მწვავე მეზენტერიული იშემია
დიაგნოსტიკაში, პათოფიზიოლოგიისა და მკურნალობაში მიღწეული წარმატებების მიუხედავად, მეზენტერული იშემიის მქონე პაციენტების გამოსავალის პპოგნოზი რჩება არასაიმედო.[30]Tamme K, Reintam Blaser A, Laisaar KT, et al. Incidence and outcomes of acute mesenteric ischaemia: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2022 Oct 25;12(10):e062846.
https://bmjopen.bmj.com/content/12/10/e062846.long
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36283747?tool=bestpractice.com
[37]Miller AS, Boyce K, Box B, et al. The Association of Coloproctology of Great Britain and Ireland consensus guidelines in emergency colorectal surgery. Colorectal Dis. 2021 Feb;23(2):476-547.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9291558
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33470518?tool=bestpractice.com
შემთხვევათა ფართომასშტაბიან კვლევებით მწვავე მეზენტერული იშემია იწვევს სიკვდილობას დაახლოებით 50%-დან 60%-მდე.[17]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: radiologic management of mesenteric ischemia. 2022 [internet publication].
https://acsearch.acr.org/docs/69501/Narrative
[90]Klempnauer J, Grothues F, Bektas H, et al. Long-term results after surgery for acute mesenteric ischemia. Surgery. 1997 Mar;121(3):239-43.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9068664?tool=bestpractice.com
[91]Schoots IG, Koffeman GI, Legemate DA, et al. Systematic review of survival after acute mesenteric ischaemia according to disease aetiology. Br J Surg. 2004 Jan;91(1):17-27.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14716789?tool=bestpractice.com
[30]Tamme K, Reintam Blaser A, Laisaar KT, et al. Incidence and outcomes of acute mesenteric ischaemia: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2022 Oct 25;12(10):e062846.
https://bmjopen.bmj.com/content/12/10/e062846.long
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36283747?tool=bestpractice.com
სიკვდილობის შეფასებების შეჯამება ადასტურებს სიკვდილობის მაღალ მაჩვენებელს. ობსერვაციული კვლევებისა და შემთხვევათა სერიის ერთი მეტაანალიზი ბოლო 20 წლის განმავლობაში აჩვენებს შედარებით სიკვდილობის სტატიკური მაჩვენებელს 40% ღია ქირურგიისთვის, 26% ენდოვასკულარული ქირურგიისთვის და 32% ღია რეტროგრადული მეზენტერული სტენტირებისთვის.[92]Hou L, Wang T, Wang J, et al. Outcomes of different acute mesenteric ischemia therapies in the last 20 years: a meta-analysis and systematic review. Vascular. 2022 Aug;30(4):669-80.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34154466?tool=bestpractice.com
სიკვდილობა დაკავშირებულია იშემიის მექანიზმთან; არტერიული მეზენტერული ინფარქტი და არაოკლუზიური მეზენტერული იშემია სამჯერ უფრო ხშირად იწვევს სიკვდილს, ვიდრე ვენური ინფარქტი.[37]Miller AS, Boyce K, Box B, et al. The Association of Coloproctology of Great Britain and Ireland consensus guidelines in emergency colorectal surgery. Colorectal Dis. 2021 Feb;23(2):476-547.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9291558
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33470518?tool=bestpractice.com
ცუდი გამოსავალის პრედიქტორია ხანდაზმული ასაკი, თირკმელების ქრონიკული დაავადება, დიაბეტი, მსხვილი ნაწლავის დაზიანება, ორგანოთა ჰიპოპერფუზია (მაგ., კრეატინინის და/ან ლაქტატის მომატება) და დაგვიანებული ოპერაცია.[93]Sumbal R, Ali Baig MM, Sumbal A. Predictors of mortality in acute mesenteric ischemia: a systematic review and meta-Analysis. J Surg Res. 2022 Jul;275:72-86.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35220147?tool=bestpractice.com
არაოკლუზიური მეზენტერული იშემია იწვევს 70%-დან 80%-მდე სიკვდილობას.[17]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: radiologic management of mesenteric ischemia. 2022 [internet publication].
https://acsearch.acr.org/docs/69501/Narrative
[91]Schoots IG, Koffeman GI, Legemate DA, et al. Systematic review of survival after acute mesenteric ischaemia according to disease aetiology. Br J Surg. 2004 Jan;91(1):17-27.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14716789?tool=bestpractice.com
[94]Park WM, Gloviczki P, Cherry KJ Jr., et al. Contemporary management of acute mesenteric ischemia: factors associated with survival. J Vasc Surg. 2002 Mar;35(3):445-52.
https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(02)04963-7/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11877691?tool=bestpractice.com
ნაწლავის ინფარქტის განვითარებამდე სწორი დიაგნოზის დადგენა აუცილებელია მწვავე მეზენტერული იშემიის მქონე პაციენტების გადასარჩენად.ამას ადასტურებს რამდენიმე რეტროსპექტული კვლევა, რომელმაც აჩვენა, რომ დიაგნოზის დადგენა ექიმთან მიმართვისას 24 საათის განმავლობაში ან ნაწლავის ინფარქტის დაწყებამდე გადარჩენის მეტ შესაძლებლობას იძლევა. ზედა მეზენტერულ არტერიაში ემბოლიის მქონე 21 პაციენტის შესახებ ანგარიშის თანახმად, ნაწლავის სიცოცხლისუნარიანობის შენარჩუნება მოხერხდა იმ პაციენტთა 100%-ში, რომელთა სიმპტომების ხანგრძლივობა იყო <12 საათზე , 56%-ში 12-24 საათის შემთხვევაში და მხოლოდ პაციენტთა 18%-ში, თუ სიმპტომების ხანგრძლივობა დიაგნოზის დადგენამდე აღემატებოდა 24 საათს.[95]Lobo Martínez E, Meroño Carvajosa E, Sacco O, et al. Embolectomy in mesenteric ischemia [in Spanish]. Rev Esp Enferm Dig. 1993 May;83(5):351-4.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8318278?tool=bestpractice.com
ქრონიკული მეზენტერიული იშემია
ქრონიკული მეზენტერული იშემიის მქონე პაციენტებისთვის 30-დღიანი სიკვდილობის მაჩვენებელი შედარებით მსგავსია, მიუხედავად იმისა, მკურნალობენ ენდოვასკულარულად თუ ქირურგიულად.[17]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: radiologic management of mesenteric ischemia. 2022 [internet publication].
https://acsearch.acr.org/docs/69501/Narrative
[50]Alahdab F, Arwani R, Pasha AK, et al. A systematic review and meta-analysis of endovascular versus open surgical revascularization for chronic mesenteric ischemia. J Vasc Surg. 2018 May;67(5):1598-605.
https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(18)30156-3/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29571626?tool=bestpractice.com
[96]Oderich GS, Bower TC, Sullivan TM, et al. Open versus endovascular revascularization for chronic mesenteric ischemia: risk-stratified outcomes. J Vasc Surg. 2009 Jun;49(6):1472-9.
https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(09)00238-9/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19497510?tool=bestpractice.com
[97]Wolk S, Kapalla M, Ludwig S, et al. Surgical and endovascular revascularization of chronic mesenteric ischemia. Langenbecks Arch Surg. 2022 Aug;407(5):2085-94.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9399053
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35182180?tool=bestpractice.com
თუმცა, სიკვდილობა 5 წლის შემდეგ უფრო დაბალია პაციენტებში, რომელთაც ჩაუტარდათ ღია ქირურგიული რევასკულარიზაცია, ვიდრე იმ პაციენტებში, რომლებსაც ჩაუტარდათ ენდოვასკულარულ რევასკულარიზაცია.[17]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: radiologic management of mesenteric ischemia. 2022 [internet publication].
https://acsearch.acr.org/docs/69501/Narrative
[96]Oderich GS, Bower TC, Sullivan TM, et al. Open versus endovascular revascularization for chronic mesenteric ischemia: risk-stratified outcomes. J Vasc Surg. 2009 Jun;49(6):1472-9.
https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(09)00238-9/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19497510?tool=bestpractice.com
სიკვდილობის მაჩვენებელი ქირურგიული რევასკულარიზაციის შემდეგ უფრო დაბალია (0-16%) და წარმატების მაჩვენებელი >90%-ზე; განმეორებითობის სიხშირე დაახლოებით <10%-ზე.[7]Brandt LJ, Feuerstadt P, Longstreth GF, et al. ACG clinical guideline: epidemiology, risk factors, patterns of presentation, diagnosis, and management of colon ischemia (CI). Am J Gastroenterol. 2015 Jan;110(1):18-44.
https://journals.lww.com/ajg/Fulltext/2015/01000/ACG_Clinical_Guideline__Epidemiology,_Risk.8.aspx
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25559486?tool=bestpractice.com
თუმცა, ენდოვასკულარული რევასკულარიზაცია არის სასურველი ვარიანტი ქრონიკული მეზენტერული იშემიის დროს, უფრო დაბალი პერიოპერაციული რისკების გამო, ქირურგიულ რევასკულარიზაციასთან შედარებით.[12]Björck M, Koelemay M, Acosta S, et al. Editor's choice - management of the diseases of mesenteric arteries and veins: clinical practice guidelines of the European Society of Vascular Surgery (ESVS). Eur J Vasc Endovasc Surg. 2017 Apr;53(4):460-510.
https://www.ejves.com/article/S1078-5884(17)30058-8/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28359440?tool=bestpractice.com
[17]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: radiologic management of mesenteric ischemia. 2022 [internet publication].
https://acsearch.acr.org/docs/69501/Narrative
[67]Lima FV, Kolte D, Kennedy KF, et al. Endovascular versus surgical revascularization for chronic mesenteric ischemia: insights from the national inpatient sample database. JACC Cardiovasc Interv. 2017 Dec 11;10(23):2440-7.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1936879817320253
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29217008?tool=bestpractice.com
მსხვილი ნაწლავის იშემია
მსხვილი ნაწლავის იშემიას ერთ-ერთი ყველაზე კარგი პროგნოზი აქვს ნაწლავური იშემიების ჯგუფში; თუმცა, 20%-ს უვითარდება ქრონიკული წყლულოვანი იშემიური კოლიტი.[25]Persky SE, Brandt LJ. Colon ischemia. In: Targan SR, Shanahan F, Karp LC, eds. Inflammatory bowel disease: from bench to bedside. Springer; 2005:799-810. ცუდი პროგნოზი დაკავშირებულია მამრობით სქესთან, მარჯვენამხრივ იშემიასთან და გამოვლენისას სწორი ნაწლავიდან სისხლდენის არ არსებობასთან.[34]Sun D, Wang C, Yang L, et al. The predictors of the severity of ischaemic colitis: a systematic review of 2823 patients from 22 studies. Colorectal Dis. 2016 Oct;18(10):949-58.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27206727?tool=bestpractice.com
[41]Xu Y, Xiong L, Li Y, et al. Diagnostic methods and drug therapies in patients with ischemic colitis. Int J Colorectal Dis. 2021 Jan;36(1):47-56.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7493065
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32936393?tool=bestpractice.com