კოკციდიოიდომიკოზი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
მსუბუქი კოკციდიოიდური პნევმონია (არაორსულები).
დაკვირვება
პაციენტებისათვის, რომელთაც არ აქვთ ინფექციის დისემინირების რისკი, მკურნალობა არ არის აუცილებელი. ხშირად, იმ დროისათვის, როდესაც დიაგნოზი დგინდება, სიმპტომები უკვე გაუმჯობესებული ან ალაგებულია.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [46]Limper AH, Knox KS, Sarosi GA, et al; American Thoracic Society Fungal Working Group. An official American Thoracic Society statement: treatment of fungal infections in adult pulmonary and critical care patients. Am J Respir Crit Care Med. 2011 Jan 1;183(1):96-128. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.2008-740ST#.V1WtlOQYG9Y http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21193785?tool=bestpractice.com
თუ დროთა განმავლობაში სიმპტომები ძლიერდება, ნაჩვენებია მკაცრი კლინიკური, სეროლოგიური და რენტგენოგრაფიული კონტროლი და მკურნალობა სოკოს საწინააღმდეგო აზოლებით (მაგალითად, ფლუკონაზოლი, იტრაკონაზოლი).[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
სოკოს საწინააღმდეგო აზოლი
კლინიკური, სეროლოგიური და რენტგენოგრაფიული დაკვირვების შემდეგ, თუ სიმპტომები თანდათანობით ძლიერდება, უნდა დაინიშნოს აზოლური ფუნგიციდი (მაგალითად, ფლუკონაზოლი ან იტრაკონაზოლი).[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400 მგ პერორალურალ /ინტრავენურად დღეში ერთხელ 3-6 თვის განმავლობაში
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ორჯერ 3-6 თვე
დაკვირვება ± სოკოს საწინააღმდეგო აზოლი
გავრცელების რისკფაქტორების მქონე პაციენტები (აფრო-ამერიკელები, ფილიპინელები, იმუნოკომპრომისული ან შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტები) საჭიროებენ მჭიდრო კლინიკურ, სეროლოგიურ და რადიოგრაფიულ მონიტორინგს, ან პროფილაქტიკურ მკურნალობას ფლუკონაზოლით ან იტრაკონაზოლით.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400 მგ პერორალურალ /ინტრავენურად დღეში ერთხელ 3-6 თვის განმავლობაში
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ორჯერ 3-6 თვე
მძიმე ან დიფუზური კოკციდიოიდური პნევმონია (არაორსულები)
სოკოს საწინააღმედო აზოლები ან ამფოტერიცინი В
ინფექციის მძიმე ფორმის ინდიკატორება: სიმპტომების გახანგრძლივება 2 თვეზე მეტად, სხეულის წონის >10%-ის კლება, ღამის ოფლიანობა >3 კვირის განმავლობაში, ფილტვის გავრცობილი ინფილტრატები (ორმხრივი დაავადება, პერსისტენტული ჰილარული ლიმფადენოპათია), მუშაობის უუნარობა, ასაკი >55 წელი და სეროლოგიური ტიტრი >1:16.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
მკურნალობის მიზანია ინფექციის კონტროლისთვის დამორჩილება რაც შეიძლება სწრაფად, და, იდეალურ შემთხვევაში, ფილტვგარე კერის ჩამოყალიბების პრევენცია.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com მკურნალობის ჩაუტარებლობის რისკები მოიცავს პროგრესირებად პულმონური და ექსტრაპულმონური ინფექციების განვითარებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მძიმე დაავადება ან სიკვდილი.
პაციენტებს მკურნალობენ ფლუკონაზოლით ან იტრაკონაზოლით ყოველდღიურად 3-დან 6 თვემდე.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com თუ პაციენტის სიმპტომები არ უმჯობესდება სოკოს საწინააღმდეგო აზოლებით მკურნალობით, შეიძლება გადასვლა ამფოტერიცინ В-ზე.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
სოკოს საწინააღმდეგო აზოლებით მკურნალობა რეკომენდებულია მიმდინარე მკურნალობისთვის და, შესაბამისად, თუ ამფოტერიცინი В იქნა გამოყენებული დასაწყისშივე, რამდენიმე კკვირის შემდეგ ან როცა პეციენტი სტაბილურია, შეიძლება გადასვლა ფლუკონაზოლზე ან იტრაკონაზოლზე.
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400 მგ პერორალურალ /ინტრავენურად დღეში ერთხელ 3-6 თვის განმავლობაში
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ორჯერ 3-6 თვე
მეორეული ვარიანტები
ამფოტერიცინ B ლიპიდური კომპლექსი: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ 1-6 თვის განმავლობაში
ან
ამფოტერიცინ B ლიპოსომური: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ 1-6 თვის განმავლობაში
ან
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: 0.5-1.5 მგ/კგ/დღეში ინტრავენურად დღეში ერთხელ ან ყოველ მეორე დღეს 1-6 თვის განმავლობაში
ფილტვის კვანძი (არაორსულებში)
დაკვირვება
კოკციდიოიდომიკოზის შედეგად წარმოქმნილი (რაც განისაზღვრება არაინვაზიური ან ინვაზიური საშუალებებით, როგორიცაა ასპირაციული ბიოფსია ან კვანძების რეზექცია) რადიოლოგიურად სტაბილური კვანძი (რომელიც დროთა განმავლობაში არ იზრდება) სხვა მხრივ ჯანმრთელ (არაიმუნოსუპრესირებულ) ასიმპტომურ ადამიანში არ საჭიროებს მკურნალობას.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [46]Limper AH, Knox KS, Sarosi GA, et al; American Thoracic Society Fungal Working Group. An official American Thoracic Society statement: treatment of fungal infections in adult pulmonary and critical care patients. Am J Respir Crit Care Med. 2011 Jan 1;183(1):96-128. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.2008-740ST#.V1WtlOQYG9Y http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21193785?tool=bestpractice.com
თუ ცვლილებების დანახვა და გაზომვა შესაძლებელია გულმკერდის რენტგენით, სხვა რადიოლოგიური კვლევა საჭირო არ არის. მეტი სიზუსტის საჭიროებისას, ან თუ ცვლილებების ვიზუალიზაცია გულმკერდის რენტგენით ვერ ხერხდება, რეკომენდებულია კომპიუტერული ტომოგრაფია.
კონტროლი უნდა განხორციელდეს პირველი წლის განმავლობაში ყოველ 3-4 თვეში, მომდევნო წელს კი - ყოველ 6 თვეში ერთხელ. რენტგენოგრაფიულად სტაბილური დაზიანება არ საჭიროებს გრძელვადიან კონტროლს.
სოკოს საწინააღმდეგო აზოლი
მზარდი კოქციდიოიდური ფილტვის კვანძი საჭიროებს კვლევას სეროლოგიითა და ნახველის დათესვით, რათა შეფასდეს, აქტიურია თუ არა ინფექცია. თუ ინფექცია აქტიურია, რეკომენდირებულია ფლუკონაზოლით ან იტრაკონაზოლით მკურნალობა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400-800 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური რეაგირება არ გამოვლინდება
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ, სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური რეაგირება არ გამოვლინდება
ფილტვის ასიმპტომური კავერნა (არაორსულებში)
დაკვირვება
ასიმპტომური კოკციდიოიდური კავერნის მკურნალობა გათვალისწინებული არა არის, მაგრამ პერიოდული კონტროლი უნდა განხორციელდეს განუსაზღვრელი დროის განმავლობაში, რათა გარანტირებული იქნას სტაბილურობა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com ზოგიერთი კავერნა დაიხურება დროთა განმავლობაში მკურნალობის გარეშე.
თუ ცვლილებების დანახვა და გაზომვა შესაძლებელია გულმკერდის რენტგენით, სხვა რადიოლოგიური კვლევა საჭირო არ არის. მეტი სიზუსტის საჭიროებისას, ან თუ ცვლილებების ვიზუალიზაცია გულმკერდის რენტგენით ვერ ხერხდება, რეკომენდებულია კომპიუტერული ტომოგრაფია.
კონტროლი უნდა განხორციელდეს ყოველ 3-4 თვეში პირველი წლის განმავლობაში და ყოველ 6 თვეში მეორე წელს. ამის შემდეგ პერიოდული კონტროლი შესაძლებელია მოიცავდეს 6-12 თვეს. ინტერვალი უნდა განისაზღვროს იმის მიხედვით, თუ რამდენად კარგად გრძნობს თავს პაციენტი და კავერნა სტაბილურია თუ შემცირდა დროთა განმავლობაში.
პაციენტებს შესაძლებელია კონტროლი დასჭირდეთ უფრო მალე იმ შემთხვევაში, თუ გაჩნდა ახალი ან რეციდიული რესპირატორული სიმპტომები.
ქირურგიული რეზექცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
უსიმპტომო ღრუს შემთხვევაში, რომელიც არსებობს 2 წელზე მეტ ხანს, მდებარეობს პლევრის მიმდებარედ, ან იზრდება, ისეთი გართულებების თავიდან ასაცილებლად, როგორებიცაა მეორადი ბაქტერიული ან სოკოვანი ინფექცია და ღრუს გასკდომა, შეიძლება განიხილებოდეს რეზექცია.[41]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. Coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2005 Nov 1;41(9):1217-23. https://academic.oup.com/cid/article-lookup/doi/10.1086/496991 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16206093?tool=bestpractice.com
ფილტვის სიმპტომური კავერნა (არაორსულებში)
სოკოს საწინააღმდეგო აზოლი
სიმპტომურ კავერნას შეიძლება თან ახლდეს დისკომფორტი ან ლოკალური ტკივილი, სიხლიანი ნახველი, მეორადი ბაქტერიული ან სოკოვანი ინფექცია ან კავერნის გასკდომა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
ფლუკონაზოლმა და იტრაკონაზოლმა შეიძლება მოხსნან სიმპტომები, მაგრამ საეჭვოა გამოიწვიონ კავერნის დახურვა და სიმპტომები შეიძლება ისევ განმეორდეს მკურნალობის შეწყვეტის შემთხვევაში.
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400 მგ პერორალურად /ინტრავენურად დღეში ერთხელ 3-6 თვის განმავლობაში ან მეტი ხნით
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3-6 თვის განმავლობაში ან მეტი ხნით
ქირურგიული რეზექცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სიმპტომურ კავერნას შეიძლება თან ახლდეს დისკომფორტი ან ლოკალური ტკივილი, სიხლიანი ნახველი, მეორადი ბაქტერიული ან სოკოვანი ინფექცია ან კავერნის გასკდომა.
სიმპტომების მოსახსნელად შეიძლება დაინიშნოს ქირურგიული რეზექცია.[41]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. Coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2005 Nov 1;41(9):1217-23. https://academic.oup.com/cid/article-lookup/doi/10.1086/496991 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16206093?tool=bestpractice.com
ქრონიკული პროგრესირებადი ფიბროკავერნოზული კოკციდიოიდომიკოზი (არაორსული)
სოკოს საწინააღმედო აზოლები ან ამფოტერიცინი В
საწყისი მკურნალობა მოიცავს ფლუკონაზოლს ან იტრაკონაზოლს სიმპტომების მოსახსნელად, ინფექციის, ფიბროზის და ფილტვების ფუნქციის დაკარგვის პრევენციისთვის. მკურნალობა გრძელდება 12 თვის განმავლობაში ან სანამ რეაგირება არ გამოვლინდება.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
თუ საწყის მკურნალობაზე პასუხი არ ვლინდება, მკურნალობის ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, ალტერნატიულ აზოლზე გადასვლა, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოზაკონაზოლი (ორივეს ეფექტურობა დაფიქსირებულია შერჩეულ პაციენტებში, რომელთანაც ტრადიციული მკურნალობა უშედეგოა), ან ამფოტერიცინი B-ზე გადასვლა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [47]Prabhu RM, Bonnell M, Currier BL, et al. Successful treatment of disseminated nonmeningeal coccidioidomycosis with voriconazole. Clin Infect Dis. 2004 Oct 1;39(7):e74-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15472837?tool=bestpractice.com [48]Caraway NP, Fanning CV, Stewart JM, et al. Coccidioidomycosis osteomyelitis masquerading as a bone tumor: a report of 2 cases. Acta Cytol. 2003 Sep-Oct;47(5):777-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14526678?tool=bestpractice.com [49]Stevens DA, Rendon A, Gaona Flores V, et al. Posaconazole therapy for chronic refractory coccidioidomycosis. Chest. 2007 Sep;132(3):952-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17573510?tool=bestpractice.com [50]Catanzaro A, Cloud GA, Stevens DA, et al. Safety, tolerance, and efficacy of posaconazole therapy in patients with nonmeningeal disseminated or chronic pulmonary coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2007 Sep 1;45(5):562-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17682989?tool=bestpractice.com [51]Rachwalski EJ, Wieczorkiewicz JT, Scheetz MH. Posaconazole: an oral triazole with an extended spectrum of activity. Ann Pharmacother. 2008 Oct;42(10):1429-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18713852?tool=bestpractice.com [52]Kim MM, Vikram HR, Kusne S, et al. Treatment of refractory coccidioidomycosis with voriconazole or posaconazole. Clin Infect Dis. 2011 Dec;53(11):1060-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22045955?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400-800 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ სულ მცირე 1 წლის განმავლობაში ან სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური პასუხი არ გამოვლინდება
ან
იტრაკონაზოლი: 200-400 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ სულ მცირე 1 წლის განმავლობაში ან სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური პასუხი არ გამოვლინდება
მეორეული ვარიანტები
ვორიკონაზოლი: 6 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში დაყოფილი 2 დოზად, ხოლო შემდგომ 4 მგ/კგ ყოველ 12 საათში
ან
პოსაკონაზოლი: 400 მგ პერორალურად (სუსპენზია) დღეში ორჯერ; 300 მგ პერორალურად (დაყოვნებული გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ პირველ დღეს, შემდეგ 300 მგ დღეში ერთხელ ყოველდღე
ან
ამფოტერიცინ B ლიპიდური კომპლექსი: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინ B ლიპოსომური: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: 0.5-1.5-მდე მგ/კგ /დღეში ინტრავენურად დღეში ერთხელ ან დღეგამოშვებით
კანისა და რბილი ქსოვილების კოკციდიოიდომიკოზი (არაორსულებში)
სოკოს საწინააღმედო აზოლები ან ამფოტერიცინი В
მკურნალობა მიზნად ისახავს სიმპტომების შემსუბუქებას, ინფექცის კონტროლს, ქსოვილებისა დესტრუქციისა და ორგანოს ფუნქციის დაზიანების შეზღუდვას.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com კანისა და რბილი ქსოვილების ინფექციების მკურნალობაზე რეაგირების მაჩვენებელი მერყეობს 25%-დან 91%-მდე, რეციდივების სიხშირე კი 50%-ს აღწევს.[53]Blair JE. State-of-the-art treatment of coccidioidomycosis: skin and soft-tissue infections. Ann N Y Acad Sci. 2007 Sep;1111:411-21. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17332079?tool=bestpractice.com
საწყისი მკურნალობა უნდა მოიცავდეს ფლუკონაზოლს ან იტრაკონაზოლს.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, სანამ არ გამოვლინდება კლინიკური და სეროლოგიური რეაგირება, რასაც შეიძლება დაჭირდეს თვეები და წლები. მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ, აუცილებელია მჭიდრო კონტროლი რეციდივის მონიტორინგისთვის.
თუ საწყის მკურნალობაზე პასუხი არ ვლინდება, მკურნალობის ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, ალტერნატიულ აზოლზე გადასვლა, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოზაკონაზოლი (ორივეს ეფექტურობა დაფიქსირებულია შერჩეულ პაციენტებში, რომელთანაც ტრადიციული მკურნალობა უშედეგოა), ან ამფოტერიცინი B-ზე გადასვლა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [47]Prabhu RM, Bonnell M, Currier BL, et al. Successful treatment of disseminated nonmeningeal coccidioidomycosis with voriconazole. Clin Infect Dis. 2004 Oct 1;39(7):e74-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15472837?tool=bestpractice.com [48]Caraway NP, Fanning CV, Stewart JM, et al. Coccidioidomycosis osteomyelitis masquerading as a bone tumor: a report of 2 cases. Acta Cytol. 2003 Sep-Oct;47(5):777-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14526678?tool=bestpractice.com [49]Stevens DA, Rendon A, Gaona Flores V, et al. Posaconazole therapy for chronic refractory coccidioidomycosis. Chest. 2007 Sep;132(3):952-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17573510?tool=bestpractice.com [50]Catanzaro A, Cloud GA, Stevens DA, et al. Safety, tolerance, and efficacy of posaconazole therapy in patients with nonmeningeal disseminated or chronic pulmonary coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2007 Sep 1;45(5):562-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17682989?tool=bestpractice.com [51]Rachwalski EJ, Wieczorkiewicz JT, Scheetz MH. Posaconazole: an oral triazole with an extended spectrum of activity. Ann Pharmacother. 2008 Oct;42(10):1429-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18713852?tool=bestpractice.com [52]Kim MM, Vikram HR, Kusne S, et al. Treatment of refractory coccidioidomycosis with voriconazole or posaconazole. Clin Infect Dis. 2011 Dec;53(11):1060-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22045955?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400 მგ პერორალურად/ინტრავენურად თავდაპირველად დღეში ერთხელ, სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური რეაგირება არ გამოვლინდება, გაზარდეთ დღეში 800 მგ-მდე რეაგირების მიხედვით
ან
იტრაკონაზოლი: თავდაპირველად 200 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ, სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური რეაგირება არ გამოვლინდება, შემდეგ გაზარდეთ 400 მგ-მდე დღეში რეაგირების მიხედვით
მეორეული ვარიანტები
ვორიკონაზოლი: 6 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში დაყოფილი 2 დოზად, ხოლო შემდგომ 4 მგ/კგ ყოველ 12 საათში
ან
პოსაკონაზოლი: 400 მგ პერორალურად (სუსპენზია) დღეში ორჯერ; 300 მგ პერორალურად (დაყოვნებული გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ პირველ დღეს, შემდეგ 300 მგ დღეში ერთხელ ყოველდღე
ან
ამფოტერიცინ B ლიპიდური კომპლექსი: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინ B ლიპოსომური: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: 0.5-1.5-მდე მგ/კგ /დღეში ინტრავენურად დღეში ერთხელ ან დღეგამოშვებით
ქირურგიული ამოკვეთა ან სანაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა ხშირად საჭიროა როგორც დამატებითი საშუალება, განსაკუთრებით, თუ დაზიანებები დიდი და დესტრუქციულია ან მოქმედებს კრიტიკულ სტრუქტურებზე.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [53]Blair JE. State-of-the-art treatment of coccidioidomycosis: skin and soft-tissue infections. Ann N Y Acad Sci. 2007 Sep;1111:411-21. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17332079?tool=bestpractice.com ასევე შესაძლებელია ნაჩვენები იყოს ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა, თუ დაზიანება არ რეაგირებს მხოლოდ მედიკამენტებზე ან თუ ხელახლა წარმოიქმნა სოკოს საწინააღმდეგო მკურნალობის შემდეგ.
ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზი (არაორსულებში)
სოკოს საწინააღმედო აზოლები ან ამფოტერიცინი В
ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზი არის ქრონიკული და პროგრესული ინფექცია.[54]Blair JE. State-of-the-art treatment of coccidioidomycosis: skeletal infections. Ann N Y Acad Sci. 2007 Sep;1111:422-33. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17395727?tool=bestpractice.com მკურნალობა ინიშნება, რათა შეიზღუდოს ძვლებისა და მასთან მიმდებარე სტრუქტურების დესტრუქცია (კუნთები, სახსრები, საყრდენი სტრუქტურები) და შემცირდეს ფუნქციის დაკარგვა.
ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზის ფლუკონაზოლით და იტრაკონაზოლით მკურნალობების შედარებამ ცხადყო იტრაკონაზოლის მცირედი უპირატესობა.[55]Galgiani JN, Catanzaro A, Cloud GA, et al. Comparison of oral fluconazole and itraconazole for progressive, nonmeningeal coccidioidomycosis. A randomized, double-blind trial. Mycoses Study Group. Ann Intern Med. 2000 Nov 7;133(9):676-86. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11074900?tool=bestpractice.com ამიტომ საწყისი მკურნალობა უნდა მოიცავდეს იტრაკონაზოლს, თუ პაციენტი მას იტანს. ალტერნატივაა ფლუკონაზოლი.
თუ საწყისი მკურნალობა უშედეგოა, შემდგომი ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, გადასვლა ალტერნატიულ აზოლზე, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოსაკონაზოლი (ორივე მათგანმა უშედეგო ტრადიციული მკურნალობის შემთხვევებში აჩვენა მიზნობრივი ეფექტურობა), ან გადასვლა ამფოტერიცინი B-ზე.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [47]Prabhu RM, Bonnell M, Currier BL, et al. Successful treatment of disseminated nonmeningeal coccidioidomycosis with voriconazole. Clin Infect Dis. 2004 Oct 1;39(7):e74-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15472837?tool=bestpractice.com [48]Caraway NP, Fanning CV, Stewart JM, et al. Coccidioidomycosis osteomyelitis masquerading as a bone tumor: a report of 2 cases. Acta Cytol. 2003 Sep-Oct;47(5):777-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14526678?tool=bestpractice.com [49]Stevens DA, Rendon A, Gaona Flores V, et al. Posaconazole therapy for chronic refractory coccidioidomycosis. Chest. 2007 Sep;132(3):952-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17573510?tool=bestpractice.com [50]Catanzaro A, Cloud GA, Stevens DA, et al. Safety, tolerance, and efficacy of posaconazole therapy in patients with nonmeningeal disseminated or chronic pulmonary coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2007 Sep 1;45(5):562-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17682989?tool=bestpractice.com [51]Rachwalski EJ, Wieczorkiewicz JT, Scheetz MH. Posaconazole: an oral triazole with an extended spectrum of activity. Ann Pharmacother. 2008 Oct;42(10):1429-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18713852?tool=bestpractice.com [52]Kim MM, Vikram HR, Kusne S, et al. Treatment of refractory coccidioidomycosis with voriconazole or posaconazole. Clin Infect Dis. 2011 Dec;53(11):1060-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22045955?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
იტრაკონაზოლი: თავდაპირველად 200 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ, სანამ კლინიკური ან სეროლოგიური რეაგირება არ გამოვლინდება, შემდეგ გაზარდეთ 400 მგ-მდე დღეში რეაგირების მიხედვით
ან
ფლუკონაზოლი: 400-800 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, გააგრძელეთ სანამ კლინიკური რეაქცია არ გამოვლინდება
მეორეული ვარიანტები
ვორიკონაზოლი: 6 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში დაყოფილი 2 დოზად, ხოლო შემდგომ 4 მგ/კგ ყოველ 12 საათში
ან
პოსაკონაზოლი: 400 მგ პერორალურად (სუსპენზია) დღეში ორჯერ; 300 მგ პერორალურად (დაყოვნებული გამოთავისუფლების ფორმა) დღეში ორჯერ პირველ დღეს, შემდეგ 300 მგ დღეში ერთხელ ყოველდღე
ან
ამფოტერიცინ B ლიპიდური კომპლექსი: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინ B ლიპოსომური: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: 0.5-1.5-მდე მგ/კგ /დღეში ინტრავენურად დღეში ერთხელ ან დღეგამოშვებით
ქირურგიული ამოკვეთა ან სანაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა ხშირად საჭიროა, როგორც დამატებითი მეთოდი.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [54]Blair JE. State-of-the-art treatment of coccidioidomycosis: skeletal infections. Ann N Y Acad Sci. 2007 Sep;1111:422-33. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17395727?tool=bestpractice.com მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, სანამ არ გამოვლინდება კლინიკური და სეროლოგიური რეაგირება, რასაც შეიძლება დაჭირდეს თვეები და წლები.
მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ, აუცილებელია მჭიდრო შემდგომი მეთვალყურეობა რეციდივის მონიტორინგისთვის.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [54]Blair JE. State-of-the-art treatment of coccidioidomycosis: skeletal infections. Ann N Y Acad Sci. 2007 Sep;1111:422-33. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17395727?tool=bestpractice.com
კოკციდიოიდური მენინგიტი (არაორსული)
სოკოს საწინააღმდეგო აზოლები ან ინტრათეკალური ამფოტერიცინი В
მკურნალობა საჭიროა სიმპტომების შემსუბუქების, ინფექციის კონტროლის, ქსოვილებისა და ნევროლოგიური ფუნქციის დესტრუქციის შეზღუდვისა და ჰიდროცეფალიის პრევენციისთვის.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
ფლუკონაზოლი წარმოადგენს პრიორიტეტულ მკურნალობას, მაგრამ იტრაკონაზოლმაც აჩვენა ეფექტურობა.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [56]Goldstein EJ, Johnson RH, Einstein HE. Coccidioidal meningitis. Clin Infect Dis. 2006 Jan 1;42(1):103-7. http://cid.oxfordjournals.org/content/42/1/103.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16323099?tool=bestpractice.com თუ მკურნალობა არ არის შედეგიანი არც ერთის შემთხვევაში, მაშინ რეკომენდებულია ვორიკონაზოლი. აზოლებით მკურნალობა გრძელდება განუსაზღვრელი ვადით.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
ინტრათეკალური ამფოტერიცინი В (ITAMB) უნდა დაინიშნოს, თუ პაციენტი არ რეაგირებს აზოლებით მკურნალობაზე.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com [56]Goldstein EJ, Johnson RH, Einstein HE. Coccidioidal meningitis. Clin Infect Dis. 2006 Jan 1;42(1):103-7. http://cid.oxfordjournals.org/content/42/1/103.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16323099?tool=bestpractice.com ITAMB შეიძლება გართულდეს ამფოტერიცინი В-ს დეოქსიქოლატის ნეიროტოქსიკურობით და გამოყენებული მკურნალობის გართულებებით (როგორიცაა ომაიას რეზერვუარის პარკუჭოვანი სისხლდენა ან ბაქტერიული ინფექცია).[56]Goldstein EJ, Johnson RH, Einstein HE. Coccidioidal meningitis. Clin Infect Dis. 2006 Jan 1;42(1):103-7. http://cid.oxfordjournals.org/content/42/1/103.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16323099?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფლუკონაზოლი: 400-800 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, გააგრძელეთ სანამ კლინიკური რეაქცია არ გამოვლინდება
ან
იტრაკონაზოლი: 200 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
მეორეული ვარიანტები
ვორიკონაზოლი: 4 მგ/კგ პერორალურად/ინტრავენურად ყოველ 12 საათში
მესამე ვარიანტები
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: ინტრათეკალური დოზირების თაობაზე კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან
ორსულები
დაკვირვება ან ამფოტერიცინი-ბ
ორსულ პაციენტებზე, მსუბუქი ან გამოჯანმრთელების ფაზაში მიმდინარე ავადმყოფობით, შესაძლებელია მკაცრი დაკვირვება მკურნალობის ჩატარების გარეშე. აუცილებელია სერიული შეფასებები, რათა ხელახლა შეფასდეს, დაინიშნოს თუ არა მკურნალობა.
მკურნალობა ტარდება, რათა მოიხსნას მძიმე სიმპტომები, გაკონტროლდეს ინფექცია და ხელი შეუშალოს ექსტრაპულმონურ დისემინირებას. ორსულობის გვიან პერიოდში დიაგნოზის დასმა დაკავშირებულია არასაიმედო გამოსავლათან.[12]Crum NF, Ballon-Landa G. Coccidioidomycosis in pregnancy: case report and review of the literature. Am J Med. 2006 Nov;119(11):993.e11-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17071170?tool=bestpractice.com
ორსულები არიან დისემინირებული ინფექციის მომატებული რისკის ქვეშ. თუმცა, პაციენტთა სხვა ჯგუფებისგან განსხვავებით, აზოლები არ განიხილება პირველი რიგის მკურნალობად, ვინაიდან აღწერილია ნაყოფის ანომალიები.[12]Crum NF, Ballon-Landa G. Coccidioidomycosis in pregnancy: case report and review of the literature. Am J Med. 2006 Nov;119(11):993.e11-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17071170?tool=bestpractice.com თუკი გადაწყდება, რომ ორსულში კოქციდიოიდომიკოზის მკურნალობის პოტენციური სარგებელი აღემატება რისკებს, პირველი რიგის პრეპარატი ხდება ამფოტერიცინი B.[5]Galgiani JN, Ampel NM, Blair JE, et al. 2016 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guideline for the treatment of coccidioidomycosis. Clin Infect Dis. 2016 Sep 15;63(6):e112-46. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27470238?tool=bestpractice.com
მშობიარობის შემდეგ მკურნალობა შესაძლოა შეიცვალოს ფლუკონაზოლით ან რაიმე სხვა აზოლით, მშობიარობის ეფექტური კონტროლის მეთოდებთან ერთად.
პირველადი პარამეტრები
ამფოტერიცინ B ლიპიდური კომპლექსი: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინ B ლიპოსომური: 2-5 მგ/კგ ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ამფოტერიცინი B დეზოქსიქოლატი: 0.5-1.5-მდე მგ/კგ /დღეში ინტრავენურად დღეში ერთხელ ან დღეგამოშვებით
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას