დისემინირებული ინტრავასკულარული კოაგულაცია

დისემინირებულ სისხლძარღვშიგა შედედებაზე ეჭვის მისატანად საჭიროა არსებობდეს ფონური პათოლოგია, როგორიცაა: ძლიერი ტრავმა/დამწვრობა/ორგანოს დესტრუქცია, სეფსისი/მძიმე ინფექცია (მოიცავს COVID-19-საც), მძიმე სამეანო დაავადებები ან გართულებები, სოლიდური სიმსივნეები და ჰემატოლოგიური ავთვისებიანი მდგომარეობები, მძიმე ტოქსიკური ან იმუნოლოგიური რეაქციები და მძიმე სისხლძარღვოვანი დაავადებები (აორტის დიდი ზომის ანევრიზმები ან გიგანტური ჰემანგიომები).[2]Franchini M, Lippi G, Manzato F. Recent acquisitions in the pathophysiology, diagnosis and treatment of disseminated intravascular coagulation. Thromb J. 2006 Feb 21;4:4. http://www.thrombosisjournal.com/content/4/1/4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16504043?tool=bestpractice.com [3]Asakura H, Ogawa H. COVID-19-associated coagulopathy and disseminated intravascular coagulation. Int J Hematol. 2021 Jan;113(1):45-57. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7648664 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33161508?tool=bestpractice.com

დისემინირებული სისხლძარღვშიგა შედედების ცალკეული დიაგნოსტიკური ტესტი არ არსებობს. დიაგნოსტირებისას ვითვალისწინებთ რისკფაქტორებს, კლინიკურ ნიშნებს და ყველა ხელმისაწვდომ ლაბორატორიულ მონაცემს.[10]Levi M, Toh CH, Thachil J, et al. Guidelines for the diagnosis and management of disseminated intravascular coagulation. British Committee for Standards in Haematology. Br J Haematol. 2009 Apr;145(1):24-33. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2141.2009.07600.x http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19222477?tool=bestpractice.com

კლინიკური შეფასება

ფონური დაავადების სიმპტომებისა და ნიშნების გარდა, ხშირია თრომბოზი, სისხლდენა ან ორივე აღნიშნული პროცესი. მიკროვასკულური თრომბოზი ხშირად იწვევს მულტიორგანულ იშემიას და უკმარისობას. იშემიური ნიშნებია: ელვისებრი პურპურა/განგრენა/აკროციანოზი, დელირიუმი/კომა, ოლიგურია/აზოტემია, ჰიპოტენზია/ტაქიკარდია/სისხლის მიმოქცევის კოლაფსი, დისპნოე/ჰიპოქსია, კუჭ-ნაწლავის წყლულები და თირკმელზედა ჯირკვლის დისფუნქცია. ჰემორაგიული ნიშნებია: პეტექია/ეკქიმოზი, გაჟონვა, ინტრაკრანიული სისხლდენა, ჰემატურია და კუჭ-ნაწლავის მასიური სისხლდენა. ზოგადად, იშემიური ნიშნები დისემინირებული სისხლძარღვშიგა შედედების ადრეულ ნიშნებად ითვლება, ხოლო სისხლდენა უფრო მოგვიანებითი, მძიმედ გამოხატული მოვლენაა.[1]Levi M, De Jonge E, van der Poll T. New treatment strategies for disseminated intravascular coagulation based on current understanding of the pathophysiology. Ann Med. 2004;36(1):41-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15000346?tool=bestpractice.com [2]Franchini M, Lippi G, Manzato F. Recent acquisitions in the pathophysiology, diagnosis and treatment of disseminated intravascular coagulation. Thromb J. 2006 Feb 21;4:4. http://www.thrombosisjournal.com/content/4/1/4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16504043?tool=bestpractice.com

თავდაპირველი ლაბორატორიული შეფასება

ყველა შემთხვევაში საჭიროა საწყის ეტაპზე განისაზღვროს:[10]Levi M, Toh CH, Thachil J, et al. Guidelines for the diagnosis and management of disseminated intravascular coagulation. British Committee for Standards in Haematology. Br J Haematol. 2009 Apr;145(1):24-33. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2141.2009.07600.x http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19222477?tool=bestpractice.com

1. თრომბოციტების რაოდენობა: ვლინდება თრომბოციტოპენია

2. პროთრომბინის დრო: მეტწილად გახანგრძლივებულია

3. ფიბრინოგენი: დაბალი დონე

4. D-დიმერი/ფიბრინის დეგრადაციის პროდუქტები: მომატებულია

აღნიშნული ოთხი გამოკვლევის შედეგების კომბინაცია შეგვიძლია გამოვიყენოთ დიაგნოსტიკური ქულის გამოსათვლელად.[4]Taylor FB Jr, Toh CH, Hoots WK, et al; Scientific Subcommittee on Disseminated Intravascular Coagulation (DIC) of the International Society of Thrombosis and Haemostasis (ISTH). Towards definition, clinical and laboratory criteria, and a scoring system for disseminated intravascular coagulation. Thromb Haemost. 2001 Nov;86(5):1327-30. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11816725?tool=bestpractice.com

აქტივირებული ნაწილობრივი თრომბოპლასტინის დრო გამოსადეგია პაციენტის პროგრესის მონიტორინგის მიზნით.

დამატებით ტესტები

შემდგომი ტესტებით შეიძლება გამოვლინდეს თრომბინის დროის გახანგრძლივება და კოაგულაციის ფაქტორების (V, VIII, X, XIII) დონეების შემცირება. რადგანაც აღნიშნული ტესტები არ არის აუცილებელი დისემინირებული სისხლძარღვშიგა შედედების სადიაგნოსტიკოდ, ისინი რუტინულად არ უნდა ჩატარდეს. თუმცა, თუ ეჭვია კოაგულაციის ფაქტორების სპეციფიკურ ან მრავლობით დეფიციტზე, კოაგულაციის ფაქტორების განსაზღვრა გვეხმარება სპეციფიკური ჩანაცვლებითი თერაპიის შესარჩევად.

რადიოლოგიური კვლევები და სხვა ტესტები

ფონური დაავადებისა და თრომბოზისა და ჰემორაგიის ადგილმდებარეობების გათვალისწინებით, შესაძლებელია დამატებითი კვლევების გაკეთება ფონური დაავადების დიაგნოსტირებისათვის. მაგალითად, მწვავე პანკრეატიტის შემთხვევაში დაგვეხმარება პანკრეასის კტ/მრტ და შრატში ამილაზას და ლიპაზას განსაზღვრა.