ეპიდემიოლოგია

გლობალური ინსიდენსი შესამჩნევად გაიზარდა ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში, 2000 წლის 500,000ნ შემთხვევიდან დაფიქსირდა შემთხვევების ათჯერადი მატება 5.2 მილიონ შემთხვევამდე 2019 წელს (129 ქვეყანაში და ტერიტორიაზე). 2019 წლის კორონავირუსული (COVID-19) პანდემიის გამო, 2020-დან 2022 წლამდე დაფიქსირდა შემთხვევების მცირე კლება და ანგარიშგების დაბალი მაჩვენებელი, თუმცა 2023 წელს დაფიქსირდა გლობალური შემთხვევების ზრდა. 2023 წლის დასაწყისიდან 5 მილიონზე მეტი შემთხვევა და 5000-ზე მეტი სიკვდილი დაფიქსირდა 80-ზე მეტ ქვეყანაში და ტერიტორიაზე. ამ შემთხვევების დაახლოებით 80% დაფიქსირდა ამერიკის რეგიონში. მწვავე აფეთქებები დაფიქსირდა მძიმე ფორმის ქვეყნებში, მათ შორის ბანგლადეში, ბრაზილია, ბურკინა ფასო, ფიჯი, ფილიპინები და ვიეტნამი.[5]

​მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით ნახევარი დენგეს ინფექციის განვითარების რისკის ქვეშაა. დადგენილია, რომ წელიწადში 100-400 მილიონი ინფექცია ვითრდება, თუმცა შემთხვევების უმეტესობა მსუბუქი ან ასიმპტომურია. ვირუსი ენდემურია 100-ზე მეტი ქვეყნისთვის, მათ შორის სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის და წყნარი ოკეანის დასავლეთ რეგიონების, ამერიკის, აფრიკისა და აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებისთვის. აზიაზე მოდის დაავადების გლობალური ტვირთის დაახლოებით 70%. დენგე ვრცელდება ახალ რაიონებში ევროპაში, სამხრეთ ამერიკასა და ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ აუზში.[6][7]​​​ Aedes-ის კოღოების პოპულაციების გლობალურ გავრცელებასთან ერთად, მაღალია დენგეს ეპიდემიის პოტენციალი, განსაკუთრებით არაენდემურ რეგიონებში, დენგდსადმი მგრძნობიარე პოპულაციებით.[8]

მიუხედავად იმისა, რომ დენგე არ არის ენდემური შეერთებულ შტატებში, ცხელების მრავალი ეპიდემია იყო მე-18-დან მე-20 საუკუნის დასაწყისში. 56 წლიანი ჩუმი პერიოდის შემდეგ, დენგეს ცხელება ხელახლა გაჩნდა აშშ-ს შტატებში, ადგილობრივი გადაცემა დაფიქსირდა ფლორიდაში, ჰავაიში, ტეხასსა და არიზონაში.[9][10]​ 2010-დან 2020 წლამდე, დაფიქსირდა დაახლოებით 30,000 შემთხვევა დაფიქსირდა. ბავშვები და მოზარდები არაპროპორციულად დასენიანდნენ.[11] 2023 წელს აშშ-ში დაფიქსირდა 1206 ადგილობრივად შეძენილი შემთხვევა და 1712 მოგზაურობასთან დაკავშირებული შემთხვევა.[12]

​დენგეს ცხელება არ არის ენდემური დიდ ბრიტანეთში. ყველა აღწერილი შემთხვევა უკავშირდება ენდემურ რეგიონებში მოგზაურობას. 2022 წელს დაფიქსირდა მოგზაურობასთან დაკავშირებული 382 შემთხვევა ინგლისში, უელსსა და ჩრდილოეთ ირლანდიაში, რომელთა უმეტესობა წარმოიშვა სამხრეთ აზიიდან.[13]

დენგეს ჰემორაგიული ცხელების შემთხვევათა დაახლოებით 90% გვხვდება 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში.[1] კლასიკური დენგეს ცხელება უფრო ხშირია მოზრდილებში, ვიდრე ბავშვებში.[14] დენგეს ჰემორაგიული ცხელებისა და დენგეს შოკის სინდრომის მძიმე გამოვლინებები, ასევე სხვა უჩვეულო გამოვლინებები, უფრო და უფრო ხშირად ფიქსირდება მანამდე "დაუზიანებელ"რეგიონებში. აშშ-ში მე-18 საუკუნიდან მე-20 საუკუნის დასაწყისამდე პერიოდში დენგეს ცხელების რამდენიმე ეპიდემია დაფიქსირდა.[15][16]​DHF დაფიქსირდა აშშ-ს ბევრ ტროპიკულ ტერიტორიაზე, მათ შორის ფლორიდაში, და DENV-2 ვირუსი იყო ჩართული ზოგიერთ ამ შემთხვევაში.[17]

ინფიცირებული პაციენტების საერთო საშუალო ასაკი 30,1 წელიწადს შეადგენდა (54,5% - მამაკაცები).[18]

HealthMap: interactive map of global dengue activity Opens in new window

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას