვი კუნთის აუტოანტისხეულებთან (SMAs) ან თირკმელების და ღვიძლის მიკროსომების ანტისხეულები-1-თან.[2]
აგრეთვე გვხვდება პირველადი ბილიური ციროზის, ქრონიკული ვირუსული B და C ჰეპატიტის და ღვიძის ალკოჰოლური დაავადების მქონე ზოგიერთ პაციენტში, თუმცა ნაკლები სიხშირითა და დაბალი ტიტრით.
შედეგი
დადგენილია აუტოიმუნური ჰეპატიტის მქონე პაციენტთა 90%ში
IgM ანტისხეულები A ჰეპატიტის ვირუსის საწინააღმდეგოდ (IgM anti-HAV)
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: A ჰეპატიტი.
შედეგი
უარყოფითი
B ჰეპატიტის ზედაპირული ანტიგენი (HBsAg)
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: B ჰეპატიტი.
შედეგი
უარყოფითი
B ჰეპატიტის ბირთვის ანტიგენის საწინააღდეგო ანტისხეულები (anti-HBc)
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: B ჰეპატიტი.
შედეგი
უარყოფითი
C ჰეპატიტის ანტისხეულები და ვირუსული რნმ
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: C ჰეპატიტი.
შედეგი
უარყოფითი
ცერულოპლაზმინი
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: ვილსონის დაავადება.
შედეგი
ნორმის ფარგლებში
ალფა-1 ანტიტრიფსინი
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: ალფა-1 ანტიტრიფსინის დეფიციტი.
შედეგი
ნორმის ფარგლებში
შრატის რკინა და საერთო რკინის დაკავშირების უნარი
ტესტი
ალტერნატიული დიაგნოზის გამოსარიცხი ტესტი: ჰემოქრომატოზი.
შედეგი
ნორმის ფარგლებში
თიოპურინ მეთილტრანსფერაზა (TPMT) აქტივობა
ტესტი
არ არის აუტოიმუნური ჰეპატიტის სადიაგნოსტიკო ტესტი, მაგრამ გამოდგება მკურნალობის რეჟიმის დასადგენად.
აზათიოპრინი უკუნაჩვენებია იმ პაციენტებში, რომელთაც თიოპურინ მეთილტრანსფერაზას შემცირებული აქტივობა აქვთ.
შედეგი
შესაძლოა შემცირებული იყოს
მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი გამოკვლევა
ტესტი
პაციენტთა უმრავლესობას, რომელთაც აქვთ ღვიძლის მომატებული ფერმენტები უტარდებათ მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი გამოკვლევა. არ არსებობს AIH-სთვის დამახასიათებელი ვიზუალიზაციის მახასიათებელი; თუმცა, ულტრაბგერას შეუძლია შეაფასოს ღვიძლის გარეთ ბილიარული ობსტრუქცია, ღვიძლის მორფოლოგიაში დარღვევები და პორტულ ჰიპერტენზიასთან დაკავშირებული ცვლილებები, როგორიცაა სპლენომეგალია.[30][31]
შედეგი
არ არის AIH-სთვის დამახასიათებელი ვიზუალიზაციის მახასიათებლები; ნაღვლის დილატაცია შეიძლება გამოვლინდეს ქოლესტაზური სურათის შემთხვევაში; პორტული ჰიპერტენზიის თავისებურებები (მაგ. სპლენომეგალია შეიძლება იყოს ქრონიკულ დაავადების დროს)
ღვიძლის ბიოფსია
ტესტი
აუცილებელია დიაგნოზის დასადგენად, დაავადების სიმძიმის შესაფასებლად და მკურნალობის საჭიროების განსასაზღვრად.[1]
კანის გზა როგორც წესი არ არის მიჩნეული უსაფრთხოდ თუ INR არის 1.5 ზე მეტი ან თუ თრომბოციტების რაოდენობა 50.000/მმ^3-ზე ნაკლებია.
ტრანსიუგულარული გზა უპირატესია მძიმე ფორმის თრომბოციტოპენიის, კოაგულოპათიის და ასციტის დროს.[32]
შესაძლო გართულებებია სისხლდენა, ნაწლავის პერფორაცია და პნევმოთორაქსი. სიკვდილობის რისკი ძალიან დაბალია (0.01%).[33]
შედეგი
ხასიათდება პერიპორტული დაზიანებით ან შუალედური ჰეპატიტით (პორტული მონონუკლეური და პლაზმა უჯრედების ინფილტრატებით)
ახალი ტესტები
გარდამავალი ელასტოგრაფია (TE)
ტესტი
ულტრაბგერაზე დაფუძნებული TE შეიძლება შესრულდეს ღვიძლის ფიბროზის სტადიის დასადგენად ღვიძლის სიხისტის გაზომვების გამოყენებით, FibroScan/ვიბრაციით კონტროლირებადი TE (VCTE) მსგავსად. მას შეუძლია გარკვეული როლი შეასრულოს AIH-ის მონიტორინგში იმუნოსუპრესიული თერაპიის შემდეგ სულ მცირე 6 თვის შემდეგ, მაგრამ მისი როლი ჯერ არ არის მკაფიოდ განსაზღვრული. დიაგნოსტირების დროს TE ვერ ახერხებს ფიბროზის სტადიის ზუსტად დადგენას, რადგან ღვიძლის ანთება არის ცნობილი დამაბნეველი ფაქტორი, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს ღვიძლის ქსოვილის სიმკვრივის ცვლილება, ფიბროზისგან დამოუკიდებლად.[37]
შედეგი
ფიბროზის უფრო შორსწასული სტადიები დაკავშირებულია ღვიძლის ქსოვილის სიმკვრივის მატებასთან, რასაც საზომის ღირებულება აქვს.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას