ვირუსული მენინგიტი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
შესაძლო ბაქტერიული მენინგიტი
ანტიბიოტიკთერაპია
თუ პაციენტი ძალიან ცუდად გრძნობს თავს და იმუნოკომპრომისულ მდგომარეობაშია, ან მანამდე იღებდა ანტიბიოტიკებს, გამართლებულია ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია, რადგანაც ანტიბიოტიკების მიღების დაყოვნება ასოცირებულია ცუდ გამოსავალთან.
ანტიბიოტიკები უნდა ფარავდეს B ჯგუფის streptococci, Listeria, და coliforms-ებს.
თუ ჩვილი ავად გახდომამდე საავადმყოფოს ინკუბატორში იწვა, Staphylococcus aureus-ის დაფარვა უნდა დაემატოს (ვანკომიცინი, თუ MRSA პრევალირებს; ფლუკლოქსაცილინი ან ნაფცილინი, თუ მეთიცილინ-სენსიტიურ S aureus-ზე გვაქვს ეჭვი).
ვირუსული მენინგიტის დიაგნოზის დადგენის შემდეგ შესაძლებელია ანტიბიოტიკოთერაპიის შეწყვეტა.
ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპიის შერჩევისას საჭიროა ადგილობრივი პროტოკოლებისა და გაიდლაინების გათვალისწინება.
ანტიბიოტიკთერაპია
თუ პაციენტი ძალიან ცუდად გრძნობს თავს და იმუნოკომპრომისულ მდგომარეობაშია, ან მანამდე იღებდა ანტიბიოტიკებს, გამართლებულია ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია, რადგანაც ანტიბიოტიკების მიღების დაყოვნება ასოცირებულია ცუდ გამოსავალთან.
ვირუსული მენინგიტის დიაგნოზის დადგენის შემდეგ შესაძლებელია ანტიბიოტიკოთერაპიის შეწყვეტა.
ანტიბიოტიკოთერაპიის შერჩევისას საჭიროა ადგილობრივი პროტოკოლებისა და გაიდლაინების გათვალისწინება.
დექსამეთაზონი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკოთერაპიამდე დექსამეტაზონის დამატებითმა თერაპიამ ვერ აჩვენა სიკვდილობის მნიშვნელოვანი კლება ბაქტერიული მენინგიტის დროს, დადგინდა, რომ მაღალშემოსავლიან ქვეყნებში იგი ამცირებდა სმენის დაკარგვისა და ნევროლოგიური ნარჩენი მოვლენების რისკს.[53]de Gans J, van der Beek D; European Dexamethasone in Adulthood Bacterial Meningitis Study Investigators. Dexamethasone in adults with bacterial meningitis. N Engl J Med. 2002 Nov 14;347(20):1549-56. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa021334 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12432041?tool=bestpractice.com [54]van de Beek D, de Gans J, McIntyre P, et al. Steroids in adults with acute bacterial meningitis: a systematic review. Lancet Infect Dis. 2004 Mar;4(3):139-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14998499?tool=bestpractice.com [55]Brouwer MC, McIntyre P, Prasad K, et al. Corticosteroids for acute bacterial meningitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 12;(9):CD004405. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6491272 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362566?tool=bestpractice.com
დექსამეტაზონით მკურნალობის შეწყვეტა შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, თუ ლუმბური პუნქცია გამორიცხავს მენინგიტს ან ეჭვია ვირუსულ მენინგიტზე.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com [53]de Gans J, van der Beek D; European Dexamethasone in Adulthood Bacterial Meningitis Study Investigators. Dexamethasone in adults with bacterial meningitis. N Engl J Med. 2002 Nov 14;347(20):1549-56. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa021334 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12432041?tool=bestpractice.com [54]van de Beek D, de Gans J, McIntyre P, et al. Steroids in adults with acute bacterial meningitis: a systematic review. Lancet Infect Dis. 2004 Mar;4(3):139-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14998499?tool=bestpractice.com [55]Brouwer MC, McIntyre P, Prasad K, et al. Corticosteroids for acute bacterial meningitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 12;(9):CD004405. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6491272 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362566?tool=bestpractice.com
როგორც წესი, ადიუვანტური დექსამეტაზონი რეკომენდირებულია ყველა ადრე კარგად და არა იმუნოსუპრესირებულ მოზრდილებში და 3 თვეზე მეტი ასაკის ბავშვებში.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com [56]Chaudhuri A, Martinez-Martin P, Kennedy PG, et al; EFNS Task Force. EFNS guideline on the management of community-acquired bacterial meningitis: report of an EFNS Task Force on acute bacterial meningitis in older children and adults. Eur J Neurol. 2008 Jul;15(7):649-59. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18582342?tool=bestpractice.com [57]National Institute for Health and Care Excellence. Meningitis (bacterial) and meningococcal disease: recognition, diagnosis and management. Mar 2024 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng240
პირველადი პარამეტრები
დექსამეთაზონი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 0.15 მგ/კგ ინტრავენურად, ყოველ 6 საათში 2-4 დღის განმავლობაში
ანტიბიოტიკთერაპია
თუ პაციენტი ძალიან ცუდად გრძნობს თავს და იმუნოკომპრომისულ მდგომარეობაშია, ან მანამდე იღებდა ანტიბიოტიკებს, გამართლებულია ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია, რადგანაც ანტიბიოტიკების მიღების დაყოვნება ასოცირებულია ცუდ გამოსავალთან.
ხანდაზმულებში დაქვეითებული იმუნიტეტის გამო რეკომენდებულია ვანკომიცინის, ცეფტრიაქსონისა და ამპიცილინის კომბინაცია.
ვირუსული მენინგიტის დიაგნოზის დადგენის შემდეგ შესაძლებელია ანტიბიოტიკოთერაპიის შეწყვეტა.
ანტიბიოტიკოთერაპიის შერჩევისას საჭიროა ადგილობრივი პროტოკოლებისა და გაიდლაინების გათვალისწინება.
დექსამეთაზონი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკოთერაპიამდე დექსამეტაზონის დამატებითმა თერაპიამ ვერ აჩვენა სიკვდილობის მნიშვნელოვანი კლება ბაქტერიული მენინგიტის დროს, დადგინდა, რომ მაღალშემოსავლიან ქვეყნებში იგი ამცირებდა სმენის დაკარგვისა და ნევროლოგიური ნარჩენი მოვლენების რისკს.[53]de Gans J, van der Beek D; European Dexamethasone in Adulthood Bacterial Meningitis Study Investigators. Dexamethasone in adults with bacterial meningitis. N Engl J Med. 2002 Nov 14;347(20):1549-56. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa021334 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12432041?tool=bestpractice.com [54]van de Beek D, de Gans J, McIntyre P, et al. Steroids in adults with acute bacterial meningitis: a systematic review. Lancet Infect Dis. 2004 Mar;4(3):139-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14998499?tool=bestpractice.com [55]Brouwer MC, McIntyre P, Prasad K, et al. Corticosteroids for acute bacterial meningitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 12;(9):CD004405. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6491272 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362566?tool=bestpractice.com
დექსამეტაზონით მკურნალობის შეწყვეტა შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, თუ ლუმბური პუნქცია გამორიცხავს მენინგიტს ან ეჭვია ვირუსულ მენინგიტზე.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com [53]de Gans J, van der Beek D; European Dexamethasone in Adulthood Bacterial Meningitis Study Investigators. Dexamethasone in adults with bacterial meningitis. N Engl J Med. 2002 Nov 14;347(20):1549-56. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa021334 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12432041?tool=bestpractice.com [54]van de Beek D, de Gans J, McIntyre P, et al. Steroids in adults with acute bacterial meningitis: a systematic review. Lancet Infect Dis. 2004 Mar;4(3):139-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14998499?tool=bestpractice.com [55]Brouwer MC, McIntyre P, Prasad K, et al. Corticosteroids for acute bacterial meningitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 12;(9):CD004405. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6491272 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362566?tool=bestpractice.com
როგორც წესი, ადიუვანტური დექსამეტაზონი რეკომენდირებულია ყველა ადრე კარგად და არა იმუნოსუპრესირებულ მოზრდილებში და 3 თვეზე მეტი ასაკის ბავშვებში.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com [56]Chaudhuri A, Martinez-Martin P, Kennedy PG, et al; EFNS Task Force. EFNS guideline on the management of community-acquired bacterial meningitis: report of an EFNS Task Force on acute bacterial meningitis in older children and adults. Eur J Neurol. 2008 Jul;15(7):649-59. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18582342?tool=bestpractice.com [57]National Institute for Health and Care Excellence. Meningitis (bacterial) and meningococcal disease: recognition, diagnosis and management. Mar 2024 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng240
პირველადი პარამეტრები
დექსამეთაზონი: 0.15 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში ერთხელ, 2-4 დღის განმავლობაში
დადასტურებული ვირუსული აგენტი, მარტივი ჰერპესვირუსის, ვარიცელა ზოსტერის ან ციტომეგალოვირუსის გარდა
დამხმარე მკურნალობა
მოიცავს ადეკვატურ ჰიდრატაციას, სიცხის დამწევ პრეპარატებს, ღებინების შემთხვევაში ღებინების საწინააღმდეგო მედიკამენტებს და ტკივილგამაყუჩებლებს თავის ტკივილის შესამსუბუქებლად.
დადასტურდა გამომწვევი აგენტი- მარტივი ჰერპესვირუსი ან ვარიცელა ზოსტერი
ანტივირუსული თერაპია + დამხმარე მოვლა
სხვადასხვა ანგარიშის მიხედვით, აციკლოვირი ამცირებს მარტივი ჰერპესვირუსული მენინგიტის სიმპტომების სიმძიმესა და ხანგრძლივობას.[58]Bergstrom T, Alestig K. Treatment of primary and recurrent herpes simplex virus type 2 induced meningitis with acyclovir. Scand J Infect Dis. 1990;22(2):239-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2162558?tool=bestpractice.com ეს ეფექტი არ გამოვლენილა პლაცებო კონტროლირებად პროსპექტულ კვლევებში.
ფოსკარნეტი შეიძლება გამოვიყენოთ მძიმე ინფექციების დროს, როცა მარტივი ჰერპესვირუსი რეზისტენტულია აციკლოვირის მიმართ.
მკურნალობის კურსი: 7-10 დღე.
პირველადი პარამეტრები
აციკლოვირი: ბავშვები და მოზრდილები: 10 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ; ახალშობილებს შეიძლება უფრო მაღალი დოზები დასჭირდეთ, გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან დოზის თაობაზე
ან
ვალაციკლოვირი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 1 გ პერორალურად ყოველ 8 საათში ერთხელ
მეორეული ვარიანტები
ფოსკარნეტი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 40 მგ/კგ ინტრავენურად, ყოველ 8 საათში ერთხელ
დადასტურდა გამომწვევი აგენტი- ციტომეგალოვირუსი
ანტივირუსული თერაპია + დამხმარე მოვლა
ციტომეგალოვირუსის შემთხვევაში, პირველი რიგის აგენტი განციკლოვირი ან ვალგანციკლოვირია.
მეორე რიგის აგენტია ფოსკარნეტი, ხოლო მესამე - ციდოფოვირი.
მკურნალობის კურსი: 7-10 დღე (გარდა ციდოფოვირისა)
პირველადი პარამეტრები
განვიკლოვირი: ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; მოზრდილები: 5 მგ/კგ ინტრავენურად, ყოველ 12 საათში ერთხელ
ან
ვალგანციკლოვირი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 900 მგ პერორალურად ყოველ 12 საათში ერთხელ
მეორეული ვარიანტები
ფოსკარნეტი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 60 მგ/კგ ინტრავენურად, ყოველ 8 საათში ერთხელ
მესამე ვარიანტები
ციდოფოვირი: ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილებში: 5 მგ/კგ ინტრავენურად კვირაში ერთხელ
განმეორებითი ვირუსული მენინგიტი
ანტივირუსული წამლების განხილვა
განმეორებითი კეთილთვისებიანი ლიმფოციტური მენინგიტი (ასევე ცნობილია, როგორც მოლარეტის მენინგიტი) იშვიათი მდგომარეობაა, რომელიც სავარაუდოდ ვირუსული ინფექციითაა განპირობებული.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com ყველაზე ხშირად ვლინდება მეორე ტიპის მარტივი ჰერპესვირუსი. გადაწყვეტილება მკურნალობის შესახებ ყოველთვის სპეციალისტმა უნდა მიიღოს. აციკლოვირი და ვალაციკლოვირი არ უნდა იყოს გამოყენებული, როგორც პროფილაქტიკური ღონისძიება.[3]McGill F, Heyderman RS, Michael BD, et al. The UK joint specialist societies guideline on the diagnosis and management of acute meningitis and meningococcal sepsis in immunocompetent adults. J Infect. 2016 Apr;72(4):405-38. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(16)00024-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26845731?tool=bestpractice.com ვალაციკლოვირით მეორეული პროფილაქტიკის რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის მიხედვით, რომელიც პირველადი ან განმეორებითი მეორე ტიპის ჰერპესვირუსული მენინგიტების შესწავლას ემსახურებოდა, არ გამოვლინდა ეფექტი განმეორებითობის რისკზე.[59]Aurelius E, Franzen-Röhl E, Glimåker M, et al. Long-term valacyclovir suppressive treatment after herpes simplex virus type 2 meningitis: a double-blind, randomized controlled trial. Clin Infect Dis. 2012 May;54(9):1304-13. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22460966?tool=bestpractice.com კვლევაში ასევე აღინიშნა, რომ ვალაციკლოვირის ჯგუფში, მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ, განმეორებითობის რისკი იმატებდა.[59]Aurelius E, Franzen-Röhl E, Glimåker M, et al. Long-term valacyclovir suppressive treatment after herpes simplex virus type 2 meningitis: a double-blind, randomized controlled trial. Clin Infect Dis. 2012 May;54(9):1304-13. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22460966?tool=bestpractice.com თუ სპეციალისტი დაიწყებს ანტივირუსულ მკურნალობას, ის უნდა შეწყდეს 1 წლის შემდეგ, რადგან მოლარეტის მენინგიტს ახასიათებს კუპირება,
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას