მწვავე პანკრეატიტი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
ყველა პაციენტის
ინტრავენური სითხეები
ყველა პაციენტს ესაჭიროება ინტრავენური ჰიდრატაციით მკურნალობა პირველი 24 საათის განმავლობაში და მჭიდრო მონიტორინგი სითხის ადრეული დაკარგვის, ჰიპოვოლემიური შოკისა და ორგანოების დისფუნქციის დამახასიათებელი სიმპტომების გამოვლენიდან პირველი 48-72 საათის განმავლობაში.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
მწვავე პანკრეატიტის საწყისი მკურნალობა მოითხოვს ადრეულ ინტრავენურ დატენიანებას.[1]Nirula R. Chapter 9: Diseases of the pancreas. High yield surgery. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2000.[5]Way LW, Doherty GM. Chapter 27: Pancreas. In: Current surgical diagnosis & treatment. 11th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2003.[70]de-Madaria E, Buxbaum JL, Maisonneuve P, et al. Aggressive or moderate fluid resuscitation in acute pancreatitis. N Engl J Med. 2022 Sep 15;387(11):989-1000. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36103415?tool=bestpractice.com [74]Darvas K, Futo J, Okros I, et al. Principles of intensive care in severe acute pancreatitis in 2008 [in Hungarian]. Orv Hetil. 2008 Nov 23;149(47):2211-20. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19004743?tool=bestpractice.com [75]Curtis CS, Kudsk KA. Nutrition support in pancreatitis. Surg Clin North Am. 2007 Dec;87(6):1403-15. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18053838?tool=bestpractice.com [76]Thomson A. Nutritional support in acute pancreatitis. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008 May;11(3):261-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18403922?tool=bestpractice.com [77]Marik PE. What is the best way to feed patients with pancreatitis? Curr Opin Crit Care. 2009 Apr;15(2):131-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19300086?tool=bestpractice.com [78]Kumari R, Sadarat F, Luhana S, et al. Evaluating the efficacy of different volume resuscitation strategies in acute pancreatitis patients: a systematic review and meta-analysis. BMC Gastroenterol. 2024 Mar 25;24(1):119. https://www.doi.org/10.1186/s12876-024-03205-y http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38528470?tool=bestpractice.com კლინიცისტებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ საწყისი რეანიმაციის სტაბილურ სიჩქარეზე (არაუმეტეს 1,5 მლ კგ სხეულის მასაზე საათში) და უნდა ჩაუტარონ ბოლუსი 10 მლ კგ-ზე მხოლოდ ჰიპოვოლემიის ნიშნების არსებობის შემთხვევაში.[71]Gardner TB. Fluid resuscitation in acute pancreatitis - going over the WATERFALL. N Engl J Med. 2022 Sep 15;387(11):1038-9. მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში სააავადმყოფოში მოთავსების შემდეგ შეიძლება განვითარდეს ჰიპოვოლემია სწრაფად მიღების შემდეგ და მოითხოვონ სითხის ბოლუსები და/ან ჰიდრატაციის სიჩქარის გაზრდა.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com დაბალანსებულ კრისტალოიდს (როგორიცაა რინგერის ლაქტატი [ჰარტმანის ხსნარი] ან Plasma-Lyte ® ) შეიძლება ჰქონდეს სარგებელი ნორმალურ ფიზიოლოგიურ ხსნართან შედარებით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com [80]Hong J, Li Q, Wang Y, et al. Comparison of fluid resuscitation with lactate ringer's versus normal saline in acute pancreatitis: an updated meta-analysis. Dig Dis Sci. 2024 Jan;69(1):262-74. https://www.doi.org/10.1007/s10620-023-08187-7 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38015322?tool=bestpractice.com ადრე აგრესიული ადრეული რეჰიდრატაცია რეკომენდირებული იყო მწვავე პანკრეატიტის მქონე ყველა პაციენტისთვის, მაგრამ მტკიცებულება მხარს უჭერს ზომიერ მიდგომას სასიცოცხლო მნიშვნელობის ნიშნების, განსაკუთრებით გულისცემის, შარდოვანას და ჰემატოკრიტის შეფასებით ხშირი ინტერვალებით (პრეზენტაციიდან 6 საათის განმავლობაში და 24-48 საათის შემდეგ).[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [70]de-Madaria E, Buxbaum JL, Maisonneuve P, et al. Aggressive or moderate fluid resuscitation in acute pancreatitis. N Engl J Med. 2022 Sep 15;387(11):989-1000. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36103415?tool=bestpractice.com [72]Li XW, Wang CH, Dai JW, et al. Comparison of clinical outcomes between aggressive and non-aggressive intravenous hydration for acute pancreatitis: a systematic review and meta-analysis. Crit Care. 2023 Mar 22;27(1):122. https://www.doi.org/10.1186/s13054-023-04401-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36949459?tool=bestpractice.com
საგულდაგულო მონიტორინგი განსაკუთრებით რეკომენდებულია პაციენტთა გარკვეული ჯგუფებისთვის, როგორიცაა ხანდაზმული პირები და ანამნეზში გულის და/ან თირკმელების დაავადების მქონე პირები, რომლებიც უფრო მეტი რისკის ქვეშ არიან გადაჭარბებული ინტრავენური დატენიანებით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
არცერთი პაციენტი არ უნდა იყოს კლასიფიცირებული, როგორც მსუბუქი დაავადების მქონე, სიმპტომების დაწყებიდან სულ მცირე 48 საათამდე, რადგან ზოგიერთ პაციენტს, რომელსაც უვითარდება მძიმე დაავადება, საწყის ეტაპზე არ აღენიშნება ორგანოთა უკმარისობის ნიშნები ან ადგილობრივი გართულებები.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ორგანოთა უკმარისობის მნიშვნელობის აღიარება დაავადების სიმძიმის განსაზღვრაში.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომთან ასოცირებული ორგანოს დისფუნქციის არსებობისას შეიძლება საჭირო გახდეს დამატებითი მონიტორინგი და ორგანოს მხარდაჭერა (მაგ., ჟანგბადის დამატება და/ან ვენტილაციური მხარდაჭერა სუნთქვის უკმარისობისთვის). შეიძლება იყოს გულ-სისხლძარღვთა, რესპირატორული ან თირკმლის დისფუნქციის ნიშნები. ორგანოს უკმარისობის და/ან მუდმივი სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომის მქონე პაციენტები უნდა მოთავსდნენ ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, შეძლებისდაგვარად.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com
სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომი განისაზღვრება შემდეგი კრიტერიუმებიდან მინიმუმ ორით: პულსი >90 დარტყმა წუთში; სუნთქვის სიხშირე >20 წუთში ან ნახშირორჟანგის პარციალური წნევა (PaCO2) <32 მმ.ვწყ.სვ.; ტემპერატურა >38°C ან <36°C; ლეიკოციტების რაოდენობა >12000 ან <4000 უჯრედი/მმ³, ან >10% მოუმწიფებელი ნეიტროფილები (ზოლები).[49]Levy MM, Fink MP, Marshall JC, et al. 2001 SCCM/ESICM/ACCP/ATS/SIS international sepsis definitions conference. Crit Care Med. 2003 Apr;31(4):1250-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12682500?tool=bestpractice.com
მუდმივი (>48 საათი) ერთორგანული ან მრავალორგანული უკმარისობის არსებობა მწვავე პანკრეატიტს განსაზღვრავს, როგორც "მძიმეს" ატლანტას შესწორებული კრიტერიუმების მიხედვით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com ყოველდღიურ კლინიკურ პრაქტიკაში ორგანოთა უკმარისობის დასადგენად შეიძლება გამოყენებულ იქნას შემდეგი პარამეტრები (ატლანტას ორიგინალური კრიტერიუმებიდან): შოკი: სისტოლური არტერიული წნევა <90 მმ Hg; ფილტვის უკმარისობა: ჟანგბადის ნაწილობრივი წნევა (PaO2) ≤60%; თირკმლის უკმარისობა: კრეატინინი >176.8 მიკრომოლი/ლ (>2 მგ/დლ); კუჭ-ნაწლავის სისხლდენა: >500 მლ სისხლის დაკარგვა 24 საათის განმავლობაში.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
ანალგეზია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ტკივილის კონტროლი ოპიოიდებით ამცირებს მულტიმოდალური ანალგეზიის საჭიროებას.[89]Basurto Ona X, Rigau Comas D, Urrútia G. Opioids for acute pancreatitis pain. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jul 26;(7):CD009179.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD009179.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23888429?tool=bestpractice.com
[ ]
How do opioids compare with non-opioid analgesics for the management of acute pancreatitis pain?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.515/fullსწორი პასუხის ჩვენება[მტკიცებულების დონე A]88504fba-1da0-4e1d-ab84-9d91ed5df3cbccaCრით განსხვავდება ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლები არაოპიოიდურისგან მწვავე პანკრეატიტით გამოწვეული ტკივილის მართვაში
ძლიერი ტკივილის დროს ან პაციენტის მიერ კონტროლირებადი ანალგეზიის სახით შესაძლებელია გამოვიყენოთ ფენტანილი ან მორფინი. მსუბუქ შემთხვევებში შესაძლებელია მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ტკივლის სკალის გამოყენება, ანალგეზიის შერჩევის მონიტორინგის და კორექტირების შესახებ ინფორმირების მიზნით.
თირკმლის ნორმალური ფუნქციის მქონე პაციენტებში შესაძლებელია კეტოროლაკის, არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატის გამოყენება. მისი გამოყენება არ შეიძლება მაღალი ასაკის პაციენტებში კუჭნაწლავის სისტემაზე არასასურველი ეფექტის გამო.[90]American Geriatrics Society 2012 Beers Criteria Update Expert Panel. American Geriatrics Society updated Beers Criteria for potentially inappropriate medication use in older adults. J Am Geriatr Soc. 2012 Apr;60(4):616-31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3571677 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22376048?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
მორფინის სულფატი: 2.5-დან 10 მგ-მდე ინტრავენურად/კუნთში/კანქვეშ ყოველ 2-6 საათში, საჭიროების შემთხვევაში.
ან
ფენტანილი: საჭიროების შემთხვევაში 50-100 მიკროგრამი ინტრავენურად/კუნთში ყოველ 1-2 საათში
ან
კეტოროლაკი: დოზირებასთან დაკავშირებით დაუკავშირდით სპეციალისტს.
კვებითი მხარდაჭერა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
პერორალური კვება უნდა განახლდეს როგორც კი ტკივილი და გულისრევა/ღებინება შემცირდება. გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯიც და ამერიკის გასტროენტეროლოგიური ასოციაციაც რეკომენდაციას მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში პერორალური კვების დაწყებას 24 საათის განმავლობაში.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [84]Crockett SD, Wani S, Gardner TB, et al. American Gastroenterological Association Institute guideline on initial management of acute pancreatitis. Gastroenterology. 2018 Mar;154(4):1096-101.
ენტერული მილით კვება უნდა გამოიყენებოდეს იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც არ შეუძლიათ პერორალური კვება; თავიდან უნდა იყოს აცილებული პარენტერული კვება.[95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com უწყვეტი ენტერული ინფუზია უმჯობესია ციკლურ ან ბოლუსურ მეთოდთან შედარებით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com მცირე პეპტიდზე დაფუძნებული საშუალო ჯაჭვის ტრიგლიცერიდების ფორმულები შეიძლება გამოიყენებოდეს, თუ სტანდარტული ფორმულების მიმართ პაციენტს აქვს აუტანლობა.[95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com
პაციენტთა უმეტესობისთვის რეკომენდებულია ნაზოგასტრული მილით კვება ნაზალურ-მლივი ნაწლავის გზით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com [101]Hsieh PH, Yang TC, Kang EY, et al. Impact of nutritional support routes on mortality in acute pancreatitis: a network meta-analysis of randomized controlled trials. J Intern Med. 2024 Jun;295(6):759-73. https://www.doi.org/10.1111/joim.13782 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38561603?tool=bestpractice.com ასპირაციის გაზრდილი რისკის მქონე პაციენტები უნდა დააყენონ უფრო თავდაყირა მდგომარეობაში და დაიცვან ასპირაციის სიფრთხილის ზომები.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com ნაზალურ-მლივი ნაწლავის მილის განთავსება საჭიროებს ინტერვენციულ რენტგენოლოგიას ან ენდოსკოპიას და, შესაბამისად, აქვს ღირებულების ფაქტორი.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
დადასტურებულია, რომ სპეციფიკური ენტერული კვების ფორმულა უკეთესია, ვიდრე სხვა ტიპის კვება მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში.[102]Poropat G, Giljaca V, Hauser G, et al. Enteral nutrition formulations for acute pancreatitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Mar 23;(3):CD010605. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010605.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25803695?tool=bestpractice.com
ანტი-ემეტური საშუალება
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
გულისრევა და/ან პირღებინება გვხვდება პაციენტების 70%-დან 80%-ში. ონდანსეტრონი ყველაზე ხშირად გამოყენებადი ანტიემეტიკია.
პირველადი პარამეტრები
ონდანსეტრონი: 8 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში საჭიროებისამებრ
ემპირიული ინტრავენური ანტიბიოტიკები (თუ ინფექცია დადასტურებულია ან არსებობს ძლიერი ეჭვი)
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ინფექციაზე ეჭვის შემთხვევაში, ანტიბიოტიკები უნდა დაინიშნოს ინფექციის წყაროს შესწავლისას.
ცხელება, ტაქიკარდია, ტაქიპნოე და ლეიკოციტოზი ასოცირდება სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომთან, რომელიც შეიძლება განვითარდეს მწვავე პანკრეატიტის დასაწყისში. ეს კლინიკური სურათი შეიძლება განურჩეველი იყოს სეფსისისგან.
მწვავე პანკრეატიტის სხვა ინფექციური გართულებებია ქოლანგიტი, საშარდე გზების ინფექციები, ინფიცირებული ფსევდოციტები, სითხის დაგროვება და ინფიცირებული პანკრეასის ნეკროზი.
როგორც კი აღმოჩნდება, რომ სისხლი და სხვა კულტურები უარყოფითია და ინფექციის წყარო არ არის გამოვლენილი, ანტიბიოტიკების მიღება უნდა შეწყდეს.
გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯი და ამერიკის გასტროენტეროლოგიის ასოციაცია გვირჩევენ არ გამოვიყენოთ პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკები მძიმე მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში (ან პროგნოზირებული მძიმე მწვავე პანკრეატიტის დროს).[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [84]Crockett SD, Wani S, Gardner TB, et al. American Gastroenterological Association Institute guideline on initial management of acute pancreatitis. Gastroenterology. 2018 Mar;154(4):1096-101.
რეკომენდებულია ანტიბიოტიკები პანკრეასში კარგი პენეტრაციით, როგორიცაა კარბაპენემი (მაგ. იმიპენემი/ცილასტატინი), ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი) ან მეტრონიდაზოლი.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com იმიპენემი/ცილასტატინი პირველი რიგის პრეპარატებია, რადგან მათ პანკრეასში კარგი პენეტრაცია ახასიათებთ. შეამოწმეთ ადგილობრივი მითითებები ანტიბიოტიკების მართვის შესახებ.
სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ: ტენდიოპათია/მყესების გაწყვეტა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა.[105]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3). https://www.doi.org/10.3390/pharmaceutics15030804 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა და მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს.
პირველადი პარამეტრები
იმიპენემ/ცილასტატინი: 500-1000 მგ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში ერთხელ
მეტი იმიპენემ/ცილასტატინიდოზა მოიცავს მხოლოდ იმიპენემის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 400 მგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში ერთხელ
ან
მეტრონიდაზოლი: 15 მგ/კგ ინტრავენურად დარტყმითი დოზის სახით, რასაც მოჰყვება 7.5 მგ/კგ ყოველ 6 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში
ქოლეცისტექტომია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ნაღვლკენჭოვანი მსუბუქი პანკრეატიტის მქონე პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ ქოლეცისტექტომია პირველადი მიღებისას, მწვავე სიმპტომების ალაგების შემდეგ. ქოლეცისტექტომია, როგორც წესი, დაგვიანებულია მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებისთვის; ეს პაციენტები საჭიროებენ კომპლექსურ გადაწყვეტილებებს ქირურგისა და გასტროენტეროლოგის მიერ.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com
ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია (ERCP)
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ნაღველკენჭოვანი პანკრეატიტის დროს, რომელიც გართულებულია თანმხლები ქოლანგიტით, პაციენტი სარგებლობს ადრეული ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფიით (ERCP). სარგებელი ჩანს სეფსისის და ორგანოთა უკმარისობის მქონე პაციენტებში, რომლებიც გაივლიან პროცედურას მიღებიდან პირველი 24 საათის განმავლობაში.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com [87]van Dijk SM, Hallensleben NDL, van Santvoort HC, et al. Acute pancreatitis: recent advances through randomised trials. Gut. 2017 Nov;66(11):2024-32. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28838972?tool=bestpractice.com [88]Moretti A, Papi C, Aratari A, et al. Is early endoscopic retrograde cholangiopancreatography useful in the management of acute biliary pancreatitis? A meta-analysis of randomized controlled trials. Dig Liver Dis. 2008 May;40(5):379-85. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18243826?tool=bestpractice.com მიუხედავად იმისა, რომ ნაღვლის საერთო სადინარში კენჭები მწვავე პანკრეატიტის ხშირი მიზეზია, ნაღვლის ბუშტის კენჭების უმეტესობა ადვილად გადადის თორმეტგოჯა ნაწლავში და გამოიდევნება განავალში. მუდმივმა ქოლედოქოლითიაზმა შეიძლება გამოიწვიოს პანკრეასის სადინრის და/ან სანაღვლე გზების მუდმივი ობსტრუქცია, რასაც ნეკროზი და/ან ქოლანგიტი მოჰყვება. მწვავე პანკრეატიტის მქონე პაციენტებში ნაღვლის ბუშტის ხიდან ობსტრუქციული კენჭების მოცილებამ უნდა შეამციროს გართულებების ალბათობა.
ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია არ არის ნაჩვენები არც მსუბუქი და არც მძიმე ნაღველკენჭოვანი პანკრეატიტისთვის, როდესაც არ აღინიშნება ქოლანგიტი.[63]Fogel EL, Sherman S. ERCP for gallstone pancreatitis. N Engl J Med. 2014 Jan 9;370(2):150-7.[84]Crockett SD, Wani S, Gardner TB, et al. American Gastroenterological Association Institute guideline on initial management of acute pancreatitis. Gastroenterology. 2018 Mar;154(4):1096-101. პაციენტების ამ პოპულაციაში პროცედურის რისკები აღემატება პოტენციურ სარგებელს.
მდგომარეობა უარესდება ან ვერ უმჯობესდება
მუდმივი მხარდამჭერი მკურნალობა
მუდმივი დამხმარე მოვლა ინტრავენური სითხეებით, ანალგეზიით და ზოგიერთ შემთხვევაში ღებინების საწინააღმდეგო საშუალებებით შეიძლება საჭირო გახდეს ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში. ორგანოს უკმარისობის და/ან მუდმივი სისტემური ანთებითი რეაქციის სინდრომის მქონე პაციენტები უნდა მოთავსდნენ ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, შეძლებისდაგვარად.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com
გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯის გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს კომპიუტერულ ტომოგრაფიას ან მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას/მაგნიტურ-რეზონანსულ ქოლანგიოპანკრეატოგრაფიას 48 საათის შემდეგ პაციენტებში, რომელთა მდგომარეობა არ უმჯობესდება ან სიმპტომები უარესდება, ნეკროზის შეფასების მიზნით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com სხვა გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევენ სიმპტომების დაწყებიდან 72-96 საათის დაყოვნებას კონტრასტული CT ან MRI-მდე.[28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com [47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com
მუდმივი ნუტრიციული მხარდაჭერა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
პაციენტებში, რომლებსაც არ შეუძლიათ პერორალური კვება, უნდა იყოს გამოყენებული ენტერული მილით კვება; თავიდან უნდა ავიცილოთ პარენტერალური კვება.[95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com
უწყვეტი ენტერული ინფუზია უმჯობესია ციკლურ ან ბოლუსურ მეთოდთან შედარებით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com მცირე პეპტიდზე დაფუძნებული საშუალო ჯაჭვის ტრიგლიცერიდების ფორმულები შეიძლება გამოიყენებოდეს, თუ სტანდარტული ფორმულების მიმართ პაციენტს აქვს აუტანლობა.[95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com
პაციენტთა უმეტესობისთვის რეკომენდებულია ნაზოგასტრული მილით კვება ნაზალურ-მლივი ნაწლავის გზით.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [95]Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, et al. ESPEN guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis. Clin Nutr. 2020 Mar;39(3):612-31. https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614(20)30009-1/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32008871?tool=bestpractice.com [101]Hsieh PH, Yang TC, Kang EY, et al. Impact of nutritional support routes on mortality in acute pancreatitis: a network meta-analysis of randomized controlled trials. J Intern Med. 2024 Jun;295(6):759-73. https://www.doi.org/10.1111/joim.13782 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38561603?tool=bestpractice.com
ინტრავენური ანტიბიოტიკები
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
დადასტურებული ან მაღალი ალბათობით საეჭვო ინფიცირებული ნეკროზის დროს საჭიროა ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყება.[47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com კლინიკურად სტაბილურმა პაციენტებმა უნდა გააგრძელონ ანტიბიოტიკები 30 დღის განმავლობაში შემდგომი ჩარევის განხილვამდე.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
რეკომენდებულია ანტიბიოტიკები პანკრეასში კარგი პენეტრაციით, როგორიცაა კარბაპენემი (მაგ. იმიპენემი/ცილასტატინი), ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი) ან მეტრონიდაზოლი.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com შეამოწმეთ ადგილობრივი მითითებები ანტიბიოტიკების მართვის შესახებ.
სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ: ტენდიოპათია/მყესების გაწყვეტა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა.[105]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3). https://www.doi.org/10.3390/pharmaceutics15030804 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა და მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს.
პირველადი პარამეტრები
იმიპენემ/ცილასტატინი: 500-1000 მგ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში ერთხელ
მეტი იმიპენემ/ცილასტატინიდოზა მოიცავს მხოლოდ იმიპენემის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 400 მგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში ერთხელ
ან
მეტრონიდაზოლი: 15 მგ/კგ ინტრავენურად დარტყმითი დოზის სახით, რასაც მოჰყვება 7.5 მგ/კგ ყოველ 6 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში
კათეტერის დრენაჟი (ენდოსკოპიური ან რადიოლოგიური)
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
მას შემდეგ, რაც ანთებითი რეაქცია უკეთ კონტროლირებული გახდება (ანუ მთლიანად ალაგებული), შეიძლება გადაწყვეტილების მიღება დრენაჟის სასურველ მეთოდთან დაკავშირებით. ეს შეიძლება მოიცავდეს ენდოსკოპიურ ან რადიოლოგიურ მიდგომებს.
ნეკრექტომია / ამოკვეთა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ არ არის სწრაფი რეაგირება ანტიბიოტიკებზე ან თუ კლინიკური მდგომარეობა გაუარესდება, უნდა ჩატარდეს ნეკროზექტომია/ქირურგიული წმენდა.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
კათეტერის დრენაჟი ან ნეკროსექტომია/გასუფთავება
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკები ინფექციის პროფილაქტიკისთვის არ არის რეკომენდებული სტერილური ნეკროზის მქონე პაციენტებისთვის (თუნდაც მძიმე დაავადების მქონეთათვის).[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com
დაახლოებით 4 კვირის შემდეგ ნეკროზული უბნის ირგვლივ ვითარდება ბოჭკოვანი კედელი, რაც აადვილებს მოცილებას დრენაჟით ან ნეკროსექტომიით/გასუფთავებით.[47]Working Group IAP/APA Acute Pancreatitis Guidelines. IAP/APA evidence-based guidelines for the management of acute pancreatitis. Pancreatology. 2013 Jul-Aug;13(4 Suppl 2):e1-15. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1424390313005255?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24054878?tool=bestpractice.com
დრენაჟი (ენდოსკოპიური, რადიოლოგიური ან ქირურგიული)
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ფსევდოციტები მწვავე პანკრეატიტის ეპიზოდის დაწყებიდან 2-4 კვირამდე ჩნდება.
განურჩევლად ზომისა, ფსევდოციტების მართვა შესაძლებელია კონსერვატიულად, ჩარევის გარეშე.[111]Vitas GJ, Sarr MG. Selected management of pancreatic pseudocysts: operative versus expectant management. Surgery. 1992 Feb;111(2):123-30. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1736380?tool=bestpractice.com თუმცა, თუ ფსევდოციტები გახდება სიმპტომური (მაგ. ტკივილი, სწრაფი დანაყრების შეგრძნება და წონის დაკლება), სიმპტომების შესამსუბუქებლად რეკომენდებულია დრენირება.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [18]Hines OJ, Pandol SJ. Management of severe acute pancreatitis. BMJ. 2019 Dec 2;367:l6227. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31791953?tool=bestpractice.com
დრენაჟი (ენდოსკოპიური, რენტგენოლოგიური ან ქირურგიული) და ინტრავენური ანტიბიოტიკები
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ფსევდოციტები მწვავე პანკრეატიტის ეპიზოდის დაწყებიდან 2-4 კვირამდე ჩნდება.
თუ ფსევდოცისტა ინფიცირდება, მისი საუკეთესო განსაზღვრება არის აბსცესი, რომელიც მოითხოვს ანტიბიოტიკებს და დრენაჟს.
რეკომენდებულია ანტიბიოტიკები პანკრეასში კარგი პენეტრაციით, როგორიცაა კარბაპენემი (მაგ. იმიპენემი/ცილასტატინი), ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი) ან მეტრონიდაზოლი.[8]Tenner S, Vege S, Sheth S, et al. American College of Gastroenterology guidelines: management of acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2024 Mar 119(3):419-37. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2024/03000/american_college_of_gastroenterology_guidelines_.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/38857482?tool=bestpractice.com [28]Leppäniemi A, Tolonen M, Tarasconi A, et al. 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis. World J Emerg Surg. 2019 Jun 13;14:27. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-019-0247-0 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31210778?tool=bestpractice.com იმიპენემი/ცილასტატინი პირველი რიგის პრეპარატებია, რადგან მათ პანკრეასში კარგი პენეტრაცია ახასიათებთ. შეამოწმეთ ადგილობრივი მითითებები ანტიბიოტიკების მართვის შესახებ.
სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ: ტენდიოპათია/მყესების გაწყვეტა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა.[105]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3). https://www.doi.org/10.3390/pharmaceutics15030804 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა და მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს.
პირველადი პარამეტრები
იმიპენემ/ცილასტატინი: 500-1000 მგ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში ერთხელ
მეტი იმიპენემ/ცილასტატინიდოზა მოიცავს მხოლოდ იმიპენემის კომპონენტს.
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 400 მგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში ერთხელ
ან
მეტრონიდაზოლი: 15 მგ/კგ ინტრავენურად დარტყმითი დოზის სახით, რასაც მოჰყვება 7.5 მგ/კგ ყოველ 6 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 4000 მგ/დღეში
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას