სუნთქვის მწვავე უკმარისობა
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
სასუნთქი გზების ობსტრუქცია
სასუნთქი გზების გაწმენდა
სასუნთქი გზების ობსტრუქცია ვლინდება პაციენტის სასუნთქი გზების, სუნთქვის, სისხლის მიმოქცევის, შეზღუდვის, ექსპოზიციის შეფასების შემდეგ.
სასუნთქი გზების უცხო სხეულისგან გასაწმენდად შესაძლოა დაგვჭირდეს პირდაპირი ლარინგოსკოპია ან ბრონქოსკოპია. სტრუქტურული ობსტრუქციის სამკურნალოდ შესაძლოა დაგვჭირდეს გადაუდებელი კრიკოთიროიდოტომია ან ტრაქეოსტომია ხორხსარქველის ან ხორხსარქველის ქვედა დონეზე. გადაუდებელი აგრესიული მკურნალობა შეიძლება საჭირო გახდეს ანაფილაქსიის გამო სასუნთქი გზების შეშუპების დროს.
დამატებითი ჟანგბადი
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ის უნდა მივაწოდოთ ყველა პაციენტს ცხვირის კანულით, ნიღბით ან არაინვაზიური (დადებითი წნევის) ვენტილაციის გზით (NIV) ABCDE შეფასების ნაწილის სახით ან მის შემდეგ. მაღალი დინების ჟანგბადის მიწოდება ცხვირის კანულით შეიძლება ისეთივე ეფექტური იყოს, როგორც ნიღბით.[44]Leeies M, Flynn E, Turgeon AF, et al. High-flow oxygen via nasal cannulae in patients with acute hypoxemic respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Syst Rev. 2017 Oct 16;6(1):202. https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-017-0593-5 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29037221?tool=bestpractice.com [45]Monro-Somerville T, Sim M, Ruddy J, et al. The effect of high-flow nasal cannula oxygen therapy on mortality and intubation rate in acute respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Crit Care Med. 2017 Apr;45(4):e449-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27611978?tool=bestpractice.com [46]Ni YN, Luo J, Yu H, et al. Can high-flow nasal cannula reduce the rate of endotracheal intubation in adult patients with acute respiratory failure compared with conventional oxygen therapy and noninvasive positive pressure ventilation?: A systematic review and meta-analysis. Chest. 2017 Apr;151(4):764-75. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28089816?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს ცხვირის მაღალი დინების ჟანგბადის გამოყენებას, ვიდრე NIV მწვავე რესპირატორული უკმარისობის საწყის მენეჯმენტში, მაგრამ ამ რეკომენდაციის მტკიცებულება დაბალია.[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Fitterman N, et al. Appropriate use of high-flow nasal oxygen in hospitalized patients for initial or postextubation management of acute respiratory failure: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jul;174(7):977-84. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-7533 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33900796?tool=bestpractice.com
უნდა გამოვიყენოთ დამატებითი ჟანგბადის მიწოდების ყველაზე მარტივად ატანადი, ნაკლებად რესტრიქციული მეთოდი სატურაციის შესანარჩუნებლად (უწყვეტი პულსოქსიმეტრიით და არტერიული აირების ანალიზის კონტროლით). არაინვაზიური (დადებითი წნევით) ვენტილაცია რეკომენდებულია (სიფრთხილით) პაციენტებისთვის, რომელთა ცნობიერებაც შენახულია.[22]Rochwerg B, Brochard L, Elliott MW, et al. Official ERS/ATS clinical practice guidelines: noninvasive ventilation for acute respiratory failure. Eur Respir J. 2017 Aug 31;50(2):1602426. https://erj.ersjournals.com/content/50/2/1602426.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28860265?tool=bestpractice.com
სიფრთხილეა საჭირო, როცა დამატებით ჟანგბადს ვაწვდით პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და ნახშირორჟანგის ქრონიკულად მომატებული პარციალური წნევა, რადგანაც ასეთ პირებში ვენტილაცია დამოკიდებულია ჟანგბადის ცენტრალური რეცეპტორებით ჰიპოქსემიის ამოცნობაზე. სისხლში ჟანგბადის დონის მწვავედ მატებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სუნთქვის ცენტრის დათრგუნვა. მწვავედ შეუძლოდ მყოფი ზრდასრული პაციენტების სისტემური მიმოხილვის თანახმად (გარდა ქრონიკული რესპირატორული დაავადებების მქონე პაციენტებისა), სიკვდილობა უფრო მაღალია ჟანგბადის ლიბერალური მიწოდების დროს, ვიდრე მიწოდების კონსერვატიული მიდგომების გამოყენების შემთხვევაში.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com სამიზნე კაპილარული ჟანგბადის გაჯერების (SpO₂) დიაპაზონი 94% -დან 96% -მდეა კრიტიკული დაავადებების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
ზემო სასუნთქი გზების მწვავე ობსტრუქცია არ არის: სტაბილურია
დამატებითი ჟანგბადი
პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ სპონტანური სუნთქვა და დაუზიანებელი სასუნთქი გზები (გამოვლენილია ABCDE შეფასებით) და სხვა მხრივ სტაბილურნი არიან, დამატებითი ჟანგბადი უნდა მიეწოდოთ ცხვირის კანულით, ნიღბით ან არაინვაზიური (დადებითი წნევის) ვენტილაციის (NIV) გზით ABCDE შეფასების ნაწილის სახით ან მის შემდეგ. მაღალი დინების ჟანგბადის მიწოდება ცხვირის კანულით შეიძლება ისეთივე ეფექტური იყოს, როგორც ნიღბით.[44]Leeies M, Flynn E, Turgeon AF, et al. High-flow oxygen via nasal cannulae in patients with acute hypoxemic respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Syst Rev. 2017 Oct 16;6(1):202. https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-017-0593-5 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29037221?tool=bestpractice.com [45]Monro-Somerville T, Sim M, Ruddy J, et al. The effect of high-flow nasal cannula oxygen therapy on mortality and intubation rate in acute respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Crit Care Med. 2017 Apr;45(4):e449-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27611978?tool=bestpractice.com [46]Ni YN, Luo J, Yu H, et al. Can high-flow nasal cannula reduce the rate of endotracheal intubation in adult patients with acute respiratory failure compared with conventional oxygen therapy and noninvasive positive pressure ventilation?: A systematic review and meta-analysis. Chest. 2017 Apr;151(4):764-75. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28089816?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს ცხვირის მაღალი დინების ჟანგბადის გამოყენებას, ვიდრე NIV მწვავე რესპირატორული უკმარისობის საწყის მენეჯმენტში, მაგრამ ამ რეკომენდაციის მტკიცებულება დაბალია..[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Fitterman N, et al. Appropriate use of high-flow nasal oxygen in hospitalized patients for initial or postextubation management of acute respiratory failure: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jul;174(7):977-84. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-7533 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33900796?tool=bestpractice.com
უნდა გამოვიყენოთ დამატებითი ჟანგბადის მიწოდების ყველაზე მარტივად ატანადი, ნაკლებად რესტრიქციული მეთოდი სატურაციის შესანარჩუნებლად (უწყვეტი პულსოქსიმეტრიით და არტერიული აირების ანალიზის კონტროლით). არაინვაზიური (დადებითი წნევით) ვენტილაცია რეკომენდებულია (სიფრთხილით) პაციენტებისთვის, რომელთა ცნობიერებაც შენახულია..[22]Rochwerg B, Brochard L, Elliott MW, et al. Official ERS/ATS clinical practice guidelines: noninvasive ventilation for acute respiratory failure. Eur Respir J. 2017 Aug 31;50(2):1602426. https://erj.ersjournals.com/content/50/2/1602426.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28860265?tool=bestpractice.com
სიფრთხილეა საჭირო, როცა დამატებით ჟანგბადს ვაწვდით პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და ნახშირორჟანგის ქრონიკულად მომატებული პარციალური წნევა, რადგანაც ასეთ პირებში ვენტილაცია დამოკიდებულია ჟანგბადის ცენტრალური რეცეპტორებით ჰიპოქსემიის ამოცნობაზე. სისხლში ჟანგბადის დონის მწვავედ მატებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სუნთქვის ცენტრის დათრგუნვა. მწვავედ შეუძლოდ მყოფი ზრდასრული პაციენტების სისტემური მიმოხილვის თანახმად (გარდა ქრონიკული რესპირატორული დაავადებების მქონე პაციენტებისა), სიკვდილობა უფრო მაღალია ჟანგბადის ლიბერალური მიწოდების დროს, ვიდრე მიწოდების კონსერვატიული მიდგომების გამოყენების შემთხვევაში.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com სამიზნე კაპილარული ჟანგბადის გაჯერების (SpO₂) დიაპაზონი 94% -დან 96% -მდეა კრიტიკული დაავადებების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
არაინვაზიური (დადებითი წნევის) ვენტილაცია (NIV)
NIV შესაძლოა გამოვიყენოთ ცნობიერების ნორმალური დონის მქონე პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ სპონტანური სუნთქვა და ყლაპვის დაუზიანებელი რეფლექსები, ასევე არ უვლინდებათ მდგომარეობის სწრაფი გაუარესება ან სასიცოცხლო ორგანოების ფუნქციის დარღვევა.
სასუნთქი გზების მუდმივი არაინვაზიური დადებითი წნევა (CPAP )ან სასუნთქი გზების ორდონიანი დადებითი წნევა (BiPAP) შესაძლოა გამოვიყენოთ, თუ დამატებითი ჟანგბადის მიწოდება ცხვირის კანულით ან ნიღბით წარუმატებელი აღმოჩნდა.
გულის მწვავე შეგუბებითი უკმარისობით გამოწვეული სუნთქვის უკმარისობის მკურნალობაში უპირატესობა ენიჭება BiPAP ან CPAP-ის გამოყენებას, რადგანაც ისინი არ იწვევენ გულის წუთმოცულობის მნიშვნელოვან დაქვეითებას. CPAP-ის ქვეშ მყოფ პაციენტებს შესაძლოა არ დასჭირდეთ ენდოტრაქეული ინტუბაცია, თუ სუნთქვის სისტემის ფონური დარღვევები სწრაფად ლაგდება. თუმცა, ჰიპოქსიური და ჰიპერკაპნიური სუნთქვის უკმარისობისთვის გადაუდებელი CPAP-ს გამოყენების კვლევებმა ვერ აჩვენა სიკვდილობის დაქვეითება ასეთ პაციენტებში.[53]Schönhofer B, Kuhlen R, Neumann P, et al. Non-invasive mechanical ventilation in acute respiratory failure [in German]. Pneumologie. 2008;62:449-479. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18671181?tool=bestpractice.com
არსებობს მტკიცებულებები იმისა, რომ BiPAP განსაკუთრებით ეფექტურია ჰიპერკაპნიური სუნთქვის უკმარისობის სამკურნალოდ.[54]Liao H, Pei W, Li H, et al. Efficacy of long-term noninvasive positive pressure ventilation in stable hypercapnic COPD patients with respiratory failure: a meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2017 Oct 10;12:2977-85. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5644568 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29066879?tool=bestpractice.com მექანიზმი მოიცავს ჩასუნთქვისას სპეციფიკურ დადებით წნევას, რომელიც ეხმარება პაციენტს სუნთქვაში და ამოსუნთქვისას მცირდება რეზისტენტობა.
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
დამატებითი ჟანგბადი
უნდა დაენიშნოს ყველა უგონოდ მყოფ პაციენტს ცხვირის მილით, ნიღბით ან არაინვაზიური დადებითი წნევით ვენტილაციის გზით ABCDE შეფასების ნაწილის სახით ან მის შემდეგ. აუცილებელია ოქსიგენაციის მონიტორინგი უწყვეტი პულსოქსიმეტრიით და არტერიულ სისხლში აირების ანალიზით მისი ადექვატურობის განსასაზღვრად.
არაინვაზიური დადებითი წნევით ვენტილაცია (NIV) არ გამოიყენება უგონოდ მყოფ პაციენტებში.
სიფრთხილეა საჭირო, როცა დამატებით ჟანგბადს ვაწვდით პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და ნახშირორჟანგის ქრონიკულად მომატებული პარციალური წნევა, რადგანაც ასეთ პირებში ვენტილაცია დამოკიდებულია ჟანგბადის ცენტრალური რეცეპტორებით ჰიპოქსემიის ამოცნობაზე. სისხლში ჟანგბადის დონის მწვავედ მატებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სუნთქვის ცენტრის დათრგუნვა. მწვავედ შეუძლოდ მყოფი ზრდასრული პაციენტების სისტემური მიმოხილვის თანახმად (გარდა ქრონიკული რესპირატორული დაავადებების მქონე პაციენტებისა), სიკვდილობა უფრო მაღალია ჟანგბადის ლიბერალური მიწოდების დროს, ვიდრე მიწოდების კონსერვატიული მიდგომების გამოყენების შემთხვევაში.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com სამიზნე კაპილარული ჟანგბადის გაჯერების (SpO₂) დიაპაზონი 94% -დან 96% -მდეა კრიტიკული დაავადებების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
ენდოტრაქეული ინტუბაცია და მექანიკური ვენტილაცია
აუცილებელია, თუ დამატებითი ჟანგბადით მკურნალობა წარუმატებელია უგონოდმყოფ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ სპონტანური სუნთქვა, დაუზიანებელი ყლაპვის რეფლექსები და არ აქვთ მდგომარეობის სწრაფად გაუარესება ან სასიცოცხლო ორგანოების დაზიანება.
ეს კეთდება სასუნთქი გზების დასაცავად და ასპირაციის რისკის შესამცირებლად. ინვაზიური ვენტილაცია მექანიკური ვენტილაციის გამოყენებით სუნთქვის უკმარისობის მართვის ყველაზე კონტროლირებადი მეთოდია.
როგორ ჩავდგათ ტრაქეის მილი მოზრდილებში ლარინგოსკოპის გამოყენებით.
როგორ გამოვიყენოთ ნიღბიანი სასუნთქი ტომარა მოზრდილებთან ვენტილაციის უზრუნვესაყოფად. ვიდეო გვიჩვენებს ორი-პერსონის ტექნიკას.
არაინვაზიური Bi-PAP ან CPAP ვენტილაცია შესაძლოა საკმაოდ მომგებიანი იყოს ქრონიკული ჰიპერკაპნიური სუნთქვის უკმარისობის მქონე პაციენტებში ენდოტრაქეული ინტუბაციისა და მექანიკური ვენტილაციისთვის აუცილებელი სედაციისა და დროის ხანგრძლივობის შესამცირებლად.[71]Girault C, Bubenheim M, Abroug F, et al. Noninvasive ventilation and weaning in patients with chronic hypercapnic respiratory failure: a randomized multicenter trial. Am J Respir Crit Care Med. 2011 Sep 15;184(6):672-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21680944?tool=bestpractice.com
სწრაფი მიმდევრობის ინდუქცია (RSI)
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ინტუბაციას შესაძლოა ხელი შევუწყოთ ინტუბაციამდე ანესთეზიის RSI-ის გამოყენებით (სედატივებით და დამბლის გამომწვევი პრეპარატებით).
უსაფრთხოა, როცა ტარდება გამოცდილი სპეციალისტის მიერ; თუმცა, RSI გამოიწვევს სასუნთქი ფუნქციების დაკარგვას, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს პირის ღრუსა და კუჭის შიგთავსის მასიური ასპირაცია.
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
ზემო სასუნთქი გზების მწვავე ობსტრუქცია არ არის: არასტაბილურია
დამატებითი ჟანგბადი
პაციანტებმა, რომლებსაც დაკარგული აქვთ ყლაპვის რეფლექსი, რომელთა მდგომარეობაც სწრაფად გაუარესდა ან რომელთაც დაზიანებული აქვთ სასიცოცხლო ორგანო (გამოვლენილია ABCDE შეფასებით), მიუხედავად იმისა, თუ ცნობიერების რა დონე აღენიშნებათ, უნდა მიიღონ დამატებითი ჟანგბადი ცხვირის კანულით, ნიღბით ან არაინვაზიური დადებითი წნევით (NIV) ვენტილაციის გზით ABCDE შეფსაების ნაწილის სახით ან მის შემდეგ. მაღალი დინების ჟანგბადის მიწოდება ცხვირის კანულით შეიძლება ისეთივე ეფექტური იყოს, როგორც ნიღბით.[44]Leeies M, Flynn E, Turgeon AF, et al. High-flow oxygen via nasal cannulae in patients with acute hypoxemic respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Syst Rev. 2017 Oct 16;6(1):202. https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-017-0593-5 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29037221?tool=bestpractice.com [45]Monro-Somerville T, Sim M, Ruddy J, et al. The effect of high-flow nasal cannula oxygen therapy on mortality and intubation rate in acute respiratory failure: a systematic review and meta-analysis. Crit Care Med. 2017 Apr;45(4):e449-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27611978?tool=bestpractice.com [46]Ni YN, Luo J, Yu H, et al. Can high-flow nasal cannula reduce the rate of endotracheal intubation in adult patients with acute respiratory failure compared with conventional oxygen therapy and noninvasive positive pressure ventilation?: A systematic review and meta-analysis. Chest. 2017 Apr;151(4):764-75. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28089816?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს ცხვირის მაღალი დინების ჟანგბადის გამოყენებას, ვიდრე NIV მწვავე რესპირატორული უკმარისობის საწყის მენეჯმენტში, მაგრამ ამ რეკომენდაციის მტკიცებულება დაბალია..[47]Qaseem A, Etxeandia-Ikobaltzeta I, Fitterman N, et al. Appropriate use of high-flow nasal oxygen in hospitalized patients for initial or postextubation management of acute respiratory failure: a clinical guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jul;174(7):977-84. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-7533 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33900796?tool=bestpractice.com
უნდა გამოვიყენოთ დამატებითი ჟანგბადის მიწოდების ყველაზე მარტივად ატანადი, ნაკლებად რესტრიქციული მეთოდი სატურაციის შესანარჩუნებლად (უწყვეტი პულსოქსიმეტრიით და არტერიული აირების ანალიზის კონტროლით).
NIV გამოიყენება მხოლოდ ფხიზელ და ნათელი ცნობიერების მქონე პაციენტებში, ვინაიდან დაქვეითებული ცნობიერების პირობებში არსებობს ასპირაციის რისკი.
სიფრთხილეა საჭირო, როცა დამატებით ჟანგბადს ვაწვდით პაციენტებს, რომლებსაც აქვთ ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და ნახშირორჟანგის ქრონიკულად მომატებული პარციალური წნევა, რადგანაც ასეთ პირებში ვენტილაცია დამოკიდებულია ჟანგბადის ცენტრალური რეცეპტორებით ჰიპოქსემიის ამოცნობაზე. სისხლში ჟანგბადის დონის მწვავედ მატებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სუნთქვის ცენტრის დათრგუნვა. მწვავედ შეუძლოდ მყოფი ზრდასრული პაციენტების სისტემური მიმოხილვის თანახმად (გარდა ქრონიკული რესპირატორული დაავადებების მქონე პაციენტებისა), სიკვდილობა უფრო მაღალია ჟანგბადის ლიბერალური მიწოდების დროს, ვიდრე მიწოდების კონსერვატიული მიდგომების გამოყენების შემთხვევაში.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com სამიზნე კაპილარული ჟანგბადის გაჯერების (SpO₂) დიაპაზონი 94% -დან 96% -მდეა კრიტიკული დაავადებების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[48]Chu DK, Kim LH, Young PJ, et al. Mortality and morbidity in acutely ill adults treated with liberal versus conservative oxygen therapy (IOTA): a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2018 Apr 28;391(10131):1693-705. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29726345?tool=bestpractice.com
ენდოტრაქეული ინტუბაცია და მექანიკური ვენტილაცია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
აუცილებელია პროგრესული ჰიპოქსიის ან ჰიპერკაპნიის დროს (ისეთი ხარისხით, რომ ზიანდება სასიცოცხლო ორგანოები და რესპირატორული აციდოზის გამოწსორება შეუძლებელია) ან ყლაპვის რეფლექსები დაკარგვისას. ეს კეთდება სასუნთქი გზების დასაცავად და ასპირაციის რისკის შესამცირებლად. ინვაზიური ვენტილაცია მექანიკური ვენტილაციის გამოყენებით სუნთქვის უკმარისობის მართვის ყველაზე კონტროლირებადი მეთოდია.
როგორ ჩავდგათ ტრაქეის მილი მოზრდილებში ლარინგოსკოპის გამოყენებით.
როგორ გამოვიყენოთ ნიღბიანი სასუნთქი ტომარა მოზრდილებთან ვენტილაციის უზრუნვესაყოფად. ვიდეო გვიჩვენებს ორი-პერსონის ტექნიკას.
არაინვაზიური Bi-PAP ან CPAP ვენტილაცია შესაძლოა საკმაოდ მომგებიანი იყოს ქრონიკული ჰიპერკაპნიური სუნთქვის უკმარისობის მქონე პაციენტებში ენდოტრაქეული ინტუბაციისა და მექანიკური ვენტილაციისთვის აუცილებელი სედაციისა და დროის ხანგრძლივობის შესამცირებლად.[71]Girault C, Bubenheim M, Abroug F, et al. Noninvasive ventilation and weaning in patients with chronic hypercapnic respiratory failure: a randomized multicenter trial. Am J Respir Crit Care Med. 2011 Sep 15;184(6):672-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21680944?tool=bestpractice.com
სწრაფი მიმდევრობის ინდუქცია (RSI)
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ინტუბაციას შესაძლოა ხელი შევუწყოთ ინტუბაციამდე ანესთეზიის RSI-ის გამოყენებით (სედატივებით და დამბლის გამომწვევი პრეპარატებით).
უსაფრთხოა, როცა ტარდება გამოცდილი სპეციალისტის მიერ; თუმცა, RSI გამოიწვევს სასუნთქი ფუნქციების დაკარგვას, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს პირის ღრუსა და კუჭის შიგთავსის მასიური ასპირაცია.
გამომწვევი მიზეზის მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ გამომწვევი მიზეზი დადგინდა, მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება სწრაფად.
მკურნალობა შესაძლოა მოიცავდეს ანტიბიოტიკებს ინფექციისთვის, ადრენალიონს (ეპინეფრინს) ანაფილაქსიითვის, ოპიატების მოქმედების მოხსნას ნალოქსონით, ფილტვის ქრონიკული დაავადების მკურნალობას ბრონქოდილატატორებით/კორტიკოსტეროიდებით, დეკომპრესიას/გულმკერდის მილის ჩადგმას პნევმოთორაქსისთვის, სითხეების გადასხმას ჰიპოვოლემიისთვის, თრომბოლიზისს/ემბოლექტომიას ფილტვის ემბოლიისთივს, რადიოთერაპიას ავთვისებიანი მდგომარეობითვის და ოპერაციას ტრავმის ან ავთვისებიანი მდგომარეობისთვის.
როგორ ჩავდგათ ნეკნთაშუა (გულმკერდის) დრენაჟი სელდინგერის ტექნიკით. ვიდეო გვიჩვენებს: როგორ ამოვიცნოთ უსაფრთხო ადგილი ჩასადგამად; გამოიყენეთ გზამკვლევი ნემსი, მიმმართველი მავთული, გამაგანიერებელი და ნეკნთაშუა დრენაჟი; როგორ დავადასტუროთ სადრენაჟო პოზიცია; და პროცედურის შემდგომი მოვლა.
როგორ შევარჩიოთ ზომა და ჩავდგათ სასუნთქი გზების ხორხის ნიღაბის მილი.
როგორ ავირჩიოთ სწორი ზომის ცხვირ-ხახის სასუნთქი გზები და ჩავდგათ უსაფრთხოდ.
როგორ განვსაზღვროთ ზომა და ჩავდგათ ოროფარინგეალური სასუნთქი გზები.
როგორ გამოვიყენოთ ჯიბის ნიღაბი მოზრდილი პაციენტისთვის სავენტილაციო სუნთქვისთვის.
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას