მიდგომა
მწვავე ასპირაციის დიაგნოზი ძირითადად ანამნეზის საფუძველზე ისმება, არსებული რისკფაქტორების გათვალისწინებით და საჭიროების შემთხვევაში დასტურდება გამომსახველობითი კვლევებით. ნიშნები, სიმპტომები და გამომსახველობითი კვლევები შეიძლება არ განსხვავდებოდეს ARDS-ის გამომწვევი სხვა მიზეზებისგან, შესაბამისად კუჭის შიგთავსის ასპირაცია ყოველთვის უნდა მოიაზრდებოდეს მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში დიფერენციული დიაგნოსტირებისას.
ანამნეზი, ფიზიკური გამოკვლევა და ლაბორატორული ტესტები
ასპირაცია, როგორც წესი, ვითარდება რისკფაქტორების ფონზე ძირითადად >70 წლის პირებში, რომელთაც ცნობიერების დამთრგუნველი სხვა ფონური დაავადებები აღენიშნებათ. უეცარი ცხელება, ხველა, მსტვინავი სუნთქვა ან ციანოზი რისკის მქონე პაციენტებში მიუთითებს ასპირაციაზე. ზოგადი ანესთეზიის პირობებში ან ინტენსიურ განყოფილებაში ასპირაცია საკმაოდ ხშირია. შეიძლება შეუმჩნევლად მიმდინარეობდეს ან კლინიკურად გამოვლინდეს ბრონქოსპაზმის, ჰიპოქსიის, ხველის, დისპნოეს, ცხელებისა და ფილტვების არაკარდიოგენული შეშუპების შედეგად განვითარებული სუნთქვის უკმარისობის სახით.[19][22]
იმ შემთხვევაში, თუ კუჭის შიგთავსის ასპირაციის შემდეგ ვითარდება პნევმონია, აუცილებელია ჩატარდეს სისხლის საერთო ანალიზი, რომლითაც ხშირად ვლინდება ლეიკოციტოზი. არტერიული სისხლის აირების გამოკვლევისას შეიძლება გამოვლინდეს ჟანგბადის დაბალი დონე.
ბარიუმის სულფატით გამოწვეული ასპირაციული პნევმონიტი საეჭვოა იმ პაციენტებში, რომელთაც გასტროინტესტინური ტრაქტის ზემო ნაწილის ბარიუმით გამოკვლევის შემდეგ განუვითარდათ რესპირატორული დისტრესი.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ბარიუმის ჩაყლაპვის შემდეგ ბრონქოსკოპით დანახული ასპირატი მარჯვენა მთავარ ბრონქში ფილტვის ტრანსპლანტის რეციპიენტ პაციენტშიექიმ კამრან მაჰმუდის პერსონალური კოლექციიდან [Citation ends].
გულმკერდის რენტგენი
როდესაც კუჭის შიგთავსის ასპირაცია პნევმონიას ან ასპირაციულ პნევმონიტს იწვევს, გულმკერდის რენტგენოგრაფიით ვლინდება კეროვანი, ორმხრივი ჩრდილები, პერიჰილარული და ბაზილარული გადანაწილებით.[28] მარჯვენა ფილტვი უფრო ხშირად ზიანდება, ტრაქეასა და მარჯვენა მთავარ ბროქნს შორის არსებული შედარებით ბლაგვი კუთხის გამო. ყველაზე ხშირად მარჯვენა ქვედა წილის ზედა და პოსტერობაზალური, ხოლო ზედა წილის უკანა სეგმენტები ზიანდება, მწოლიარე პოზიციაში მათი ქვედა მდგომარეობიდან გამომდინარე. თუ პაციენტი გასნხვავებულ პოზაში იმყოფება, სხვა სეგმეტებიც შეიძლება დაზიანდეს.
გულმკერდის რენტგენოგრაფიული კვლევით ვლინდება ასოპირაციული პნევმონიტისთვის დამახასიათებელი ნიშნები ასპირაციიდან დაახლოებით 2 საათში და ზოგიერთ შემთხვევაში მალევე ალაგდება. ასპირაციული პნევმონიის შემთხვევაში, დამახასითებელი ჩრდილები რამდენიმე დღეში ვითარდება, ალაგებას კი კვირეები ესაჭიროება.
ბარიუმის ასპირაცია გულმკერდის რენტგენოგრაფიული კვლევით უნდა დადასტურდეს,[36] შეიძლება გამოიხატოს მკვირივი ჩრდილები ფილტვის შუა და ქვედა წილებში, დამახასიათებელი მილიარული გავრცელებით.[37][Figure caption and citation for the preceding image starts]: A. პორტატული მდგომარე პოზიციაში გადაღებული გულმკერდის რენტგენი ასპირაციამდე; B. რენტგენი ასპირაციიდან 1 საათში, ვლინდება ორმხრივი დიფუზური ალვეოლური ინფილტრატები, განსაკუტრებით ქვედა წილებში.ექიმ ჰენრი კოლტის პერსონალური კოლექციიდან [Citation ends].
გულმკერდის CT (კომპიუტერული ტომოგრაფია)
კუჭის შიგთავსის ასპირაციის შემთხვევაში, გულმკერდის კტ კვლევით ზემო წილების უკანა სეგმენტებსა და ქვემო წილების ზედა სეგემნტებში შეიძლება გამოვლინდეს დაჩრდილვა. შორსწასულ შემთხვევებში, რადიოგრაფული ნიშნები შეიძლება არ განსხვავდებოდეს მწვავე რესპირატორული დისტრესის დამახასიათებელი სურათისაგან. კომპიუტერული ტომოგრაფიული სკანირება ზუსტად განსაზღვრავს წილოვანი ან სეგმენტური ჩრდილების ადგილმდებარეობას. ცხიმის ან კონტრასტული ნივთიერების ასპირაციის შეფასება შესაძლებელიაი კტ კვლევაზე ასახული ატენუირებული ქსოვილების განსაზღვრით. ფილტვის აბსცესი და ემპიემა ასპირაციის გართულებას წარმოადგენს და კტ კვლევაზე უფრო კარგად აისახება, ვიდრე სტანდარტულ რენტგენზე.[38]
ბარიუმის ასპირაციის დროს CT კვლევაზე შეიძლება დამატებით გამოხატული იყოს სეპტალური გასქელება, სუბპლევრული ხაზები და ცისტები ასპირაციიდან ხანგრძლივი დროის (1 წლის) შემდეგაც კი.
მიუხედავად იმისა, რომ უმეტეს შემთხვევაში ასპირაციის დიაგნოსტირებისთვის გულმკერდის სტანდარტული რენტგენოლოგიური კვლევაც საკმარისია, არის შემთხვევები, როდესაც საჭიროა CT კვლევა, მაგალითად უცხო სხეულის ასპირაციაზე ეჭვის დროს ან თუ პაციენტის მდგომარეობა არ უმჯობესდება საწყისი თერაპიის საპასუხოდ (ემპიემის ან ფილტვის აბსცესის გამორიცხვის მიზნით).
ბრონქოსკოპია და ბრონქოალვეოლური ლავაჟი
სასუნთი გზების გაწმენდის მიზნით ბრონქოსკოპია ნაჩვენებია იმ შემთხვევაში, თუ გადაცდენილი ნივთიერება მყარია ან რადიოგრაფული კვლევებით ვლინდება წილოვანი ან სეგმენტური კოლაფსი. გარდა ამისა, ბრონქოსკოპია გამოიყენება ბრონქოალვეოლური ლავაჟის დროს კულტურის შესაგროვებლად ან ნიმუშის ასაღები ჯაგრისის დასაცავად. მიღებული ნიმუშები შემდეგ ანტიბიოტიკოთერაპიის განსასაზღვრად გამოიყენება, განსაკუთრებით იმ პაციენტებში, რომლებთანაც ემპირიულმა თერაპიამ შედეგი არ გამოიღო.
ბრონქოალვეოლური ლავაჟი შეიძლება ჩატარდეს მსგავსი რაგიოგრაფული ნიშნების მქონე ალტერნატიური დიაგნოზების გამოსაკვლევად. ესენია ARDS-ის მსგავსი მდგომარეობები, როგორებიცაა მწვავე ინტერსტიციული პნევმონიტი (ჰამან-რიჩის სინდრომი), მწვავე ეოზინოფილური პნევმონია, მწვავე ობსტრუქციული ბრონქიოლიტი თანდართული მაორგანიზებელი პნევმონიით, დიფუზური ალვეოლური ჰემორაგია და მწვავე ჰიპერსენსიტიური პნევმონიტი.[39]
ბარიუმის სულფატის ასპირაციის შემთხვევაში, განსაკუთრებით, თუ გამოხატულია ჰიპოქსია ან რესპირატორული დისტრესი, რეკომენდებულია ადრეული ბრონქოსკოპია სასუნთქი გზებიდან გადაცდენილი ბარიუმის ამოსაღებად. ფატალური გამოსავალიც აღინიშნა პაციენტებში, რომლებთანაც ბარიუმის ასპირაცია განვითარდა, მაგრამ ბრონქოსკოპია დროულად არ ჩატარდა.[13][Figure caption and citation for the preceding image starts]: ბარიუმის ჩაყლაპვის შემდეგ ბრონქოსკოპით დანახული ასპირატი მარჯვენა მთავარ ბრონქში ფილტვის ტრანსპლანტის რეციპიენტ პაციენტშიექიმ კამრან მაჰმუდის პერსონალური კოლექციიდან [Citation ends].
ასპირაციული სინდრომის ბიომარკერები
ასპირაციული პნევმონიტის პნევმონიისგან გასარჩევად რამდენიმე ბიომარკერი შეისწავლება. თუმცა არსებული მარკერებიდან არცერთი არ ხასიათდება საკმარისი სიზუსტით, რომ პრაქტიკაში გამოიყენებოდეს.[21]
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას