მიდგომა

საწყისი შეფასების მიზნებია ინსულტის სინდრომის ამოცნობა, დარწმუნება კლინიკლურ სტაბილურობაში, მოკლე ნევროლოგიური გამოკვლევის ჩატარება (მაგ. ჯანმრთელობის ნაციონალური ინსტიტუტის[NIH] ინსულტის შკალით), [ NIH-ის ინსულტის ქულა Opens in new window ] და სწრაფად გადაიყვანეთ პაციენტი კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე (CT) ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის (MRI) სკანერზე, რათა დაიწყოს სკანირება რაც შეიძლება მალე.[117] დროში შეზღუდვის გამო ანამნეზი და ფიზიკალური გასინჯვა შეიძლება, გადაიდოს სკანირების ჩატარებამდე და თრომბოლიზისის ჩატარების გადაწყვეტილების მიღებამდე. ამის მიზეზი ისაა, რომ იშემიური ინსულტის სწორი დიაგნოსტიკისა და ლოკალიზაციის მგრძნობელობა და სპეციფიურობა ნევროლოგიური ანამნეზითა და გასინჯვით ფრიად დაბალია. ამასთან, ბევრი სხვა ნევროლოგიურ პათოლოგიებს შეუძლიათ ინსულტის იმიტირება. იშემიური ინსულტის სწორი დიაგნოზის დასადგენად და ინტრაკრანიალური სისხლდენის გამოსარიცხად საჭიროა კრანიოცერვიკალური CT ან MRI.

ბევრ შემთხვევაში, ნევროლოგის კონსულტაცია დახმარების აღმომჩენია. ეს განსაკუთრებით სწორია, როცა არჩევანია გასაკეთებელი თრომბოლიზისსა და სხვა მწვავე რეპერფუზიულ მკურნალობებს შორის; გაიდლაინები გვირჩევენ, რომ თრომბოლიზისი ნევროლოგებმა ჩაატარონ დაწესებულებაში დამტკიცებული შიდა მართვის პროტოკოლების მიხედვით.[117]

დაწყების დრო

ანამნეზიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, ნევროლოგიური სიმპტომების გამოვლენის გარდა, დაავადების განვითარების დროა. ინსულტის განვითარების დრო უმთავრესი მონაცემია, რაც მწვავე ინსულტის მკურნალობის შერჩევას განაპირობებს.

ინსულტის განვითარების დროის განსაზღვრა არ არის ყოველთვის ადვილი, განსაკუთრებით თუ ამის მოწმე არავინ იყო და პაციენტი კონტაქტური არაა; სიმპტომები მსუბუქადაა გამოხატული და მაშინვე არ შეინიშნება; ან მიმდინარეობა წყვეტილი და მერყევია. როდესაც სიმპტომების გამოვლენა არ იყო შემჩნეული, სიმპტომების დაწყების შესაბამისი ოპერაციული განმარტება არის დრო, როდესაც პაციენტი ბოლოს ნახეს ნორმალურ მდგომარეობაში (ანუ არ ჰქონდა ინსულტის სიმპტომები). ასევე გასათვალისწინებელია, რომ თუ სიმპტომები და ნიშნები სრულიად გაქრა წყვეტილი მიმდინარეობის შემთხვევაში, რეკანალიზაციის შესახებ გადაწყვეტილება შეიძლება, გადაისინჯოს.

წინასწარი სამედიცინო ინფორმაცია, რომელიც დაკავშირებულია ინსულტის მწვავე მართვასთან

მოიცავს:

  • ახლახან გადატანილ ინსულტს

  • მოციმციმე არითმია

  • გულყრებს, ან ეპილეფსიას

  • მიოკარდიუმის ინფარქტი

  • ახლახან ჩატარებულ ქირურგიულ ჩარევას

  • ახლახან გადატანილ ტრავმას

  • სისხლდენას

  • ანამნეზში ჰემორაგიულ ინსულტს

  • თანმხლები დაავადებები (განსაკუთრებით ჰიპერტენზია და დიაბეტი)

  • ახლა, ან ადრე ნარკოტიკების მოხმარებას

  • ფარმაკოლოგიურ მკურნალობას (გასაკუთრებით ანტიკოაგულანტებს, ინსულინს და ანტიჰიპერტენზიულ წამლებს).

სხვა რისკ ფაქტორები მოიცავს: ხანდაზმულ ასაკი (გარდა ცერებრალური ვენური თრომბოზისა, რომელიც ყველაზე ხშირად გვხვდება ახალგაზრდა ქალებში), ანამნეზში გარდამავალი იშემიური შეტევა (TIA), აფრო-ამერიკელი ან ლათინოამერიკელი (ესპანურენოვანი)/ლათინელი წარმომავლობა, მოწევა, გულის სხვა თანმხლები დაავადებები, კაროტიდული არტერიის სტენოზი და ნამგლისებრუჯრედოვანი დაავადება.[8][10][11][12][13][15][29][30][35][36][44][45]

ექიმები, ისევე, როგორც კრიტიკული მედიცინის განყოფილების პერსონალი, რომელიც პაციენტს მკურნალობს, სასურველია, დაუკავშირდნენ მოწმეს, ან უახლოეს ნათესავს(ან პიროვნებას, რომელსაც ოფიციალურად აქვს უფლება ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებები მიიღოს, მაგალითად მინდობილობა ჯანმრთელობის შესახებ). საჭიროა არა მარტო შეგროვდეს ზუსტი და სანდო ანამნეზი, არამედ მიღებული იქნას თანხმობა საჭიროების შემთხვევაში ინვაზიური გამოკვლევებისა, თუ მკურნალობის შესახებ.

არსებული სიმპტომები

ინსულტის გამოვლენილი სიმპტომები ძალიან მრავალფეროვანია და ინსულტის ლოკალიზაციასა და განვითარების მექანიზმზეა დამოკიდებული. უმეტეს შემთხვევაში იშემიური ინსულტის სიმპტომები სწრაფად ვითარდებიან, წამებსა და წუთებში.

ანტერიორული (წინა) ცირკულაციის ინსულტის ყველაზე ხშირი სიმპტომები იპსილატერალურია:

  • კიდურების და/სახის კუნთების სისუსტე

  • პარესთეზია ან დაბუჟება

  • მეტყველების გაძნელება

  • თავის ტკივილი

  • მხედველობის დაკარგვა, დაქვეითება

უკანა ცირკულაციის ინსულტი ხშირად ვლინდება შემდეგნაირად:

  • მხედველობის დაქვეითება ან გაორება

  • თავბრუსხვევა

  • კონფუზია

  • თავბრუსხვევა

  • ყლაპვის სირთულეები

  • გულისრევა

არტერიის განშრევება შეიძლება გამოვლინდეს:

  • თავის ტკივილი ან კისრის ტკივილი.

ლაკუნარული ინსულტი ხშირად ვლინდება:

  • კიდურის და/ან სახის სისუსტით (დამახასიათებელია სახის, ფეხის, და ხელის დაზიანება ერთნაირი სიხშირით)

  • მეტყველების გაძნელება

  • ატაქსია

  • პარესთეზია ან დაბუჟება (როგორც წესი, თანაბრად მოქმედებს სახეზე, ფეხზე და მკლავზე)

ცერებრალური ვენების თრომბოზი ხშირად ასოცირდება:[8]

  • თავის ტკივილი

  • გულისრევა და/ან ღებინება

  • მხედველობის დაკარგვა ან დიპლოპია

  • გულყრები

ფიზიკალური გასინჯვა და ნევროლოგიური გამოკვლევა

მწვავე ინსულტის დროს დროული და ადეკვატური ნევროლოგიური შეფასების უზრუნველსაყოფად, ჯანმრთელობის ნაციონალური ინსტიტუტის ინსულტის შკალით (NIHSS) შეფასება პრიორიტეტული უნდა იყოს. ეს ხელს უწყობს ინსულტის სიმძიმის დადგენას და იძლევა სასარგებლო ინფორმაციას მკურნალობის გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. [ NIH-ის ინსულტის ქულა Opens in new window ]

საწყისი შეფასება, სასურველია, მიმართული იყოს სასუნთქი გზების გამტარობის, სუნთქვის და სისხლის მიმოქცევის ისეთი დარღვევის გამოსავლენად, რაც გადაუდებელ მკურნალობას საჭიროებს. ზოგადი სისტემური გასინჯვით სასურველია, გამოვავლინოთ რისკ ფაქტორები, როგორებიცაა გულის არითმია, ან სარქვლოვანი პათოლოგია. არითმია, შუილი და ფილტვების შეშუპება დაკავშირებულია გულის თანმხლებ დაავადებებთან, რაც ინსულტისკენ მიდრეკილებას განაპირობებს. ინფექციები, მაგალითად, ოტიტი, მასტოიდიტი, სახის ინფექცია დაკავშირებულია ცერებრალური ვენების თრომბოზთან.[8]

სხვა ტიპის დეტალური ნევროლოგიური გამოკვლევა შეიძლება ჩატარდეს საჭიროებისამებრ მკურნალობის პარადიგმის განსაზღვრის შემდეგ.

სიმპტომების მსგავსად, ინსულტის გამოვლენილი ნიშნებიც საკმაოდ განსხვავდება მისი მექანიზმისა და ლოკალიზაციის მიხედვით.

წინა ცირკულაციის ინსულტები უფრო დაკავშირებულია:

  • სახის და/ან ქვედა კიდურების ნაწილობრივ, ან სრულ სისუსტესთან (უმეტესად ცალმხრივად)

  • ექსპრესიული და /ან რეცეპციული მეტყველების დისფუნქცია(დისფაზია)

  • მგრძნობელობის დაკარგვა სახეზე და ზედა და/ან ქვედა კიდურებზე(დაკავშირებულია სენსორულ ნეგლექტთან, თუ არა- დომინანტური ჰემისფეროს ინსულტია)

  • მხედველობის დაკარგვა ერთ თვალში ან მხედველობის ველის დეფიციტი

    • მონოკულური მხედველობის დაქვეითება შეიძლება, მოხდეს და ხშირად გარდამავალია.[118] ეს უმთავრესი ადრეული გამაფრთხილებელი სიმპტომია კაროტიდული არტერიების სტენოზის დროს. ის შეიძლება გამოვლინდეს როგორც amaurosis fugax ან ბადურის ინსულტი (ტოტი ან ცენტრალური ბადურის არტერიის ოკლუზია); ამოიცანით და გამოიკვლიეთ იმავე სისწრაფით.

  • მზერის პარეზი (ხშირად ჰორიზონტალური და ცალმხრივი) თვალის გადახრა არასწორ მხარეს(ანუ მზერის დევიაცია ტვინის დაზიანების საწინააღმდეგო მიმართულებით, ჰემიპარეზის მხარეს) უნდა მიგვანიშნებდეს გულყრის არსებობაზე, თუმცა შეიძლება შეგვხვდეს ინსულტის დროს, რომელიც აზიანებს ტვინის ხიდს ან თალამუსს. ჰორნერის სინდრომი მიგვანიშნებს საძილე არტერიის იფსილატერალურ განშრევებაზე.

უკანა ცირკულაციის ინსულტები უფრო ხშირად დაკავშირებულია:

  • კრანიული ნერვების სპეციფიურ დეფიციტთან: მაგალითად ენის ცალმხრივ სისუსტესთან, დიპლოპიასთან

  • ჰორნერის სინდრომი(ჰემილატერალური ტრიადა მიოზის, ფტოზისა და სახის ანჰიდროზის)

  • მხედველობის ველის დაქვეითება

  • დიზართრია

  • გულისრევა და/ან ღებინება

  • მოძრაობის მდგრადობისა და წონასწორობის დაღვევა

  • "ჯვარედინი" სინდრომები:

    • იპსილატერალური კრანიული ნერვების ნიშნები

    • კონტრალატერალური გრძელი მოტორული ან სენსორული ტრაქტის დისფუნქცია

  • ცნობიერების დონის შესაძლო ცვლილება და კომა

ლაკუნარული ინსულტი დაკავშირებულია:

  • სუფთა მოტორულ ჰემიპარეზთან

  • სუფთა სენსორულ ჰემიპარეზთან

  • ატაქსია

  • შერეულ მოტორულ და სენსორულ ნიშნებთან

  • დიზართრია

ცერებრალური ვენების თრომბოზი ჩვეულებრივ ასოცირდება:[8]

  • თავის ტკივილი

  • გულისრევა და/ან ღებინება

  • ვიზუალური სიმპტომები: მაგალითად, მხედველობის გარდამავალი დაბინდვა ან მხედველობის დაკარგვა, პაპილოედემა და დიპლოპია

  • სხვა კრანიალური ნეიროპათია და კეროვანი ნევროლოგიური დეფიციტი

  • გულყრები

ვინაიდან ინსულტი შეიძლება ზოგადი კლინიკური პათოლოგიის გამოვლინება იყოს, როგორიცაა ჰიპერკოაგულაციური მდგომარეობა ავთვისებიან დაავადებასთან ერთად, ან გულის იშემია, ან არითმია, დაწვრილებითი ანამნეზი ძალიან გვეხმარება შესაფერისი მკურნალობის შერჩევაში.

გამოსახულებითი კვლევები

სიცოცხლის შემანარჩუნებელი საწყისი დახმარების შემდეგ, რაც მოიცავს სასუნთქი გზების გამტარობის, სუნთქვისა და სისხლის მიმოქცევის მონაცემების მართვას, შემდეგი დაუყოვნებლივი მიზანი გარდამავალი იშემიური შეტევის ან შესაძლო იშემიური ინსულტის მქონე თითოეულ პაციენტში არის თავის ტვინის სწრაფი რადიოლოგიური ვიზუალიზაცია.[102][119] ინსულტზე ან გარდამავალ იშემიურ შეტევაზე ეჭვის არსებობის დროს, სიმპტომური იშემიური ცერებრული სისხლძარღვების დაავადების დიაგნოზის დასადასტურებლად რეკომენდებულია თავის ტვინის კომპიუტერული ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია.[102][120]როგორც წესი, პაციენტებს უტარდებათ თავის არაკონტრასტული CT, რათა გამოირიცხოს თავის ტვინში ჰემორაგია და დაინიშნოს მკურნალობა.[119][120]​

პაციენტებში, რომლებსაც ეღვიძებათ ინსულტით ან აღენიშნებათ გამოვლინების გაურკვეველი დრო საბაზისო წერტილიდან ან ბოლოს თავის დამაკმაყოფილებლად გრძნობიდან >4.5 საათის შემდეგ, მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის შესრულება შესაძლებელია დიფუზია-დადებითი სითხით შესუსტებულ ინვერსიულ აღდგენაზე (FLAIR) უარყოფითი დაზიანებების აღმოსაჩენად. ეს შეუსაბამობა დიფუზიით შეწონილ გამოსახულებასა და მაგნიტურ რეზონანსულ ტომოგრაფიაზე FLAIR ნიშნებს შორის შეიძლება სასარგებლო იყოს იმ ადამიანების შესარჩევად, ვინც შეიძლება ისარგებლოს ალტეპლაზას ინტრავენური შეყვანით ინსულტის სიმპტომების ამოცნობიდან 4,5 საათის განმავლობაში, ან ბოლოს პაციენტის დამაკმაყოფილებლად ყოფნიდან 10 საათის ფარგლებში.[119] თავის ტვინის კომპიუტერულ-ტომოგრაფიული პერფუზია ან მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია, განსაკუთრებით დიფუზური შეწონვით და გრადიენტული ექო სექვენირებით, იძლევა უფრო ზუსტ ინფორმაციას, ვიდრე კომპიუტერული ტომოგრაფია ინსულტის დაზიანების შესახებ, ნათლად ავლენს იშემიური ინფარქტის არეალს, აჩვენებს ნებისმიერ ჰემორაგიულ ცვლილებებს და შეიძლება გვაჩვენოს გამომწვევის დამატებითი მიზეზები.[120]თუმცა, MRI-ს შეიძლება დასჭირდეს 30 წუთზე მეტი დრო და ეს არ არის უნივერსალურად ხელმისაწვდომი. CT და MRI მონაცემები უნდა განიხილოს და შეაფასოს ინსულტის ვიზუალიზაციის ექსპერტიზის მქონე ექიმმა.[119][Figure caption and citation for the preceding image starts]: (A) T2-შეწონილი სურათი გვიჩვენებს გაძლიერებულ სიგნალს, რომელიც წარმოადგენს პროლონგირებულ T2-ს. წარმოაჩენს პათოლოგიურ T2-ს 153.38 მწმ მარცხნივ, შედარებით ნორმალურ კონტრალატერალურ მხარესთან (96 მწმ). მიაქციეთ ყურადღება, რომ დაზიანების კერა განლაგებულია აღმავალ ფრონტალურ ხვეულზე. (B) ექო გრადიენტული სურათი ავლენს ჰემოსიდერინის ნაერთებს რკინის მაგნიტის მგრძნობელობის გამო. უარყოფითი შედეგის შემთხვევაშიერიკ ე. სმიტის პერსონალური კოლექციიდან; გამოიყენება ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@3d45530b[Figure caption and citation for the preceding image starts]: (A) არაკონტრასტული T1-შეწონილი მრტ. (B) პოსტ-კონტრასტული T1-შეწონილი მრტ გვიჩვენებს ლეპტომენინგიალური სისხლძარღვების მინიმალურ გადიდებას მარჯვენა ფრონტალურ რეგიონში. (C) დიფუზურ-შეწონილი გამოსახულება (DWI), რომელიც წარმოგვიდგენს ჰიპერინტენსიურ უბანს მარჯვენა ფრონტალურ რეგიონში. (D) აშკარა დიფუზიის კოეფიციენტის (ADC) რუკაზე ჩანს ჰიპოინტენსიური კერა, რაც მიუთითებს შეზღუდულ დიფუზიაზე, რაც ურთიერთკავშირშია DWI მაღალ ინტენსიურობასთან და ექსპონენციურ დიფუზიასთან. (E) ADC მაჩვენებელი არის 0.22X10^-3mm^2/წამში, რაც შეესაბამება უმწვავეს ინფარქტს.ერიკ ე. სმიტის პერსონალური კოლექციიდან; გამოიყენება ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@40191c7a[Figure caption and citation for the preceding image starts]: თავის ტვინის არაკონტრასტული კტ სკანირება ავლენს მარცხენა ბაზალური განგლიის ქვემწვავე იზოლირებულ ინფარქტს მარცხენა ფრონტალური რქის??? მასის ეფექტით.Courtesy of BMJ Case Reports 2009; doi:10.1136/bcr.10.2008.1139 [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@37979e95

მაგნიტურ-რეზონანსულმა ტომოგრაფიულმა სკანირებამ დიფუზიური შეწონვის ვიზუალიზაციის (DWI) და FLAIR სექვენირების გამოყენებით, შეიძლება გამოავლინოს ტვინის გადარჩენადი ქსოვილი (ჩნდება როგორც დაზიანება, რომელიც ჩანს DWI-ზე, მაგრამ არა FLAIR-ის სექვენირებით) მწვავე ინსულტის მქონე პაციენტებში, რომლებიც ინსულტმა გააღვიძა, ან პაციენტებში, რომლებშიც ინსულტის დაწყების დრო უკანასკნელი 24 საათის განმავლობაში გაურკვეველია.[121] პაციენტების ორივე ამ ჯგუფს შეუძლია ისარგებლოს ინტრავენური თრომბოლიზით.[122][123]

პაციენტებში, მწვავე ინსულტით, როდესაც დაწყებიდან 6 საათის განმავლობაში ვლინდება დიდი სისხლძარღვის ოკლუზიის და მექანიკური თრომბექტომიის ჩვენება, უნდა ჩატარდეს თავის CT პლუს CT ანგიოგრაფია (CTA) ან მაგნიტურ-რეზონანსული (MR) ანგიოგრაფია

ინსულტის მქონე პაციენტებისთვის, რომლებსაც განუვითარდათ ინსულტი გაღვიძებისას ან ინსულტის დაწყებიდან უკანასკნელი 24 საათია, CTA ან MR ანგიოგრაფია პლუს CT პერფუზია ან MR პერფუზია უნდა ჩატარდეს თრომბექტომიის შესაძლებლობის მოსაძებნად 6-დან 24 საათამდე პაციენტის კარგად ყოფნიდან.[119][120]​[123]

CT ან MRI შეიძლება გამოავლინოს ნიშნები, რომლებიც ზრდის ცერებრალური ვენების თრომბოზის ეჭვს, მაგალითად, თრომბის პირდაპირი ვიზუალიზაცია ან ვენური ავსების არარსებობა.[8]ცერებრალური ვენების თრომბოზის დიაგნოზი უნდა დადასტურდეს სისხლძარღვთა ვიზუალიზაციით.[8]​​

სხვა კვლევები

კომპიუტერული ტომოგრაფია/მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიაზე ტრანსოპრტირების პერიოდში უნდა განთავსდეს ინტრავენური კათეტერი, რათა სისხლის სინჯები ავიღოთ შემდეგი ანალიზებისთვის:

  • შრატის გლუკოზა

  • FBC

  • ელექტროლიტები

  • შარდოვანა და კრეატინინი

  • ნაწილობრივი თრომბოპლასტინის და პროთრომბინის დროები(საერთაშორისო ნორმალიზებულ თანაფარდობასთან ერთად)

  • გულის ენზიმები

რეკომენდებული სამიზნე დრო ალტეპლაზას ინტრავენური თრომბოლიზისთვის (თუ მითითებულია) არის რაც შეიძლება მალე და იდეალურად არაუმეტეს 60 წუთისა სასწრაფო დახმარების განყოფილებაში მისვლიდან.[117][119] ყველა პაციენტში ალტეპლაზას ინტრავენური შეყვანის დაწყებას წინ უნდა უსწრებდეს მხოლოდ სისხლში გლუკოზის შეფასება.[119] ჰიპოგლიკემია დაკავშირებულია ავტონომიურ და ნევროლოგიურ სიმპტომებთან, ხოლო ჰიპერგლიკემია დაკავშირებულია ინტრაცერებრულ სისხლდენასთან და უარეს კლინიკურ გამოსავალთან რეკომბინანტული ქსოვილოვანი პლაზმინოგენის აქტივატორით ნამკურნალებ პაციენტებში; როგორც ჰიპო-, ისე ჰიპერგლიკემია სასურველია, გამოირიცხოს პაციენტის მკურნალობის ადგილზე(მწოლიარე მდგომარეობაში) ჩატარებული გლუკოზის ანალიზის მეშვეობით. თრომბოლიზის დაწყებამდე უნდა ნორმალიზდეს სისხლში გლუკოზის დონე.[119] ალტეპლაზით მკურნალობა არ უნდა გადაიდოს რაიმე დამატებითი გამოკვლევების გამო, თუ არ არის ეჭვი კონკრეტული უკუჩვენების შესახებ და საჭიროებს გამორიცხვას.

ელექტროკარდიოგრამა

სასურველია, გადავიღოთ ეკგ გულის არითმიის, ან იშემიის გამოსარიცხად, რაც შედარებით ხშირია იშემიური ინსულტის დროს.[102] ახლანდელი დიაგნოსტიკური პროტოკოლები გვთავაზობენ, რომ პაციენტი სულ ცოტა, 24 საათი იყოს ეკგ მონიტორზე მოციმციმე არითმიის გამოსარიცხად.[119] ეკგ-ს მონიტორინგი გულის ჩასადგმელი მონიტორის გამოყენებასთან ერთად უპირატესია ჩვეულებრივ ეკგ მონიტორინგთან შედარებით წინაგულების ფიბრილაციის დიაგნოსტიკის მხრივ, კრიპტოგენური ინსულტის მქონე პაციენტებში.[124] რიტმის გრძელვადიანი მონიტორინგი (გულის მობილური ამბულატორიული ტელემეტრიით, იმპლანტირებული ციკლური ჩამწერით ან სხვა მიდგომით) მიზანშეწონილია გაურკვეველი ეტიოლოგიის ინსულტის მქონე პაციენტებში წყვეტილი წინაგულების ფიბრილაციის გამოსავლენად.[102]

კრიპტოგენული ინსულტის, ან გარდამავალი იშემიური შეტევის მქონე პაციენტები, რომლებიც 55 წლის, ან უფრო მოზრდილი ასაკის არიან, იმყოფებოდნენ არაინვაზიური ამბულატორული ეკგ დაკვირვების ქვეშ 30 დღის განმავლობაში, რათა ექიმებმა შეძლონ პაროქსიზმული მოციმციმე არითმიის დიაგნოსტირება და მკურნალობა.[125]

შემდგომი კვლევები

მოიცავს:

  • შრატში ტოქსინების გამოკვლევა უტარდება ყველა იმ პაციენტს, რომლებიც სავარაუდოდ ტოქსიური ნივთიერებებით მოიწამლნენ. ნიშნები და სიმპტომები შეიძლება, ინსულტის მსგავსი იყოს.

  • კარდიოპულმონური ნიშნებისა და სიმპტომების არსებობისას გულმკერდის რენტგენოსკოპიით შეიძლება, სხვა მნიშვნელოვანი პათოლოგიებიც გამოვავლინოთ, როგორიცაა კარდიომეგალია, აორტის განშრევება, ან პნევმონია.

  • კრიპტოგენური ინსულტის მქონე პაციენტებში მიზანშეწონილია ტესტების ჩატარება მემკვიდრეობითი ან შეძენილი ჰიპერკოაგულაციური მდგომარეობის, სისხლის ან თავზურგტვინის სითხის ინფექციების და ასევე იმ ინფექციების გამოსავლენად, რომლებმაც შეიძლება გამოიწვიოს ცენტრალური ნერვული სისტემის ვასკულიტი (მაგ. აივ და სიფილისი), ასევე, ტესტები საჭიროა ჩატარდეს უკანონო ნივთიერებების მოხმარებაზე (მაგ., კოკაინი და ამფეტამინები) და სისტემური ანთების მარკერებზე და მიზანშეწონილია გენეტიკური ტესტების ჩატარება ინსულტთან დაკავშირებულ მემკვიდრულ დაავადებებზე, კლინიკური ჩვენების მიხედვით.[102] ტესტირებამ შეიძლება გამოავლინოს ერთგენიანი დარღვევები, რომლის პირველად გამოვლინებად აღინიშნება ინსულტი (მაგ., ცერებრალური აუტოსომური დომინანტური არტერიოპათია სუბკორტიკალური ინფარქტით და ლეიკოენცეფალოპათიით [CADASIL], ცერებრალური აუტოსომური რეცესიული არტერიოპათია სუბკორტიკალური ინფარქტით და ლეიკოენცეფალოპათიით [CARASIL], ოჯახური ცერებრული ამილოიდური ანგიოპათია).[126]

  • პაციენტებში დადასტურებული ცერებრალური ვენების თრომბოზით, მიზანშეწონილია ჩატარდეს ტესტები წინასწარგანწყობის ფაქტორების ან მასთან ასოცირებული სამედიცინო მდგომარეობების გამოსავლენად; მაგალითად, ინფექციები (მაგ., COVID-19), მემკვიდრეობითი ან შეძენილი ჰიპერკოაგულაციური მდგომარეობა, აუტოიმუნური დაავადბები (მაგ. ანტიფოსფოლიპიდური ანტისხეულების სინდრომი, სისტემური წითელი მგლურა, ბეჰჩეტის დაავადება, სარკოიდოზი) და გენეტიკური ტესტების ჩატარება მემკვიდრეობითი დაავადებებისთვის, რომლებიც დაკავშირებულია დადასტურებულ ცერებრალური ვენურ თრომბოზთან (მაგ., MTHFR (C677T) პოლიმორფიზმი).[8]​

სისხლძარღვის ვიზუალიზაციური კვლევა

პაციენტებში, წინა ცირკულაციის ცერებრალური ინფარქტის სიმპტომებით ან TIA-ით, რომლებიც არიან რევასკულარიზაციის კანდიდატები, რეკომენდებულია არაინვაზიური საძილე არტერიების ვიზუალიზაცია კაროტიდების ულტრასონოგრაფიით, CTA ან MR ანგიოგრაფიით სტენოზის ან ინტრაკრანიალური, კაროტიდული ან აორტის სისხლძარღვების ფოლაქების სკრინინგისთვის.[102][120]თავის CTA არის ინტრაკრანიალური სისხლძარღვების შეფასების ყველაზე სწრაფი საშუალება მსხვილი სისხლძარღვების ოკლუზიური ინსულტის დროს.[120]კისრის CTA შეიძლება სწრაფად იქნას მიღებული თავის CTA-სთან ერთად და შესაძლოა დამატებითი ინფორმაცია მოგვაწოდოს ინსულტის ეტიოლოგიის შესახებ, ასევე შეიძლება სასარგებლო აღმოჩნდეს ენდოვასკულარული ქირურგიის დაგეგმვისთვის ენდოვასკულარული თერაპიისას.[119][120]

ინტრაკრანიული დიდი ზომის არტერიების მაღალი გარჩევადობის გამოსახულება და ექსტრაკრანიული ხერხემლის არტერიული სისტემის გამოსახულება ასევე შეიძლება ეფექტური იყოს ათეროსკლეროზული დაავადების, განშრევების, მოიამოას დაავადების ან სხვა ეტიოლოგიურად შესაბამისი ვასკულოპათიების იდენტიფიცირებისთვის.[102][120]

ინტრაკრანიულ (ტრანსკრანიული დოპლერი), ან კისრის კაროტიდულ სისხლძარღვთა ულტრაბგერითმა გამოკვლევამ შეიძლება, შეავსოს მაგნიტურ-რეზონანსული, ან კომპიუტერულ-ტომოგრაფიული ანგიოგრაფიული კვლევის მონაცემები და გარკვეული პერიოდის განმავლობაში დააფიქსიროს სისხლის დინების სიჩქარის ცვლილებები. იშემიური ინსულტის ან გარდამავალი იშემიური ინსულტის მქონე პაციენტებში, რომლებშიც განიხილება შეუხორცებელი ოვალური ხვრელის (PFO) დახურვა, ტრანსკრანიული დოპლერი ემბოლიის გამოვლენით შეიძლება იყოს გონივრული მარჯვნიდან მარცხნივ მიმართულების შუნტის სკრინინგისთვის.[102] ტრანსკრანიული დოპლერი დადებითად უპირატესია ტრანსთორაკალურ ექოკარდიოგრაფიასთან შედარებით მარჯვნიდან მარცხნივ მიმართული შუნტირების გამოსავლენად, რომლის მიზეზი, როგორც წესი, შეუხორცებელი ოვალური ხვრელია.[102] ტრანსკრანიული დოპლერი ასევე შეიძლება გამოიყენებოდეს ვილისის წრის ძირითადი არტერიული ტოტების არტერიული ოკლუზიის დასადგენად. ის განსაკუთრებით სასარგებლოა სუბარაქნოიდული სისხლდენის მქონე პაციენტებში ვაზოსპაზმის გამოსავლენად და ბავშვებში, რომელთაც აღენიშნებათ ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია. სივრცული რეზოლუცია შეზღუდულია კომპიუტერულ-ტომოგრაფიულ და მაგნიტურ-რეზონანსულ ანგიოგრაფიასთან შედარებით.[120]ცერებრალური ანგიოგრაფიას აქვს ყველაზე მაღალი სივრცითი და დროითი გარჩევადობა სისხლძარღვთა ვიზუალიზაციის სხვა ნებისმიერ კვლევასთან შედარებით. კათეტერზე მიმართული ანგიოგრაფიის ინვაზიურობის გამო, ინსულტის კვლევის საწყის ეტაპზე, როგორც წესი, უპირატესობა ენიჭება სხვა მეთოდებს.[120] იშემიური ინსულტის დროს რუტინული ანგიოგრაფია შემონახულია იმ პაციენტებისთვის, რომლებისთვისაც ენდოვასკულური გამოკვლევა არჩევის მეთოდია, ან თუ მეტი ინფორმაციაა საჭირო იშემიური ტვინის ჰემოდინამიკური სტატუსის უკეთ გასარკვევად(მაგ. კოლატერალური სისხლის მიმოქცევის დასადგენად) შემდგომი მართვისთვის(მაგ, რევასკულარიზაციისთვის).[102][120]

თუ რუტინული ვიზუალიზაციის კვლევები ვერ აჩვენებენ არტერიულ ოკლუზიას, და თუ ინფარქტის ვიზუალიზაცია და კლინიკური სურათი იძლევა ვენური ინსულტის მახასიათებლებს (მაგ., იშემიური ქსოვილი, რომელიც არ შეესაბამება სისხლძარღვთა მდებარეობას, მძიმე ჰემორაგიული ტრანსფორმაცია და/ან შეშუპება, რთულად კონტროლირებადი გულყრების, ინტრაკრანიალური წნევის მომატების ნიშნები), ცერებრალური ვენური სინუსების გამავლობა შეიძლება შეფასდეს ვენოგრაფიით (CT ან MRI).[8] ცერებრალური ვენური სინუსის თრომბოზის დიაგნოზის დასადასტურებლად რეკომენდებულია MRI ვენოგრაფია.[8]CT ვენოგრაფია არის გონივრული ალტერნატივა შეზღუდული რესურსების მქონე ცენტრებში ან თუ წინასწარ ტესტირების ალბათობა დაბალია.[8]

ციფრული სუბტრაქციული ვენოგრაფია ჩვეულებრივ გამოიყენება მხოლოდ მაშინ, როდესაც განიხილება ინვაზიური მკურნალობა.[8]​

ექოკარდიოგრამა

კრიპტოგენური ინსულტის მქონე პაციენტებში ექოკარდიოგრაფია კონტრასტით ან მის გარეშე მიზანშეწონილია, რათა შეფასდეს ცერებრალური ემბოლიის შესაძლო გულის წყაროები ან ტრანსკარდიული გზები.[102] თავის ტვინში კარდიოაორტის ემბოლია შეადგენს იშემიური ინსულტების დაახლოებით 15%-დან 30%-მდე წილს.[2][127] ტრანსთორაკალური ექოკარდიოგრაფია (TTE) უპირატესია ტრანს-ეზოფაგური ექოკარდიოგრაფიაზე (TOE) მარცხენა პარკუჭის (LV) თრომბის გამოსავლენად, მაგრამ ტრანსეზოფაგური ექოკარდიოგრაფია უპირატესია ტრანსთორაკალურ ექსოკარდიოგრაფიაზე, მარცხენა წინაგულის თრომბის, აორტის ათერომის, სარქვლის პროთეზირების ანომალიების, სარქვლის პათოლოგიების, ძგიდის ანომალიების და გულის სიმსივნეების გამოვლენაში.[102]

ინსულტის შეფასება გარდამავალი იშემიური შეტევის შემდეგ

ერთი ან მეტი გარდამავალი იშემიური შეტევა, რომელიც შეიძლება იყოს სტერეოტიპული, ზოგჯერ, წინ უსწრებს ინსულტს. ინსულტის პრევენციისთვის მათი სწრაფი გამოცნობა და შესაფერისი ჩარევა მნიშვნელოვანია.

ABCD2 შკალა რისკის შემფასებელი მეთოდია, რომელიც შეიძლება, დაგვეხმაროს გიშ შემდგომ ხანმოკლე პერიოდში ინსულტის რისკის პროგნოზირებაში.[128] [ ABCD2 ქულა გიშ-ის შემდეგ ინსულტის რისკის პროგნოზირებისთვის Opens in new window ] შკალა შემუშავებულია გიშ მომდევნო 2 დღის განმავლობაში ინსულტის რისკის პროგნოზირებისთვის, მაგრამ ასევე შეიძლება ინსულტის პროგნოზირება 90 დღის განმავლობაშიც.

ABCD3 და ABCD3-I ქულები რისკის შეფასების უფრო დეტალური ინსტრუმენტებია, რომლებიც აერთიანებს გარდამავალი იშემიური შეტევის რაოდენობას წინა კვირაში და მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის დასკვნებს. ABCD3 და ABCD3-I უფრო ზუსტია, ვიდრე ABCD2 შემდგომი ინსულტის პროგნოზირებისთვის.[129][130][131] ABCD3I calculator Opens in new window

დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი აღნიშნავს, რომ ყველა ადამიანი, ვისზეც არსებობს გარდამავალ იშემიურ შეტევაზე ეჭვი, განიხილებოდეს, როგორც ინსულტის პოტენციურად მაღალი რისკის მქონე, სპეციალისტის მიერ შეფასებით და გამოკვლევით სიმპტომების დაწყებიდან 24 საათის განმავლობაში. ეს ეფუძნება მტკიცებულებას, რომ რისკის პროგნოზირების ქულები, რომლებიც გამოიყენება იზოლირებულად, დაბალია გარდამავალი იშემიური შეტევის შემდეგ ინსულტის დაბალი და მაღალი რისკის დიფერენცირებაში.[132]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას