ოსტეოპოროზი

მიმოხილვა 
თეორია 
დიაგნოზი 
მართვა 
მეთვალყურეობა 
წყაროები 

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

მიმდინარე

არა-გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული: ქალები

პოსტემენოპაუზის პერიოდის პათოლოგიური მოტეხილობით, ან DXA T ქულა ≤-2.5, ან ოსტეოპენიით და მოტეხილობის მაღალი რისკით

1-ლი რიგის – ბისფოსფონატი

Back

1-ლი რიგის –

ბისფოსფონატი

ბისფოსფონატები (მაგ., ალენდრონის მჟავა, იბანდრონის მჟავა, რიზედრონატი, ზოლედრონის მჟავა) პირველი რიგის თერაპიაა პოსტმენოპაუზის ასაკის მაღალი რისკის მქონე ქალებში, ბარძაყის ან ხერხემლის ადრინდელი მოტეხილობით და/ან ორმაგი ენერგიის რენტგენული აბსორბციომეტრიის (DXA) T ქულა არის ≤-2.5, ან T ქულა -1.0 და -2.5 შორისაა და გაზრდილია მოტეხილობის რისკი, რაც განსაზღვრულია კლინიკური რისკის შეფასების ფორმლური ინსტრუმენტით.[42][51][78][83]

პერორალური ბისფოსფონატები ამცირებენ მოტეხილობის რისკს ქალებში, რომელთაც წარსულში გადატანილი აქვთ პათოლოგიური მოტეხილობები.[84][85] ისინი ეფექტურად ზრდის ძვლის მინერალურ სიმკვრივეს (BMD) და ამცირებს ვერტებრული და არავერტებრული მოტეხილობების რისკს.[80][81] გამონაკლისია იბანდრონის მჟავა, მხოლოდ მან აჩვენა ბარძაყის ძვლის მოტეხილობის რისკის შემცირება მაღალი რისკის მქონე პოპულაციაში, რომელთაც აქვთ ბარძაყის ძვლის ყელის BMD 3 ან ნაკლები პოსტ-ჰოკ ანალიზით.[82]

შესაძლოა შეამციროს ხერხემლის მალების მოტეხილობის რისკი, თუმცა ბარძაყის ძვლის და სხვა ძვლების მოტეხილობების შემცირების კუთხით მისი ეფექტურობა უცნობია, შესაბამისად, ამ ჩვენებისთვის იბანდრონის მჟავის გამოყენება პოსტმენოპაუზურ ქალებში რეკომენდებული არ არის.[78] იბანდრონის მჟავის გამოყენება ძვლის მინერალური სიმკვრივის გასაზრდელად პოსტმენოპაუზური ოსტეოპოროზის მკურნალობისა და პრევენციის დროს.[93][94]

ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ზოლედრონის მჟავათი 6 წლიანი მკურნალობის დროს შენარჩუნდა BMD, შემცირდა ხერხემლის მოტეხილობა და ძვლის დაშლის მარკერები, ვიდრე ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტების 3 წლიანი მკურნალობის შემთხვევაში.[95] გაფართოებულ კვლევაში, მათ შორის, ვინც 6 წლის განმავლობაში მკურნალობდა ზოლენდრონის მჟავათი, რანდომიზაციის გზით ნაწილს გაუგრძელეს მკურნალობა შემდგომი 3 წლის გნამავლობაში ან გადაიყვანეს პლაცებოზე. გაფართოებული კვლევით მოტეხილობების რაოდენობის მნიშვნელოვანი დაქვეითება ამ ორ ჯგუფში არ გამოვლინდა; თუმცა, უმნნიშვნელოდ გაიზარდა ძვლის დაშლის მარკერები მათში, ვინც მკურნალობა შეწყვიტა 6 წლის შემდეგ.[96] ზოლენდრონის მჟავას უფრო სწრაფი ეფექტი აქვს ხერხემლის მოტეხილობის და უფრო ნელი - ბარძაყის მოტეხილობის პრევენციაზე.[97][98][99]

საწინააღმდეგო შედეგები აღინიშნა სერიოზული წინაგულოვანი ფიბრილაციის რისკის შესახებ ქალებში, რომლებსაც ზოლენდრონის მჟავით მკურნალობდნენ. რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევებისა და ობზერვაციული კვლევებიდან დიდი რაოდენობის პაციენტების ერთმა მიმოხილვამ აჩვენა ახლად დაწყებული წინაგულოვანი ფიბრილაციის რისკის მნიშვნელოვანი მომატება ინტრავენური და პერორალური ბისფოსფონატების გამოყენებისას.[100] თუმცა, კვლევებმა არ აჩვენა თანმხლები დაავადებების (როგორიცაა ინსულტი ან სიკვდილი) გაზრდის მტკიცებულებები. მთლიანობაში, ამ პოპულაციაში რისკი-სარგებლის ბალანსი გადაწონის ასეთ გართულებებს.[101]

მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკის მქონე პაციენტებისთვის "წამლისგან შესვენება" გასათვალისწინებელია იმ შემთხვევაში, როცა პაციენტის მდგომარეობა სტაბილურია პერორალური ბისფოსფონატებით მკურნალობიდან 5 წლის ან ზოლედრონის მჟავათი თერაპიიდან 3 წლის შემდეგ.[51]

მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე პაციენტებისთვის რეკომენდებულია უფრო ხანგრძლივი მკურნალობა 10 წლამდე ვადით, ორალური ბისფოსფონატებით ან 6 წლამდე ვადით, ზოლედრონის მჟავათი.[51]

პერორალური ბისფოსფონატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად უკავშირდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილს და მოიცავს ყლაპვის გაძნელებას, ეზოფაგიტს და კუჭის წყლულს. ასევე დაფიქსირდა სახსრებისა და კუნთების ტკივილი, ყბის ძვლის ოსტეონეკროზი და ბარძაყის ძვლის ატიპური მოტეხილობები[86][87][88][89][90][91] 650,000-ზე მეტი პაციენტის ფართომასშტაბიანმა სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტაანალიზმა აჩვენა ატიპური მოტეხილობის გაზრდილი რისკი ბისფოსფონატების გამოყენებისას.[88] შემდგომმა კვლევამ დაასკვნა, რომ ბისფოსფონატით მკურნალობის სარგებელი აღემატება ბარძაყის ძვლის ატიპური მოტეხილობის რისკს, განსაკუთრებით იმ პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობდნენ 3-5 წლის განმავლობაში.[92] მიმდინარეობს ერთობლივი შეთანხმება ბარძაყის ატიპური მოტეხილობის პრევენციის სტრატეგიების თაობაზე პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობდნენ ბისფოსფონატებით, ზოგიერთ პაციენტში 5 წლიანი გამოყენების შემდეგ "წამლისგან შესვენების" ჩათვლით.[92]

პერორალური მედიკამენტი უნდა მიიღონ დილით უზმოზე სულ მცირე 240 მლ (8 oz) წყალთან ერთად და ჭამამდე სულ ცოტა 30 წუთით ადრე, რადგანაც საკვები ამცირებს აბსორბციას. პაციენტი უნდა იდგეს ფეხზე წამლის დალევისას.

პირველადი პარამეტრები

ალენდრონის მჟავა: 10 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ; ან 70 მგ პერორალურად კვირაში ერთხელ

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ; ან 35 მგ პერორალურად კვირაში ერთხელ; ან 75 მგ პერორალურად 2 დღის განმავლობაში ზედიზედ თვეში ერთხელ; ან 150 მგ პერორალურად თვეში ერთხელ

ან

იბანდრონის მჟავა: 150 მგ პერორალურად თვეში ერთხელ; ან 3 მგ ინტრავენურად ყოველ 3 თვეში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს უნდა მიეცეთ რჩევა კალციუმის და D ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის მიღების თაობაზე დიეტის, დანამატების სახით ან ორივეს გამოყენებით.[42][51]კალციუმის ადეკვატური მიღება აუცილებელია ძვლების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ხოლო D ვიტამინი ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას.[42]

მოტეხილობის რისკზე კალციუმის და D ვიტამინის დანამატების გავლენის თაობაზე მტკიცებულებები არაერთგვაროვანია. ერთმა სისტემატურმა მიმოხილვამ და მეტაანალიზმა აჩვენა, რომ კალციუმის და D ვიტამინით გამდიდრებული რძის პროდუქტები მნიშვნელოვნდ ზრდის ხელხემლის წელის მალების, მკლავების და ბარძაყის ძვლის ყელის მინერალურ სიმკვრივეს (BMD) და ამცირებს ბარძაყის მოტეხილობის რისკს პოსტმენოპაუზის ასაკის ოსტეოპოროზის მქონე ქალებში.[68] რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევების (RCTs) სხვა სისტემურმა მიმოხილვამ და მოტეხილობის შემთხვევაში კალციუმის მიღების თაობაზე ობსერვაციულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ საკვებიდან კალციუმის მოხმარება არ იყო დაკავშირებული მოტეხილობის რისკთან. არ არსებობს კლინიკური კვლევის მტკიცებულება იმის თაობაზე, რომ საკვებიდან კალციუმის გაზრდილი რაოდენობით მოხმარება განაპირობებდეს მოტეხილობის პრევენციას. უფრო მეტიც, მტკიცებულება იმის თაობაზე, რომ კალციუმის დამატება ახდენს მოტეხილობის პრევენციას, ნაკლებად სარწმუნო და შეუსაბამოა.[69] რედაქტორებისადმი შემდგომ წერილებში კამათობენ, რომ ამ კვლევების შედეგების გამოყენება ფართოდ არ შეიძლება სპეციფიკურ სამიზნეებში, ხანდაზმულ პოპულაციაში, რომელთათვისაც კალციუმის დანამატები შესაძლოა სარგებლიანი აღმოჩნდეს.

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულაციას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა გამოვლინდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

მათთვის, ვისაც ეს შეუძლია, რეკომენდებულია წონით დატვირთვის ვარჯიში ძვლის სიმტკიცის შესანარჩუნებლად, მაგრამ ვარჯიშებმა, რომლებიც აძლიერებენ წონასწორობას, შესაძლოა უზრუნველყონ დაცემის პრევენცია.[42]

სისტემური მიმოხილვის მტკიცებულებამ აჩვენა, რომ ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს შეუძლიათ უსაფრთხოდ მიიღონ მონაწილეობა სავარჯიშო პროგრამებში და ვარჯიშმა შესაძლოა გააუმჯობესოს ძვლის, განსაკუთრებით, ხერხემლის წელის ნაწილის მინერალური სიმკვრივე.[74][75][76][77] თუმცა, აქტივობის ზუსტი ტიპი და მისი ინტენსივობა, ხანგრძლივობა და სიხშირე ჯერ კიდევ არ არის გარკვეული.[74][75][76][77]

1-ლი რიგის – დენოზუმაბი

Back

1-ლი რიგის –

დენოზუმაბი

დენოსუმაბი დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, მოტეხილობის მაღალი რისკით და ოსტეოპოროზის პროფილაქტიკისთვის მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე ქალებში, ძუძუს კიბოსთვის არომატაზას ინჰიბიტორით ადიუვანტური თერაპიის შემდეგ.

დენოზუმაბი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ პაციეინტებში, რომლებსაც მანამდე ქონდათ ჰიპოკალციემია ან ჰიპოკალციემიის მაღალი რისკის ქვეშ არიან (D ვიტამინის ნაკლებობა აქვთ), და თირკმლის მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, მათ შორის ბოლო სტადიის თირკმლის დაავადების დროს.[42][78]

აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტო (FDA) იკვლევს მძიმე ჰიპოკალცემიის რისკს დიალიზზე მყოფ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ დენოსუმაბს (პროლია® 60 მგ/მლ).[102]

დენოსუმაბის უსაფრთხოების ორი კვლევის შუალედური შედეგები მიანიშნებს ჰიპოკალცემიის გაზრდილ რისკზე დიალიზზე მყოფ, თირკმლის შორსწასული დაავადების მქონე პაციენტებში, მძიმე გამოსავლებით (ჰოსპიტალიზაცია და სიკვდილი). კვლევების გაგრძელებამდე ჯანდაცვის პროფესიონალებმა უნდა: განიხილოთ ჰიპოკალცემიის რისკი დენოსუმაბით მკურნალობისას დიალიზზე მყოფ პაციენტებში; უზრუნველყოთ კალციუმის და D ვიტამინის ადექვატური დანამატების მიწოდება; განახორციელოთ სისხლში კალციუმის ხშირი მონიტორინგი და აღრიცხოთ არასასურველი ეფექტები.

ენდოკრინული საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს დენოსუმაბს, როგორც ალტერნატიულ საწყის მკურნალობას ოსტეოპოროზის მქონე პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომლებიც იმყოფებიან ოსტეოპოროზული მოტეხილობების მაღალი რისკის ქვეშ.[78] დენოსუმაბის გავლენა ძვლის რემოდელირებაზე, რომელიც აისახება ძვლის განახლების მარკერებზე, უკუგანვითარდება 6 თვის შემდეგ, თუ პრეპარატი არ იყო მიღებული რეჟიმის დაცვით. შესაბამისად, ამ აგენტის გამოყენებისას რეკომენდებული არ არის "წამლისგან შესვენება" ან მკურნალობის დროებითი შეჩერება.[78]

ამერიკის მეან-გინეკოლოგთა კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს დენოსუმაბს, როგორც საწყის თერაპიას, მოტეხილობის გაზრდილი რისკის მქონე პოსტმენოპაუზის ასაკის პაციენტებისთვის, რომლებიც ამჯობინებენ მედიკამენტის 6-თვიან კანქვეშ შეყვანას.[51]

ამერიკის ექიმთა კოლეჯი (The American College of Physicians) რეკომენდაციას უწევს დენოსუმაბს, როგორც მეორე რიგის მკურნალობას, მოტეხილობის რისკის შემცირებისთვის პირველადი ოსტეოპოროზის მქონე პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომელთაც აქვთ უკუჩვენებები ან აღენიშნებათ ბისფოსფონატებთან დაკავშირებული არასასურველი ეფექტები.[83]

მოტეხილობის რისკი უნდა გადაფასდეს 5-10 წლიანი მკურნალობის შემდეგ და იმ ქალებმა, რომლებსაც აქვთ მოტეხილობის მაღალი რისკი, უნდა განაგრძონ მკურნალობა დენოზუმაბით ან სხვა ანტიოსტეოპოროზული საშუალებით.[78]

The FREEDOM კვლევამ აჩვენა, რომ დენოსუმაბის 36 თვიანი კურსი დაკავშირებული იყო ხერხემლის, სხვა ძვლების და ბარძაყის მოტეხილობის რისკის დაქვეითებასთან (პლაცებოსთან შედარებით) ოსტეოპოროზის მქონე ქალებში, რომელთა ძვლის მინერალური სიმკვრივის (BMD) T ქულა -2.5-ია, მაგრამ არა -4.0-ზე ნაკლები ხერხემლის წელის ნაწილის ან მთლიანი ბარძაყის დონეზე.[103]

FREEDOM-ის გაფართოებულმა კვლევებში დაფიქსირდა, რომ პოსტმენოპაუზის პერიოდის ოსტეოპოროზის დენოსუმაბით მკურნალობა 8 წლამდე ხანგრძლივობით დაკავშირებული იყო ძვლის დაშლის პერსისტენტულ შემცირებასთან, BMD-ის ხანგრძლივ მომატებასთან, მოტეხილობების დაბალ ინციდენტობას და სარგებელი-რისკის მაღალ პროფილთან; დენოსუმაბით 10 წლამდე ხანგრძლივობის მკურნალობა დაკავშირებული იყო არასასურველი მოვლენების დაბალ ინციდენტობასთან, მოტეხილობების დაბალ ინციდენტობასთან შედარებით, რაც დაფიქსირდა თავდაპირველი კვლევის დროს და BMD-ის ხანგრძლივად ზრდასთან პლატოს გარეშე; დენოსუმაბის შეწყვეტას მოჰყვება ბრუნვის მარკერების სწრაფი ზრდა, ძვლის სიმკვრივის დაქვეითება და ხერხემლის მოტეხილობის რისკის გაზრდა. ეს მიანიშნებს, რომ პაციენტები, რომლებიც წყვეტენ დენოსუმაბის მიღებას, სწრაფად უნდა გადავიდნენ ალტერნატიულ ანტირეზორბციულ მკურნალობაზე.[104][105][106]

ზოგიერთი მტკიცებულებით მხარდაჭერილია, რომ დენოსუმაბის შემდეგ მიღემული ზოლედრონის მჟავა ყველაზე ეფექტურია დენოსუმაბის შეწყვეტიდან 7-8 თვის შემდეგ და ტერიპარატიდი, მიღებული დენოსუმაბამდე ან დენოსუმაბთან კომბინაციით, ზრდის ძვლის მინერალურ სიმკვრივეს.[107][108][109] თუმცა, საჭიროა შემდგომი კვლევები.[42]

შეტყობინებულია, რომ დენოსუმაბი მნიშვნელოვნად უფრო ეფექტურია ძვლის მინერალური სიმკვრივის გაზრდისთვის პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომლებიც ადრე მკურნალობდნენ ბისფოსფონატებით და აჩვენა ხერხემლის წელის ნაწილის, მთლიანი ბარძაყის და ბარძაყის ძვლის ყელის მინერალური სიმკვრივის მნიშვნელოვანი გაუმჯობესება 12 და 24 თვეში იმ პაციენტებში, რომელთაც ჰქონდათ დაბალი BMD ან ოსტეოპოროზი, ვიდრე ბისფოსფონატებით მკურნალობისას.[110][111] ოსტეოპოროზით დაავადებული 50 წლის და მასზე უფროსი ასაკის პაციენტებში დენოსუმაბი ისეთივე ეფექტური აღმოჩნდა, როგორიც ზოლედრონის მჟავა მედიკამენტებით გამოწვეული მოტეხილობების რისკის შემცირებისთვის.[112]

მძიმე ინფექციის გაზრდილი რისკი პლაცებოსთან შედარებით დაფიქსირდა იმ პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობდნენ დენოსუმაბით.[113][114] თუმცა, ინფექციის საერთო რისკი შესადარია ოსტეოპოროზის სხვა სამკურნალო მედიკამენტებთან, მათ შორის ბისფოსფონატებთან.[113][114] დენოსუმაბი დაკავშირებული იყოს ყბის ოსტეონეკროზთან, მოტეხილობების შეხორცების დარღვევასთან და ბარძაყის ატიპიურ მოტეხილობებთან.[42][83]

დენოსუმაბი არ არის დაკავშირებული გულ-სისხლძარღვთა გამოსავლების გაზრდილ რისკთან, პლაცებოსთან შედარებით ან სხვა შედარებად მედიკამენტებთან.[112][115]

პირველადი პარამეტრები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომლებიც ოსტეოპოროზის გამო იღებენ დენოზუმაბს, მკურნალობა არ უნდა შეფერხდეს ან შეწყდეს შემდგომი ანტირეზორბციული თერაპიის (მაგ., ბისფოსფონატი, ჰორმონული თერაპია, ან ესტროგენის რეცეპტორის სელექტიური მოდულატორი-SERM) ან სხვა მკურნალობის დანიშვნის გარეშე, რათა თავიდან იყოს აცილებული ძვლის დაშლის განახლება და შემცირდეს ძვლის მინერალური სიმკვრივის სწრაფი დაქვეითების რისკი (რაც გაზრდის მოტეხილობის რისკს).[42][51]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – პარათიროიდული ჰორმონის რეცეპტორის აგონისტი

Back

მე-2 რიგის –

პარათიროიდული ჰორმონის რეცეპტორის აგონისტი

ტერიპარატიდი და აბალოპარატიდი დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ პოსტმენოპაუზის ასაკის მქონე ქალებში. ტერიპარატიდი პარათიროიდული ჰორმონის რეკომბინანტული ფორმაა, ხოლო აბალოპარატიდი ადამიანის პარათიროიდულ ჰორმონთან დაკავშირებული პეპტიდია.

ამერიკის მეან-გინეკოლოგთა კოლეჯი (ACOG) რეკომენდაციას უწევს ტერიპარატიდს და აბალოპარატიდს პოსტმენოპაუზის პერიოდის ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის 2 წლამდე პერიოდის განმავლობაში პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკის ქვეშ, ან აღენიშნებათ მოტეხილობები, ან მნიშვნელოვნად აქვთ დაკარგული ძვლოვანი მასა ანტირეზორბციული თერაპიის დროს.[51]

ენდოკრინოლოგთა საზოგადოება და ძვლების ჯანმრთელობისა და ოსტეოპოროზის ორგანიზაცია (BHOF) რეკომენდაციას უწევს მათ გამოყენებას პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომელთაც აქვთ მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკი, როგორიცაა მძიმე ან მრავლობითი მოტეხილობები. ინიშნება 2 წლამდე პერიოდით, ხერხემლის და არავერტებრული მოტეხილობების რისკის შესამცირებლად.[42][78] ტერიპარატიდით მკურნალობა 2 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში გასათვალისწინებელია, თუ პაციენტი რჩება ან კვლავ იმყოფება მოტეხილობის მაღალი რისკის ქვეშ.[42]

BHOF მიანიშნებს, რომ ტერიპარატიდის და აბალოპარატიდის გამოყენებას თავი უნდა ავარიდოთ ოსტეოსარკომის გაზრდილი რისკის მქონე პაციენტებში (პეჯეტის დაავადება, ადრე ჩატარებული რადიოთერაპია, მათ შორის, ჩონჩხის ძვლებზე, ძვლის მეტასტაზების ან ავთვისებიანი სიმსივნეების ანამნეზი, ტუტე ფოსფატაზას აუხსნელი მომატება და მემკვიდრეობითი დარღვევები ოსტეოსარკომის განვითარებამდე).[42]

ამერიკის ექიმთა კოლეჯის (ACP) გაიდლაინი რეკომენდაციას უწევს მხოლოდ ტერიპარატიდს გამოყენებას მოტეხილობის რისკის შემცირებისთვის პირველადი ოსტეოპოროზის მქონე ქალებში, რომელთაც აქვთ მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკი.[83] ACP მიანიშნებს, რომ პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, ხერხემლის გავრცელებული მოტეხილობით, ტერიპარატიდით მკურნალობა უფრო სარგებლიანია, ვიდრე ასეთი მოტეხილობის არმქონე ქალებში.[83]

კლინიკურმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ტერიპარატიდი, პლაცებოსთან შედარებით, ზრდის ძვლის მინერალურ სიმკვრივეს (BMD).[116] მტკიცებულება ტერიპარატიდის ეფექტიანობის თაობაზე, ოსტეოპოროზის სხვა მედიკამენტებთან შედარებით, განსხვავებულია. ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ტერიპარატიდი, რიზედრონატთან შედარებით აუმჯობესებს ხერხემლის წელის ნაწილის, ბარძაყის ყელის და მთლიანი ბარძაყის ძვლის BMD-ს და ამცირებს კლინიკური მოტეხილობის, ხერხემლის ახალი მოტეხილობის და არავერტებრული მოტეხილობის სიხშირეს.[117] პირიქით, სხვა სისტემური მიმოხილვა მიანიშნებს, რომ ტერიპარატიდი ნაკლებად ეფექტურია ისეთ სხვა მედიკამენტებთან შედარებით, როგორიცაა ბისფოსფონატები, დენოსუმაბი, რომოსოზუმაბი ან სტრონციუმის რანელატი ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში მოტეხილობების რისკის შემცირებისთვის.[118]

ტერიპარატიდი, რომოსოზუმაბთან შედარებით, ნაკლებად ეფექტური იყო ხერხემლის წელის ნაწილის, მთლიანი ბარძაყისა და ბარძაყის ძვლის ყელის BMD-ის გასაუმჯობესებლად პაციენტებში, პოსტმენოპაუზის პერიოდის ოსტეოპოროზით, 6 და 12 თვის განმავლობაში.[119][120]

ACTIVE-ის მე-3 ფაზის ორმაგმა ბრმა კონტროლირებადმა კვლევამ და შემდგომმა ფართომასშტაბიანმა კვლევებმა აჩვენა, რომ აბალოპარატიდმა, პლაცებოსთან შედარებით, შეამცირა ვერტებრული ახალი და არავერტებრული მოტეხილობების რისკი 18 თვის განმავლობაში. ამასთან ალენდრონის მჟავას შემდგომი გამოყენებით, აბალოპარატიდით მკურნალობიდან 6 ან 24 თვის განმავლობაში შემცირდა ვერტებრული, არავერტებრული, კლინიკური და ძირითადი ოსტეოპოროზული მოტეხილობების რისკი და პლაცებოსთან შედარებით გაიზარდა ძვლის მინერალური სიმკვრივე პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში.[121][122][123][124]

ქსელური მეტაანალიზების შედეგები მიუთითებს, რომ აბალოპარატიდი ამცირებს ვერტებრული, არავერტებრული და მაჯის მოტეხილობების რისკს ოსტეოპოროზის სამკურნალო სხვა ისეთ მედიკამენტებთან შედარებით, როგორიცაა ტერიპარატიდი, რომოსოზუმაბი, იბანდრონატი და სტრონციუმის რანელატი ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში, მათ შორის პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში.[118][125]

ტერიპარატიდის გვერდითი ეფექტებია: ფეხის კუნთების სპაზმები, გულისრევა, თავბრუსხვევა; აბალოპარატიდის გვერდითი ეფექტებია: გულისრევა, პოზიციური ჰიპოტენზია, თავბრუსხვევა, თავის ტკივილი და გულის ფრიალი.[42][78]

პირველადი პარამეტრები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

ან

აბალოპარატიდი: 80 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

ტერიპარატიდით ან აბალოპარატიდით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ შესაძლებელია ძვლის სწრაფი კარგვა, ამიტომ აუცილებელია ალტერნატიული მკურნალობა ძვლის მინერალური სიმკვრივის შესანარჩუნებლად.[42] ძვლების ჯანმრთელობისა და ოსტეოპოროზის ფონდი და ენდოკრინოლოგთა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ტერიპარატიდის ან აბალოპარატიდის შემდეგ ანტირეზორბციული აგენტისმ ჩვეულებრივ, ბისფოსფონატის დანიშვნას, რათა შენარჩუნდეს ან შემდგომში გაიზარდოს ძვლის მინერალური სიმკვრივე.[42][78]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

ბისფოსფონატების, დენოზუმაბის ან პარათიროიდული ჰორმონის რეცეპტორის ანტაგონისტის უკუჩვენება ან ამტანობის პრობლემა

1-ლი რიგის – ესტროგენის რეცეპტორის სელექტიური მოდულატორები

Back

1-ლი რიგის –

ესტროგენის რეცეპტორის სელექტიური მოდულატორები

ევროპაში რალოქსიფენი და ბაზედოქსიფენი ლიცენზირებულია ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ, თუმცა ბაზედოქსიფენი ხელმისაწვდომია მხოლოდ კომბინაციური ფორმულაციის სახით კონიუგირებულ ესტროგენებთან ერთად აშშ-ში.

რალოქსიფენი დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ და საპრევენციოდ პოსტმენოპაუზურ ქალებში. რალოქსიფენი ამცირებს ხერხემლის მოტეხილობის რისკს ოსტეოპოროზის მქონე პოსტემნოპაუზურ ქალებში.[127] არა-ხერხემლის მოტეხილობების შემცირების მტკიცებულება არ არსებობს. თუმცა, მისი გამოყენება დაკავშირებულია ვენური თრომბოზისა და ინსულტის მომატებულ რისკთან.[42] გვერდითი მოვლენების შესაძლებლობა იზომება ხერხემლის მოტეხილობის და დადებითი ესტროგენის რეცეპტორების ძუძუს კიბოს რისკი დაქვეითების პოტენციურ სარგებელთან შედარებით.

ამერიკის მეან-გინეკოლოგთა კოლეჯი (ACOG) მიანიშნებს რალოქსიფენის დანიშვნას პოსტმენოპაუზის ასაკის პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან ვერტებრული მოტეხილობისა და სარძევე ჯირკვლის კიბოს გაზრდილი რისკის ქვეშ, აქვთ ვენური თრომბოემბოლიის დაბალი რისკი და არ აღენიშნებათ მნიშვნელოვანი ვაზომოტორული სიმპტომები.[51]

ACP არ უწევს რეკომენდაციას რალოქსიფენის გამოყენებას ქალებში ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის.[48]

ენდოკრინული საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს რალოქსიფენის ან ბაზედოქსიფენის (არ არის ხელმისაწვდომი, როგორც ერთინგრედიენტიანი ფორმულაცია აშშ-ში) გამოყენებას ხერხემლის მოტეხილობის რისკის შემცირებისთვის პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომელთაც არ აღენიშნებათ ვაზომოტორული სიმპტომები, ოსტეოპოროზთან ერთად აქვთ მოტეხილობის მაღალი რისკი და ღრმა ვენების თრომბოზის დაბალი რისკი ან რომელთათვისაც ბისფოსფონატები ან დენოზუმაბი არ არის რეკომენდებული, ან არსებობს ძუძუს კიბოს განვითარების მაღალი რისკი.[78]

ენდოკრინული საზოგადოება ასევე რეკომენდაციას უწევს ესტროგენის რეცეპტორის სელექტიური მოდულატორების გამოყენებას პირველი რიგის პრეპარატად 60 წელს გადაცილებულ ქალებში.[78]

ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ რალოქსიფენი ეფექტურია პლაცებოსთან შედარებით, ხერხემლის წელის ნაწილის მინერალური სიმკვრივის გასაუმჯობესებლად პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, როელთაც აქვთ თირკმლის დაავადების ბოლო სტადია მკურნალობის საშუალო 12 თვიანი ხანგრძლოვობის დროს.[128] რალოქსიფენის ჯგუფში არ დაფიქსირდა არასასურველი ეფექტები, მაგრამ საჭიროა შემდგომი დიდი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევები ამ პაციენტებში რალოქსიფენის ხანგრძლივვადიანი უსაფრთხოების შესაფასებლად.[128]

პირველადი პარამეტრები

რალოქსიფენი: 60 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

ბაზედოქსიფენი: 20 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – ჰორმონ-ჩანაცვლებითი თერაპია (HRT)

Back

მე-2 რიგის –

ჰორმონ-ჩანაცვლებითი თერაპია (HRT)

მენოპაუზის დროს ესტროგენის დაქვეითება მტკიცედ უკვაშირდება ძვლის მინერალური სიმკვრივის დაქვეითებას.[2][3] არსებობს ჰორმონჩანაცვლებითი თერაპიის სხვადასხვა ფორმა. ესტროგენი მონოთერაპიით ან პროგესტინთან კომბინაციით, განიხილება მხოლოდ ქალებისთვის, რომელთაც აქვთ ოსტეოპოროზული მოტეხილობის მაღალი რისკი და რომელთათვისაც არაჰორმონული თერაპია შეუსაბამოა.

ენდოკრინული საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ესტროგენს, როგორც პირველი რიგის მკურნალობას ქალებში (60 წლამდე ან <10 წელი მენოპაუზა) ყველა ტიპის მოტეხილობის საპრევენციოდ, თუ ჩატარებულია ჰისტერექტომია და მაღალია ოსტეოპოროზული მოტეხილობის რისკი, დაბალია ღრმა ვენების თრომბოზის რისკი, უკუნაჩვენებია ბისფოსფონატები ან დენოზუმაბი, ვლინდება ვაზომოტორული სიმპტომები, არ ვლინდება უკუჩვენებები, არ აქვს გადატანილი მიოკარდიუმის ინფარქტი, ინსულტი ან ძუძუს კიბო და პაციენტი თანახმაა ჰორმონულ თერაპიაზე.[78]

საშვილოსნოს მქონე ქალებმა უნდა გამოიყენონ ესტროგენი მხოლოდ პროგესტინთან კომბინაციაში, რადგანაც მხოლოდ ესტროგენი ზრდის ენდომეტრიული კიბოს ინციდენტობას.[134]

ჰორმონჩანაცვლებითი თერაპია (HRT) ამცირებს მოტეხილობის ინციდენტობას. თუმცა, იზრდება გულის კორონარული დაავადების, ძუძუს კიბოს, ვენური თრომბოზის და ინსულტის რისკი.[133]

ენდოკრინული საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ესტროგენს + პროგესტინს ან ტიბოლონს (არ არის ხელმისაწვდომი აშშ-ში), როგორც პირველი რიგის მკურნალობას ქალებში (60 წლამდე ან <10 წელი მენოპაუზა) ხერხემლის მალების და სხვა მოტეხილობის პრევენციისათვის, თუ მაღალია ოსტეოპოროზული მოტეხილობის რისკი, დაბალია ღრმა ვენების თრომბოზის რისკი, უკუნაჩვენებია ბისფოსფონატები ან დენოზუმაბი, ვლინდება ვაზომოტორული სიმპტომები, არ ვლინდება უკუჩვენებები, არ აქვს გადატანილი მიოკარდიუმის ინფარქტი, ინსულტი ან ძუძუს კიბო და პაციენტი თანახმაა ტიბოლონით თერაპიაზე.[78]

ენდოკრინული საზოგადოება ასევე უწევს რეკომენდაციას ესტროგენს + პროგესტინს ან ტიბოლონს, როგორც მეორე რიგის მკურნალობას ხერხემლის მალების და სხვა მოტეხილობების საპრევენციოდ 60 წელს გადაცილებულ ქალებში, თუ უკუნაჩვენებია ბისფოსფონატები, დენოზუმაბი და ტერიპარატიდი/აბალოპარატიდი.[78]

ექიმთა ამერიკული კოლეჯი გირჩევთ არ გამოიყენოთ მენოპაუზის დროს ესტროგენი მარტო ან პროგესტინთან კომბინაციაში ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ ქალებში.[48]

ჰორმონჩანაცვლებითი თერაპიის რეჟიმები და ფორმულაციები განსხვავდება; გაეცანით ადგილობრივ გაიდლაინებს შესაფერისი რეჟიმის შესარჩევად.

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

ყველა სხვა თერაპიის აუტანლობა ან უკუჩვენება

1-ლი რიგის – ინტრანაზალური კალციტონინი

Back

1-ლი რიგის –

ინტრანაზალური კალციტონინი

კალციტონინი არის ბუნებრივი პეპტიდი, რომელიც ფარისებრ ჯირკვალში წარმოიქმნება და სპეციფიკური რეცეპტორების საშუალებით აინჰიბირებს ოსტეოკლასტების მიერ ძვლის დაშლის პროცესს. ოსტეოპოროზის დროს დანიშვნისას კალციტონინი იწვევს ძვლის მასის ზომიერ ზრდას.[135] კალციტონინის ფონზე მსუბუქდება ხერხემლის მალების მწვავე მოტეხილობის ტკივილი. შეიძლება იკლოს განმეორებითი მოტეხილობის ინციდენტობამ, მაგრამ არ არის ისეთი ეფექტური, როგორიც პერორალური ბისფოსფონატები.[136]

ენდოკრინული საზოგადოების რჩევაა, რომ ინტრანაზალური კალციტონინი დაინიშნოს მხოლოდ იმ პოსტმენოპაუზურ ქალებში, რომელთაც აღენიშნებათ ოსტეოპოროზით გამოწვეული მოტეხილობის მაღალი რისკი, აქვთ აუტანლობა რალოქსიფენის, ბისფოსფონატების, ესტროგენის, დენოზუმაბის, ტიბოლონის ან ტრიპარატიდი/აბალოპარატიდის მიმართ ან აღნიშნული აგენტების გამოყენება არ ითვლება მიზანშეწონილად.[78]

ევროპის სამედიცინო პროდუქტების სააგენტოს (EMA) რეკომენდაციების თანახმად კალციტონინი აღარ გამოიყენება ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ, ვინაიდან პაციენტებს, რომლებიც ხანგრძლივად იღებენ კალციტონინს, უფრო ხშირად უვითარდებათ სხვადასხვა ტიპის კიბო პლაცებოს მიმღებ პირებთან შედარებით.[137] რადგანაც ოსტეოპოროზის მკურნალობაში მედიკამენტის სარგებელი შეზღუდულია, სააგენტომ დაადგინა, რომ ამ მდგომარეობის მკურნალობაში სარგებელი არ აჭარბებს კიბოს გაზრდილ რისკს. თუმცა, რისკისა და სარგებლის ბალანსი დადებითი რჩება სხვა ჩვენებებისთვის (მაგ: კიბოთი გამოწვეული ჰიპერკაცემია, პაჯეტის დაავადება, ძვლის დანაკარგის პრევენცია უცაბედი იმობილიზაციის შედეგად, როგორიცაა პაციენტებში ახლო წარსულში გადატანილი ოსტეოპოროზული მოტეხილობებით); თუმცა, რეკომენდებულია წამლის ყველაზე დაბალი ეფექტური დოზის გამოყენება, რაც შეიძლება მოკლე პერიოდის განმავლობაში.[137]

აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ განაცხადა, რომ კალციტონინით მკურნალობა უნდა გამოვიყენოთ ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში, რომელთათვისაც ალტენრატიული მკურნალობა არ არის შესაძლებელი. სააგენტო აგრეთვე აცხადებს, რომ წამლის უსაფრთხოება პერიოდულად უნდა შემოწმდეს.[138]

პირველადი პარამეტრები

კალციტონინ-სალმონი: 200 ერთეული ერთ ნესტოში დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – კონიუგირებული ესტროგენები/ბაზედოქსიფენი

Back

მე-2 რიგის –

კონიუგირებული ესტროგენები/ბაზედოქსიფენი

კონიუგირებული ესტროგენები/ბაზედოქსიფენი რეკომენდებულია მხოლოდ იმ პოსტმენოპაუზური ქალებისთვის, რომელთაც აქვთ საშვილოსნო.[42][48]

ძვლების ჯანმრთელობისა და ოსტეოპოროზის ფონდი რეკომენდაციას უწევს კონიუგირებული ესტროგენის/ბაზედოქსიფენის გამოყენებას ოსტეოპოროზის პრევენციისათვის ქალებში, რომლებიც იმყოფებიან ოსტეოპოროზის განვითარების მნიშვნელოვანი რისკის ქვეშ. თერაპია იწყება მას შემდეგ, რაც სიფრთხილით განვიხილავთ ალტერნატიულ მკურნალობას, რომელიც არ შეიცავს ესტროგენს.[42]

მკურნალობა უნდა ჩატარდეს მხოლოდ ხანმოკლე დროში, ინდივიდუალური პაციენტის მკურნალობის მიზნებისა და რისკების შესაბამისად.[42]

არასასურველი ეფექტებია: კუნთების სპაზმები, გულისრევა, დიარეა, დისპეფსია, ტკივილი მუცლის ზედა ნაწილში, ოროფარინგული ტკივილი, თავბრუსხვევა და კისრის ტკივილი.[42]

პირველადი პარამეტრები

ესტროგენები, კონიუგირებული/ბაზედოქსიფენი: 0.45 მგ/20 მგ (1 აბი) დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-3 რიგის – რომოსოზუმაბი

Back

მე-3 რიგის –

რომოსოზუმაბი

რომოსოზუმაბის გამოყენება დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ, მოტეხილობების მაღალი რისკის მქონე პოსტმენოპაუზურ ქალებში (განისზღვრება, როგორც ოსტეოპოროზული მოტეხილობის ფაქტი ანამნეზში ან მოტეხილობის მრავალი რისკფაქტორის არსებობა), ან პაციენტებში, რომლებშიც სხვა მკურნალობები იყო წარუმატებელი ან დაფიქსირდა ამტანობის პრობლემა მედიკამენტების მიმართ.

რომოსოზუმაბი რეკომენდებულია პოსტმენოპაუზის ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის 1 წლამდე პერიოდის განმავლობაში პაციენტებში, რომელთაც არ აქვთ გულ-სისხლძარღვთა დაავადების ან ინსულტის გაზრდილი რისკი და აქვთ მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკი, ან რომელთათვისაც სხვა მკურნალობა არ იყო ეფექტური.[42][51][78][139]

რომოსოზუმაბმა აჩვენა ვერტებრული ახალი მოტეხილობების, არავერტებრული ახალი და თეძოს მოტეხილობების მნიშვნელოვანი შემცირება ოსტეოპოროზის სხვა თერაპიასთან შედარებით და ხერხემლის წელის ნაწილის, მთლიანი ბარძაყისა და ბარძაყის ძვლის ყელის მინერალური სიმკვრივის (BMD) გაზრდა პლაცებოსთან შედარებით, პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში და სხვა პაციენტებში, ოსტეოპოროზითა და დაბალი ძვლოვანი სიმკვრივით.[140][141][142][143][144]

შემდგომმა სისტემურმა მიმოხილვამ დააფიქსირა, რომ ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში რომოსოზუმაბი, ტერიპარატიდთან შედარებით, ზრდის ხერხემლის წელის ნაწილის და მთლიანი ბარძაყის ძვლის BMD-ს 12 თვის განმავლობაში. პოსტმენოპაუზის ასაკის მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე ქალებში რომოსოზუმაბის 1 წლიან გამოყენებას, რასაც მოჰყვება 1 წლის განმავლობაში ალენდრონის მჟავას მიღება, ალენდრონის მჟავათი მონოთერაპიასთან შედარებით ამცირებს ვერტებრული, არავერტებრული, კლინიკური და ბარძაყის მოტეხილობების რისკს 24 თვის განმავლობაში. გულ-სისხლძარღვთა და ცერებროვასკულარული მოვლენები, ალენდრონის მჟავასთან შედარებით, უფრო მაღალი იყო რომოსოზუმაბის ჯგუფში.[145]

ზოგიერთი მტკიცებულება მიანიშნებს, რომ რომოსოზუმაბს შეიძლება ჰქონდეს არასასურველი მოვლენების უფრო დაბალი მაჩვენებელი ალენდრონის მჟავასთან შედარებით და ბისფოსფონატების მსგავსი უსაფრთხოების პროფილი; თუმცა, კვლევების უმეტესობა თანხმდება, რომ შემდგომი კვლევაა საჭირო, რათა დადგინდეს გულ-სისხლძარღვთა დაავადების რისკი რომოსოზუმაბით მკურნალობის დროს.[143][144][146][147][148]

პირველადი პარამეტრები

რომოსოზუმაბი: 210 მგ კანქვეშ, თვეში ერთხელ 12 თვის განმავლობაში

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომელთაც დაასრულეს რომოსოზუმაბის კურსი, რეკომენდებულია შემდგომი თერაპია ოსტეოპოროზის ანტირეზორბციულ მკურნალობასთან ერთად, რათა შენარჩუნდეს ძვლის მინერალური სიმკვრივის მომატება და შემცირდეს მოტეხილობის რისკი.[78][139]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები 51-70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

არა-გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული

პათოლოგიური მოტეხილობა, ან DXA T ქულა ≤-2.5, ან ოსტეოპენია და მოტეხილობის მაღალი რისკი

1-ლი რიგის – ბისფოსფონატი

Back

1-ლი რიგის –

ბისფოსფონატი

50 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მამაკაცებში, რომელთაც აღენიშნებათ რომელიმე ქვემოთ ჩამოთვლილი, განსახილველია ოსტეოპოროზის მკურნალობა: ბარძაყის ან ხერხემლის მოტეხილობა (კლინიკურად გამოხატული ან ხერხემლის ვიზუალიზაციით გამოვლენილი) T ქულის მიუხედავად; დაბალი ძვლოვანი მასის ან ოსტეოპენიის მქონე ინდივიდებში მენჯის, მხრის პროქსიმული ან წინამხრის დისტალური მოტეხილობა; T ქულა ≤-2.5 ბარძაყის ძვლის ყელის, მთლიანი ბარძაყის, ხერხემლის წელის ნაწილისთვის ან 33% სხივის ძვლისთვის; მოტეხილობის მაღალი რისკი და ფარმაკოლოგიური ჩარევის საჭიროება, როგორც მითითებულია T ქულით -1.0-დან -2.5-მდე ბარძაყის ძვლის ყელის ან მთლიანი ბარძყის და ბარძაყის მოტეხილობის 10 წლიანი ალბათობა ≥3% ან 10 წლიანი ალბათობა ძირითადი ოსტეოპოროზული მოტეხილობისთვის ≥20% (მოტეხილობის რისკის შეფასების ინსტრუმენტის [FRAX] საფუძველზე).[42]

პერორალური ბისფოსფონატები უპირატესი პირველი რიგის მკურნალობაა ოსტეოპოროზის მქონე მამაკაცებში ადრე გადატანილი ხერხემლის მოტეხილობით ან მის გარეშე. ალენდრონის მჟავა, რიზედრონატი და ზოლენდრონის მჟავა დამტკიცებულია მამაკაცებში ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ.[61] თუმცა, მამაკაცებში ოსტეოპოროზის პათოგენეზის და მართვის სერიოზული შესწავლის მიუხედავად, გარკვეული საკვანძო საკითხები გადაუჭრელი რჩება. უნდა აღინიშნოს, რომ აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ არ დაამტკიცა ზოლენდრონის მჟავას გამოყენება ოსტეოპოროზის და ტესტოსტერონის დეფიციტის მქონე მამაკაცებში.

ექიმთა ამერიკული კოლეჯის (ACP) გაიდლაინებში მითითებულია, რომ ბისფოსფონატების და დენოზუმაბის მკურნალობის მიმართ პასუხი ანალოგიურია ქალებსა და კაცებში.[83]

50-85 წლის მამაკაცებში, რომლებსაც აქვთ პირველადი და ჰიპოგონადიზმთან დაკავშირებული ოსტეოპოროზი, მულტიცენტრული, ორმაგ ბრმა, პლაცებო-კონტროლირებული კვლევის მიხედვით გამოვლინდა, რომ ზლოენდრონის მჟავის ინტრავენური ინფუზია თავიდან და მე-12 თვეზე ამცირებს ხერხემლის მორფომეტრული მოტეხილობის რისკს 67%-ით 24 თვის განმავლობაში პლაცებოსთან შედარებით.[149]

პერორალური ბისფოსფონატების გვერდითი ეფექტები პირველადად კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილს უკავშრდება და მოიცავს ყლაპვის გართულებას, ეზოფაგიტს და კუჭის წყლულებს. ასევე დაფიქსირდა სახსრებისა და კუნთების ტკივილი, ყბის ძვლის ოსტეონეკროზი და ბარძაყის ძვლის ატიპური მოტეხილობები.[86][87][88][89][90][91]

პერორალური მედიკამენტი უნდა მიიღონ დილით უზმოზე სულ მცირე 240 მლ (8 უნცია) წყალთან ერთად და საკვების მიღებამდე სულ ცოტა 30 წუთით ადრე, ვინაიდან საკვები ამცირებს შეწოვას. პაციენტი წამლის მიღებისას უნდა იყოს ვერტიკალურ პოზიციაში.

პირველადი პარამეტრები

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 35 მგ პერორულად კვირაში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს უნდა მიეცეთ რჩევა კალციუმის და D ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის მიღების თაობაზე დიეტის, დანამატების სახით ან ორივეს გამოყენებით.[42][51] კალციუმის ადეკვატური მიღება აუცილებელია ძვლების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ხოლო D ვიტამინი ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას.[42]

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

კაცლიუმი: მოზრდილები ≤70 წლის ასაკში: 1000 მგ დღეში პერორალურად; მოზრდილები> 70 წლის ასაკში: 1200 მგ დღეში პერორალურად

მეტი

განიხილე – ტესტოსტერონი

Back

განიხილე –

ტესტოსტერონი

ტესტოსტერონის დეფიციტი უკავშირდება ძვლის მინერალური სიმკვრივის შემცირებას მამაკაცებში. ტესტოსტერონის ჩანაცვლებამ შესაძლოა პათოლოგიური მოტეხილობის ინციდენტობა შეამციროს, მაგრამ საჭიროების მქონე პაციენტებში შესაძლოა განვიხილოთ მისი გამოყენება.[3]

ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ დაასკვნა, რომ ტესტოსტერონით თერაპია არ ზრდიდა ხერხემლის, ბარძაყის ყელის, უორდის სამკუთხედის და მთელი სხეულის ძვლოვანი მასის სიმკვრივეს, გარდა ტროხანტერისა და მთლიანი ბარძაყის ძვლის მინერალურ სიმკვრივეს ხანდაზმულ მამაკაცებში.[150]

არსებობს ტესტოსტერონის ჩანაცვლებითი თერაპიის მრავალი ფორმა; რამდენიმე მაგალითი მოცემულია ზემოთ.

პირველადი პარამეტრები

ტესტოსტერონ ციპიონატი: 50-400 მგ კუნთებში 2-4 კვირაში ერთხელ

ან

ტრანსდერმული ტესტოსტერონი: 2-6 მგ დღეში ერთხელ

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – ტერიპარატიდი

Back

მე-2 რიგის –

ტერიპარატიდი

ტერიპარატიდის გმაოყენება დამტკიცებულია მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე კაცებში.[152]

გაერთიანებულ სამეფოში ტერიპარატიდი რეკომენდებულია, როგორც ალტერნატიული მკურნალობის ვარიანტი მამაკაცებში, ოსტეოპოროზული მოტეხილობების მეორული პრევენციისთვის.[153]

ოსტეოპოროზის მქონე მამაკაცებში ჩატარებულმა რანდომიზებულმა კონტროლირებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ტერიპარატიდი ზრდის ხერხემლის და ბარძაყის ძვლის ყელის მინერალურ სიმკვრივეს (BMD).[154]მიუხედავად იმისა, რომ მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ ძვლის მინერალური სიმკვრივე თანდათანობით მცირდება, როდესაც ტერიპარატიდის გამოყენება ანტირეზორბციული მკურნალობის შემდეგ ამცირებს ხერხემლის საშუალო და მძიმე ხარისხის მოტეხილობებს.[155]

მტკიცებულებები ასევე მიუთითებს, რომ ტერიპარატიდი კაცებში და პოსტმენოპაუზურ ქალებში თანაბრად ეფექტურია.[156]

პირველადი პარამეტრები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

ტერიპარატიდით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ შესაძლებელია ძვლის სწრაფი კარგვა, ამიტომ აუცილებელია ალტერნატიული მკურნალობა ძვლის მინერალური სიმკვრივის შესანარჩუნებლად.[42] ანტირეზორბციული მკურნალობის შემდეგ გამოყენების შემთხვევაში, ტერიპარატიდი აქვეითებს ხერხემლის ძვლების მძიმე და საშუალო ხარისხის მოტეხილობის რისკს ოსტეოპოროზის მქონე კაცებში.[155]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს უნდა მიეცეთ რჩევა კალციუმის და D ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის მიღების თაობაზე დიეტის, დანამატების სახით ან ორივეს გამოყენებით.[42][51] კალციუმის ადეკვატური მიღება აუცილებელია ძვლების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ხოლო D ვიტამინი ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას.[42]

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

ბისფოსფონატის ან ტერიპარატიდის აუტანლობა ან უკუჩვენება

1-ლი რიგის – დენოზუმაბი

Back

1-ლი რიგის –

დენოზუმაბი

დენოზუმაბი დამტკიცებულია აშშ სურსათისა და წამლის სააგენტოს (FDA) მიერ მოტეხილობის რისკის ქვეშ მყოფ მამაკაცებში ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ, რისკი განისაზღვრება ანამნეზში პათოლოგიური მოტეხილობის ან მოტეხილობის მრავლობითი ფაქტორის არსებობით; ან მათთვის, ვისაც აღენიშნება აუტანლობა ოსტეოპოროზის სამკურნალო სხვა მედიკამენტების მიმართ.

მედიკამენტი ასევე დამტკიცებულია ოსტეოპოროზის პროფილაქტიკისთვის მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე მამაკაცებში წინამდებარე ჯირკვლის არამეტასტაზური კიბოსთვის ანდროგენების შემამცირებელი თერაპიის ჩატარების შემდეგ. პროსტატის არამეტასტაზური კიბოს მქონე მამაკაცებში დენოზუმაბი ასევე ამცირებს ხერხემლის მოტეხილობის ინციდენტობას.[157]

პირველადი პარამეტრები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში, რომლებიც ოსტეოპოროზის გამო იღებენ დენოზუმაბს, მკურნალობა არ უნდა შეფერხდეს ან შეწყდეს შემდგომი ანტირეზორბციული თერაპიის ან სხვა მკურნალობის დანიშვნის გარეშე, რათა თავიდან იყოს აცილებული ძვლის დაშლის განახლება და შემცირდეს ძვლის მინერალური სიმკვრივის სწრაფი დაქვეითების რისკი (რაც გაზრდის მოტეხილობის რისკს).[51][78]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს უნდა მიეცეთ რჩევა კალციუმის და D ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის მიღების თაობაზე დიეტის, დანამატების სახით ან ორივეს გამოყენებით.[42][51] კალციუმის ადეკვატური მიღება აუცილებელია ძვლების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ხოლო D ვიტამინი ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას.[42]

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – რომოსოზუმაბი

Back

მე-2 რიგის –

რომოსოზუმაბი

რომოსოზუმაბი არ არის დამტკიცებული ოსტეოპოროზის მქონე მამაკაცებში გამოსაყენებლად აშშ-ში ან ევროპაში, თუმცა დამტკიცებულია ზოგიერთ სხვა ქვეყანაში მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე ოსტეოპოროზით დაავადებული მამაკაცების მკურნალობისთვის.[42]

რომოსოზუმაბმა აჩვენა ვერტებრული ახალი მოტეხილობების, არავერტებრული ახალი და ბარძაყის მოტეხილობების მნიშვნელოვანი შემცირება ოსტეოპოროზის სხვა თერაპიასთან შედარებით და ხერხემლის წელის ნაწილის, მთლიანი ბარძაყისა და ბარძაყის ძვლის ყელის მინერალური სიმკვრივის (BMD) გაზრდა პლაცებოსთან შედარებით, პოსტმენოპაუზის ასაკის ქალებში და სხვა პაციენტებში, ოსტეოპოროზითა და დაბალი ძვლოვანი სიმკვრივით.[140][141][142][143][144]

რომოსოზუმაბით მკურნალობამ 12 თვის განმავლობაში გამოიწვია ხერხემლის, ბარძაყის ძვლის ყელის და მთლიანად ბარძაყის ძვლის მნიშვნელოვნად მაღალი ძვლოვანი სიმკვრივე, პლაცებოსთან შედარებით. ამასთან, ტოლერანტობა კარგი იყო ოსტეოპოროზის მქონე მამაკაცებში.[158]

პირველადი პარამეტრები

რომოსოზუმაბი: 210 მგ კანქვეშ, თვეში ერთხელ 12 თვის განმავლობაში

პლიუს – საფეხურებრივი თერაპია

Back

პლიუს –

საფეხურებრივი თერაპია

შემდგომი თერაპია ოსტეოპოროზის ანტირეზორბციულ მკურნალობასთან ერთად რეკომენდებულია პაციენტებისთვის, რომელთაც დაასრულეს რომოსოზუმაბის კურსი ძვლის მინერალური სიმკვრივის მომატების შენარჩუნების და მოტეხილობის რისკის შემცირებისთვის.[78]

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებს უნდა მიეცეთ რჩევა კალციუმის და D ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზის მიღების თაობაზე დიეტის, დანამატების სახით ან ორივეს გამოყენებით.[42][51] კალციუმის ადეკვატური მიღება აუცილებელია ძვლების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ხოლო D ვიტამინი ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას.[42]

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული

ნებისმიერი ასაკი: მოტეხილობის დაბალი რისკი

1-ლი რიგის – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

1-ლი რიგის –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) ყველა იმ მოზრდილი პაციენტისთვის, რომელიც იღებს პრედნიზოლონს 3 თვეზე ხანგრძლივად დოზით ≥2.5 მგ/დღეში, რეკომენდაციას უწევს კალციუმის და D ვიტამინის მოხმარების გაუმჯობესებას (საჭიროებისას, დანამატების სახით) და ცხოვრების სტილის მოდიფიცირებას (მაგ., დაბალანსებული კვების რაციონი, წონის შენარჩუნება რეკომენდებულ ფარგლებში, მოწევის შეწყვეტა, რეგულარული ფიზიკური დატვირთვა სიმძიმეებით ან წინააღმდეგობის დაძლევის ტიპის ვარჯიშები, ალკოჰოლის მიღების შეზღუდვა დღეში 1-2 ალკოჰოლური სასმელი).[64] მოტეხილობის დაბალი რისკის მქონე მოზრდილებში შემდგომი მკურნალობა არ არის რეკომენდებული.[64]

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

40 წლამდე ასაკი: მოტეხილობის ზომიერი ან ძალიან მაღალი რისკი

1-ლი რიგის – ბისფოსფონატები, ან დენოსუმაბი, ან PHT ანალოგები

Back

1-ლი რიგის –

ბისფოსფონატები, ან დენოსუმაბი, ან PHT ანალოგები

ბიფოსფონატები გასათვალისწინებელია პაციენტთა უმრავლესობისთვის, რომლებიც 3 თვეზე ხანგრძლივად მკურნალობენ კორტიკოსტეროიდებით და იღებენ 2.5 - ≥7.5 მგ პრედნიზოლონს დღეში ან მათთვის, ვისაც ანამნეზში გადატანილი აქვს მოტეხილობა.[46][47] ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) რეკომენდაციას უწევს პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატების გამოყენებას მოზრდილებში, რომელთაც აღენიშნებათ მოტეხილობის ზომერი, მაღალი ან ძალიან მაღალი რისკი და ხანგრძლივად იღებენ კორტიკოსტეროიდებს.[64] თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტებმა (eGFR <35 მლ/წთ) ჩვეულებრივ, არ უნდა ჩაიტარონ მკურნალობა ბისფოსფონატებით.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში, რომლებიც ოსტეოპოროზის მკურნალობის დროს არ გეგმავენ ორსულობას, რეკომენდებულია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატი. თუმცა მისი გამოყენებისას საჭიროა სიფრთხილე, ნაყოფის ძვლოვან სისტემაზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო.[64] ბისფოსფონატების ალენდრონის მჟავა და რიზედრონატი ეფექტურად ამცირებს ძვლის მოტეხილობას კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში.[159] [ ] [მტკიცებულების დონე A]რით განასხვავდება ბისფოსფონატების ზემოქმედება პლაცებოსთან შედარებით, სტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტების გამოსავლებზე გაუმჯობესებაზე?

დენოსუმაბით მკურნალობა პირობითად, რეკომენდებულია მოტეხილობის ზომიერი რიკსის მქონე 40 წლამდე ასაკის პაციენტებისთვის, როცა ბისფოსფონატები არ არის რეკომენდებული.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში დენოსუმაბი სიფრთხილით უნდა იყოს გამოყენებული ნაყოფზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო, ხოლო ბოლო დოზის მიღებიდან 5 თვემდე პერიოდში საჭიროა ორსულობისგან თავიდან არიდება.[64] დენოსუმაბით თერაპიას თავი უნდა ავარიდოთ ახალგაზრდა მოზრდილების მკურნალობისთვის, ძვლის ღია ზრდის ზონების არსებობისას.[64]

PTH ანალოგი (მაგ., ტერიპარატიდი, აბალოპარატიდი) პირობითად რეკომენდებულია, როცა ბიფოსფონატები ან დენოსუმაბი არ არის მიზანშეწონილი.[64] PTH ანალოგების გამოყენებას თავი უნდა ავარიდოთ ახალგაზრდა მოზრდილების მკურნალობისთვის ძვლის ღია ზრდის ზონების არსებობისას.[64] ტერიპარატიდით მკურნალობამ, დენოსუმაბთან შედარებით, აჩვენა ხერხემლის წელის ნაწილის ძვლოვანი სიმკვრივის გაზრდა და ვერტებრული მოტეხილობის რისკის შემცირება ბისფოსფონატებთან შედარებით, პაციენტებში, კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზით.[160] პრეკლინიკური და ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები მიანიშნებს, რომ აბალოპარატიდმა შესაძლოა შეამსუბუქოს ან თავიდან აგვაცილოს გლოუკოკორტიკოიდებთან დაკავშირებული ძვლოვანი მასის დაკარგვა და გააუმჯობესოს მოტეხილობების შეხორცება.[161] კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის აბალოპარატიდის შეფასების თაობაზე მონაცემები კლინიკური კვლევებიდან არ არის ხელმისაწვდომი.

პირველადი პარამეტრები

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

მეორეული ვარიანტები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში ერთხელ

მესამე ვარიანტები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

ან

აბალოპარატიდი: 80 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

შემდგომი თერაპია საჭირო არ არის იმ პაციენტებში, რომელთაც ჩაიტარეს პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით მკურნალობა. ძვლოვანი მასის დაკარგვის პრევენციისთვის შემდგომი თერაპია რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა PTH ანალოგით ან დენოსუმაბით.[64]

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა PHT ანალოგით, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, PHT ანალოგით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას უნდა ჩაიტარონ შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით.[64] თუ მოტეხილობა განვითარდა პაციენტების PTH ანალოგით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, შემდგომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან დენოსუმაბს.[64]

დენოსუმაბით შემდგომი თერაპიის ჩატარებისას, პაციენტებს ესჭიროებათ დამატებითი თერაპია ბისფოსფონატებით, დენოსუმაბის ბოლო დოზიდან 6-7 თვის შემდეგ, რადგან დენოსუმაბის შეწყვეტა ორი ან მეტი დოზის შემდეგ დაკავშირებული იყო ძვლოვანი მასის სწრაფ დაკარგვასა და ვერტებრული ახალი კომპრესიული მოტეხილობების განვითარებასთან, ბოლო დოზის მიღებიდან უკვე 7-9 თვის შემდეგ.[64]

მოტეხილობების დაბალიდან ზომიერამდე რისკის მქონე პაციენტებმა, რომლებმაც ჩაიტარეს დენოსუმაბით თერაპია, დენოსუმაბით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას უნდა ჩაიტარონ 1-2 წლიანი ხანგრძლივობის შემდგომი თერაპია ბისფოსფონატით.[64] დენოსუმაბით პაციენტების 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში დენოსუმაბით მკურნალობისას მოტეხილობის განვითარების შემთხვევაში, შემდგომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან რომოსოზუმაბს.[64]

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

40 წლის და მასზე უფროსი ასაკი: მოტეხილობის ზომიერი რისკი

1-ლი რიგის – ბისფოსფონატები, ან დენოსუმაბი, ან PHT ანალოგები

Back

1-ლი რიგის –

ბისფოსფონატები, ან დენოსუმაბი, ან PHT ანალოგები

ბისფოსფონატები გასათვალისწინებელია პაციენტთა უმრავლესობისთვის, რომლებიც 3 თვეზე ხანგრძლივად მკურნალობენ კორტიკოსტეროიდებით და იღებენ 2.5 - ≥7.5 მგ პრედნიზოლონს დღეში ან მათთვის, ვისაც ანამნეზში გადატანილი აქვს მოტეხილობა.[46][47] ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) რეკომენდაციას უწევს პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატების გამოყენებას პირველი რიგის თერაპიად მოზრდილებში, რომელთაც აღენიშნებათ მოტეხილობის ზომერი რისკი და რომლებიც ხანგრძლივად იღებენ კორტიკოსტეროიდებს.[64] თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტებმა (eGFR <35 მლ/წთ) ჩვეულებრივ, არ უნდა ჩაიტარონ ბისფოსფონატებით მკურნალობა.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში, რომლებიც ოსტეოპოროზის მკურნალობის დროს არ გეგმავენ ორსულობას, რეკომენდებულია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატი. თუმცა მისი გამოყენებისას საჭიროა სიფრთხილე, ნაყოფის ძვლოვან სისტემაზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო.[64] ბისფოსფონატების ალენდრონის მჟავა და რიზედრონატი ეფექტურად ამცირებს ძვლის მოტეხილობას კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში.[159] [ ] [მტკიცებულების დონე A]რით განასხვავდება ბისფოსფონატების ზემოქმედება პლაცებოსთან შედარებით, სტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტების გამოსავლებზე გაუმჯობესებაზე?

დენოსუმაბით მკურნალობა პირობითად, რეკომენდებულია მოტეხილობის ზომიერი რიკსის მქონე 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის პაციენტებისთვის, როცა ბისფოსფონატები არ არის რეკომენდებული.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში დენოსუმაბი სიფრთხილით უნდა იყოს გამოყენებული ნაყოფზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო, ხოლო ბოლო დოზის მიღებიდან 5 თვემდე პერიოდში საჭიროა ორსულობისგან თავიდან არიდება.[64] დენოსუმაბით თერაპიას თავი უნდა ავარიდოთ ახალგაზრდა მოზრდილების მკურნალობისთვის, ძვლის ღია ზრდის ზონების არსებობისას.[64]

PTH ანალოგი (მაგ., ტერიპარატიდი, აბალოპარატიდი) პირობითად რეკომენდებულია, როცა ბიფოსფონატები ან დენოსუმაბი არ არის მიზანშეწონილი.[64] ტერიპარატიდით მკურნალობამ, დენოსუმაბთან შედარებით, აჩვენა ხერხემლის წელის ნაწილის ძვლოვანი სიმკვრივის გაზრდა და ვერტებრული მოტეხილობის რისკის შემცირება ბისფოსფონატებთან შედარებით, პაციენტებში, კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზით.[160] პრეკლინიკური და ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები მიანიშნებს, რომ აბალოპარატიდმა შესაძლოა შეამსუბუქოს ან თავიდან აგვაცილოს გლოუკოკორტიკოიდებთან დაკავშირებული ძვლოვანი მასის დაკარგვა და გააუმჯობესოს მოტეხილობების შეხორცება.[161] კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის აბალოპარატიდის შეფასების თაობაზე მონაცემები კლინიკური კვლევებიდან არ არის ხელმისაწვდომი.

პირველადი პარამეტრები

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

მეორეული ვარიანტები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში ერთხელ

მესამე ვარიანტები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

ან

აბალოპარატიდი: 80 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

Back

მე-2 რიგის –

რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებისთვის რალოქსიფენის ან რომოსოზუმაბის ეფექტიანობის თაობაზე მტკიცებულების არარსებობის მიუხედავად, ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) პირობითად, რეკომენდაციას უწევს რალოქსიფენით ან რომოსოზუმაბით მკურნალობას 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდილებში, მოტეხილობის ზომიერი რისკით, მათ შორის, მათთვის, ვინც იღებს მაღალი დოზით კორტიკოსტეროიდს (პრედნიზოლონის საწყისი დოზა ≥30 მგ/დღეში ან პრედნიზოლონის კუმულაციური დოზა ≥5 გ 1 წელიწადში) მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი არატოლერანტულები არიან ყველა სხვა მკურნალობის მიმართ.[64][163][164]

არასასურველი ეფექტები შეიძლება მოიცავდეს ვენური თრომბოემბოლიის, მიოკარდიუმის ინფარქტის, ინსულტის ან სიკვდილის გაზრდილ რისკს.[64]

პირველადი პარამეტრები

რალოქსიფენი: 60 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

რომოსოზუმაბი: 210 მგ კანქვეშ, თვეში ერთხელ 12 თვის განმავლობაში

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა რალოქსიფენით, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, რალოქსიფენით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას არ საჭიროებენ შემდგომ თერაპიას.[64] თუ ახალი მოტეხილობა განვითარდა პაციენტის რალოქსიფენით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, საჭიროა შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით.[64]

პაციენტებმა, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა რომოსოზუმაბით და აღენიშნებათ მოტეხილობის დაბალი ან ზომიერი რისკი, რომოსოზუმაბით და კორტიკოსტეროიდებით თერაპიის შეწყვეტისას, უნდა ჩაიტარონ შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატით; მათთვის, ვისაც განუვითარდა ახალი მოტეხილობა რომოსოზუმაბით მკურნალობიდან 12 თვის და მეტი ხნის შემდეგ, შემდგომი თერაპიისთვის შეიძლება პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატის ან დენოსუმაბის გამოყენება.[64] თუმცა, დენოსუმაბით შემდგომი თერაპიის ჩატარებისას, პაციენტებს ესჭიროებათ შემდგომი 6-7 თვიანი მკურნალობა ბისფოსფონატით, ძვლოვანი მასის სწრაფი დაკარგვის და ვერტებრული ახალი კომპრესიული მოტეხილობების განვითარების პრევენციისთვის.

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

40 წლის და მასზე უფროსი ასაკი: მოტეხილობის მაღალი რისკი

1-ლი რიგის – PTH ანალოგი ან დენოსუმაბი

Back

1-ლი რიგის –

PTH ანალოგი ან დენოსუმაბი

ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) რეკომენდაციას უწევს PTH ანალოგს (მაგ., ტერიპარატიდი, აბალოპარატიდი) მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდილების მკურნალობისთვის, მათ შორის პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ძალიან მაღალი დოზით კორტიკოსტეროიდებს (პრედნიზოლონის საწყისი დოზა ≥30 მგ/დღეში ან პრედნიზოლონის კუმულაციური დოზა ≥5 გ 1 წელიწადში).[64] ტერიპარატიდით მკურნალობამ, დენოსუმაბთან შედარებით, აჩვენა ხერხემლის წელის ნაწილის ძვლოვანი სიმკვრივის გაზრდა და ვერტებრული მოტეხილობის რისკის შემცირება ბისფოსფონატებთან შედარებით, პაციენტებში, კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზით.[160] პრეკლინიკური და ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები მიანიშნებს, რომ აბალოპარატიდმა შესაძლოა შეამსუბუქოს ან თავიდან აგვაცილოს გლოუკოკორტიკოიდებთან დაკავშირებული ძვლოვანი მასის დაკარგვა და გააუმჯობესოს მოტეხილობების შეხორცება.[161] კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის აბალოპარატიდის შეფასების თაობაზე მონაცემები კლინიკური კვლევებიდან არ არის ხელმისაწვდომი.

ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) რეკომენდაციას უწევს დენოზუმაბით მკურნალობას 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდილებისთვის, მოტეხილობის მაღალი რისკით, როცა რეკომენდებული არ არის PTH ანალოგის გამოყენება.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში დენოსუმაბი სიფრთხილით უნდა იყოს გამოყენებული ნაყოფზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო, ხოლო ბოლო დოზის მიღებიდან 5 თვემდე პერიოდში საჭიროა ორსულობისგან თავიდან არიდება.[64] ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ დააფიქსირა, რომ კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში დენოსუმაბი, ბიფოსფონატებით თერაპიასთან შედარებით, მნიშვნელოვნად ზრდის ხერხემლის წელის მალების მინერალურ სიმკვრივეს 6 თვეში და ხერხემლის წელის მალების და ბარძაყის ძვლის ყელის BMD-ს -12 თვეში.[162]

პირველადი პარამეტრები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

ან

აბალოპარატიდი: 80 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

მეორეული ვარიანტები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტებმა, რომელთაც იმკურნალეს PTH ანალოგით, უნდა ჩაიტარონ შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით, თუ მათ აღენიშნებათ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი და შეწყვიტეს PTH ანალოგითა და კორტიკოსტეროიდებით თერაპია.[64] თუ მოტეხილობა განვითარდა პაციენტების PTH ანალოგით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, შემდგომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან დენოსუმაბს.[64]

პაციენტებმა, რომლებიც თავდაპირველად მკურნალობდნენ დენოსუმაბით და აღენიშნებთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, დენოსუმაბით და კორტიკოსტეროიდებით თერაპიის შეწყვეტისას უნდა ჩაიტარონ ბისფოსფონატით 1-2 წლიანი შემდგომი თერაპია, ძვლოვანი მასის სწრაფი დაკარგვის პრევენციისთვის.[64] თუ მოტეხილობა განვითარდა პაციენტების დენოსუმაბით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, შემდგომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან რომოსოზუმაბს.[64]

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – ბისფოსფონატი

Back

მე-2 რიგის –

ბისფოსფონატი

ორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატი რეკომენდებულია, როგორც ალტერნატიული მკურნალობა 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე პაციენტებისთვის.[64]

თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტებმა (eGFR <35 მლ/წთ) ჩვეულებრივ, არ უნდა ჩაიტარონ ბისფოსფონატებით მკურნალობა.[64] რეპროდუქციული ასაკის ქალებში, რომლებიც ოსტეოპოროზის მკურნალობის დროს არ გეგმავენ ორსულობას, რეკომენდებულია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატი. თუმცა მისი გამოყენებისას საჭიროა სიფრთხილე, ნაყოფის ძვლოვან სისტემაზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო.[64]

ბისფოსფონატების ალენდრონის მჟავა და რიზედრონატი ეფექტურად ამცირებს ძვლის მოტეხილობას კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში.[159] [ ] [მტკიცებულების დონე A]რით განასხვავდება ბისფოსფონატების ზემოქმედება პლაცებოსთან შედარებით, სტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტების გამოსავლებზე გაუმჯობესებაზე?

პირველადი პარამეტრები

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით მკურნალობა, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, ბისფოსფონატებით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას არ საჭიროებენ შემდგომ თერაპიას.[64] თუმცა ბისფოსფონატებით საწყისი თერაპიიდან 12 თვის და მეტი ხნის შემდეგ განვითარებული ახალი მოტეხილობისას, შემდგომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს დენოსუმაბს, PTH ანალოგს ან რომოსოზუმაბს.

დენოსუმაბით შემდგომი თერაპიის ჩატარებისას, პაციენტებს ესჭიროებათ დამატებითი თერაპია ბისფოსფონატებით, დენოსუმაბის ბოლო დოზიდან 6-7 თვის შემდეგ, ძვლოვანი მასის სწრაფი დაკარგვის და ვერტებრული ახალი კომპრესიული მოტეხილობების განვითარების პრევენციისთვის.[64]

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-3 რიგის – რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

Back

მე-3 რიგის –

რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებისთვის რალოქსიფენის ან რომოსოზუმაბის ეფექტიანობის თაობაზე მტკიცებულების არარსებობის მიუხედავად, ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) პირობითად, რეკომენდაციას უწევს რალოქსიფენით ან რომოსოზუმაბით მკურნალობას 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდლებში, მოტეხილობის მაღალი რისკით, მათ შორის, მათთვის, ვინც იღებს მაღალი დოზით კორტიკოსტეროიდს (პრედნიზოლონის საწყისი დოზა ≥30 მგ/დღეში ან პრედნიზოლონის კუმულაციური დოზა ≥5 გ 1 წელიწადში) მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი არატოლერანტულები არიან ყველა სხვა მკურნალობის მიმართ.[64][163][164]

პირველადი პარამეტრები

რალოქსიფენი: 60 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

რომოსოზუმაბი: 210 მგ კანქვეშ, თვეში ერთხელ 12 თვის განმავლობაში

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა რალოქსიფენით, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, რალოქსიფენით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას არ საჭიროებენ შემდგომ თერაპიას.[64] თუ მოტეხილობა განვითარდა პაციენტის რალოქსიფენით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, საჭიროა შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით.

პაციენტებს, რომლებიც შემდგომი თერაპიისთვის მკურნალობდნენ დენოსუმაბით, ესჭიროებათ დამატებითი თერაპია ბისფოსფონატებით, დენოსუმაბის ბოლო დოზიდან 6-7 თვის შემდეგ, ძვლოვანი მასის სწრაფი დაკარგვის და ვერტებრული ახალი კომპრესიული მოტეხილობების განვითარების პრევენციისთვის.

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

1-ლი რიგის – PTH ანალოგი

Back

1-ლი რიგის –

PTH ანალოგი

PTH ანალოგი რეკომენდებულია მოტეხილობის მაღალი რისკის მქონე 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდილების მკურნალობისთვის, მათ შორის პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ძალიან მაღალი დოზით კორტიკოსტეროიდებს (პრედნიზოლონის საწყისი დოზა ≥30 მგ/დღეში ან პრედნიზოლონის კუმულაციური დოზა ≥5 გ 1 წელიწადში).[64]

ტერიპარატიდით მკურნალობამ, დენოსუმაბთან შედარებით, აჩვენა ხერხემლის წელის ნაწილის ძვლოვანი სიმკვრივის გაზრდა და ვერტებრული მოტეხილობის რისკის შემცირება ბისფოსფონატებთან შედარებით, პაციენტებში, კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზით.[160] პრეკლინიკური და ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები მიანიშნებს, რომ აბალოპარატიდმა შესაძლოა შეამსუბუქოს ან თავიდან აგვაცილოს გლოუკოკორტიკოიდებთან დაკავშირებული ძვლოვანი მასის დაკარგვა და გააუმჯობესოს მოტეხილობების შეხორცება.[161]

კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მკურნალობისთვის აბალოპარატიდის შეფასების თაობაზე მონაცემები კლინიკური კვლევებიდან არ არის ხელმისაწვდომი.

პირველადი პარამეტრები

ტერიპარატიდი: 20 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

ან

აბალოპარატიდი: 80 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტებმა, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა PTH ანალოგით, უნდა მიიღონ შემდგომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით, თუ მათ აღენიშნებათ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი და შეწყვიტეს PTH ანალოგითა და კორტიკოსტეროიდებით თერაპია.[64] თუ ახალი მოტეხილობა განვითარდა პაციენტების PTH ანალოგით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, შემდომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან დენოსუმაბს.[64]

დენოსუმაბით თანმიმდევრული თერაპიის ჩატარებისას, პაციენტებს ესჭიროებათ დამატებითი თერაპია ბისფოსფონატებით, დენოსუმაბის ბოლო დოზიდან 6-7 თვის შემდეგ, ძვლოვანი მასის სწრაფი დაკარგვის და ვერტებრული ახალი კომპრესიული მოტეხილობების განვითარების პრევენციისთვის.[64]

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-2 რიგის – დენოსუმაბი ან ბისფოსფონატი

Back

მე-2 რიგის –

დენოსუმაბი ან ბისფოსფონატი

ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) რეკომენდაციას უწევს დენოსუმაბით ან ბისფოსფონატით მკურნალობას 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდილებში, მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკით, როცა რეკომენდებული არ არის PTH ანალოგის გამოყენება.[64]

რეპროდუქციული ასაკის ქალებში დენოსუმაბი და ბისფოსფონატები სიფრთხილით უნდა იყოს გამოყენებული ნაყოფზე პოტენციური არასასურველი ეფექტების გამო, ხოლო ბოლო დოზის მიღებიდან 5 თვემდე პერიოდში საჭიროა ორსულობისგან თავიდან არიდება.[64]

ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ დააფიქსირა, რომ კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებში დენოსუმაბი, ბიფოსფონატებით თერაპიასთან შედარებით, მნიშვნელოვნად ზრდის ხერხემლის წელის მალების მინერალურ სიმკვრივეს 6 თვეში და ხერხემლის წელის მალების და ბარძაყის ძვლის ყელის BMD-ს -12 თვეში.[162]

პირველადი პარამეტრები

დენოზუმაბი: 60 მგ კანქვეშ ყოველ 6 თვეში ერთხელ

ან

ნატრიუმის რეზიდრონატი: 5 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

ზოლედრონის მჟავა: 5 მგ ინტრავენურად წელიწადში ერთხელ

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

მოტეხილობების დაბალიდან ზომიერამდე რისკის მქონე პაციენტებმა, რომლებმაც მიიღეს დენოსუმაბით თერაპია, დენოსუმაბით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას უნდა ჩაიტარონ 1-2 წლიანი ხანგრძლივობის შემდგომი თერაპია ბისფოსფონატებით. პაციენტების 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში დენოსუმაბით მკურნალობისას ახალი მოტეხილობის განვითარების შემთხვევაში, შემდომი თერაპია შესაძლოა მოიცავდეს პერორალურ ან ინტრავენურ ბისფოსფონატებს, ან რომოსოზუმაბს.[64]

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით მკურნალობა, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, ბისფოსფონატებით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას არ საჭიროებენ შემდგომ თერაპიას.[64] თუმცა ბისფოსფონატებით საწყისი თერაპიიდან 12 თვის და მეტი ხნის შემდეგ განვითარებული ახალი მოტეხილობისას, შემდგომი თერაპია შეიძლება მოიცავდეს დენოსუმაბს, პარათიროიდული ჰორმონის (PTH) ანალოგს ან რომოსოზუმაბს.

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

მე-3 რიგის – რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

Back

მე-3 რიგის –

რალოქსიფენი ან რომოსოზუმაბი

კორტიკოსტეროიდებით გამოწვეული ოსტეოპოროზის მქონე პაციენტებისთვის რალოქსიფენის ან რომოსოზუმაბის ეფექტიანობის თაობაზე მტკიცებულების არარსებობის მიუხედავად, ამერიკის რევმატოლოგთა კოლეჯი (ACR) პირობითად, რეკომენდაციას უწევს რალოქსიფენით ან რომოსოზუმაბით მკურნალობას 40 წლის და მასზე უფროსი ასაკის მოზრდლებში, მოტეხილობის ძალიან მაღალი რისკით, მათ შორის, მათთვის, ვინც იღებს მაღალი დოზით კორტიკოსტეროიდს (პრედნიზოლონის საწყისი დოზა ≥30 მგ/დღეში ან პრედნიზოლონის კუმულაციური დოზა ≥5 გ 1 წელიწადში) მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი არატოლერანტულები არიან ყველა სხვა მკურნალობის მიმართ.[64][163][164]

პირველადი პარამეტრები

რალოქსიფენი: 60 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ

ან

რომოსოზუმაბი: 210 მგ კანქვეშ, თვეში ერთხელ 12 თვის განმავლობაში

პლიუს – კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

Back

პლიუს –

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პაციენტის ამტანობა განსაზღვრავს მისაღები კალციუმის ფორმულას.

კალციუმის დანამატების არასასურველი ეფექტები ძირითადად, გასტროინტესტინურია და მოიცავს საშუალოდან მძიმემდე ფორმის ყაბზობის, მუცლის შებერვის და მეტეორიზმის გაზრდილ შემთხვევებს.[27] შესაძლოა შეგხვდეს ნეფროლითიაზი.[27]

პირველადი პარამეტრები

ერგოკაცლიფეროლი: 700-800 ერთეული დღეში ერთხელ

და

მეტი

განიხილე – საფეხურებრივი თერაპია

Back

განიხილე –

საფეხურებრივი თერაპია

პაციენტები, რომელთაც ჩაიტარეს მკურნალობა რალოქსიფენით, აქვთ მოტეხილობის დაბალიდან ზომიერამდე რისკი, რალოქსიფენით და კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობის შეწყვეტისას არ საჭიროებენ შემდგომ თერაპიას.[64] თუ მოტეხილობა განვითარდა პაციენტის რალოქსიფენით 12 თვის და მეტი ხნის განმავლობაში მკურნალობისას, საჭიროა შემდომი თერაპია პერორალური ან ინტრავენური ბისფოსფონატებით.

განიხილე – ვარჯიში

Back

განიხილე –

ვარჯიში

აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას

ოსტეოპოროზი

მკურნალობის ალგორითმი

არა-გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული: ქალები

ბისფოსფონატი

პირველადი პარამეტრები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

დენოზუმაბი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

პარათიროიდული ჰორმონის რეცეპტორის აგონისტი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

ესტროგენის რეცეპტორის სელექტიური მოდულატორები

პირველადი პარამეტრები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

ჰორმონ-ჩანაცვლებითი თერაპია (HRT)

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

ინტრანაზალური კალციტონინი

პირველადი პარამეტრები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

კონიუგირებული ესტროგენები/ბაზედოქსიფენი

პირველადი პარამეტრები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

რომოსოზუმაბი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

არა-გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული

ბისფოსფონატი

პირველადი პარამეტრები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ტესტოსტერონი

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

ტერიპარატიდი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

დენოზუმაბი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

რომოსოზუმაბი

პირველადი პარამეტრები

საფეხურებრივი თერაპია

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

გლუკოკორტიკოიდებით ინდუცირებული

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება

პირველადი პარამეტრები

ვარჯიში

ბისფოსფონატები, ან დენოსუმაბი, ან PHT ანალოგები

პირველადი პარამეტრები

მეორეული ვარიანტები

მესამე ვარიანტები

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება