მიდგომა

მკურნალობის მთავარი მიზანია პაციენტის დისკომფორტის შემცირება, ცხოვრების ხარისხისა და საკვების მიღების გაუმჯობესება. აუცილებელია ადექკვატური კვებისა და ჰიდრატაციის შენარჩუნება იმუნოკომპრომისულ პირებში.

გარდა ამისა, იმუნოკომპრომისულ ან ძალზედ დასუსტებულ პაციენტებში, მკურნალობის გარეშე ოროფარინგულმა კანდიდოზმა შეიძლება ფოკალური ინვაზია და დისემინაცია განიცადოს. შესაბამისად, ინფექციის ადრეული დიაგნოსტირება, მართვა და ხანგრძლივი მეთვალყურეობა ძალიან მნიშვნელოვანია.

პროთეზთან ასოცირებული დაავადებების შემთხვევაში, რეკომენდებულია პროთეზის სრული დეზინფექცია გარანტირებული განკურნებისთვის.[57] თუმცა, არის მცირე მტკიცებულება პროთეზის მხოლოდ შუშხუნა ტაბლეტების ან ენზიმურ ხსნარში მოთავსების ეფექტურობის. პროთეზის ხელით დამუშავება და გაწმენდა უფრო ეფექტური აღმოჩნდა ნადების მოშორებისა და მიკრობების განადგურების თვალსაზრისით, ვიდრე მკურნალობის ზემოთხსენებული არააქტიური ფორმა.[58]

გაიდლაინები ხაზს უსვამს პროთეზებზე არსებული ბაქტერიული ბიოაპკების ყოველდღიური გაწმენდის საჭიროებას, პროთეზების წყალში მოთავსებისა და შემდგომ სპეციალური არადამაზიანებელი გამწმენდი საშუალებით მექანიკურ დამუშავებას. აღნიშნული პროთეზით პროვოცირებული სტომატიტის პრევენციის ეფექტური მეთოდია. ასევე რეკომენდებულია, რომ პაციენტმა პროთეზი მუდმივად (24 საათის განმავლობაში) არ ატაროს, რათა შეამციროს პროთეზით პროვოცირებული სტომატიტის განვითარების რისკი.[59][60]

მსუბუქი/საშუალო სიმძიმის დაავადება (ქსოვილის ადგილობრივი დაზიანება, მინიმალური სიმპტომები)

Candida albicans, ჩვეულებრივ, მგრძნობიარეა უმეტესობა სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატის მიმართ.[54] პაციენტების უმეტესობა თავდაპირველად კარგად რეაგირებს ტოპიკურ თერაპიაზე. ოროფარინგეული კანდიდოზის სამკურნალოდ ტოპიკური პრეპარატების გამოყენება ამცირებს მედიკამენტების სისტემურად გამოყენების რისკს და შესაბამისად, წამლების ურთიერთქმედებისა და არასასურველი მოვლენების რისკს, ასევე სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატების მიმართ რეზისტენტობის განვითარების რისკს.[17]მსუბუქი/საშუალო სიმძმის ორალური კანდიდიაზის მკურნალობა აზოლური ფუნგიციდით (სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატი) (მაგ:. კლოტრიმაზოლი, მიკონაზოლი), ტოპიკური პოლიენის (მაგ:. ნისტატინი) და გენციანვიოლეტის საშუალებით შეიძლება.[17]​​[54] აღსანიშნავია, რომ ნისტატინის სუსპენზია დიდი რაოდენობით სუკროზას შეიცავს, შესაბამისად, ხშირმა გამოყენებამ, განსაკუთრებით ჰიპოსალივაციის/პირის სიმშრალის მქონე პაციენტებში, შეიძლება გაზარდოს კარიესის განვითარების რისკი.[61]

მძიმე დაავადება (ქსოვილის დიფუზური დაზიანება, ტკივილი და წვის შეგრძნება)

მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, განსაკუთრებით აივ-ით მცხოვრებ პირებში, ტოპიკური აგენტებით მკურნალობისას რეციდივის საშიშროების გამო, სისტემური აზოლების (მაგ:. ფლუკონაზოლის ტაბლეტები, იტრაკონაზოლის პერორალური ხსნარი ან პოსაკონაზოლის სუსპენზია) გამოყენება არის რეკომენდებული.[17]​​[54] ინფექციურ დაავადებათა ამერიკული ასოციასიის გაიდლაინების მიხედვით რეკომენდებულია ფლუკონაზოლის გამოყენება მძიმე დაავადების დროს; აზოლების ჯგუფის სხვა მედიკამენტები მხოლოდ ფლუკონაზოლ-რეზისტენტული ფორმების სამკურნალოდ გამოიყენება.[54] თუმცა, აივ-ით დაავადებულ პაციენტებში ოპორტუნისტული ინფექციების შესახებ აშშ-ის გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს ფლუკონაზოლს, როგორც პირველი რიგის მკურნალობას, მაგრამ ცნობს სხვა აზოლებს მისაღებ ვარიანტებად.[17]

იტრაკონაზოლის პერორალური ხსნარი და პოზაკონაზოლის პერორალური სუსპენზია ორივე ისეთივე ეფექტურია, როგორც ფლუკონაზოლის ტაბლეტები, მაგრამ ახასიათებთ უფრო მეტი წამალთაშორისი ურთიერთქმედება.[17]პოზაკონაზოლის პერორალური სუსპენზიის მიმართ ამტანობა უკეთესია, ვიდრე იტრაკონაზოლის პერორალური ხსნარის მიმართ.[17]კეტოკონაზოლისა და იტრაკონაზოლის კაფსულები (მაგრამ არა იტრაკონაზოლის სუსპენზია) ნაკლებად ეფექტურია ფლუკონაზოლთან შედარებით. აღნიშნული ფაქტი განპირობებულია მათი გასტროინტესტინური ტრაქტიდან განსხვავებული შეწოვით და, შესაბამისად, ეს პრეაპარატები მხოლოდ მეორე რიგის პრეპარატების სახით გამოიყენება.[17]​​[54] ფლუკონაზოლ-ის მიმართ რეზისტენტული ოროფარინგეალური კანდიდოზი რეაგირებს პოზაკონაზოლის პერორალურ სუსპენზიაზე პაციენტების 75%-ში, ხოლო იტრაკონაზოლის პერორალური ხსნარი განიხილება ალტერნატიულ მკურნალობად.[17]​[54]

პოსაკონაზოლის ყველაზე ხშირი გვერდითი ეფექტებია თავის ტკივილი, ცხელება, გულზიდვა, ღებინება და დიარეა.[62] კეტოკონაზოლმა შეიძლება ღვიძლის სერიოზული დაზიანება და თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობა გამოიწვიოს. 2013 წლის ივლისში ევროპის წამლის სააგენტოს სამედიცინო პროდუქტების კომიტეტმა გამოსცა რეკომენდაცია, რომ პერორალური კეტოკონაზოლი არ უნდა გამოიყენებოდეს სოკოვანი ინფექციების სამკურნალოდ, რადგან მკურნალობის სარგებელი ვერ გადაწონის რისკებს. ამის შედეგად, პერორალური კეტოკონაზოლი შეიძლება შეზღუდული ან მიუწვდომელი იყოს ზოგიერთ ქვეყანაში. აღნიშნული რეკომენდაცია არ ეხება კეტოკონაზოლის ტოპიკურ ფორმას.[63][64] აშშ-ს სურსათისა და წამლის სააგენტოს რეკომენდაციით პერორალური კეტოკონაზოლი მხოლოდ სიცოცხლისთვის საშიში სოკოვანი ინფექციების დროს არის გამართლებული, როდესაც მკურნალობის ალტერნატიული ფორმები არ არის ხელმისაწვდომი, ვერ აიტანება ან სარგებელი აჭარბებს რისკს. მისი გამოყენება უკუნაჩვენებია ღვიძლის დაავადების მქონე პირებში. გამოყენების შემთხვევაში, ღვიძლისა და თირკმელზედა ჯირკვლის ფუნქცია რეგულარულად უნდა შემოწმდეს მკურნალობისას და მისი დასრულების შემდეგ.[65]

აზოლებით მკურნალობისას, პაციენტებს შეიძლება განუვითარდეთ საჭმლის მომნელებელი სისტემის მხრივ სიმპტომები/დარღვევები . ამიტომ, 21 დღეზე მეტი ხანგრძლივობით მკურნალობის დროს, რეკომენდებულია პერიოდული მონიტორინგი ჰეპატოტოქსიკურობის დროული დიაგნოსტირებისთვის,.[17]

რეფრაქტორული ოროფარინგული კანდიდიაზი

აზოლებისადმი რეზისტენტული ფორმების მკურნალობის ალტერნატიული აგენტებია ანიდულაფუნგინი, კასპოფუნგინი, მიკაფუნგინი, ვორიკონაზოლე ან ამფოტერიცინ B.[17]​​[54] albicans და არა-albicans შტამებში აღწერილია კასპოფუნგინის მიმართ რეზისტენტობის შემთხვევები.[66][67] ინტრავენური ამფოტერიცინ B, როგორც წესი, პროგრესირებადი, პოტენციურად სიცოცხლისთვის საშიში, სოკოვანი ინფექციების დროს გამოიყენება. ამფოტერიცინ B-ს პერორალური სუსპენზიის გამოყენება გამართლებულია იტრაკონაზოლის არაეფექტურობის შემთხვევაში; თუმცა, შეიძლება არ იყოს ხელმისაწვდომი ზოგიერთ ქვეყანაში (მათ შორის აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში).[17]​[54]

თუ სოკოს საწინააღმდეგო თერაპია არის საჭირო, პაციენტი ინფექციური დაავადებების სპეციალისტთან უნდა გადაიგზავნოს კონსულტაციისთვის.

ანგულარული ქეილიტი

ანგულარული ქეილიტის მართვა მოიცავს ტოპიკური სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატების და ზოგჯერ ტოპიკური კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას. იხილეთ ტუჩის კუთხის ქეილიტი.

პრევენციული მკურნალობა მძიმე იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში

სხივური ან ქიმიოთერაპიის ან ძვლის ტვინის ან ორგანოების ტრანსპლანტაციის შემთხვევებში სოკოს საწინააღმდეგო მედიკამენტები გამოიყენება ლოკალური ინფექციის და სისტემური გავრცელების პრევენციის მიზნით. [ Cochrane Clinical Answers logo ] არსებობს გარკვეული მტკიცებულება იმის შესახებ, რომ დღენაკლულ და დაბალი წონის ჩვილებში, ორალური/ტოპიკური შეუწოვადი ანტიფუნგალური მედიკამენტების გამოყენება ამცირებას სისტემური სოკოვანი ინფექციების რისკს.[52] არსებული მტკიცებულება მიუთითებს იმაზე, რომ სოკოს საწინააღმდეგო პროფილაქტიკური პრეპარატები, რომლებიც კუჭ-ნაწლავით შეიწოვება (მაგ. ფლუკონაზოლი), უზრუნველყოფენ ორალური კანდიდოზის განვითარების პრევენციას სიმსივნურ თერაპიაზე მყოფ პაციენტებში.[44][45][46]

რუტინული პირველადი პროფილაქტიკა არ არის რეკომენდებული შორსწასული აივ ინფექციის მქონე პაციენტებში, Candida-ს რეზისტენტული შტამებისა და პრეპარატების მნიშვნელოვანი ურთიერთქმედების რისკის გამო. ანტირეტროვირუსული მკურნალობა და იმუნიტეტის აღდგენა აივ ინფექციის მქონე პაციენტებში ყველაზე ეფექტურ მეთოდად ითვლება პირხახის კანდიდოზის პრევენციისთვის.[17]კონსულტანტთა უმეტესობა აივ ინფექციასთან მიმართებაში, არ იძლევიან რეკომენდაციას განმეორებითი (მორეციდივე) ოროფარინგეული კანდიდოზის მეორეულ პროფილაქტიკის, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა პაციენტს აღენიშნება ხშირი ან მძიმე რეციდივები.[17]ასეთ შემთხვევებში რეკომენდებულია ფლუკონაზოლის ყოველდღიური დოზა.[17]​[54] [ Cochrane Clinical Answers logo ]

ფლუკონაზოლით უწყვეტი მკურნალობა (კვირაში სამჯერ) უფრო ეფექტური გამოდგა რეციდივის ეპიზოდების შემცირების თვალსაზრისით, ვიდრე ეპიზოდური მკურნალობა, პაციენტებში CD4 რაოდენობით <150 უჯრედი/მმ³.[68] საკმარისი ინფორმაცია არ მოიპოვება უწყვეტი მკურნალობის უპირატესობის თაობაზე ხანგამოშვებით თერაპიასთან შედარებით, სოკოს საწინააღმდეგო მედიკამენტების პროფილაქტიკური გამოყენებისას შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტებში.[15]

უწყვეტი სუპრესიული თერაპია ზრდის Candida -ს ისეთი ფორმების რაოდენობას, რომელთაც ფლუკონაზოლის მომატებული მინიმალური ინჰიბიტორული კონცენტრაცია ესაჭიროებათ. მიუხედავად ამისა, ფლუკონაზოლისადმი რეზისტენტული ინფექციების სიხშირე არ იზრდება.[48] პაციენტებს შეიძლება ჰეპატოტოქსიკურობა განუვითარდეთ სისტემური აზოლებით 7-10 დღიანი მკურნალობის შემდეგ.[16]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას