მიდგომა
CO-თი მოწამვლის დროს ძირითად მკურნალობას მაღალი ნაკადით ოქსიგენოთერაპია, ჰიპერბარული ჟანგბადი და დამხმარე მოვლა (მხარდამჭერი თერაპია) წარმოადგენს. მაღალი ნაკადით ოქსიგენოთერაპია უნდა დავიწყოთ რაც შეიძლება სწრაფად, როგორც კი აღნიშნულ დიაგნოზზე ვიფიქრებთ და არ უნდა შევწყვიტოთ, სანამ ეს დიაგნოზი არ გამოირიცხება. პერსისტენტული სიმპტომების მქონე პაციენტებთან რეკომენდებულია ჰიპერბარული ჟანგბადით მკურნალობა და მკურნალობის მაქსიმუმ სამჯერ განმეორება.[2] იმის მიხედვით, თუ სად და როგორ მოხდა CO-თი მოწამვლა, პაციენტს შესაძლოა ბევრი სხვა დაზიანება ჰქონდეს სამკურნალო, მაგ. დამწვრონები, კვამლის ჩასუნთქვით განპირობებული დაზიანებები ან დოზის გადაჭარბება.
დამხმარე მოვლა და მონიტორინგი
მოაცილეთ მსხვერპლი ან მსხვერპლები CO-ს ექსპოზიციის გარემოს დაუყოვნებლივ.
CO-თი მოწამლული პაციენტების კლინიკური მდგომარეობა შესაძლოა კრიტიკული იყოს და ყველა პაციენტს მკურნალობის მთელი პერიოდის მანძილზე გულ-ფილტვის და ნევროლოგიური ახლო მონიტორინგი უნდა ჩაუტარდეს. შეცვლილი ცნობიერების მქონე პაციენტებს ენდოტრაქეალური ინტუბაცია უნდა გაუკეთდეთ. გულყრებს და გულისმიერ გართულებებს უნდა ვუმკურნალოთ დაუყოვნებლივ.
კარბოქსიჰემოგლობინის (CO-Hb) მონიტორინგი შესაძლებელია, თუმცა მისი დონე პაციენტებთან, რომლებმაც ჟანგბადი მიიღეს ან სიმპტომები საგრძნობლად გვიან გამოუვლინდათ, შეიძლება დაბალი იყოს. შესაძლებელია ეკგ-ის და გულის ბიომარკერების მონიტორინგი საშუალო ან მძიმე მოწამვლის შემთხვევაში გულის დისფუნქციის შესახებ მტკიცებულების მოსაპოვებლად (სიმპტომების სიმძიმის და/ან CO-Hb >25% დონის შემთხვევაში) და როცა ეჭვია გულის ჩართულობაზე.[31] რეკომენდებულია ლაქტატის მონიტორინგი მეტაბოლური აციდოზის შესაფასებლად, სისხლში გლუკოზის გაზომვა ჰიპოგლიკემიის, როგორც შეცვლილი ფსიქოლოგიური მდგომარეობის გამომწვევის, გამოსარიცხად და კრეატინკინაზას გაზომვა რაბდომიოლიზის მონიტორინგისთვის. ორსულ ქალებთან აუცილებელია ნაყოფის მონიტორინგი ნაყოფის ან ახალშობილის დისტრესის გამოსავლენად.[16]
პაციენტები, რომელთაც გარდაცვალების მაღალი რისკი აქვთ , ხასიათდებიან მეტაბოლური აციდოზით (დაბალი pH სისხლში), ძალიან მაღალი CO-Hb დონით (>25%), ხშირად მოწამვლა ხანძართანაა დაკავშირებული, ცნობიერება დაკარგულია და საჭიროა მექანიკური ვენტილაცია.[53]
ჟანგბადი
მაღალი ნაკადით დამატებითი ჟანგბადი ცალმხრივი ნიღაბით უნდა მიეცეს CO-თი მოწამლულ ყველა პაციენტს მიუხედავად კარბოქსიმეტრიის ან SaO2 მაჩვენებლებისა (მხოლოდ PaO2 არ გვეხმარება CO-თი მოწამვლის დადგენაში, რადგანაც არ განასხვავებს კარბოქსიჰემოგლობინს ოქსიჰემოგლობინისგან). დამატებითი ჟანგბადი ამცირებს ჰიპოქსიას და მომატებული PaO2 ამცირებს CO-Hb- ს ნახევარდაშლის პერიოდს, ფილტვებიდან გამოიყოფა მეტი CO. მიუხედავად იმისა, რომ ოქსიგენოთერაპიას არტერიული PaO2-ის დონის მიუხედავად ვატარებთ, არტერიული სისხლის აირების გაზომვა გვეხმარება მჟავა/ტუტოვანი სტატუსის განსაზღვრაში. დაბალი pH დაკავშირებულია სიკვდილობასთან. მძიმე აციდოზი უნდა განიხილოთ ჰიპერბარული ჟანგბადის ჩვენებად.[16]
ჰიპერბარული ოქსიგენოთერაპია (HBO)
ჰიპერბარული ჟანგბადით მკურნალობა ჰერმეტულ პალატაში 100%-იანი ჟანგბადის მიწოდებას გულისხმობს. იგი გამოიყენება CO-Hb-ის მოსაშორებლად ორგანიზმიდან, ფილტვებში PaO2-ის მატების გზით. ჰიპერბარული ჟანგბადით მკურნალობის მიზანი უფრო ხანგრძლივმოქმედი და პერმანენტული ნეიროკოგნიტური დისფუნქციის პრევენციაა, და არა ხანმოკლე გადარჩენის მაჩვენებლების გაუმჯობესება.[2] ჰიპერბარიული ჟანგბადით თერაპია უნდა განიხილებოდეს პაციენტებში: ცნობიერების დაკარგვით, გულის იშემიური ცვლილებებით, ნევროლოგიური დეფიციტით, მნიშვნელოვანი მეტაბოლური აციდოზით ან CO-Hb-ის პიკური დონეებით ≥25%.[4][27][54][55][56][57]
გადაუდებელი დახმარების ექიმთა ამერიკული კოლეჯი (ACEP) რეკომენდაციას უწევს სასწრაფო დახმარების ექიმებს გამოიყენონ ჰიპერბარიული ჟანგბადის თერაპია ან მაღალი ნაკადის ნორმობარიული თერაპია CO-ით მწვავე მოწამვლისთვის. ACEP აღიარებს, რომ არ არსებობს მკაფიო მტკიცებულება იმისა, რომ ერთი მიდგომა უფრო ეფექტურია, ვიდრე მეორე, დაგვიანებული ნეიროკოგნიტური შედეგების გამოვლენის თვალსაზრისით. ACEP-ის რეკომენდაცია გამიზნულია იმ ექიმების დასახმარებლად, რომლებიც აირჩევენ არ ჩაუტარონ პაციენტებს ჰიპერბარიული ჟანგბადის თერაპია, მაგალითად, დროის ან გეოგრაფიული შეზღუდვების გამო.
ექვსი კლინიკური კვლევის მეტა-ანალიზის თანახმად, ჰიპერბარულ ჟანგბადს მოგვიანებითი ნეიროკოგნიტური დეფიციტის პრევენციის კუთხით სარწმუნო სარგებელი არ ახასიათებს .[58]აღნიშნული ანალიზის ერთი შეზღუდვა იყო კვლევებში პირველადი გამოსავლის ჰეტეროგენულობა, ჰიპერბარული ჟანგბადის თერაპიის დოზები და რაოდენობა, მკურნალობის დაყოვნება. კლინიკურ კვლევებში უარყოფითი შედეგებით,ჩვეულებრივ გამოიყენებოდა ჰიპერბარიერული ჟანგბადის კლინიკურად არაეფექტური დოზა.[57] ერთადერთმა რანდომიზებულმა კონტროლირებადმა კვლევამ (RCT), რომელიც აკმაყოფილებდა ანგარიშგების კვლევის ყველა კონსოლიდირებული სტანდარტების (CONSORT) კრიტერიუმებს RCT-ების ხარისხის შესაფასებლად, აჩვენა მნიშვნელოვანი სარგებელი ჰიპერბარული ჟანგბადისგან.[55]კვლევაში გამოიყენეს დოზირების შემდეგი პროტოკოლი:
პირველი სესია: 3.0 ატმოსფერო 60 წუთი, შემდეგ 2.0 ატმოსფერო 60 წუთი
მეორე და მესამე სესიები: 2.0 ატმოსფერო 120 წუთი.
ერთი შემდგომი კონსენსუსის მოსაზრება რეკომენდაციას უწევდა ამ კვლევის გამოყენებას კლინიკური პრაქტიკის წარმართვისთვის მანამ, სანამ შემდგომი ინფორმაცია არ გახდება ხელმისაწვდომი მომავალი კვლევებიდან[2][4][54][56]
პროვაიდერებმა მხედველობაში უნდა მიიღონ ეს მუდმივი გაურკვევლობა, როდესაც განიხილავენ ჰიპერბარიული ჟანგბადის თერაპიას CO მოწამვლის მქონე პაციენტებში. ჰიპერბარული ჟანგბადით თერაპიის გართულებებია ფილტვის და ყურის ბაროტრავმა და გულყრები.[55]
თუ საჭიროა ჰიპერბარიული ჟანგბადი, ზოგიერთი ცენტრი გვირჩევს, რომ მკურნალობა დაიწყოს 6 საათის განმავლობაში და არაუგვიანეს 24 საათისა.[40]არაინტუბირებული პაციენტებისთვის ჰიპერბარიული მკურნალობა რეკომენდებულია მანამ, სანამ ნიშნები და სიმპტომები არ გაქრება, ან სანამ კლინიკურ გაუმჯობესება არ მიაღწევს (ჩვეულებრივ, მაქსიმუმ სამი მკურნალობა).[57]ინტუბირებული პაციენტებისთვის, რომელთა ნევროლოგიური გამოკვლევა უნდა იყოს ხანმოკლე აუცილებლობის გამო, რეკომენდებულია სამი მკურნალობის კურსი.[59]
უმკურნალეთ ჰიპერგლიკემიას
ჰიპერგლიკემიის მქონე პაციენტებში ნევროლოგიური გამოსავლები CO-თი მოწამვლის შემდეგ უარესია[60]მტკიცებულებები ვარაუდობენ, რომ ეს ეხება CO მოწამვლას.[33] შესაბამისად, რეკომენდებულია ჰიპერგლიკემიის მკურნალობა ინსულინით. თუმცა, თავი უნდა ავარიდოთ სისხლში გლუკოზის ძალიან შემცირებას ზე-აგრესიული მკურნალობის შედეგად.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას