მწვავე ასპირაცია

პაციენტები, რომლებიც საეჭვონი არიან ან ნამდვილად აქვთ კუჭის შიგთავსის ასპირაცია, შეძლებისდაგვარად, თავსდებიან ნახევრად პრონაციულ პოზიციაში და თავი დახრილი აქვთ 230 გრადუსით ქვემოთ. აღნიშნული პოზის მიღებისას ხორხი უფრო მაღლა თავსდება, ვიდრე ოროფარინქისი, რაც საშუალებას იძნევა კუჭის შიგთავსი გარეთ გადმოედინოს.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

აუცილებელია პირის ღრუსა და ხახის ფრთხილი გამოსუფთავება ისე, რომ არ მოხდეს გულისრევის რეფლექსის აქტივაცია, რადგან ამან შეიძლება დაამძიმოს ასპირაცია.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

მას შემდეგ, რაც პირის ღრუ და ხახა გაიწმინდება, სასუნთქი გზები უნდა დასტაბილურდეს ენდოტრაქეული მილის საშუალებით იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტს ასპირაციის რისკი კიდევ აღენიშნება, არ შეუძლია სასუნთქი გზების დამოუკიდებლად დაცვა (რეგურგიტაცია, დაქვეითებული ხველის რეფლექსი) ან სუნთქვის უკმარისობის ნიშნები უვლინდება (ტაქიპნოე, დისპნოე, გონების დაბინდვა, ციანოზი). მას შემდეგ, რაც სასუნთქი გზები დასტაბილურდება, უნდა მოთავსდეს ნაზოგასტრული მილი კუჭის დასაცლელად და შესაძლებლობის შემთხვევაში თავი 45°-ით უნდა აიწიოს, შემდგომი ასპირაციის პრევენციის მიზნით.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

იმ შემთხვევაში, თუ გადაცდენილი კუჭის შიგთავსის მოცულობა (>20-25 მლ ზრდასრულებში) დიდია, მყისიერმა (რამდენიმე საათში) ბრონქოსკოპიამ და სანაციამ შეიძლება აალაგოს გადაცდენილი კუჭის წვენი და მყარი ნივთიერებები სასუნთქი გზებიდან,[57]Dines DE, Titus JL, Sessler AD. Aspiration pneumonitis. Mayo Clin Proc. 1970 May;45(5):347-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/5443233?tool=bestpractice.com და ამით დათრგუნოს ანთებითი პროცესები, ხელი შეუაშალოს ფილტვის კოლაფსს და შეამციროს შემდგომი ინფექციის რისკი.

ასპირაციული პნევმონიტის განვითარებისთვის საჭიროა <2.5 pH-ის მქონე კუჭის წვენის >0.3 მლ/კილოგრამზე მოცულობის ასპირაცია, თუმცა მყარი საკვები ნაწილაკების გადაცდენის შემთხვევაშიც შეიძლება ფილტვი სერიოზულად დაზიანდეს, მაშინაც კი, თუ pH 2.5-ზე მაღალია.[2]Marik PE. Aspiration pneumonitis and aspiration pneumonia. N Engl J Med. 2001 Mar 1;344(9):665-71. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11228282?tool=bestpractice.com ცხოველებზე ჩატარებული კვლევებიდან ვლინდება დაზიანების ბიფაზური ფორმა, თავდაპირველი პიკით ასპირაციიდან 1-2 საათში (პირდაპირი დამწვრობის შედეგი), ხოლო მეორე 4-6 საათის შემდეგ (დაკავშირებულია ნეიტროფილურ ინფილტრატთან).[2]Marik PE. Aspiration pneumonitis and aspiration pneumonia. N Engl J Med. 2001 Mar 1;344(9):665-71. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11228282?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

დაბალი pH-ის გამო კუჭის ასპირატი სტერილურია, შესაბამისად, ბაქტერიული ინფექცია არ თამაშობს მნიშვნელოვან როლს ფილტვის მწვავე დაზიანების ადრეულ ეტაპზე.[2]Marik PE. Aspiration pneumonitis and aspiration pneumonia. N Engl J Med. 2001 Mar 1;344(9):665-71. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11228282?tool=bestpractice.com აქედან გამომდინარე, მყისიერი ანტიბიოტიკოთერაპია არ არის რეკომდენებული ასპირაციული პნევმონიტის სამკურნალოდ.[2]Marik PE. Aspiration pneumonitis and aspiration pneumonia. N Engl J Med. 2001 Mar 1;344(9):665-71. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11228282?tool=bestpractice.com იმ შემთხვევაშიც კი, თუ პაციეტს აღენიშნება ცხელება, ლეიკოციტოზი ან პულმონური ინფილტრატები, მყისიერი ანტიბიოტიკოთერაპია არ არის ნაჩვენები, რადგან შეიძლება რეზისტენტული შტამების ფორმირებას შეუწყოს ხელი, სხვამხრივ გაურთულებელი ქიმიური პნევმონიტის დროს.

ამასთან, ანტიბიოტიკების მიღება დაუყოვნებლად უნდა დავიწყოთ ასპირაციის შემდეგ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ გასტროპარეზი (ხშირად აღინიშნება კრიტიკულად დაავადებულ პაციენტებში) ან ნაწლავის მცირე ობსტრუქცია, ან კუჭის შესაძლო კოლონიზაცია (მაგ., პაციენტები, რომლებიც იღებენ პროტონის ტუმბოს ინჰიბიტორებს, H2- ანტაგონისტებს, ან ანტაციდებს, სადაც კუჭის pH ნაკლებად მჟავეა). ბრონქოსკოპიის დროს ჩატარებული ბრონქოალვეოლური ლავაჟით კულტურისთვის მოვიპოვებთ მასალას, რის მიხედვითაც განვსაზღვრავთ შემდგომ ანტიბაქტერიულ თერაპიას.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ამოსუნთქვის ბოლოს დადებითი წნევით ვენტილაცია შეიძლება გამოყენებულ იქნას სასუნთქი გზების დაცვის მიზნით ან სუნთქვის უკმარისობის მიზეზით ინტუბირებულ პაციენტებში. აღნიშნული იძლება ფილტვის ატელექტაზის პრევენციის საშუალებას და ამავდროულად აუმჯობესებს ვენტილაცია-პერფუზიის შეფარდებას საპირაციაზე საეჭვო პაციენტებში.[19]Vaughan GG, Grycko RJ, Montgomery MT. The prevention and treatment of aspiration of vomitus during pharmacosedation and general anesthesia. J Oral Maxillofac Surg. 1992 Aug;50(8):874-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1634979?tool=bestpractice.com თუმცა ამოსუნთქვის ბოლოს დადებითი წნევით ვენტილაციის დაწყებამდე აუცილებელია ენდოტრაქეული სანაცია, რათა თავიდან ავირიდოთ დადებითი წნევით გადაცდენილი ნივთიერების ფილტვებში უფრო ღრმად გადაადგილება.[17]Boyd M, Chatterjee A, Chiles C, et al. Tracheobronchial foreign body aspiration in adults. South Med J. 2009 Feb;102(2):171-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19139679?tool=bestpractice.com [19]Vaughan GG, Grycko RJ, Montgomery MT. The prevention and treatment of aspiration of vomitus during pharmacosedation and general anesthesia. J Oral Maxillofac Surg. 1992 Aug;50(8):874-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1634979?tool=bestpractice.com მექანიკურ სუნთქვაზე მყოფი პაციენტებიდან აუცილებელია ნიმუშის აღება კულტურის დასათესად, რის შემდეგაც ანტიბიოტიკოთერაპია უნდა დაიწყოს მყისიერად, რადგან ხელოვნურის სუნთქვის აპარატთან ასოცირებული პნევმონიის სიხშირე ძალიან მაღალია. ანტიბიოტიკების მიღება უნდა შეწყდეს და შეიცვალოს კულტურის შედეგების შესაბამისად 72 საათის განმავლობაში.[1]Raghavendran K, Nemzek J, Napolitano LM, et al. Aspiration-induced lung injury. Crit Care Med. 2011 Apr;39(4):818-26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3102154 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21263315?tool=bestpractice.com

პაციენტები, რომლებიც საეჭვონი არიან ან ნამდვილად აქვთ კუჭის შიგთავსის ასპირაცია, შეძლებისდაგვარად, თავსდებიან ნახევრად პრონაციულ პოზიციაში და თავი დახრილი აქვთ 30 გრადუსით ქვემოთ. აღნიშნული პოზის მიღებისას ხორხი უფრო მაღლა თავსდება, ვიდრე ოროფარინქისი, რაც საშუალებას იძნევა კუჭის შიგთავსი გარეთ გადმოედინოს.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ბრონქოსკოპიის დროს აუცილებელია ჩატარდეს სანაციაც, რათა სასუნთქი გზებიდან მოშორდეს ბარიუმი და შეამციროს ჰიპოქსემია.

ჩვილებსა და ხადაზმულ პაციენტები, ან ნებისმიერი ასაკის სიმპტომური პაციენტი უნდა მოთავსდეს საავადმყოფოში დაკვირვებისთვს, თუ უკვე არ არის ჰოსპიტალიზებული.

ბარიუმის ასპირაციის შემდეგ ანტიბიოტიკების რუტინული გამოყენების თაობაზე არ არსებობს მტკიცებულებები, თუმცა ანტიბიოტიკები, როგორც წესი, გამოიყენება თუ ინფილტრატები ასპირაციიდან 48 საათის შემდეგაც არ ალაგდება, რადგან აღნიშნული თანდართულ პნევმონიაზე მიუთითებს.[36]Chiu CY, Wong KS, Tsai MH. Massive aspiration of barium sulfate during an upper gastrointestinal examination in a child with dysphagia. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2005 Apr;69(4):541-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15763294?tool=bestpractice.com