მიდგომა

მკურნალობის მთავარი მიზანია კლინიკური სიმპტომებისა და ნიშნების მოხსნა, ანტიკოკციდიოიდური ანტისხეულების შემცირება და ორგანოების ფუნქციის ნორმალურ მდგომარეობაში დაბრუნება.[5] ასევე მიზანია რეციდივის თავიდან აცილება, მაგრამ ყოველთვის მიღწევადი არაა მიმდინარე მკურბალობისას.[5] მკურნალობა დამოკიდებულია გამოვლინებასა და მასპინძლის კატეგორიაზე. ბევრი კოქციდიოიდური ინფექცია არის თვითგანკურნებადი, მსუბუქი ან უსიმპტომო და არ საჭიროებს მკურნალობას.[5][46]თუმცა, ფილტვის ზოგიერთი და თითქმის ყველა ფილტვგარე ინფექცია საჭიროებს მკურნალობას.[5][46]განუკურნებელი, პროგრესირებადი ან მძიმე სიმპტომების დროს ასევე საჭიროა მკურნალობა.[5][46]

უსიმპტომო ან მსუბუქი ინფექციის მქონე პაციენტებს, რომელთაც აღენიშნებათ დისემინირებული ინფექციის რისკი (როგორებიცაა აფროამერიკელები, ფილიპინელები, იმუნოკომპრომისული პირები, ორსულები, ან შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტები), ესაჭიროებათ მჭიდრო მონიტორინგი, ან სოკოს საწინააღმდეგო მკურნალობა.[5] ჩვეულებრივ, პაციენტი ჩართულია გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. თუ პაციენტს აქვს სიმპტომური ინფექცია და არის ინფექციის გავრცელების საშიშროება, უნდა გადაწყდეს მკურნალობის დაწყება.[5]

მწვავე კოკციდიოიდური პნევმონია: მსუბუქი სიმპტომები

პაციენტებისათვის, რომელთაც არ აქვთ ინფექციის დისემინაციის რისკი, მკურნალობა საჭირო არ არის.[5][46]ხშირად, დიაგნოზის დასმისას, სიმპტომები უკვე გაუმჯობესებული ან მოხსნილია. ნაჩვენებია მჭიდრო კლინიკური, სეროლოგიური და რადიოლოგიური მეთვალყურეობა; სიმპტომების დროდადრო გაუარესების შემთხვევაში უნდა განიხილებოდეს აზოლური ფუნგიციდით (მაგალითად, ფლუკონაზოლი ან იტრაკონაზოლი) მკურნალობა.[5]

დისემინაციის რისკფაქტორების მქონე პაციენტები (მაგ., აფროამერიკელები, ფილიპინელები, იმუნოკომპრომისული პირები, ორსულები, შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტები) საჭიროებენ მჭიდრო მონიტორინგს, ან პროფილაქტიკურ მკურნალობას ფლუკონაზოლითა და იტრაკონაზოლით.[5]

მწვავე კოკციდიოიდური პნევმონია: მძიმე ან/და დიფუზური სიმპტომები.

მძიმე ინფექციის ინდიკატორებია:[5]

  • სიმპტომები გრძელდება >2 თვე

  • წონაში კლება >10%

  • ოფლიანობა ღამით , რაც გრძელდება 3 კვირაზე მეტხანს

  • ფილტვების ძლიერი ინფილტრაცია (ორმხრივი დაავადება, კარის მდგრადი ადენოპათია).

  • მუშაობის უნარის არქონა

  • ასაკი > 55 წელი

  • სეროლოგიური ტიტრი >1:16.

მკურნალობის მიზანია ინფექციის სწრაფადვე დამორჩილება და, საუკეთესო შემთხვევაში, ინფექციის ფილტვგარე გამოვლინების თავიდან აცილება.[5] მკურნალობის ჩაუტარებლობის რისკები მოიცავს პროგრესირებად პულმონური და ექსტრაპულმონური ინფექციების განვითარებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მძიმე დაავადება ან სიკვდილი.

პაციენტებს მკურნალობენ ფლუკონაზოლით ან იტრაკონაზოლით ყოველდღიურად 3-დან 6 თვემდე.[5][46] თუ პაციენტის სიმპტომები არ უმჯობესდება სოკოს საწინააღმდეგო აზოლებით მკურნალობით, შეიძლება გადასვლა ამფოტერიცინ В-ზე.[5] სოკოს საწინააღმდეგო აზოლებით მკურნალობა რეკომენდებულია მიმდინარე მკურნალობისთვის და, შესაბამისად, თუ ამფოტერიცინი В იქნა გამოყენებული დასაწყისშივე, რამდენიმე კკვირის შემდეგ ან როცა პეციენტი სტაბილურია, შეიძლება გადასვლა ფლუკონაზოლზე ან იტრაკონაზოლზე.

ფილტვის კვანძი

კოკციდიოიდომიკოზის შედეგად წარმოქმნილი (რაც განისაზღვრება არაინვაზიური ან ინვაზიური საშუალებებით, როგორიცაა ასპირაციული ბიოფსია ან კვანძების რეზექცია) რადიოლოგიურად სტაბილური კვანძი (რომელიც დროთა განმავლობაში არ იზრდება) სხვა მხრივ ჯანმრთელ (არაიმუნოსუპრესირებულ) ასიმპტომურ ადამიანში არ საჭიროებს მკურნალობას.[5][46]

მზარდი კოქციდიოიდური ფილტვის კვანძი საჭიროებს კვლევას სეროლოგიითა და ნახველის დათესვით, რათა შეფასდეს, აქტიურია თუ არა ინფექცია. თუ ინფექცია აქტიურია, რეკომენდირებულია ფლუკონაზოლით ან იტრაკონაზოლით მკურნალობა.[5]

ფილტვის კვანძის არსებობისას ძირითადი სადიფერენციოა ავთვისებიანი დაზიანება. ამიტომ, ხშირ შემთხვევაში, კვანძს ამოკვეთენ ლოკალურად ან, საჭიროებისას, წილის რეზექციით. თუ დადგინდა, რომ კვანძი წარმოიქმნა კოქციდიოიდომიკოზის გამო, საჭიროა შემდგომი კლინიკური შეფასება. დისემინაციის რისკ-ფაქტორების (როგორიცაა იმუნოსუპრესია) მქონე პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ მიზანმიმართული შეფასება დისემინაციის გამოსავლენად, რაც მოიცავს სიმპტომების გამოკითხვას, გასინჯვასა და სეროლოგიას. კოქციდიოიდომიკოზის სხვა კერის ნიშნების არარსებობისას მკურნალობა არ არის ნაჩვენები.

ფილტვის კოკციდიოიდური კავერნა

სიმპტომურ კავერნას შეიძლება თან ახლდეს დისკომფორტი ან ლოკალური ტკივილი, სიხლიანი ნახველი, მეორადი ბაქტერიული ან სოკოვანი ინფექცია ან კავერნის გასკდომა. ფლუკონაზოლმა ან იტრაკონაზოლმა შეიძლება მოხსნას სიმპტომები, მაგრამ საეჭვოა გამოიწვიოს კავერნის დახურვა და მკურნალობის შეწყვეტის შემთხვევაში სიმპტომები შეიძლება ისევ განმეორდეს.[5] სიმპტომების მოსახსნელად შეიძლება დაინიშნოს ქირურგიული რეზექცია.[41]​

უსიმპტომო ღრუს შემთხვევაში მკურნალობა მოწოდებული არ არის, მაგრამ სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად საჭიროა პერიოდული კონტროლი განუსაზღვრელი დროის მანძილზე.[5][46]ზოგიერთი ღრუ დაიხურება დროთა განმავლობაში, მკურნალობის გარეშე.

უსიმპტომო ღრუს შემთხვევაში, რომელიც არსებობს ორ წელზე მეტ ხანს, მდებარეობს პლევრის მიმდებარედ, ან იზრდება, გართულებების თავიდან აცილების მიზნით მიზანშეწონილია რეზექცია.[41]

ქრონიკული პროგრესირებადი ფიბროკავერნოზული კოკციდიოიდომიკოზი

საწყისი მკურნალობა მოიცავს ფლუკონაზოლს ან იტრაკონაზოლს სიმპტომების მოსახსნელად, ინფექციის, ფიბროზის და ფილტვების ფუნქციის დაკარგვის პრევენციისთვის. მკურნალობა გრძელდება 12 თვის განმავლობაში ან სანამ რეაგირება არ გამოვლინდება.[5][46]

თუ საწყის მკურნალობაზე პასუხი არ ვლინდება, მკურნალობის ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, ალტერნატიულ აზოლზე გადასვლა, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოზაკონაზოლი (ორივეს ეფექტურობა დაფიქსირებულია შერჩეულ პაციენტებში, რომელთანაც ტრადიციული მკურნალობა უშედეგოა), ან ამფოტერიცინი B-ზე გადასვლა.[5][46][47][48][49][50][51][52]

კანისა და რბილი ქსოვილების კოკციდიოიდომიკოზი

მკურნალობა მიზნად ისახავს სიმპტომების შემსუბუქებას, ინფექცის კონტროლს, ქსოვილებისა დესტრუქციისა და ორგანოს ფუნქციის დაზიანების შეზღუდვას.[5] კანისა და რბილი ქსოვილების ინფექციების მკურნალობაზე რეაგირების მაჩვენებელი მერყეობს 25%-დან 91%-მდე, რეციდივების სიხშირე კი 50%-ს აღწევს.[53]

საწყისი მკურნალობა უნდა მოიცავდეს ფლუკონაზოლს ან იტრაკონაზოლს.[5][46] ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა ხშირად საჭიროა როგორც დამატებითი საშუალება, განსაკუთრებით, თუ დაზიანებები დიდი და დესტრუქციულია ან მოქმედებს კრიტიკულ სტრუქტურებზე.[5][53] მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, სანამ არ გამოვლინდება კლინიკური და სეროლოგიური რეაგირება, რასაც შეიძლება დაჭირდეს თვეები და წლები. მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ, აუცილებელია მჭიდრო კონტროლი რეციდივის მონიტორინგისთვის.

თუ საწყის მკურნალობაზე პასუხი არ ვლინდება, მკურნალობის ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, ალტერნატიულ აზოლზე გადასვლა, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოზაკონაზოლი (ორივეს ეფექტურობა დაფიქსირებულია შერჩეულ პაციენტებში, რომელთანაც ტრადიციული მკურნალობა უშედეგოა), ან ამფოტერიცინი B-ზე გადასვლა.[5][46][47][48][49][50][51][52] ასევე შესაძლებელია ნაჩვენები იყოს ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა, თუ დაზიანება არ რეაგირებს მხოლოდ მედიკამენტებზე ან თუ ხელახლა წარმოიქმნა სოკოს საწინააღმდეგო მკურნალობის შემდეგ.

ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზი

ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზი არის ქრონიკული და პროგრესული ინფექცია.[54] მკურნალობა ინიშნება, რათა შეიზღუდოს ძვლებისა და მასთან მიმდებარე სტრუქტურების დესტრუქცია (კუნთები, სახსრები, საყრდენი სტრუქტურები) და შემცირდეს ფუნქციის დაკარგვა.

ჩონჩხის კოკციდიოიდომიკოზის ფლუკონაზოლით და იტრაკონაზოლით მკურნალობების შედარებამ ცხადყო იტრაკონაზოლის მცირედი უპირატესობა.[55] ამიტომ საწყისი მკურნალობა უნდა მოიცავდეს იტრაკონაზოლს, თუ პაციენტი მას იტანს.[46] ფლუკონაზოლი არის ალტერნატივა.

ქირურგიული ამოკვეთა ან ჩამოფხეკა ხშირად საჭიროა, როგორც დამატებითი მეთოდი.[5][54] მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, სანამ არ გამოვლინდება კლინიკური და სეროლოგიური რეაგირება, რასაც შეიძლება დაჭირდეს თვეები და წლები. მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ, აუცილებელია მჭიდრო კონტროლი რეციდივის მონიტორინგისთვის.[5][54]

თუ საწყისი მკურნალობა უშედეგოა, შემდგომი ვარიანტებია: დოზის გაზრდა, გადასვლა ალტერნატიულ აზოლზე, როგორიცაა ვორიკონაზოლი ან პოსაკონაზოლი (ორივე მათგანმა უშედეგო ტრადიციული მკურნალობის შემთხვევებში აჩვენა მიზნობრივი ეფექტურობა), ან გადასვლა ამფოტერიცინი B-ზე.[5][46][47][48][49][50][51][52]

კოკციდიოიდური მენინგიტი

მკურნალობა საჭიროა სიმპტომების შემსუბუქების, ინფექციის კონტროლის, ქსოვილებისა და ნევროლოგიური ფუნქციის დესტრუქციის შეზღუდვისა და ჰიდროცეფალიის პრევენციისთვის.[5]

ფლუკონაზოლი წარმოადგენს პრიორიტეტულ მკურნალობას, მაგრამ იტრაკონაზოლმაც აჩვენა ეფექტურობა.[5][46][56] თუ მკურნალობა არ არის შედეგიანი არც ერთის შემთხვევაში, მაშინ რეკომენდებულია ვორიკონაზოლი. აზოლებით მკურნალობა გრძელდება განუსაზღვრელი ვადით.[5][46] ინტრათეკალურ ამფოტერიცინ В (ITAMB)-ზე გადასვლა უნდა მოხდეს იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტი არ რეაგირებს აზოლებით თერაპიაზე.[5][56]

ITAMB შეიძლება გართულდეს ამფოტერიცინი В-ს დეოქსიქოლატის ნეიროტოქსიკურობით და გამოყენებული მკურნალობის გართულებებით (როგორიცაა ომაიას რეზერვუარის პარკუჭოვანი სისხლდენა ან ბაქტერიული ინფექცია).[56]

ორსულობა

ორსულ პაციენტებზე, მსუბუქი ან გამოჯანმრთელების ფაზაში მიმდინარე ავადმყოფობით, შესაძლებელია მკაცრი დაკვირვება მკურნალობის ჩატარების გარეშე. აუცილებელია სერიული შეფასებები, რათა ხელახლა შეფასდეს, დაინიშნოს თუ არა მკურნალობა.

მკურნალობა ტარდება, რათა მოიხსნას მძიმე სიმპტომები, გაკონტროლდეს ინფექცია და ხელი შეუშალოს ექსტრაპულმონურ დისემინირებას. ორსულობის გვიან პერიოდში დიაგნოზის დასმა დაკავშირებულია არასაიმედო გამოსავლათან.[12]

ორსულები არიან დისემინირებული ინფექციის მომატებული რისკის ქვეშ. თუმცა, პაციენტთა სხვა ჯგუფებისგან განსხვავებით, აზოლები არ განიხილება პირველი რიგის მკურნალობად, ვინაიდან აღწერილია ნაყოფის ანომალიები.[12] თუკი გადაწყდება, რომ ორსულში კოქციდიოიდომიკოზის მკურნალობის პოტენციური სარგებელი აღემატება რისკებს, პირველი რიგის პრეპარატი ხდება ამფოტერიცინი B.[5] მშობიარობის შემდეგ მკურნალობა შესაძლოა შეიცვალოს ფლუკონაზოლით ან რაიმე სხვა აზოლით, მშობიარობის ეფექტური კონტროლის მეთოდებთან ერთად.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას