იშემიური ინსულტი

ურჩიეთ პაციენტებს, რეაბილიტაცია გააგრძელონ ინსულტის სპეციალიზირებულ დაწესებულებებში. რეაბილიტაცია ძირითადად ეხება ყოველდღიურ აქტიურობას, მოძრაობის უნარს, კომუნიკაციის უნარს და ფიზიოლოგიურ ფუნქციონირებას, ხოლო დროთა განმავლობაში დაეხმარება საწყისი სიმპტომების გაუმჯობესებაში.[231]Winstein CJ, Stein J, Arena R, et al. Guidelines for adult stroke rehabilitation and recovery: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2016 Jun;47(6):e98-169. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000098 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27145936?tool=bestpractice.com

აუხსენით პაციენტებს, რომ დეპრესია შეიძლება განვითარდეს ინსულტის შემდეგ და თუ მკურნალობა არ ჩატარდა, შესაძლოა ხელი შეუშალოს გამოჯანმრთელებას; ნებისმიერი ძირითადი სიმპტომის ნიშანზე დახმარების მოთხოვნა მნიშვნელოვანია.

წაახალისეთ ცხოვრების წესის ცვლილებები და შესთავაზეთ პაციენტს, მიმართოს მოწევისა და ალკოჰოლის შეწყვეტის პროგრამებს საჭიროების შემთხვევაში.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com რეკომენდებულია კონსულტაცია წამლის თერაპიასთან ერთად ან მის გარეშე (ნიკოტინის ჩამნაცვლებელი, ბუპროპიონი ან ვარენიკლინი) მოწევის შეწყვეტის ხელშესაწყობად, განმეორებითი ინსულტის რისკის შემცირების მიზნით. ასევე რეკომენდებულია გარემოსდაცვითი (პასიური) თამბაქოს კვამლის თავიდან აცილება.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com

იშემიური ინსულტის მქონე პაციენტებს, რომლებიც სვამენ > 2 ალკოჰოლურ სასმელს დღეში (მამაკაცები) ან > 1 ალკოჰოლურ სასმელს დღეში (ქალები) უნდა მიეცეთ რჩევა, რომ ამოიღონ ან შეამცირონ ალკოჰოლის მოხმარება ინსულტის რისკის შესამცირებლად.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com

Stroke Association: life after stroke Opens in new window

ყველა პაციენტს, რომელსაც გადატანილი აქვს იშემიური ინსულტი ან გარდამავალი იშემიური შეტევა (TIA) და შეუძლიათ ფიზიკური დატვირთვა, მკაცრად უნდა მიიღონ რეკომენდაცია მინიმუმ ზომიერი ინტენსივობის აერობული აქტივობის შესახებ კვირაში ოთხჯერ მინიმუმ 10 წუთის განმავლობაში, ან ენერგიული ინტენსივობის აერობიკული აქტივობის შესახებ მინიმუმ 20 წუთის განმავლობაში კვირაში ორჯერ. აღნიშნულის მიზეზი არის განმეორებითი ინსულტის რისკფაქტორების შემცირება.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com [ ] For adults with stroke, how does resistance training affect outcomes?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3057/fullსწორი პასუხის ჩვენება [ ] For adults with stroke, how does cardiorespiratory training affect outcomes?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3058/fullსწორი პასუხის ჩვენება ინსულტის ან გარდამავალი იშემიური შეტევის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც შეუძლიათ და სურთ გაზარდონ ფიზიკური აქტივობა, სავარჯიშო კლასში ჩართვა, რომელიც მოიცავს კონსულტაციას ფიზიკური დატვირთვის ქცევის შესაცვლელად, შეიძლება სასარგებლო იყოს კარდიომეტაბოლური რისკის ფაქტორების შესამცირებლად და დასვენების დროს ფიზიკური აქტივობის გაზრდისთვის.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com როდესაც ეს შეუძლებელია, პაციენტის ფიზიკური აქტივობის მიზნები უნდა იყოს მორგებული მათი ვარჯიშის ამტანობაზე, გამოჯანმრთელების სტადიაზე, გარემოზე, ხელმისაწვდომ სოციალურ მხარდაჭერაზე, ფიზიკური აქტივობის პრეფერენციებზე და სპეციფიკურ დარღვევებზე, აქტივობის ლიმიტაციებზე და მონაწილეობის შეზღუდვებზე.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com ნარჩენი შესაძლებლობის შეზღუდვის მქონე ნაინსულტარი პაციენტები უნდა მიმართოთ ფიზიკურ თერაპევტებთან ან გულის რეაბილიტაციის პროფესიონალებთან, ზედამხედველობის ქვეშ მიმდინარე მიზანზე ორიენტირებული რეაბილიტაციისთვის.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com [ ] Can caregiver-mediated exercise improve outcomes in people with stroke?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1654/fullსწორი პასუხის ჩვენება ინსულტის ან გარდამავალი იშემიური შეტევის მქონე პაციენტებში, რომლებიც სხედან დიდი ხნის განმავლობაში უწყვეტად დღის განმავლობაში, შეიძლება გონივრული იყოს რეკომენდაცია გაუწიოთ მჯდომარე პერიოდის გაწყვეტას 3 წუთიანი დგომის ინტერვალით ან მსუბუქი ვარჯიში ყოველ 30 წუთში მათი გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობისთვის.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com

ინსულტისა და გარდამავალი იშემიური შეტევის მქონე პაციენტებთან მნიშვნელოვანია კონსულტაცია, დაიცვან ხმელთაშუა ზღვის ტიპის დიეტა, როგორც წესი, აქცენტით მონოუჯერი ცხიმებზე, მცენარეულ საკვებზე და თევზის მოხმარებაზე, უპირატესად ექსტრა ზეითუნის ზეთით ან თხილის დანამატებით (უპირატესია დაბალი ცხიმის დიეტასთან შედარებით), რათა შემცირდეს განმეორებითი ინსულტის რისკი.[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com

ინსულტისა და ჰიპერტენზიის მქონე პაციენტებისთვის, რომლებიც ამჟამად არ ზღუდავენ ნატრიუმის დიეტურ მიღებას, მიზანშეწონილია, რომ ინდივიდებმა შეამცირონ ნატრიუმის მიღება მინიმუმ 1 გ/დღეში ნატრიუმით (2,5 გ/დღე მარილი) გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების რისკის შესამცირებლად (ინსულტის ჩათვლით).[102]Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2021 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021 Jul;52(7):e364-467. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000375 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34024117?tool=bestpractice.com