ცერებრული დამბლის ეტიოლოგია, როგორც წესი, მულტიფაქტორულია, შესაბამისად, მისი პრევენციითვის საჭიროა რამდენიმე განსხვავებული მიდგომა, ზუსტი ეტიოლოგიიდან გამომდინარე. ცერებრული დამბლის პრევენცია ეფექტურია ისეთ ქვეყნებში, სადაც ხელმისაწვდომია დიაგნოსტირებისათვის საჭირო მეთოდები და შესაძლებელია არსებული რისკ-ფაქტორების მკურნალობა.
აუცილებელია დედისმიერი რისკ-ფაქტორების, მათ შორის იოდის ნაკლებობის, ფარისებური ჯირკვლის დაავადებების და ინფექციების დროული დიაგნოსტირება და მკურნალობა. აგრეთვე, მნიშვნელოვანია TORCH (ტოქსოპლაზმა, წითურა, ციტომეჰალოვირუსი, მარტივი ჰერპესის ვირუსი) ინფექციების პრევენცია იმუნიზაციის საშუალებით, გამოვლინების შემთხვევაში კი - მყისიერი მკურნალობა. ანტენატალურ პერიოდში მშობლებლმა თავი უნდა აარიდონ არასაჭირო რადიაციასა და მედიკამენტებთან ექსპოზიციას. შესაძლებელია Rh-უარყოფითი დედების მკურნალობა იმუნოგლობულინების მეშვეობით, სიყვითლის მქონე ახალშობილებში კი ფოტოთერაპია და სისხლის ტრანსფუზია გამოიყენება.
აუცილებელია ნაადრევი მშობიარობის პრევენცია და ახალშობილთა გართულებების შემთხვევაში, აგრესიული მკურნალობა. მკურნალობის მეთოდები მოიცავს ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებს, იმ ანთებითი ცვლილებების პრევენციის მიზნით, რომლებიც თან ახლავს ნეონატალურ ასფიქსიას ან ინსულტს და იწვევს ნერვული სტრუქტურების დაზიანებას.[55]Nelson KB, Chang T. Is cerebral palsy preventable? Curr Op Neurol. 2008 Apr;21(2):129-35.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18317269?tool=bestpractice.com
მაგნიუმის სულფატი ნაყოფის ნეიროპროტექციისთვის
გაიდლაინებით რეკომენდებულია,დაგეგმილი ან მოსალოდნელი ნაადრევი მშობიარობის დროს, მაგნიუმის სულფატის ადმინისტრირება დაიწყოს მოსალოდნელ მშობიარობამდე 4 საათის ფარგლებში (ან რაც შეიძლება ახლოს).[56]National Institute for Health and Care Excellence. Cerebral palsy in under 25s: assessment and management. January 2017 [internet publication].
https://www.nice.org.uk/guidance/ng62
[57]Magee LA, De Silva DA, Sawchuck D, et al. No. 376 - Magnesium sulphate for fetal neuroprotection. J Obstet Gynaecol Can. 2019 Apr;41(4):505-22.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30879485?tool=bestpractice.com
[58]South Australia Maternal, Neonatal & Gynaecology Community of Practice. Magnesium sulphate for neuroprotection of the fetus in women at risk of preterm birth. 2020 [internet publication].
https://www.sahealth.sa.gov.au/wps/wcm/connect/86f3f2804ee4f45294189dd150ce4f37/Magnesium+Sulphate+for+Neuroprotection+of+the+Fetus_PPG_v4_1.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-86f3f2804ee4f45294189dd150ce4f37-nCfod9V
აშშ-ის სურსათისა და წამლების ადმინისტრაცია რეკომენდაციას იძლევა პარენტერული მაგნიუმის სულფატის გამოყენების წინააღმდეგ 5 - 7 დღეზე მეტი დროის განმავლობაში ნაადრევი მშობიარობის შესაჩერებლად. გახანგრძლივებულმა გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს კალციუმის დონის შემცირება და ძვლების პრობლემები განვითარებად ბავშვში ან ნაყოფში, მათ შორის ოსტეოპენია და მოტეხილობები.[59]US Food and Drug Administration. Drug safety communications: FDA recommends against prolonged use of magnesium sulfate to stop pre-term labor due to bone changes in exposed babies. May 2013 [internet publication].
https://www.fda.gov/downloads/Drugs/DrugSafety/UCM353335.pdf
არსებობს მაღალი ხარისხის მტკიცებულებები, რომლებიც ამყარებს ანტენატალურად ნეიროდამცავი მაგნიუმის სულფატის ინფუზიების გამოყენებას ნაადრევი მშობიარობის რისკის მქონე ქალებში.[60]Committee Opinion No. 455: Magnesium sulfate before anticipated preterm birth for neuroprotection. Obstet Gynecol. 2010 Mar;115(3):669-71.
https://journals.lww.com/greenjournal/citation/2010/03000/committee_opinion_no__455__magnesium_sulfate.33.aspx
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20177305?tool=bestpractice.com
[61]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Antenatal and intrapartum interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane systematic reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Aug 8;(8):CD012077.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD012077.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28786098?tool=bestpractice.com
[62]Doyle LW, Crowther CA, Middleton P, et al. Magnesium sulphate for women at risk of preterm birth for neuroprotection of the fetus. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Jan 21;(1):CD004661.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004661.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19160238?tool=bestpractice.com
[63]Novak I, Morgan C, Fahey M, et al. State of the Evidence Traffic Lights 2019: systematic review of interventions for preventing and treating children with cerebral palsy. Curr Neurol Neurosci Rep. 2020 Feb 21;20(2):3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7035308
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32086598?tool=bestpractice.com
[ 
]
What are the effects of antenatal and intrapartum interventions for preventing cerebral palsy?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3015/fullსწორი პასუხის ჩვენება პლაცებოსთან შედარებით, მაგნიუმის სულფატი მნიშვნელოვნად ამცირებს ცერებრულ დამბლას ნაადრევი მშობიარობის რისკის ქვეშ მყოფი დედების ახალშობილებში (რისკის თანფარდობა 0.68, 95% სარწმუნოების ინტერვალი 0.54-0.87; ხუთი რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევა; 6145 ბავშვი).[61]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Antenatal and intrapartum interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane systematic reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Aug 8;(8):CD012077.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD012077.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28786098?tool=bestpractice.com
[62]Doyle LW, Crowther CA, Middleton P, et al. Magnesium sulphate for women at risk of preterm birth for neuroprotection of the fetus. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Jan 21;(1):CD004661.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004661.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19160238?tool=bestpractice.com
თუმცა, მეტა-ანალიზში შესულ კვლევებში ფასდებოდა ცერებრული დამბლის შედეგი ადრეულ ბავშვობაში (ძირითადად 2 წლამდე ასაკში), როდესაც დიაგნოზი ყოველთვის ზუსტი არ არის.
ერთ-ერთი პლაცებო-კონტროლირებული რანდომიზებული კვლევის თანახმად, მაგნიუმის სულფატის გამოყენებამ ორსულ ქალებში, რომლებიც იყვნენ მშობიარობის გარდაუვალი რისკის ქვეშ გესტაციის 30 კვირამდე, ვერ უზრუნველყო ცერებრული დამბლის ან დარღვეული მოტორული ფუნქციის მნიშვნელოვანი შემცირება 6-11 წლის ასაკში ამ ბავშვების შეფასების დროს.[64]Doyle LW, Anderson PJ, Haslam R, et al; Australasian Collaborative Trial of Magnesium Sulphate (ACTOMgSO4) Study Group. School-age outcomes of very preterm infants after antenatal treatment with magnesium sulfate vs placebo. JAMA. 2014 Sep 17;312(11):1105-13.
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1904828
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25226476?tool=bestpractice.com
კოქრეინის ერთ-ერთი მიმოხილვის დასკვნის თანახმად, საჭიროა მაღალი ხარისხის რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევები, რათა შეფასდეს მაგნიუმის სულფატის ეფექტი დროული ახალშობილის ნეიროპროტექციის კუთხით.[65]Nguyen TM, Crowther CA, Wilkinson D, et al. Magnesium sulphate for women at term for neuroprotection of the fetus. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Feb 28;(2):CD009395.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD009395.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23450601?tool=bestpractice.com
კორტიკოსტეროიდები
კოქრეინის მომიხილვების შეჯამების შედეგად არსებობს დასკვნა, რომ კორტიკოსტეროიდების ერთი კურსის გამოყენება დედებისთვის (გამოიყენება ნაყოფის ფილტვის მომწიფების დასაჩქარებლად ნაადრევი მშობიარობის რისკის მქონე ქალებში) შესაძლოა ამცირებდეს ცერებრული დამბლის რისკს (დაბალი ხარისხის მტკიცებულებები), თუმცა, განმეორებითი დოზებით ეფექტი, მაღალი ალბათობით, არ ძლიერდება.[63]Novak I, Morgan C, Fahey M, et al. State of the Evidence Traffic Lights 2019: systematic review of interventions for preventing and treating children with cerebral palsy. Curr Neurol Neurosci Rep. 2020 Feb 21;20(2):3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7035308
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32086598?tool=bestpractice.com
პოსტნატალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება დღენაკლული ახალშობილებისთვის (8 დღის ან უფრო პატარა) ფილტვის ქრონიკული დაავადების პრევენციის მიზნით შესაძლოა ზრდიდეს ცერებრული დამბლის რისკს უფრო მეტად, ვიდრე პლაცებო ან ჩაურევლობა.[66]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Neonatal interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane Systematic Reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 20;(6):CD012409.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012409.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926474?tool=bestpractice.com
თერაპიული ჰიპოთერმია
მშობიარობიდან 6 საათის ფარგლებში დაწყების შემთხვევაში, თერაპიულ ჰიპოთერმიას გააჩნია ნეიროდამცავი ეფექტი.[63]Novak I, Morgan C, Fahey M, et al. State of the Evidence Traffic Lights 2019: systematic review of interventions for preventing and treating children with cerebral palsy. Curr Neurol Neurosci Rep. 2020 Feb 21;20(2):3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7035308
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32086598?tool=bestpractice.com
[66]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Neonatal interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane Systematic Reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 20;(6):CD012409.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012409.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926474?tool=bestpractice.com
[67]Jacobs SE, Berg M, Hunt R, et al. Cooling for newborns with hypoxic ischaemic encephalopathy. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;(1):CD003311.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7003568
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23440789?tool=bestpractice.com
სტანდარტულ მკურნალობასთან შედარებით, თერაპიული ჰიპოთერმია ამცირებს ცერებრული დამბლის ალბათობას ჰიპოქსიური იშემიური ენცეფალოპათიის მქონე ახალშობილებში (რისკის თანფარდობა 0.66, 95% სარწმუნოების ინტერვალი 0.54 - 0.82).[66]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Neonatal interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane Systematic Reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 20;(6):CD012409.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012409.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926474?tool=bestpractice.com
[67]Jacobs SE, Berg M, Hunt R, et al. Cooling for newborns with hypoxic ischaemic encephalopathy. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;(1):CD003311.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7003568
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23440789?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the benefits and harms of cooling in newborns with hypoxic ischemic encephalopathy?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.301/fullსწორი პასუხის ჩვენება
სავარაუდოდ ნეიროპროტექტორული ჩარევები
პროფილაქტიკური მეთილქსანთინები (კაფეინი) ენდოტრაქეული ექსტუბაციის მქონე დღენაკლულ ჩვილებში შეიძლება იყოს დაკავშირებული ცერებრული დამბლის რისკის შემცირებასთან (პლაცებოსთან შედარებით).[63]Novak I, Morgan C, Fahey M, et al. State of the Evidence Traffic Lights 2019: systematic review of interventions for preventing and treating children with cerebral palsy. Curr Neurol Neurosci Rep. 2020 Feb 21;20(2):3.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7035308
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32086598?tool=bestpractice.com
[66]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Neonatal interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane Systematic Reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 20;(6):CD012409.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012409.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926474?tool=bestpractice.com
ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, ადამიანის რეკომბინანტული ერითროპოეტინი ამცირებს ხანგრძლივი ნევროლოგიური შესაძლებლობების შეზღუდვას ძალიან დღენაკლულ ჩვილებში, თუმცა, სხვა კვლევებმა მკაფიო სარგებელი ვერ გამოავლინა.[66]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Neonatal interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane Systematic Reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 20;(6):CD012409.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012409.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926474?tool=bestpractice.com
[68]Song J, Sun H, Xu F, et al. Recombinant human erythropoietin improves neurological outcomes in very preterm infants. Ann Neurol. 2016 Jul;80(1):24-34.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ana.24677
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27130143?tool=bestpractice.com
ნაჩვენებია, რომ პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკები (ქალებისთვის ნაადრევი მშობიარობის დროს, როდესაც წყლები არ არის დარღვეული და სწრაფი დაბადების დროს სავარაუდო დაზიანების მქონე ნაადრევი ჩვილებისთვის), სავარაუდოდ, არაეფექტურია და შეიძლება გამოიწვიოს ზიანი.[61]Shepherd E, Salam RA, Middleton P, et al. Antenatal and intrapartum interventions for preventing cerebral palsy: an overview of Cochrane systematic reviews. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Aug 8;(8):CD012077.
http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD012077.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28786098?tool=bestpractice.com