ცელულიტი და წითელი ქარი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
მსუბუქი
პერორალური ანტიბიოტიკოთერაპია
მსუბუქ ინფექციას ახასიათებს ტიპიური ცელულიტი/წითელი ქარი ჩირქის გარეშე.
მსუბუქი ცელულიტის მქონე პაციენტთა უმეტესობის მართვა შესაძლებელია ამბულატორიული თერაპიით.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com ჰოსპიტალიზაცია მხოლოდ იმ შემთხვევაშია რეკომენდებული, თუ არსებობს ეჭვი უფრო ღრმა ან ნეკროზულ ინფქეციაზე, პაციენტებისთვის, რომლებიც ნაკლებად ექვემდებარებიან თერაპიას, ინფექციის მქონე მძიმე იმუნოკომპრომეტირებულ პაციენტებში, ან თუ ამბულატორიული მკურნალობა წარუმატებელია.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
ცელულიტის ან წითელი ქარის მკურნალობის დაწყებამდე, დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას გასცემს, განიხილოთ ინფექციის მონიშვნა ინფექციის გავრცელების არეალი ერთჯერადი ქირურგიული მარკერი კალმით პროგრესის მონიტორინგისთვის, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ სიწითლე შეიძლება იყოს ნაკლებად აშკარა ან მეტად იისფერი მუქ კანზე.[24]National Institute for Health and Care Excellence. Clinical knowledge summaries: cellulitis. Sept 2012 [internet publication]. http://cks.nice.org.uk/cellulitis-acute
არსებობს მცირე რაოდენობის მაღალი ხარისხის მტკიცებულება, რომელიც მიუთითებს ყველაზე შესაფერისი ანტიბიოტიკის არჩევანზე, მიღების გზაზე ან ხანგრძლივობაზე.[67]Brindle R, Williams OM, Barton E, et al. Assessment of Antibiotic Treatment of Cellulitis and Erysipelas: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Dermatol. 2019 Sep 1;155(9):1033-1040. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6563587 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31188407?tool=bestpractice.com აუცილებელია ანტიბიოტიკების ადგილობრივი პროტოკოლების გაცნობა, რათა დადგინდეს ყველაზე შესაფერისი არჩევანი, ადგილობრივი პათოგენების პრევალენტობისა და ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის სურათზე დაყრდნობით. ამერიკის ინფექციური დაავადებათა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ფენოქსიმეთილპენიცილინს, ცეფალოსპორინს (მაგ., ცეფალექსინი), დიკლოქსაცილინს ან კლინდამიცინს.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com წითელი ქარის მკურნალობა უნდა მიჰყვეს იგივე პრინციპებს, რაც მოიაზრება ცელულიტისთვის. პენიცილინზე მძიმე ფორმის ალერგიისას, რომლის დროსაც არის I ტიპის დაუყოვნებელი ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, ნაჩვენებია არა-ბეტალაქტამური ანტიბიოტიკი. მკურნალობა შეიძლება შემოიფარგლოს პათოგენზე მიმართული ანტიბიოტიკებით, მგრძნობელობის შედეგების შესაბამისად, როდესაც ისინი ხელმისაწვდომი გახდება.
ანტიბიოტიკოთერაპიის რეკომენდებული ხანგრძლივობა დამოკიდებულია ინფექციის სიმძიმეზე და ადგილზე. ამერიკის ინფექციური დაავადებების საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკოთერაპიას 5 დღის განმავლობაში გაურთულებელი ცელულიტის დროს. მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, თუ პაციენტის მდგომარეობა გაუმჯობესდა ამ დროის განმავლობაში.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com გადაუდებელი ქირურგიის მსოფლიო საზოგადოება (WSES) და ევროპის ქირურგიული ინფექციების საზოგადოება (SIS-E) რეკომენდაციას უწევენ 7-დან 14 დღემდე ანტიბიოტიკოთერაპიას მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის კანისა და რბილი ქსოვილების ინფექციებისთვის. ეს უნდა იყოს ინდივიდუალური, პაციენტის კლინიკური პასუხის მიხედვით.[62]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018;13:58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6295010 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი გვირჩევს, რომ არაჩირქოვანი ცელულიტის მქონე პაციენტებმა ანტიბიოტიკები მიიღონ 5-დან 6 დღემდე.[63]Lee RA, Centor RM, Humphrey LL, et al. Appropriate use of short-course antibiotics in common infections: best practice advice from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jun;174(6):822-7. https://www.acpjournals.org/doi/full/10.7326/M20-7355?rfr_dat=cr_pub++0pubmed&url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33819054?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენოქსიმეთილპენიცილინი: 250-500 მგ პერორალურად, დღეში ოთხჯერ
ან
ცეფალექსინი: 250-500 მგ პერორალურად, დღეში ოთხჯერ
ან
დიკლოქსაცილინი: 250 მგ პერორალურად, დღეში ოთხჯერ
ან
კლინდამიცინი: 300-450 მგ პერორალურად დღეში ოთხჯერ
დამხმარე მართვა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
დამხმარე მართვა მოიცავს ტკივილის შემსუბუქებას, დაზიანებული უბნის ამაღლებას და მაპროვოცირებელი ფაქტორების მკურნალობას (როგორიცაა შეშუპება ან კანის ფონური დაავადებები).[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
უნდა დაინიშნოს ადეკვატური ანალგეზია. პარაცეტამოლი ან არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატი (მაგ., იბუპროფენი), როგორც წესი, შესაფერისია.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
ან
იბუპროფენი: 200-400 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 2400 მგ-ს/დღეში
საშუალო
ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია
სეფსისზე უნდა იყოს ეჭვი, თუ პაციენტის მდგომარეობა მწვავედ გაუარესდა და არსებობს ინფექციის კლინიკური მტკიცებულება ან ეჭვი ინფექციაზე. უნდა დაიცვათ სეფსისის ადგილობრივი პროტოკოლები. დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი თემა "სეფსისი მოზრდილებში".
საშუალო სიმძიმის ინფექციას ახასიათებს ტიპური ცელულიტი/წითელი ქარი ინფექციის სისტემური ნიშნებით. ინფექციის სისტემური ნიშნებია ტემპერატურა >38°C (100.4°F), ტაქიკარდია (გულისცემის სიხშირე >90 დარტყმა წუთში), ტაქიპნოე (სუნთქვის სიხშირე >24 ჩასუნთქვა წუთში) ან სისხლის თეთრი უჯრედების არანორმალური რაოდენობა (>12000 ან <400 უჯრედი/მიკროლიტრი).[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
ნაჩვენებია ინტრავენური ანტიბიოტიკები. ინტრავენურად ანტიბიოტიკების დანიშნვა შესაძლებელია ამბულატორიულ პაციენტებში, თუ დაწესებულებები და შესაბამისი მედპერსონალი ხელმისაწვდომია. ჰოსპიტალიზაცია რეკომენდებულია, თუ არსებობს ეჭვი უფრო ღრმა ან ნეკროზულ ინფქეციაზე, პაციენტებისთვის, რომლებსაც ცუდად ემორჩილებიან თერაპიას, ინფექციის მქონე მძიმე იმუნოკომპრომეტირებულ პაციენტებში, ან თუ ამბულატორიული მკურნალობა წარუმატებელია.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
ცელულიტის ან წითელი ქარის მკურნალობის დაწყებამდე, დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას გასცემს, განიხილოთ ინფექციის მონიშვნა ინფექციის გავრცელების არეალი ერთჯერადი ქირურგიული მარკერი კალმით პროგრესის მონიტორინგისთვის, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ სიწითლე შეიძლება იყოს ნაკლებად აშკარა ან მეტად იისფერი მუქ კანზე.[24]National Institute for Health and Care Excellence. Clinical knowledge summaries: cellulitis. Sept 2012 [internet publication]. http://cks.nice.org.uk/cellulitis-acute
არსებობს მცირე რაოდენობის მაღალი ხარისხის მტკიცებულება, რომელიც მიუთითებს ყველაზე შესაფერისი ანტიბიოტიკის არჩევანზე, მიღების გზაზე ან ხანგრძლივობაზე.[67]Brindle R, Williams OM, Barton E, et al. Assessment of Antibiotic Treatment of Cellulitis and Erysipelas: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Dermatol. 2019 Sep 1;155(9):1033-1040. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6563587 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31188407?tool=bestpractice.com აუცილებელია ანტიბიოტიკების ადგილობრივი პროტოკოლების გაცნობა, რათა დადგინდეს ყველაზე შესაფერისი არჩევანი, ადგილობრივი პათოგენების პრევალენტობისა და ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის სურათზე დაყრდნობით. ამერიკის ინფექციური დაავადებათა საზოგადოება (IDSA) რეკომენდაციას უწევს ბენზილპენიცილინს, ცეფტრიაქსონს, ცეფაზოლინს ან კლინდამიცინს.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com წითელი ქარის მკურნალობა უნდა მიჰყვეს იგივე პრინციპებს, რაც მოიაზრება ცელულიტისთვის. პენიცილინზე მძიმე ფორმის ალერგიისას, რომლის დროსაც არის I ტიპის დაუყოვნებელი ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, ნაჩვენებია არა-ბეტალაქტამური ანტიბიოტიკი. მკურნალობა შეიძლება შემოიფარგლოს პათოგენზე მიმართული ანტიბიოტიკებით, მგრძნობელობის შედეგების შესაბამისად, როდესაც ისინი ხელმისაწვდომი გახდება.
ინტრავენური ანტიბიოტიკებიდან უნდა გადახვიდეთ პერორალურზე, როდესაც პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია (ანუ სისტემური მაჩვენებლები და თანმხლები დაავადებები სტაბილურია).[62]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018;13:58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6295010 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპიის რეკომენდებული ხანგრძლივობა დამოკიდებულია ინფექციის სიმძიმეზე და ადგილზე. ამერიკის ინფექციური დაავადებების საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკოთერაპიას 5 დღის განმავლობაში გაურთულებელი ცელულიტის დროს და გვირჩევს, რომ მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, თუ ინფექცია მძიმეა, ან თუ ის არ გაუმჯობესდა ამ დროის განმავლობაში.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com გადაუდებელი ქირურგიის მსოფლიო საზოგადოება (WSES) და ევროპის ქირურგიული ინფექციების საზოგადოება (SIS-E) რეკომენდაციას უწევენ 7-დან 14 დღემდე ანტიბიოტიკოთერაპიას მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის კანისა და რბილი ქსოვილების ინფექციებისთვის. ეს უნდა იყოს ინდივიდუალური, პაციენტის კლინიკური პასუხის მიხედვით.[62]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018;13:58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6295010 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი გვირჩევს, რომ არაჩირქოვანი ცელულიტის მქონე პაციენტებმა ანტიბიოტიკები მიიღონ 5-დან 6 დღემდე.[63]Lee RA, Centor RM, Humphrey LL, et al. Appropriate use of short-course antibiotics in common infections: best practice advice from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jun;174(6):822-7. https://www.acpjournals.org/doi/full/10.7326/M20-7355?rfr_dat=cr_pub++0pubmed&url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33819054?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნატრიუმ ბენზილპენიცილინი: 600-1200 მგ ინტრავენურად 6 საათში ერთხელ
ან
ცეფტრიაქსონი: 1-2გ ინტრავენურად, ყოველ 24 საათში
ან
ცეფაზოლინი: 1 გ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში
ან
კლინდამიცინი: 600-900 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში
მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის ანტიბიოტიკური დაფარვა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის დაფარვა შეიძლება გონივრული იყოს ცელულიტის დროს, რომელიც დაკავშირებულია პენეტრაციულ ტრავმასთან, განსაკუთრებით ნარკოტიკების მოხმარების შედეგად, ჩირქოვან დრენაჟთან ან მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის სხვა ადგილას ინფექციის თვალსაჩინოებასთან. ამ პირობებში მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის მკურნალობის ვარიანტები მოიცავს ინტრავენურ ვანკომიცინს, ლინზოლიდს ან დაპტომიცინს.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ვანკომიცინი: 15 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 12 სთ-ში ერთხელ
ან
ლინეზოლიდი: 600 მგ ინტრავენურად, 12 საათში ერთხელ
ან
დაპტომიცინი: 4 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 24 სთ-ში
დამხმარე მართვა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
დამხმარე მართვა მოიცავს ტკივილის შემსუბუქებას, დაზიანებული უბნის ამაღლებას და მაპროვოცირებელი ფაქტორების მკურნალობას (როგორიცაა შეშუპება ან კანის ფონური დაავადებები).[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
თრომბოპროფილაქტიკა უნდა განიხილებოდეს რისკის სტრატიფიკაციის საფუძველზე, ისევე როგორც საავადმყოფოში მოთავსებული ყველა პაციენტისთვის. საჭიროა ადგილობრივი პროტოკოლების გათვალისწინება.
უნდა დაინიშნოს ადეკვატური ანალგეზია. პარაცეტამოლი ან არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატი (მაგ., იბუპროფენი), როგორც წესი, შესაფერისია.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
ან
იბუპროფენი: 200-400 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 2400 მგ-ს/დღეში
მძიმე მიმდინარეობა
ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია
სეფსისზე უნდა იყოს ეჭვი, თუ პაციენტის მდგომარეობა მწვავედ გაუარესდა და არსებობს ინფექციის კლინიკური მტკიცებულება ან ეჭვი ინფექციაზე. უნდა დაიცვათ სეფსისის ადგილობრივი პროტოკოლები. დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი თემა "სეფსისი მოზრდილებში".
მძიმე ცელულიტის მქონე პაციენტებში იგულისხმებიან პირები, რომელთა მკურნალობა პერორალური ანტიბიოტიკებით აღმოჩნდა წარუმატებელი ან აღენიშნებათ ინფექციის სისტემური ნიშნები, ასევე იმუნოკომპრომისული პაციენტები, ან ისინი, ვისაც აღენიშნება უფრო ღრმა ინფექციის ნიშნები, როგორებიცაა ბულები, კანის აქერცვლა, ჰიპოტენზია ან ორგანოთა დისფუნქციის თვალსაჩინოება. ინფექციის სისტემური ნიშნებია ტემპერატურა >38°C (100.4°F), ტაქიკარდია (გულისცემის სიხშირე >90 დარტყმა წუთში), ტაქიპნოე (სუნთქვის სიხშირე >24 ჩასუნთქვა წუთში) ან სისხლის თეთრი უჯრედების არანორმალური რაოდენობა (>12000 ან <400 უჯრედი/მიკროლიტრი).[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
არსებობს მცირე რაოდენობის მაღალი ხარისხის მტკიცებულება, რომელიც მიუთითებს ყველაზე შესაფერისი ანტიბიოტიკის არჩევანზე, მიღების გზაზე ან ხანგრძლივობაზე.[67]Brindle R, Williams OM, Barton E, et al. Assessment of Antibiotic Treatment of Cellulitis and Erysipelas: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Dermatol. 2019 Sep 1;155(9):1033-1040. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6563587 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31188407?tool=bestpractice.com აუცილებელია ანტიბიოტიკების ადგილობრივი პროტოკოლების გაცნობა, რათა დადგინდეს ყველაზე შესაფერისი არჩევანი, ადგილობრივი პათოგენების პრევალენტობისა და ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის სურათზე დაყრდნობით. ამერიკის ინფექციური დაავადებათა საზოგადოება (IDSA) რეკომენდაციას უწევს ვანკომიცინს პლუს პიპერაცილინს/ტაზობაქტამს ან იმიპენემს/ცილასტატინს.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com წითელი ქარის მკურნალობა უნდა მიჰყვეს იგივე პრინციპებს, რაც მოიაზრება ცელულიტისთვის. პენიცილინზე მძიმე ფორმის ალერგიისას, რომლის დროსაც არის I ტიპის დაუყოვნებელი ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, ნაჩვენებია არა-ბეტალაქტამური ანტიბიოტიკი. მკურნალობა შეიძლება შემოიფარგლოს პათოგენზე მიმართული ანტიბიოტიკებით, მგრძნობელობის შედეგების შესაბამისად, როდესაც ისინი ხელმისაწვდომი გახდება.
ინტრავენური ანტიბიოტიკებიდან უნდა გადახვიდეთ პერორალურზე, როდესაც პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია (ანუ სისტემური მაჩვენებლები და თანმხლები დაავადებები სტაბილურია).[62]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018;13:58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6295010 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპიის რეკომენდებული ხანგრძლივობა დამოკიდებულია ინფექციის სიმძიმეზე და ადგილზე. ამერიკის ინფექციური დაავადებების საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკოთერაპიას 5 დღის განმავლობაში გაურთულებელი ცელულიტის დროს და გვირჩევს, რომ მკურნალობა უნდა გაგრძელდეს, თუ ინფექცია მძიმეა, ან თუ ის არ გაუმჯობესდა ამ დროის განმავლობაში.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com გადაუდებელი ქირურგიის მსოფლიო საზოგადოება (WSES) და ევროპის ქირურგიული ინფექციების საზოგადოება (SIS-E) რეკომენდაციას უწევენ 7-დან 14 დღემდე ანტიბიოტიკოთერაპიას მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის კანისა და რბილი ქსოვილების ინფექციებისთვის. ეს უნდა იყოს ინდივიდუალური, პაციენტის კლინიკური პასუხის მიხედვით.[62]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018;13:58. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6295010 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com ექიმთა ამერიკული კოლეჯი გვირჩევს, რომ არაჩირქოვანი ცელულიტის მქონე პაციენტებმა ანტიბიოტიკები მიიღონ 5-დან 6 დღემდე.[63]Lee RA, Centor RM, Humphrey LL, et al. Appropriate use of short-course antibiotics in common infections: best practice advice from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Jun;174(6):822-7. https://www.acpjournals.org/doi/full/10.7326/M20-7355?rfr_dat=cr_pub++0pubmed&url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33819054?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ვანკომიცინი: 15 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 12 სთ-ში ერთხელ
--და--
პიპერაცილინი/ტაზობაქტამი: 3.375 გ 6-8 საათში ერთხელ ინტრავენურად
მეტი პიპერაცილინი/ტაზობაქტამიდოზა შეიცავს 3 გ პიპერაცილინს პლიუს 0.375 გ ტაზობაქტამს.
იყოს
იმიპენემ/ცილასტატინი: 1 გ ინტრავენურად ყოველ 6-8 საათში
მეტი იმიპენემ/ცილასტატინიდოზა მიეკუთვნება იმიპენემის კომპონენტს.
ქირურგიული ინსპექტირება და გასუფთავება/დამუშავება
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ნაჩვენებია სასწრაფო ქირურგიული ინსპექტირება და დამუშავება ნეკროზული პროცესის გამოსარიცხად.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ ჩვენი მოდული ნეკროზული ფასციიტის შესახებ.
დამხმარე მართვა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
დამხმარე მართვა მოიცავს ტკივილის შემსუბუქებას, დაზიანებული უბნის ამაღლებას და მაპროვოცირებელი ფაქტორების მკურნალობას (როგორიცაა შეშუპება ან კანის ფონური დაავადებები).[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
თრომბოპროფილაქტიკა უნდა განიხილებოდეს რისკის სტრატიფიკაციის საფუძველზე, ისევე როგორც საავადმყოფოში მოთავსებული ყველა პაციენტისთვის. საჭიროა ადგილობრივი პროტოკოლების გათვალისწინება.
რეკომენდებულია ბუშტუკების პროაქტიული ასპირაცია და/ან ამოღება ასეპტიკური ტექნიკის გამოყენებით.[37]Clinical Resource Efficiency Support Team (CREST). Guidelines on the management of cellulitis in adults. June 2005 [internet publication]. https://res.cloudinary.com/studio-republic/images/v1635621515/Guidelines_on_the_Management_of_Cellulitis_in_Adults_CREST2005/Guidelines_on_the_Management_of_Cellulitis_in_Adults_CREST2005.pdf?_i=AA ასპირატები უნდა გაიგზავნოს მიკრობიოლოგიურ ანალიზზე. ჭრილობის ექსუდატების მართვა უნდა მოხდეს კანის დაწყლულების შემთხვევაში. შემწოვი, მაგრამ არაწებოვანი სახვევების გამოყენება შესაძლებელია ჭრილობის მართვის ადგილობრივი პროტოკოლების მიხედვით.[37]Clinical Resource Efficiency Support Team (CREST). Guidelines on the management of cellulitis in adults. June 2005 [internet publication]. https://res.cloudinary.com/studio-republic/images/v1635621515/Guidelines_on_the_Management_of_Cellulitis_in_Adults_CREST2005/Guidelines_on_the_Management_of_Cellulitis_in_Adults_CREST2005.pdf?_i=AA
უნდა დაინიშნოს ადეკვატური ანალგეზია. პარაცეტამოლი ან არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატი (მაგ., იბუპროფენი), როგორც წესი, შესაფერისია.
პირველადი პარამეტრები
პარაცეტამოლი: 500-1000 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 4000 მგ-ს/დღეში
ან
იბუპროფენი: 200-400 მგ პერორალურად ყოველ 4-6 საათში ერთხელ საჭიროების მიხედვით, მაქსიმალური დოზა შეადგენს 2400 მგ-ს/დღეში
მკურნალობის წარუმატებლობა
თავიდან შეფასება და ანტიბიოტიკის შეცვლა
მახასითებლები, რომლებიც მიუთითებს არაეფექტურ მკურნალობაზე არის კლინიკური ნიშნების გაგრძელება ან გაუარესება, როგორიცაა ცხელება და დისკომფორტი, ან დაზიანებულ ადგილზე ერითემის გავრცელება.
საჭიროა რეზისტენტული პათოგენებით ინფიცირების განხილვა, ღრმა ქსოვილებში გავრცელების შემოწმება (მაგ., ნეკროზული ფასციიტი), აბსცესის დიაგნოსტიკა ან ალტერნატიული დიაგნოზის განხილვა, როგორიცაა ანთებითი რეაქცია იმუნიზაციაზე ან მწერების ნაკბენზე, სტაზით გამოწვეული დერმატიტი, პოდაგრა, ზედაპირული თრომბოფლებიტი, ეგზემა, ალერგიული დერმატიტი ან ღრმა ვენების თრომბოზი.[53]Falagas ME, Vergidis PI. Narrative review: diseases that masquerade as infectious cellulitis. Ann Intern Med. 2005 Jan 4;142(1):47-55. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15630108?tool=bestpractice.com [60]National Institute for Health and Care Excellence. Evidence review for pneumonia (hospital acquired): antimicrobial prescribing guideline. NICE guideline NG139 evidence review. September 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng139/evidence/evidence-review-pdf-6904909118 აღსანიშნავია, რომ ქრონიკული ლიმფედემის ან ვენური უკმარისობისას ცელულიტი ხშირად ნელა გვარდება.[27]Woo PC, Lum PN, Wong SS, et al. Cellulitis complicating lymphedema. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2000 Apr;19(4):294-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10834819?tool=bestpractice.com
ცელულიტის საერთო ეტიოლოგიის გათვალისწინებით, მოდიფიცირებული ანტიმიკრობული თერაპია, მეთიცილინრეზისტენტული ოქროსფერი სტაფილოკოკის აქტივობის უზრუნველყოფად არის რეკომენდირებული საწყისი საფეხური ცუდად მოპასუხე ცელულიტის მართვისას.
ხშირი რეციდივი
ანტიბიოტიკოპროფილაქტიკა
პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკები, როგორიცაა ფენოქსიმეთილპენიცილინი ან ერითრომიცინი 4-დან 52 კვირამდე უნდა იქნას გათვალისწინებული იმ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ცელულიტის 3-დან 4 ეპიზოდი წელიწადში, მიუხედავად მკურნალობისა და უნდა აკონტროლონ მაპროვოცირებელი ფაქტორები. ეს პროგრამა უნდა გაგრძელდეს მანამ, სანამ არ აღმოიფხვრება მაპროვოცირებელი ფაქტორები.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
აუცილებელია ანტიბიოტიკების ადგილობრივი პროტოკოლების გაცნობა, რათა დადგინდეს ყველაზე შესაფერისი არჩევანი, ადგილობრივი პათოგენების პრევალენტობისა და ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის სურათზე დაყრდნობით.
პირველადი პარამეტრები
ფენოქსიმეთილპენიცილინი: 250 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ან
ერითრომიცინი: 250 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ფონური მიზეზის მკურნალობა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მაპროვოცირებელი მდგომარეობები, როგორიცაა შეშუპება, სიმსუქნე, ეგზემა, ვენური უკმარისობა და ფეხის თითების ანომალიები უნდა იყოს იდენტიფიცირებული და ნამკურნალები.[14]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/2/e10.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com
ქირურგიული ჩარევა, ლიმფედემის გამოსწორების მიზნით, შეიძლება გახდეს ვარიანტი მორეციდივე დაავადების მქონე ზოგიერთ პაციენტში.[64]Sharkey AR, King SW, Ramsden AJ, et al. Do surgical interventions for limb lymphoedema reduce cellulitis attack frequency? Microsurgery. 2017 May;37(4):348-53. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27661464?tool=bestpractice.com
ქრონიკული ცელულიტი იშვიათია, ძირითადად ხდება იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში და შეზღუდულია უმტკივნეულო ორგანიზმებში. ცელულიტის ალტერნატიული დიაგნოზი მეტად სავარაუდოა.
კომპრესიულმა თერაპიამ შეიძლება ხელი შეუწყოს რეციდივის შემცირებას.[65]Webb E, Neeman T, Bowden FJ, et al. Compression Therapy to Prevent Recurrent Cellulitis of the Leg. N Engl J Med. 2020 Aug 13;383(7):630-639. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32786188?tool=bestpractice.com
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას