ანამნეზი და გასინჯვა

ძირითადი დიაგნოსტიკური ფაქტორები

ხშირი

რისკ-ფაქტორების არსებობა

საკვანძო რისკ ფაქტორები მოიცავენ შეცვლილ მენტალურ სტატუსს, ყლაპვის დისფუნქციას, კუჭ-ნაწლავის დაავადებებს, ინტუბაციას ან ტრაქეოსტომული მილის არსებობას, ხანდაზმულ ასაკს, საკვები მილების არსებობას, აგრეთვე ჰორიზონტალურ პოზიციას.

ხველა

არა-სპეციფიური სიმპტომი. შესაძლოა გასტანოს ასპირაციის ეპიზოდის მომდევნო 1 კვირის, ან მეტი დროის განმავლობაში.

ქოშინი

არა-სპეციფიური სიმპტომი. შესაძლოა გასტანოს ასპირაციის ეპიზოდის მომდევნო 1 კვირის, ან მეტი დროის განმავლობაში.

სხვა დიაგნოსტიკური ფაქტორები

ხშირი

ცხელება

არა-სპეციფიური სიმპტომი. უნდა ზრდიდეს ეჭვს ასპირაციული პნევმონიის არსებობაზე.

გულმკერდი პლევრიტული ტკივილიგულმკერდის პლევრიტული ტკივილი

არა-სპეციფიური სიმპტომი. შესაძლოა გასტანოს ასპირაციის ეპიზოდის მომდევნო 1 კვირის, ან მეტი დროის განმავლობაში.

ტაქიპნოე

არა-სპეციფიური სიმპტომი. უნდა ზრდიდეს ეჭვს ასპირაციული პნევმონიის არსებობაზე.

ავსუნიანი სუნთქვა

ასოცირებულია ანაერობული ბაქტერიების არსებობასთან. ასპირაციული პნევმონიის მქონე პაციენტებს ახასიათებს ძალიან ვარიაბელური მიგნებები.

კრეპიტაციები

ასპირაციული პნევმონიის მქონე პაციენტებს ახასიათებს ძალიან ვარიაბელური მიგნებები.

ქაფიანი ან ჩირქოვანი ნახველი

არა-სპეციფიური სიმპტომი. უნდა ზრდიდეს ეჭვს ასპირაციული პნევმონიის არსებობაზე.

იშვიათი

ანამნეზში პირღებინების არსებობა

განსაკუთრებით მნიშვნელობას იძენს კლინიკური ანამნეზი, რადგან პაციენტების უმრავლესობას ასპირაციის თვითმხილველი არ გააჩნია.

რისკფაქტორები

ძლიერი

შეცვლილი მენტალური სტატუსი

ცნობიერების დონის დაქვეითებას შესაძლოა მოჰყვეს ხველის რეფლექსის დათრგუნვა და ხორხსარქველის არაადექვატური ფუნქციონირება. ცნობიერების დონის ცვლილება შესაძლოა უკავშირდებოდეს ალკოჰოლის, ნარკოტიკების, ან საანესთეზიო საშუალებების გავლენას.[4][12][13][18]

ყლაპვის დისფუნქცია

თან სდევს ნევროლოგიურ დაავადებებს, კერძოდ ინსულტს. ინსულტის მქონე პაციენტების 40%-დან 70%-მდე აღენიშნება ყლაპვის დისფუნქცია და ბევრ მათგანს შესაძლოა განუვითარდეს ჩუმი ასპირაცია.[4][8][12][18]

კუჭ-ნაწლავთა დაავადება

ქირურგიული ჩარევა კუჭ-ნაწლავთა ზედა ტრაქტზე და საყლაპავის ანომალიები აგრეთვე წარმოადგენენ ასპირაციის წინაპირობას.[12][13] გასტროეზოფაგური რეფლუქსური დაავადება, საყლაპავის თიაქარი, კუჭ-ნაწლავთა მოტორიკის სხვა დარღვევები და მდგომარეობები, რომლებიც აფერხებენ კუჭის დაცლას (სიმსუქნე და ორსულობა), ასევე ზრდიან რეგურგიტაციის და პულმონალური ასპირაციის რისკს.[19]

საინტუბაციო ან ტრაქეოსტომული მილი

ოროფარინგეალური ბაქტერიების ასპირაცია შეიძლება მოხდეს ენდოტრაქეული მილის გარშემო, თუმცა ამას ჩვეულებრივ ვენტილატორთან დაკავშირებულ პნევმონიას უწოდებენ და არა ასპირაციულ პნევმონიას.[20] ასპირაციის რისკი შესაძლებელია იყოს განსაკუთრებით მაღალი უშუალოდ მილის ამოღებისთანავე.[8]

უფროსი ასაკი

შესაძლოა უკავშირდებოდეს პირის არასრულფასოვან ჰიგიენას და ყლაპვის დისფუნქციას.[4][12][13][18]

საკვები მილი

ნაზოგასტრალური და პერკუტანეური საკვები მილების გამოყენებისას ასპირაციული პნევმონიის განვითარების სიხშირე იდენტურია. შესაძლოა უკავშირდებოდეს საყლაპავის ქვედა სფინქტერის ფუნქციის დარღვევას.[8][12][13] გასტროსტომიულ ან იეიუნოსტომიურ მილები ყლაპვის ფუნქციაზე გავლენას არ ახდენენ. ასპირაციის პრევენციის მიზნით გასტროსტომიული მილები გამოსადეგია, თუმცა ისინი ვერ წყვეტენ ორალური სეკრეციის ასპირაციის პრობლემას.

ჰორიზონტალური პოზიცია

შესაძლებელია ასპირაციის წინაპირობას წარმოადგენდეს. შესაძლოა უპირატესი აღმოჩნდეს ნახევრად-მწოლიარე პოზიცია.[22][23]

სუსტი

თავის და კისრის ონკოლოგიური დაავადებების ქემორადიაციული თერაპია

ასპირაციის განვითარება ხშირად სდევს დასხივებას. მომდევნო პნევმონიის განვითარების რისკ ფაქტორებს წარმოადგენენ ტრაქეობრონქული ასპირაცია და მწეველობის ანამნეზი.[17]

პირის არასრულფასოვანი ჰიგიენა

განაპირობებს ოროფარინგეალურ კოლონიზაციას რესპირატორული პათოგენებით.[8][21]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას