მიდგომა
ადრეული დიაგნოსტირება მნიშვნელოვანია თერაპიული გადაწყვეტილებების სწრაფად მისაღებად და გართულებების პრევენციისთვის. დიაგნოზი ეფუძნება ანთების ნიშნებსა და სიმპტომებს, რომლებიც პერიტონიტის არსებობისას ლოკალიზებულია მუცლის მარჯვენა ზედა კვადრანტში (RUQ).[7] თუმცა, არც ერთ კლინიკურ ან ლაბორატორიულ ნიშანს, მდგომარეობის არსებობის ან არარსებობის დასადასტურებლად არ აქვს საკმარისად მაღალი ან დაბალი პროგნოზული მნიშვნელობა.[33]
ანამნეზი.
პაციენტებს ხშირად აღენიშნებათ გულისრევა და ტკივილი, რომელიც გრძელდება 3-6 საათს, უწყვეტია და შეიძლება თან ახლდეს ცხელება. ტკივილი ძლიერი და მუდმივია.[14][34] ტკივილის ხანგრძლივობა შეიძლება შემცირდეს, თუ კენჭი დაბრუნდება ნაღვლის ბუშტის ღრუში ან გადავა თორმეტგოჯა ნაწლავში.
ფიზიკური გამოკვლევა
გასინჯვით შეიძლება გამოვლინდეს მუცლის მარჯვენა ზედა კვადრანტის მტკივნეულობა ან პალპირებადი წარმონაქმნი. მერფის დადებითი ნიშნის (ექიმის ხელი თავსდება ნეკნთა რკალის გასწვრივ და ღრმა ჩასუნთქვა იწვევს ტკივილს) სპეციფიკურობა მწვავე ქოლეცისტიტის დროს 79%-96%.[35] პერსისტენტული ტკივილი, ცხელება, ჟრჟოლა და უფრო მძიმე ლოკალური ან გენერალიზებული მტკივნეულობა შესაძლოა მიუთითებდეს გართულებულ დაავადებაზე (მაგ., აბსცესის წარმოქმნა ან ნაღვლის ბუშტის პერფორაცია).
არაკენჭოვანი ქოლეცისტიტი კლინიკურად უფრო რთული სადიაგნოსტიკოა, რადგან ის ხშირად გვხვდება კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფ პაციენტებში, რომლებიც ტკივილს ვერ აღწერენ. მაღალი რისკის ქვეშ არიან სრულ პარენტერულ კვებაზე მყოფ პაციენტები. მნიშვნელოვან კლინიკურ ეჭვს უნდა იწვევდეს ცხელების, სიყვითლის, ღებინების, მუცლის მტკივნეულობის, ლეიკოციტოზისა და ჰიპერბილირუბინემიის არსებობობა. არაკენჭოვანი ქოლეცისტიტი ძირითადად გამორიცხვის გზით მიღებული დიაგნოზია.
სისხლის ანალიზები
სისხლის საერთო და C-რეაქტიული ცილის ანალიზით უნდა შეფასდეს ანთებითი პროცესის ნიშნები.[7][36][37] ღვიძლის ფუნქციურმა ტესტებით შეიძლება გამოვლინდეს ბილირუბინის, ტუტე ფოსფატაზასა და გამა გლუტამილ ტრანსფერაზას მატება, თუმცა ეს არ უნდა იყოს ერთადერთი მეთოდი ნაღვლის სადინარში კენჭების იდენტიფიცირებისთვის.[38]
გამოსახულებითი კვლევები
არაორსულ მოზრდილებში, რომლებთანაც საეჭვოა მწვავე ქოლეცისტიტი, მუცლის ულტრაბგერა უნდა იყოს საწყისი დიაგნოსტიკური გამოსახულებითი მეთოდი. თუ აღნიშნული კვლევა არამკაფიოა და კლინიკური ეჭვი კვლავ რჩება, შესაძლოა საჭირო გახდეს მუცლის კომპიუტერული ტომოგრაფიული (CT) სკანირება.[39][40] RUQ ულტრაბგერა უნდა იყოს პირველი დაანიშნული ტესტი და შესაძლოა პაციენტის საწოლთანაც ჩატარდეს.[38] მხოლოდ ნაღვლის ბუშტის კენჭების გამოვლენით არ დგინდება ამ მდგომარეობის საბოლოო დიაგნოზი. ზუსტი დიაგნოსტირებისთვის უნდა ვლინდებოდეს კენჭების არსებობა და მერფის სონოგრაფიული ნიშანი. კენჭების არსებობის ფონზე მერფის სონოგრაფიული დადებითი ნიშნის მქონე პაციენტთა დაახლოებით 92%-ს აქვს ეს მდგომარეობა.[41][Figure caption and citation for the preceding image starts]: მწვავე ქოლეცისტიტის ულტრაბგერითი გამოკვლევა და ნაღვლოვანი კენჭებიDr Charles Bellows კოლექციიდან; გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].
ულტრაბგერითი გამოკვლევით შესაძლებელია მუცლის ღრუს ყველა სტრუქტურის შეფასება. აღნიშნული კვლევით ვიღებთ ანატომიურ ინფორმაციას ნაღვლის ბუშტისა და კენჭის ზომის, ნაღვლის ბუშტის კედლის, ასევე სანაღვლე სადინრის ზომის შესახებ.
სცინტიგრაფია ჰეპატობილიარული იმინოდიძმარმჟავას (HIDA) სკანირებით შეიძლება განიხილოთ, თუ ულტრაბგერითი შედეგები და CT შედეგები არამკაფიოა, თუმცა იშვიათად ხელმისაწვდომია მწვავე ვითარებაში.[42] თუმცა, HIDA სკანირებას აქვს ყველაზე მაღალი მგრძნობელობა და სპეციფიკურობა მწვავე კალკულოზური ქოლეცისტიტის (ACC) დიაგნოსტიკისთვის სხვა ვიზუალიზაციურ მოდელებთან შედარებით.[38][39][40]
მუცლის CT სკანირება უფრო ნაკლებპრიორიტეტულია ულტრაბგერით და მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიასთან (MRI) შედარებით ნაღვლის მწვავე დაავადების შეფასებისას, მაგრამ ის სარგებლიანია, როდესაც სიმსუქნე ან აიროვანი გადაბერილობა, დაჭიმულობა ზღუდავს ულტრაბგერითი ინტერპრეტაციას. აღნიშნული ასევე ნაჩვენებია საეჭვო გართულებებისა (როგორიცაა, აბსცესი) და თანმხლები ინტრააბდომინური მდგომარეობების შესაფასებლად. მუცლის MRI შესაფერისია მუცლის ტკივილის მქონე ორსულთათვის და რეკომენდებულია მუცლის ულტრაბგერითთან ერთად.[38][39][40][43]
უკონტრასტო რენტგენზე შემთხვევათა 15%-ში შეიძლება გამოვლინდეს რენტგენოკონტრასტული ნაღვლოვანი კენჭი, ასევე ინფორმატიულია ნაწლავებში აირების ან თავისუფალი აირის არსებობისას, თუმცა რენტგენი არ იძლევა დამატებით ისეთ ინფორმაციას, რომელიც ულტრაბგერით ან CT კვლევით ვერ მოიპოვება.[44]
როგორ ავიღოთ ვენური სისხლის ნიმუში ანტეკუბიტალური ფოსოდან ვაკუუმის ნემსის გამოყენებით.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას