HIV ინფექცია
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
ახლად დადასტურებული ინფექცია
დაიწყეთ ანტირეტროვირუსული თერაპია
ანტირეტროვირუსული მკურნალობა რეკომენდებულია ნებისმიერი ინფიცირებული პირისთვის, მათ შორის მწვავე ან პირველადი აივ ინფექციის მქონე პაციენტთათვის, განურჩევლად CD4 უჯრედების რაოდენობისა; ანტირეტროვირუსული მურნალობა ამცირებს დაავადების პროგრესირების რისკს, აქვეითებს თანმხლები დაავადებების განვითარების რისკს და უზრუნველყოფს აივ-ის ტრანსმისიის პრევენციას.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines ამ რეკომენდაციის სოლიდურობას ამყარებს Strategig Timing of AntiRetroviral Treatment (START) კვლევა, რომელთა მონაცემთა განხილვამ გამოავლინა, რომ სერიოზული დაავადებების განვითარების ან სიკვდილის რისკი 53%-ით შემცირდა ადრეული მკურნალობის ჯგუფში, გადავადებული მკურნალობის ჯგუფთან შედარებით.[111]Lundgren JD, Babiker AG, Gordin F, et al. Initiation of antiretroviral therapy in early asymptomatic HIV infection. N Engl J Med. 2015 Aug 27;373(9):795-807. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4569751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26192873?tool=bestpractice.com ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის გაიდლაინების რეკომენდაციით ყველა აივ-ით ინფიცირებულ პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს ანტირეტროვირუსული თერაპია - CD4 უჯრედების რაოდენობის მიუხედავად.[45]World Health Organization. Guideline on when to start antiretroviral therapy and on pre-exposure prophylaxis for HIV. Sep 2015 [internet publication]. https://www.who.int/publications/i/item/9789241509565
ანტირეტროვირუსული მკურნალობა უნდა დაიწყოს აივ-ის დიაგნოზიდან დაუყოვნებლივ (რაც შეიძლება მალე), რათა უზრუნველვყოთ მკურნალობის სათანადო ათვისება და პაციენტის კავშირი სამედიცინო დაწესებულებასთან. მკურნალობის დაწყება ასევე აუცილებელია, რათა შევამციროთ დრო, რომელიც საჭიროა ვირუსული დატვირთვის დასათრგუნად, ასევე დავაქვეითოთ ტრანსმისიის რისკი და გავაუმჯობესოთ ვიროლოგიური დათრგუნვის სიჩქარე.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication].
https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია, აივ-ის დადასტურებისა და კლინიური შეფასების შემდეგ რეომენდაციას უწევს ანტირეტროვირუსული მკურნალობის სწრაფ დაწყებას ნებისმიერ პაციენტში რაც შეიძლება მალე, თუ არ გვაქვს კლინიკური უკუჩვენება, ხოლო პაციენტი მზად არის მკურნალობის დასაწყებად.[87]World Health Organization. Guidelines for managing advanced HIV disease and rapid initiation of antiretroviral therapy. Jul 2017 [internet publication].
https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/255884/9789241550062-eng.pdf?sequence=1
ანტირეტროვირუსული თერაპიის სწრაფი ინიცირება გულისხმობს მკურნალობის დაწყებას დიაგნოზის დადგენიდან 7 დღის განმავლობაში, უპირატესად იმავე დღეს. შვიდი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის მიმოხილვის თანახმად (კოქრეინის ბაზაში), რაც 18 000-ზე მეტ ზრდასრულს მოიცავდა, ანტირეტროვირუსული მკურნალობის სწრაფი დაწყება (დიაგნოზიდან 7 დღეში) უკეთეს ვირუსულ სუპრესიას იწვევს 12 თვეში, ვიდრე სტანდარტული პროტოკოლი დაბალი და საშუალო შემოსავლის ქვეყნებში.[112]Mateo-Urdiales A, Johnson S, Smith R, et al. Rapid initiation of antiretroviral therapy for people living with HIV. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jun 17;(6):CD012962.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012962.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31206168?tool=bestpractice.com
[ ]
For adults with HIV infection, what are the effects of rapid initiation of antiretroviral therapy (ART)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2663/fullსწორი პასუხის ჩვენება რესურსებით შეზღუდულ გარემოში შესაძლოა გართულდეს მკურნალობის სწრაფი დაწყება.
ანტირეტროვირუსული თერაპიისთვის დამახასიათებელი ხანგრძლივი გვერდითი ეფექტები მინიმალურია არანამკურნალები აივ-ის გართულებებთან შედარებით.
შეარჩიეთ ანტირეტროვირუსული თერაპიის რეჟიმი
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ეფექტური მედიკამენტური კომბინაციის შერჩევა საჭიროებს გამოცდილებას, განსაკუთრებით კომპლექსურ შემთხვევებში. მკურნალობის პაციენტზე მორგება ყველაზე უკეთ შეუძლია ექიმს, რომელიც გამოცდილია აივ ინფექციის მართვაში.
უმეტეს რეგიონში, პირველი რიგის ანტირეტროვირუსული თერაპიის რეჟიმი, როგორც წესი, შედგება ორი ნუკლეოზიდის უკუნტრასკრიპციის ინჰიბიტორებისგან, რომელთან კომბინაციაში ვიყენებთ მესამე აგენტს (როგორც წესი, ინტეგრაზას ჯაჭვის გადამტანის ინჰიბიტორს ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში ან არანუკლეოზიდურ უკუნტრანსკრიპციის ინჰიბიტორს ან დაბუსტულ პორტეაზას ინჰიბიტორს).[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines [113]Feng Q, Zhou A, Zou H, et al. Quadruple versus triple combination antiretroviral therapies for treatment naive people with HIV: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2019 Jul 8;366:l4179. https://www.bmj.com/content/366/bmj.l4179 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31285198?tool=bestpractice.com [114]National Institute for Health Research. NIHR Signal: Four-drug treatment for HIV offers no benefit over standard three-drug treatment. Sep 2019 [internet publication]. https://discover.dc.nihr.ac.uk/content/signal-000814/hiv-quadruple-treatment-for-hiv-no-better-than-triple-treatment ზოგიერთი გაიდლაინი ახლა ასევე რეკომენდაციას უწევს INSTI-ს და NRTI-ს ორ წამლის რეჟიმს (მაგ., დოლუტეგრავირი პლუს ლამივუდინი), როგორც საწყისი რეჟიმი.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines აქ განხილული რეჟიმები რეკომენდებულია აშშ ჯანდაცვის დეპარტამენტის და ჯანდაცვის მომსახურების საბჭოს გაიდლაინებში ზრდასრულების და მოზარდებისთვის ანტირეტროვირუსული თერაპიის შერჩევის შესახებ.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines სხვა გაიდლაინებში შეიძლება რეკომენდებული იყოს განსხვავებული რეჟიმები.
განსხვავებული რეჟიმი შეიძლება იყოს რეკომენდებული აივ-ით დაავადებული ადამიანებისთვის და მათთვის, ვისაც აქვს ხანგრძლივმოქმედი კაბოტეგრავირის გამოყენების ისტორია, როგორც პრეექსპოზიციური პროფილაქტიკა (PrEP). აქედან გამომდინარე, INSTI გენოტიპური რეზისტენტობის ტესტირება რეკომენდირებულია ART-ის დაწყებამდე, წამლის შეწყვეტიდან გასული დროის მიუხედავად. INSTI-ზე დაფუძნებული სქემები არ უნდა დაიწყოთ, თუ გენოტიპური ტესტებით არ ვლინდება INSTI რეზისტენტული მუტაციები. თუ მკურნალობა დაიწყება შედეგების მიღებამდე, რეკომენდებულია შემდეგი არა-INSTI რეჟიმი გენოტიპის შედეგების მოლოდინში: რიტონავირით ან კობიცისტატით გაძლიერებული დარუნავირი პლუს ტენოფოვირი პლუს ლამივუდინი ან ემტრიციტაბინი.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
განიხილეთ დოლუტეგრავირზე დაფუძნებული რეჟიმის გამოყენების რისკები და სარგებელი მშობიარობის პოტენციალის მქონე პირებში, რომლებიც ცდილობენ დაორსულდნენ, რათა მათ მიიღონ ინფორმირებული გადაწყვეტილება. ბოთსვანაში მშობიარობის შედეგების ზედამხედველობის კვლევის წინასწარი მონაცემებით, გამოვლინდა ნერვული მილის დეფექტების გაზრდილი რისკი (0.9%) იმ ახალშობილებში, რომელთა დედებიც იღებდნენ დოლუტეგრავირს ჩასახვის დროს. თუმცა, კვლევის განახლებული შედეგების მიხედვით, ნერვული მილის დეფექტების პრევალენსი ახალშობილებში, რომლებიც ექსპოზირებულნი იყვნენ დოლუტეგრავირთან ჩასახვის დროს, არსებითად დაბალია, ვიდრე თავდაპირველი შეფასებით და უდრის 0.19%-ს, რაც ძალიან დაბალია.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
გაითვალისწინეთ წამლისა და წამლის ურთიერთქმედების პოტენციალი (მათ შორის, ურეცეპტოდ გაცემული და დამატებითი ან ალტერნატიული მედიკამენტები) ერთი ან მეტი წამლის ART რეჟიმის დანიშვნისას ან გადართვისას. ხშირია წამალთაშორისი ურთიერთქმედება ART რეჟიმებსა და თანმხლებ მედიკამენტებს შორის და შეიძლება გავლენა იქონიოს თერაპიულ პასუხებზე.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
University of Liverpool: HIV drug interactions Opens in new window
მკურნალობის რეჟიმებისა და დოზირების თობაზე საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია. რეჟიმები და დოზები განსხვავებულია ბავშვებში, მოზარდებში, ხანდაზმულ პირებში, ღვიძლის/თირკმლის ფუნქციის დარღვევისა და სხვა თანხმლები დაავადებების ან ინფექციების მქონე პირებში და ასევე ორსულ/მეძუძურ ქალებში. ამ რეჟიმების განხილვა მოცემული თემის ფარგლებს სცდება.
პაციენტები მზად უნდა იყვნენ მკურნალობის წესების დასაცავად, ხოლო მათი მზაობა უნდა განაპირობოს კონსულტაციამ. ხელმისაწვდომია ფიქსირებული დოზის კომბინირებული აბები, რომლებიც აერთიანებენ 2 ან 3 კლასის წამალს 1 ტაბლეტში (ან ერთიდაიმავე კლასის 2 წამალს) და მათ შეუძლიათ გააუმჯობესონ მედიკამენტის სწორად მოხმარება.
ვიროლოგიური დატვირთვის დათრგუნვის შემდეგ რეჟიმის შეცვლა (წამლების კლასის შიგნით ან კლასებს შორის) შესაძლოა განვიხილოთ ზოგიერთი პაციენტისთვის, იმ პირობით, რომ ახალ რეჟიმში არ არსებობს მტკიცებულება ვირუსის წამლის მიმართ რეზისტენტობის შესახებ. ახალი რეჟიმის შერჩევამდე საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
AIDSinfo: antiretroviral agents in HIV-1-infected adults and adolescents Opens in new window
US FDA: HIV treatment information for adults Opens in new window
პირველადი პარამეტრები
INSTI-ზე დამყარებული რეჟიმები
ბიკტეგრავირი/ემტრიციტაბინი/ტენოფოვირ ალფენამიდი
ან
INSTI-ზე დამყარებული რეჟიმები
დოლუტეგრავირი
მეტი დოლუტეგრავირიეს რეჟიმი რეკომენდებულია მხოლოდ HLA-B*5701-უარყოფითი პაციენტებისთვის.
და
აბაკავირი
და
ლამივუდინი
ან
INSTI-ზე დამყარებული რეჟიმები
დოლუტეგრავირი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
ინტეგრაზას ჯაჭვის გადამტანის ინჰიბიტორზე დაფუძნებული ორი წამლის რეჟიმი
დოლუტეგრავირი/ლამივუდინი
მეტი დოლუტეგრავირი/ლამივუდინიეს რეჟიმი არ არის რეომენდებული პირებში, რომელთაც მკურნალობამდე აღენიშნებოდათ აივ რნმ >500,000 ერთ/მლ ან B ჰეპატიტის მწვავე კოინფექცია. ალტერნატიულ საწყის რეჟიმს ვიყენებთ იმ პაციენტებშიც, რომელთაც აივ გენოტიპის ტესიტებამდე ან B ჰეპატიტის სტატუსის გარკვევამდე სურთ მკურნალობის დაწყება.
მეორეული ვარიანტები
INSTI-ზე დამყარებული რეჟიმები
ელვიტეგრავირი
და
კობიცისტატი
და
ემტრიციტაბინი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
ან
INSTI-ზე დამყარებული რეჟიმები
რალტეგრავირი
მეტი რალტეგრავირიხელმისაწვდომია 400მგ და 600 მგ ტაბლეტის ფორმულაციების სახით. 600 მგ ფორმულაცია გამოიყენება დღეში ერთხელ (1200 მგ დღეში ერთხელ), ხოლო 400 მგ ფორმულაცია გამოიყენება დღეში ორჯერ (400 მგ დღეში ორჯერ).
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
PI-ზე დამყარებული რეჟიმი
დარუნავირი
--და--
რიტონავირი
იყოს
კობიცისტატი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
PI-ზე დამყარებული რეჟიმი
ატაზანავირი
--და--
რიტონავირი
იყოს
კობიცისტატი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
PI-ზე დამყარებული რეჟიმი
დარუნავირი
მეტი დარუნავირიეს რეჟიმი რეკომენდებულია მხოლოდ HLA-B*5701-უარყოფითი პაციენტებისთვის.
--და--
რიტონავირი
იყოს
კობიცისტატი
--და--
აბაკავირი
--და--
ლამივუდინი
ან
NNRTI-ზე დამყარებული რეჟიმი
დორავირინი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
NNRTI-ზე დამყარებული რეჟიმი
ეფავირენცი
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ლამივუდინი
იყოს
ემტრიციტაბინი
ან
NNRTI-ზე დამყარებული რეჟიმი
რილპივირინი
მეტი რილპივირინიეს რეჟიმი რეკომენდებულია მხოლოდ იმ პაციენტებში, რომელთა აივ რნმ, მკურნალობის დაწყებამდე, მილიგრამში 100 000 ასლზე მეტია და CD4 უჯრედების რაოდენობა აღემატება მიკროლიტრში 200-ს უჯრედს.
--და--
ტენოფოვირ დიზოპროქსილი
იყოს
ტენოფოვირ ალაფენამიდი
მეტი ტენოფოვირ ალაფენამიდიტენოფოვირ ალაფენამიდი (ტენოფოვირის წინა ფორმა) ხელმსიაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზის კომბინაციური ფორმულაციებით ამ ჩვენებისთვის.
--და--
ემტრიციტაბინი
დამხმარე მოვლა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
კონსულტაცია: რისკის შემცირების მიზნით აივ დადებითი ადამიანებისთვის გაწეული კონსულტაციები ეფექტურია აივ-ის ტრანსმისიის შესამცირებლად. შესაძლოა საჭირო გახდეს კონსულტაციის ერთზე მეტი სესია. მიმდინარე საკონსულტაციო სესიებისთვის საჭიროა პაციენტის რეფერალი შესაბამის მრჩეველთან/მხარდამჭერ ჯგუფებთან.[20]Pope M, Hause AT. Transmission, acute HIV-1 infection and the quest to prevent infection. Nat Med. 2003 Jul;9(7):847-52. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12835704?tool=bestpractice.com [101]The Voluntary HIV Counseling and Testing Efficacy Study Group. Efficacy of voluntary HIV-1 counselling and testing in individuals and couples in Kenya, Tanzania and Trinidad: a randomised trial. Lancet. 2000 Jul 8;356(9224):103-12. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10963246?tool=bestpractice.com ანტირეტროვირუსული თერაპიის (ART) დაწყებამდე კონსულტაცია ფოკუსირებული უნდა იყოს პაციენტის მომზადებაზე გრძელვადიანი ART-ისთვის. ART-თან შესაბამისობა რეგულარულად უნდა შეფასდეს ყოველ კლინიკურ ვიზიტზე.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines Cochrane-ის ერთ-ერთი მიმოხილვით დადგინდა, რომ ART-ის მხარდამჭერი ზომები (მაგ., თვითრეპორტირების ღონისძიებები, ტაბლეტების რაოდენობა, ელექტრონული მონიტორინგი, აფთიაქის ჩანაწერები) არ აღმოჩნდა ეფექტური იმ პაციენტების იდენტიფიცირებისათვის, რომლებიც შესაძლოა არ იღებდნენ მედიკამენტებს და, რომლებსაც ჰქონდათ უფრო მაღალი ვირუსული დატვირთვა. არც ერთი ზემოქმედების საშუალება, მსგავსი ზომების ჯგუფებშ, არ იძლეოდა საკმარისად მაღალ მგრძნობელობას, რომ გამოვლენილიყო ვირუსული არასუპრესიულობა.[102]Smith R, Villanueva G, Probyn K, et al. Accuracy of measures for antiretroviral adherence in people living with HIV. Cochrane Database Syst Rev. 2022 Jul 25;7(7):CD013080. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD013080.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35871531?tool=bestpractice.com
ოპორტუნისტული ინფექციების პროფილაქტიკა: რეკომენდებულია პირველადი პროფილაქტიკა ოპორტუნისტული ინფექციების წინააღმდეგ, როგორიცაა ტუბერკულოზი, Pneumocystis jirovecii, Mycobacterium avium კომპლექსი, ტოქსოპლაზმოზი და მალარია (თუ საჭიროა).[103]Panel on Opportunistic Infections in HIV-Infected Adults and Adolescents. Guidelines for the prevention and treatment of opportunistic infections in adults and adolescents with HIV. Sep 2023 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-opportunistic-infection/whats-new-guidelines ოპორტუნისტული ინფექციების ადრეული იდენტიფიცირება და მართვა ძალზე მნიშვნელოვანია. იხ აივ-თან დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექციები.
სხვა ინფექციები: B ან C თანხმლები ჰეპატიტის მქონე პირების მკურნალობა უნდა განხორციელდეს უახლესი გაიდლაინების შესაბამისად.
თანხმლები დაავადებები: ასაკისა და რისკის გათვალისწინებით რეკომენდებულია ხანდაზმულთა ქრონიკული დაავადებების პირველადი პროფილაქტიკა (მაგ. რისკის შეფასება, სკრინინგი და ასაკის შესაბამისი ისეთი დაავადებების ტესტირება, როგორებიცაა გულ-სისხლძარღვთა დაავადება, ღვიძლის პათოლოგია, დიაბეტი, კიბო და ძვლის დაავადება). ასევე უნდა შეფასდეს კვების რეჟიმი, ფიზიკური აქტივობა, მწეველობის სტატუსი, ალკოჰოლზე და ნარკოტიკებზე დამოკიდებულება.
მიკროელემენტების დამატება: არსებობს შეზღუდული მტკიცებულება მიკროელემენტების დამატების კლინიკურად მნიშვნელოვანი სარგებელის შესახებ; თუმცა, პრაქტიკოსთა უმეტესობა ამატებს მულტივიტამინებისა და მინერალების კომბინირებულ დანამატს, რომელიც შეიცავს ვიტამინებს A, B6, B12, C, D, E და ფოლატს, კალციუმს, მაგნიუმს, რკინას, თუთიას და სელენს.[106]Visser ME, Durao S, Sinclair D, et al. Micronutrient supplementation in adults with HIV infection. Cochrane Database Syst Rev. 2017 May 18;(5):CD003650.
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003650.pub4/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28518221?tool=bestpractice.com
[107]Teixeira NDSCCA, Pereira BM, Oliveira IKF, et al. Effect of vitamin D3 supplementation on HIV-infected adults: a systematic review. Nutr Hosp. 2019 Oct 17;36(5):1205-12.
https://www.doi.org/10.20960/nh.02647
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31526009?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the effects of multiple micronutrient supplementation for adolescents and adults with HIV infection?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2643/fullსწორი პასუხის ჩვენება
[
]
How do nutritional interventions affect outcomes in adults with HIV?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.560/fullსწორი პასუხის ჩვენება
[
]
For adults with HIV infection receiving multivitamin supplementation, how does a high dose compare with a standard dose?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2642/fullსწორი პასუხის ჩვენება არსებობს გარკვეული მტკიცებულება, რომ სელენის დამატებამ შეიძლება შეამციროს CD4 უჯრედების დაქვეითება აივ-ინფიცირებულ პაციენტებში; თუმცა, არ არსებობს რაოდენობრივი მტკიცებულება, რომ ის ამცირებდეს ვირუსულ დატვირთვას.[108]Muzembo BA, Ngatu NR, Januka K, et al. Selenium supplementation in HIV-infected individuals: A systematic review of randomized controlled trials. Clin Nutr ESPEN. 2019 Dec;34:1-7.
https://www.doi.org/10.1016/j.clnesp.2019.09.005
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31677697?tool=bestpractice.com
ვაქცინაცია: რეკომენდებული აცრები მოიცავს პნევმოკოკურს (პნევმონია), მენინგოკოკს, გრიპს, B ჰეპატიტს, ადამიანის პაპილომავირუსს და ტეტანუსს/დიფტერიას/პერტუსისს.[110]US Department of Health and Human Services. HIV and immunizations. Aug 2021 [internet publication]. https://aidsinfo.nih.gov/understanding-hiv-aids/fact-sheets/21/57/hiv-and-immunizations ჰერპეს ზოსტერის ვაქცინა ასევე რეკომენდებულია ≥18 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებში. აივ ინფექციით დაავადებულმა ყველა ადამიანმა უნდა მიიღოს COVID-19 ვაქცინა ადგილობრივი იმუნიზაციის გრაფიკის მიხედვით, მიუხედავად მათი CD4 რაოდენობისა და ვირუსული დატვირთვისა.[103]Panel on Opportunistic Infections in HIV-Infected Adults and Adolescents. Guidelines for the prevention and treatment of opportunistic infections in adults and adolescents with HIV. Sep 2023 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-opportunistic-infection/whats-new-guidelines დამატებითი ვაქცინენი (მაგ. A ჰეპატიტი, წითელა/ყბაყურა/წითურა, ვარიცელა, ტიფი, ყვითელი ცხელება) შეიძლება რეკომენდებული იყოს პაციენტის ასაკის, კონკრეტული დაავადების რისკის ფაქტორების და წინა ვაქცინაციის ისტორიის მიხედვით. გამოიყენეთ ადგილობრივი იმუნიზაციის კალენდარი.[110]US Department of Health and Human Services. HIV and immunizations. Aug 2021 [internet publication]. https://aidsinfo.nih.gov/understanding-hiv-aids/fact-sheets/21/57/hiv-and-immunizations როგორც წესი, უკუნაჩვენებია ცოცხალი ვაქცინების გამოყენება.
მკურნალობის ვირუსოლოგიური და იმუნოლოგიური წარუმატებლობა
ანტირეტროვირუსული თერაპიის გადახედვა
ვირუსოლოგიური წარუმატებლობა განისაზღვრება ვირუსული რეპლიკაციის სუპრესიის (რნმ ნაკლები 200 ასლზე/მლ-ში ) მიუღწევლობით ან შეუნარჩუნებლობით.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
ვირუსოლოგიური წარუმატებლობის შემთხვევაში, ისევ უნდა მოხდეს პაციენტების რეფერალი გამოცდილ კლინიცისტთან ან ინფექციონისტთან წამლის მიმართ რეზისტენტობის დასადგენი შემდეგი ტესტის ჩასატარებლად, მითითებების შესრულების შესაფასებლად და მათი მკურნალობის რეჟიმის ოპტიმიზაციისთვის-წამლის მიმართ რეზისტენტობის ხასიათის გათვალისწინებით.[71]US Department of Health and Human Services Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents living with HIV. Feb 2024 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines
იმუნოლოგიური წარუმატებლობა გულისხმობს ვირუსოლოგიური სუპრესიის მიუხედავად CD4 უჯრედების ადეკვატური რაოდენობის მიუღწევლობასა და შეუნარჩუნებლობას.[121]Lederman MM, Calabrese L, Funderburg NT, et al. Immunologic failure despite suppressive antiretroviral therapy is related to activation and turnover of memory CD4 cells. J Infect Dis. 2011 Oct 15;204(8):1217-26. http://jid.oxfordjournals.org/content/204/8/1217.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21917895?tool=bestpractice.com ამ პაციენტების რეფერალიც უნდა მოხდეს თავიანთ ექიმ-კონსულტანტთან მიმდინარე მედიკამენტების, უმკურნალებელი თანმხლები ინფექციების და სერიოზული დაავადებების შეფასებისთვის.
INSTI-ზე დაფუძნებული პირველი რიგის რეჟიმები დაკავშირებული იყო ვირუსოლოგიური უკმარისობის დაბალ რისკთან PI-ზე დაფუძნებულ რეჟიმებთან შედარებით, ერთ კვლევაში. თუმცა, როგორც INSTI-ზე, ასევე PI-ზე დაფუძნებული რეჟიმები დაკავშირებული იყო ვირუსოლოგიური უკმარისობის უფრო მაღალ რისკთან NNRTI-ზე დაფუძნებულ რეჟიმებთან შედარებით, პოტენციურად სისტემური ცდომილებების გამო, რომლის დროსაც არადამყოლ პაციენტებში ART პირველი ხაზი შესაძლოა უფრო მეტად დაწყებულიყპ INSTI- ან PI-ზე დაფუძნებული რეჟიმებით.[122]El Bouzidi K, Jose S, Phillips AN, et al. First-line HIV treatment outcomes following the introduction of integrase inhibitors in UK guidelines. AIDS. 2020 Oct 1;34(12):1823-31. https://www.doi.org/10.1097/QAD.0000000000002603 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32516283?tool=bestpractice.com
ანტირეტროვირუსული თერაპიის წარუმატებლობის შემთხვევაში, რთულია პაციენტის შეფასება და მართვა. მკურნალობაში გამოცდილი პაციენტების მენეჯმენტის შესახებ დეტალური ინფორმაცია სცილდება ამ თემის ფარგლებს და უკვე ნამკურნალები პაციენტები უნდა მართოს სპეციალისტმა.
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას