მიდგომა

სხვა მხრივ ჯანმრთელ ზრდასრულებში, შიგელოზის უმეტესი შემთხვევა მსუბუქი და თვითგანკურნებადია.[6]

უფრო მძიმე შემთხვევებში, მნიშვნელოვან როლს თამაშობს რეჰიდრატაციული თერაპია, ნუტრიციულ მხარდაჭერასთან და ანტიბიოტიკთერაპიასთან ერთად.[16][17][24][32] ანტიბიოტიკოთერაპია აუმჯობესებს სიმპტომებს, კურნავს ინფექციას და ზღუდავს დაავადების გავრცელებას.[16]

რეჰიდრატაციული თერაპია

მიუხედავად იმისა, რომ შიგელოზის დროს, ჩვეულებრივ, ვლინდება მცირე მოცულობის დიარეა, დროდადრო მაინც შესაძლებელია გაუწყლოების განვითარება. ეს უფრო დამახასიათებელია ბავშვთა ასაკში, ღებინების დროს.

შიგელას დიზენტერიის შემთხვევაში, პერორალური რეჰიდრატაციული თერაპია რეგისტრირებული პერორალური რეჰიდრატაციული ხსნარების (ORS) გამოყენებით ნაჩვენებია Shigella dysentery-ის დროს მსუბუქიდან საშუალო ფორმის გაუწყლოების შემთხვევაში. რეჰიდრატაციის შემდეგ, ჰიდრატაციის სტატუსის შენარჩუნების მიზნით რეკომენდებულია შემანარჩუნებელი თერაპია ორალური რეჰიდრატაციული ხსნარების გამოყენებით.[16]​[24]

პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ღებინება ან მოცულობის ძლიერი შემცირება, მკურნალობა შესაძლებელია დაიწყოს ინტრავენური რეჰიდრაციით. რეჰიდრატაციის შემდეგ რეკომენდებულია შემანარჩუნებელი თერაპია რეჰიდრატაციული ხსნარების მეშვეობით. თუ რეჰიდრირებულ პაციენტს არ შეუძლია სითხის მიღება, რეჰიდრატაციული ხსნარების თერაპია შეგვიძლია შევასრულოთ ნაზოგასტრულად (როდესაც ინტრავენური სითხეების მიწოდება საჭირო აღარ არის და, ამასთან, ღებინება შეწყვეტილია).

პერორალური რეჰიდრატაციული თერაპიისთვის რეგისტრირებული ORS ხსნარების გამოყენება ბევრად უსაფრთხოა ნებისმიერ სხვა სასმელთან შედარებით, რომელიც შესაძლოა ზედმეტად კონცენტრირებული აღმოჩნდეს, ან შეიცავდეს ნახშირწყლების და ელექტროლიტების არამიზანშეწონილ კონცენტრაციებს. აგრეთვე პრობლემურია თვითნაკეთი პრეპარატების გამოყენება, რადგან არ არის დაზღვეული შეცდომებისგან. დიარეის სამკურნალოდ ყველა ასაკობრივ ჯგუფში ჯანმო რეკომენდაციას უწევს დაბალი ოსმოლარობის ORS ფორმულებს.[33]

ადრეული ნუტრიციული მხარდაჭერა

არსებული მონაცემებით, იგი აუმჯობესებს გამოსავალს, განსაკუთრებით მალნუტრიციის კონტექსტში. კვების გახანგრძლივებული რეჟიმი ხელს უწყობს გამოჯანმრთელების პროცესის წინსვლას. აუცილებელია უზრუნველყოფა ენერგიით და პროტეინებით მდიდარი ყოველდღიური საკვების ხშირი და მცირე ულუფებით. ბუნებრივ კვებაზე მყოფ ჩვილებს და ბავშვებს უნდა გაუგრძელდეს ძუძუთი კვება ისეთი სიხშირით და ხანგრძლივობით, როგორიც ეს მათ მოთხოვნილებებს შეესაბამება.[16]

არსებული მონაცემებით, საკვებ რაციონში მწვანე ბანანის დამატება ამცირებს შიგელოზის სიმპტომის ხანგრძლივობას >6 წლის ასაკის ბავშვებში (იმ სავარაუდო მიზეზით, რომ მწვანე ბანანის ძნელად მოსანელებელი სახამებლები ზრდის ნაწლავის სანათურში მოკლეჯაჭვიანი ცხიმოვანი მჟავების წარმოქმნას).[34] განვითარებადი ქვეყნებისთვის, <6 წლის ასაკის ბავშვების მწვავე დიარეის შემთხვევებში ჯანმოს მიერ რეკომენდებულია თუთიის დანამატების გამოყენება 10-დან 14-დღიანი კურსის სახით.[16] [ Cochrane Clinical Answers logo ] ასევე რეკომენდებულია ვიტამინი A.[33]

ჯანმრთელობის საკითხებზე განათლება და ინფექციის კონტროლის ღონისძიებები

ინფორმაცია პირადი ჰიგიენის, კვების და წყლის მიღების შესახებ აუცილებლად უნდა მიეწოდოს ყველა პაციენტს. ამბულატორიული პაციენტები აგრეთვე უნდა ღებულობდნენ ნათელ ინსტრუქციებს, როგორ უზრუნველყონ საკუთარი ტანსაცმელის, პირადი მოხმარების ნივთების, და მათი უშუალო გარემოს დეზინფექცია.[16] სექსუალური აქტივობები თავიდან უნდა იქნას აცილებული სიმპტომების დროს და სიმპტომების შეწყვეტიდან 7 დღის განმავლობაში. განავალში არსებული ორგანიზმების გამოყოფა შეიძლება გაგრძელდეს 6 კვირამდე, ამიტომ სექსის დროს ფეკალურ-ორალური კონტაქტი თავიდან უნდა იქნას აცილებული ამ პერიოდის განმავლობაში.[24][35]​

ანტიბიოტიკები

კოხრენის მიმოხილვაში აღნიშნულია, რომ ანტიბიოტიკები ამცირებს ფაღარათის ხანგრძლივიბას Shigella dysentery-ის მქონე პაიენტებში.[36] Shigella-ს ინფექციების დროს ანტიბიოტიკოთერაპიის რუტინულად დანიშვნა რეკომენდებული არ არის; ანტიბიოტიკოთერაპია ინიშნება კლინიკური ჩვენებების დროს ან როდესაც საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური წარმომადგენლები ეპიდაფეთქების პირობებში რეკომენდაციას უწევენ მკურნალობას.[37]​​

ემპირიული ანტიბიოტიკების კლინიკური ჩვენებები მოიცავს ცხელების ყველა შემთხვევას სისხლიანი დიარეით, ბაცილარული დიზენტერიით და მუცლის კრუნჩხვით.[24]ანტიბიოტიკები ასევე რეკომენდირებულია 3 თვემდე ასაკის ჩვილებისთვის, რომლებსაც აქვთ შიგელა ინფექციაზე ეჭვი და ადამიანები, რომლებსაც აქვთ სხეულის ტემპერატურა ≥38,5°C და/ან სეფსისის ნიშნები, რომლებმაც ცოტა ხნის წინ იმოგზაურეს საერთაშორისო მასშტაბით.[24] ანტიბიოტიკები შეიძლება განიხილებოდეს იმ ადამიანებში, რომლებსაც აქვთ იმუნოდეფიციტი და აქვთ მძიმე დაავადება და სისხლიანი დიარეა.[24]

პირველი რიგის არჩევის პრეპარატია აზითრომიცინი,ციპროფლოქსაცინი,ან ცეფტრიაქსონი.[1][24]პრეპარატის შერჩევა დამოკიდებულია ადგილობრივად მიკრობების სენსიტიურობაზე ანტიბიოტიკების მიმართ. თუ ეს შესაძლებელია, ანტიბიოტიკებით მკურნალობამდე უნდა ჩატარდეს ანტიმიკრობული მგრძნობელობის ტესტირება.[1] პრობლემას არმოადგენს სრაფად მზარდი რეზიტენტობის განვითარება ინდოეთსა და ჩინეთში.[16][38][39][40] შესაბამისად, ის პაციენტები, რომელთა ანამნეზი მოიცავს მგზავრობას აზიის ქვეყნებში, იმყოფებიან ფთორქინოლონების მიმართ რეზისტენტული ინფექციის მომატებული რისკის ქვეშ.[41]თუ მგრძნობელობა გამოვლინდა, ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლი ან ამპიცილინი ალტერნატიული ვარიანტებია.[24][25]​​​

ინფექციის დადასტურების შემდეგ, ანტიბიოტიკები დაუყოვნებლივ უნდა იყოს მორგებული მგრძნობელობაზე რეზისტენტობის თავიდან ასაცილებლად. თუ ანტიბიოტიკები თავიდანვე კორექტულადაა შერჩეული, მაგრამ მიუხედავად ამისა, პაციენტი მკურნალობას არ ექვემდებარება, სხვა პათოგენის არსებობის გამოსარიცხად აუცილებელია ხელახალი კულტურის მიღება, აგრეთვე გასათვალისწინებელია ალტერნატიული დიაგნოზის შესაძლებლობაც.

ინტენსიურად წამლებისადმი რეზისტენტული შიგელა ინფექცია (XDR) მზარდი შეშფოთების საფუძველია; 2022 წელს აშშ-ში შიგელას ინფექციების დაახლოებით 5% გამოწვეული იყო XDR შტამებით.[37] აშშ-ს დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრს არ აქვს მიმდინარე რეკომენდაციები XDR Shigella-ს სამკურნალოდ. უნდა მოხდეს ინფექციონისტთან კონსულტაცია.

ბრიტანეთში XDR Shigella-ს გავრცელების შემდეგ, კლინიცისტებს ურჩევენ განავლის ტესტირებას ბაქტერიულ კულტურაზე, PCR (სადაც შესაძლებელია) და ანტიბიოტიკების მგრძნობელობაზე მამაკაცებში, რომლებსაც აქვთ სექსი მამაკაცებთან, რომლებსაც აქვთ 7 დღეზე მეტი ხანგრძლივობის დიარეა, სისხლიანი დიარეა ან ავადმყოფობა. საჭიროებს ჰოსპიტალიზაციას. მკურნალობა უნდა წარიმართოს ბაქტერიული კულტურებისა და სენსიტიურობის საფუძველზე.[20]

დამატებითი სამკურნალო ღონისძიებები

ანტისპაზმური აგენტების გამოყენება ზოგადად რეკომენდებული არ არის.[42] არ უნდა იყოს გამოყენებული ანტიდიარეული მედიკამენტებიც, რადგან არსებობს ერთეული დამკვიდრებული მოსაზრება, რომ ამას შესაძლოა მოჰყვეს ტოქსიკური დილატაციის განვითარება. სიმპტომური მკურნალობა ინიშნება, ცხელების და/ან ტკივილის დროს. თუთიის-შემცველი დანამატები რეკომენდებულია განვითარებად ქვეყნებში 6 წელზე უმცროსი ასაკის ბავშვებისთვის, თუმცა მათ სავარაუდოდ არ გააჩნია არანაირი სარგებელი 6 თვეზე უმცროსი ასაკის ბავშვებისთვის.[43]

მიმდინარე მისაზრებები

Shigella-ს ქრონიკული მტარებლობა იშვიათია, შესაბამისად მკურნალობა ჩვეულებრივ არ ხდება. ქრონიკულ მტარებლობაზე ეჭვის არსებობის შემთხვევაში რეკომენდებულია კონსულტაცია ინფექციური დაავადებების ექსპერტთან.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას