მიდგომა

პირის ღრუსა და გენიტალური ჰერპესის მკურნალობის პრინციპები მსგავსია. მკურნალობა იყოფა ორ ჯგუფად: სუპრესიული და ეპიზოდური. სუპრესიული ანტივირუსული მკურნალობა ტარდება ყოველდღიურად რეციდივისა და ვირუსის გამოყოფის პრევენციისათვის, ხოლო ეპიზოდური მკურნალობა გამოიყენება საჭიროებისამებრ რეციდივების სამკურნალოდ. ეპიზოდური მკურნალობა უდნა დავიწყოთ დაუყოვნებლივ აქტიური დაავადების დიაგნოზის დასმის შემდეგ, განსაკუთრებით პირველი კლინიკური ეპიზოდის შემდეგ. თუ გენიტალური ჰერპესის პირველ ეპიზოდზეა ეჭვი, მკურნალობა უნდა დაიწყოს ლაბორატორიულ დადასტურებამდე.

პირის ღრუს ანტივირუსული მედიკამენტები

პირველად მკურნალობაა პერორულ ანტივირუსული წამლები. ისინი ჩვენებაა სუპრესიული და ეპიზოდური თერაპიის დროს. ყოველდღიური სუპრესიული მკურნალობის მიზანია ეპიდაფეთქებებია რაოდენობის შემცირება (70-80%-თ შემცირება) და/ან გენიტალური ჰერპესის გავრცელების რისკის შემცირება (შემცირება 48%-ით).[47][48] ეპიზოდური მკურნალობის მიზანია გამწვავების ხანგრძლივობის შემოკლება. პაციენტებმა რეკურენტული გენიტალური ჰერპესით უნდა იცოდნენ, რომ სუპრესიული მკრუანლობა პირველი რიგის თერაპიაა გენიტალური ჰერპესის სამკურნალოდ.[49] [ Cochrane Clinical Answers logo ]

სინთეზური აციკლური პურინის ანალოგები (ან გუანინინს ანალოგები) მაღალსპეციფიკური სუბსტრატებია ვირუსული თიმიდინ-კინაზასთვის და აინჰიბირებს ვირუსულ დნმ პოლიმერაზას. სამივე ლიცენზირებული წამალი (აციკლოვირი, ფამციკლოვირი და ვალაციკლოვირი) ეფექტურია ეპიზოდის ხანგრძლივობისა და სიმძიმის შესამცირებლად. წამლის შერჩევა დამოკიდებულია იმაზე, თუ ფასისა და დოზირების სიხშირის გათვალისწინებით რომელს ანიჭებს პაციენტი უპირატესობას. ვალაციკლოვირი აციკლოვირის წინამორბედია და უფრო მაღალი ბიოშეღწევადობა აქვს, რაც განაპირობებს ნაკლებi სიხშირით დოზირებას. ფამციკლოვირი არის პენციკლოვირის პერორული ფორმა. თირკმელების ფუნქციის დარღვევის მქონე პაციენტებში შესაძლოა საჭირო გახდეს აციკლოვირის, ფამციკლოვირისა და ვალაციკლოვირის დოზის კორექცია.

ტოპიკური მკურნალობა

გენიტალური ჰერპესის მკურნალობა ტოპიკური ანტივირუსული მედიკამენტებით მცირე კლინიკურ სარგებელს იძლევა და მათი გამოყენება დიდად აღარ ხდება.[37][50]

ტოპიკური თერაპიის გამოყენება ტუჩის ჰერპესისთვის არ არის რეკომენდებული. ტუჩის რეკურენტული მარტივი ჰერპესის დროს უპირატესობა ენიჭება პერორულ მკურნალობას ტოპიკურ ანტივირუსულ კრემთან შედარებით. ზოგიერთმა პაციენტმა შესაძლოა უპირატესობა მიანიჭოს ანტივირუსულ კრემს აუცილებელი რეცეპტის არარსებობის გამო და შესაძლებლობა აირიდოს პერორული მედიკამენტები. ანტივირუსულ კრემებს ზალიან მცირე, მაგრამ სტატისტიკურად სარწმუნო ეფექტი გააჩნია ტუჩის ჰერპესის შემთხვევაში.

დოკოსანოლის კრემს შეუძლია შეამციროს დაზიანებების შეხორცების დრო 18 საათიდან 3 დღემდე პლაცებოსთან შედარებით, როდესაც გამოიყენება ორალური ჰერპესის რეციდივის დასაწყისში (ჩხვლეტის შეგრძნება ან სიწითლე).[51][52]

პენციკლოვირის კრემი ამოკლებს განმეორებითი ტუჩის ჰერპესის ხნაგრძლივობას 0.7 დღით, როდესაც გამოიყენება ყოველ 2 საათში ერთხელ სიფხიზლის დროს პლაცებოსთან შედარებით.[53] ტკივილისა და ვირუსის გამოყოფის ხანგრძლივობა ასევე მნიშვნელოვანდ მცირდება პენციკლოვირის კრემით.

აციკლოვირის კრემი ამცირებს ტუჩის მარტივი ჰერპესის ეპიდაფეთქებებს 0.5 დღით.[54]

სუპრესიული ანტივირუსული თერაპია

ყოველდღიური სუპრესიული მკურნალობა უნდა შევთავაზოთ პაციენტებს, რომლებსაც ხშირი ან მძიმე ფორმის განმეორებითი დაავადება აქვთ და შესაძლოა განიხილებოდეს გენიტალური ჰერპესის მქონე აივ-არაინფიცირებულ პაციენტებში, რომელთაც სურვილი აქვთ შეამცირონ სქესობრივ პარტნიორზე გადადების რისკი.[31][48][55]  სუპრესული მკურნალობა გარკვეულწილად სარგებლიანია იმუნოსუპრესირებული პაციენტებისთვის, რომლებსაც შესაძლოა გახანგრძლივებული, მძიმე ფორმის აფეთქება ჰქონდეთ. იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში სუპრესიული თერაპია ხელს უშლის აციკლოვირ-რეზისტენტული HSV-ის განვითარებას.[56]

ეპიზოდური მკურნალობა

გენიტალური ჰერპესის მკურნალობა უფრო კრიტიკულია და უზრუნველყოფილი უნდა იყოს ყველა პაციენტისთვის. მკურნალობა ამცირებს ნევროლოგიურ გართულებებს, ზღუდავს დაავადების სიმძიმესა და ხანგრძლივობას და უზრუნველყოფს სიმპტომების ალაგებას.[57] აციკლოვირი, ვალაციკლოვირი და ფამციკლოვირი მიღებულია აქტიური დაავადებისთვის.[37] პირის ღრუს HSV დაავადებისთვის, პერორული აციკლოვირი ამცირებს ცხელებას, პირის ღრუს დაზიანების რაოდენობას, ახალ ექსტრაორალურ დაზიანებებსა და ჭამისა და სმის სირთულეებს 1-6 წლის ბავშვებში.[58] სიმპტომების შესამცირებლად და ვირუსული გამოყოფისთვის მკურნალობა უნდა ჩაუტარდეთ პაციენტებს,რომლებსაც სიმპტომური ჰერპესული გინგივოსტომატიტი აქვთ. მკურნალობა ყველაზე ეფექტურია როცა იწყება სიმპტომების ან ნიშნების გამოვლენიდან 48-72 საათში. დოზირება და მკურნალობის ხანგრძლივობა განსხვავდება მედიკამენტის, მასპინძლის იმუნური მდგომარეობისა და გაიდლაინის მიხედვით.[37][59] მკურნალობის ხანგრძლივობა უნდა გაგრძელდეს სანამ ყველა დაზიანება არ გაქრება, განსაკუთრებით იმუნოკომპრომისულ პოპულაციაში. ამ წამლების მიმართ რეზისტენტობა ძალიან იშვიათია იმუნოკომპეტენტურ პირებში.[60]

განმეორებითი გენიტალური HSV-ს ეპიზოდური მკურნალობა უნდა დავიწყოთ სიმპტომების დაწყებიდან რაც შეიძლება სწრაფად. განმეორებითი შემთხვევების მკურნალობისთვის ხელმისაწვდომია რამდენიმე რეჟიმი.

სიმპტომური მკურნალობა

პერორული ანტივირუსული თერაპიის სწორად დაწყება უზრუნველყოფს ყველაზე ეფექტურ და უსაფრთხო ხელმისაწვდომ სიმპტომურ მკურნალობას. თუ დამატებითი სიმპტომების მოხსნაა აუცილებელი, ტკივილის სამართავად შესაძლებელია ტოპიკური ლიდოკაინის გამოყენება, განსაკუთრებით, როდესაც ის დაკავშირებულია გენიტალური ჰერპესის პირველ ეპიზოდთან. პაციენტებმა უნდა იცოდნენ, რომ ლიდოკაინმა შესაძლოა გამოიწვიოს ალერგია.

ანალგეტიკები და აბაზანა მჯდომარე პოზიციაში, როდესაც დაზიანებული გენიტალური მიდამოები თავსდება თბილ წყალში 10-20 წუთის განმავლობაში საჭიროებისამებრ კომფორტისთვის, შესაძლოა აგრეთვე შეამციროს მძიმე ან გახანგრძლივებულ ფორმასთან დაკავშირებული ტკივილი.[9] დიზურია შესაძლოა შემცირდეს როცა შარდვა ხდება წყალში მოთავსებული გენიტალიით. მძიმე ფორმის პირველადი ინფექციების დროს ნარკოტიკულმა ანაგლეტიკებმა შესაძლოა დამატებითი შვება უზრუნველყოს.

დისემინირებულ ან ცნს დაავადება

საეჭვო ან დადასტურებულ დისემინირებულ HSV ინფექციას, მათ შორის ჰეპატიტს, პნევმონიტს ან ცენტრალური ნერვული სისტემის (ცნს) დაავადებას უნდა ვუმკურნალოთ მაღალი დოზით ინტრავენური აციკლოვირით. მკურნალობის ხანგრძლივობა დამოკიდებულია დაავადების სიმძიმესა და ადგილზე: შემთხვევათა უმრავლესობაში მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს სულ მცირე 21 დღე მაინც. ცენტრალური ნერვული სისტემის ან დისემინირებული დაავადების მქონე პაციენტების მართვა უნდა მოხდეს ინფექციური დაავადების სპეციალისტის მეთვალყურეობით.

მკურნალობა ორსულობის დროს

სუპრესიული ანტივირუსული თერაპია შეიძლება შესთავაზონ HSV ტიპის 2-ით ორსულ პაციენტებს 36 კვირის სავარაუდო გესტაციურ ასაკში მშობიარობამდე, რათა შემცირდეს HSV-ის გამოყოფის რისკი, გენიტალური ჰერპესის რეციდივი მშობიარობისას და საკეისრო კვეთის საჭიროება გენიტალური ჰერპესისთვის. თუმცა, არ არის საკმარისი მტკიცებულება იმის დასადგენად, ამცირებს თუ არა ეს მიდგომა ახალშობილთა ჰერპესის სიხშირეს. ორსულობის მესამე ტრიმესტრში პირველადი ან არაპირველადი გენიტალური ჰერპესვირუსის ინფექციის მქონე ქალებისთვის საკეისრო კვეთა შეიძლება მიზანშეწონილი იყოს ვირუსის გახანგრძლივებული გამოყოფის შესაძლებლობის გამო.[46][61][62][63]​​​

წარუმატებელი მკურნალობა

მკურნალობის წარუმატებლობა იშვიათია იმუნოკომპეტენტურ პოპულაციაში და როდესაც ეს ხდება, საჭიროა დიაგნოზის ხელახალი შეფასება. იმუნოსუპრესირებულ ადამიანებში, იმუნური კლირენსის დაქვეითება მნიშვნელოვანი წინაპირობაა მძიმე ინფექციისა და რეზისტენტობის განვითარებისათვის.[64] რეკომენდებულია აციკლოვირის რეზისტენტობის ლაბორატორიული დოკუმენტაცია ვირუსული კულტურით და პაციენტის მართვა უნდა მიმდინარეობდეს ინფექციონისტთან კონსულტაციით.[37] ჰერპესვირუსის იზოლატები, რომლებიც რეზისტენტულია აციკლოვირის მიმართ, ასევე რეზისტენტულია ვალაციკლოვირის მიმართ და უმეტესობა რეზისტენტულია ფამციკლოვირის მიმართ.[37] ამ სცენარში, ფოსკარნეტის საცდელი მკურნალობა შეიძლება იყოს შესაბამისი.[37][65] თუმცა, ფოსკარნეტთან დაკავშირებული ტოქსიკურობის გამო, ის შესაძლოა გადავინახოთ მძიმე ფორმის დაავადებისთვის, რომელიც რეფრაქტორულია ინტრავენური ან მაღალი დოზით პერორალური აციკლოვირის ან ვალაციკლოვირის მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ აციკლოვირისადმი რეზისტენტული ჰერპესვირუსის მუტანტები, როგორც წესი, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ გახდნენ ლატენტური, რეზისტენტობის განმეორებითი ტესტირება ასევე რეკომენდებულია განმეორებადი ეპიზოდების დროს.

თირკმელების ფუნქციის დარღვევის მქონე პაციენტებში საჭიროა ფსკარნეტის დოზის კორექტირება.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას