ფილგოტინიბი
ფილგოტინიბი, იანუს კინაზას (JAK) შერჩევითი ინჰიბიტორი, დამტკიცებულია ევროპის მედიკამენტების სააგენტოს (EMA) მიერ ზომიერადან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე მოზრდილების სამკურნალოდ, რომლებსაც ჰქონდათ არაადეკვატური პასუხი, არ ჰქონდათ პასუხი ან აუტანლობა ჰქონდათ რომელიმეს ტრადიციული ან ბიოლოგიური მედიკამენტით მკურნალობის მიმართ. დამტკიცება დაეფუძნა 2b/3 ფაზის კვლევის მონაცემებს, რომლითაც ფილგოტინიბი პლაცებოს შედარდა პაციენტებთან ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ით. ინდუცირების დროს მე-10 კვირაში, უფრო მეტმა პაციენტმა, რომელიც იღებდა ფილგოტინიბს, მიაღწია კლინიკურ რემისიას, პლაცებოს მიმღებებთან შედარებით. 58 კვირაში, ფილგოტინიბის ჯგუფში 37.2%-ს ჰქონდა კლინიკური რემისია პლაცებოს ჯგუფში 11.2%-თან შედარებით.[87]Feagan BG, Danese S, Loftus EV Jr, et al. Filgotinib as induction and maintenance therapy for ulcerative colitis (SELECTION): a phase 2b/3 double-blind, randomised, placebo-controlled trial. Lancet. 2021 Jun 19;397(10292):2372-84.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34090625?tool=bestpractice.com
გაერთიანებული სამეფოს ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი (NICE) რეკომენდაციას უწევს ფილგოტინიბს, როგორც არჩევანს ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე მოზრდილებისთვის.[88]National Institute for Health and Care Excellence (UK). Filgotinib for treating moderately to severely active ulcerative colitis. June 2022 [internet publication].
https://www.nice.org.uk/guidance/ta792
ინფორმაციისთვის უსაფრთხოების გამოწვევების შესახებ, რომლებიც JAK ინჰიბიტორებთან ასოცირდებიან იხ მართვის მიდგომა.
ოზანიმოდი
EMA-მ დაამტკიცა ოზანიმოდი ზომიერადან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე მოზრდილებში, რომლებსაც ჰქონდათ არაადეკვატური პასუხი, არ ჰქონდათ პასუხი, ან ჰქონდათ აუტანლობა ტრადიციული თერაპიის ან ბიოლოგიური აგენტის მიმართ. ეს მოჰყვა ოზანიმოდის დამტკიცებას ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე პაციენტებისთვის სურსათისა და წამლის სააგენტოს (FDA) მიერ აშშ-ში. ოზანიმოდი არის პირველი და ერთადერთი სფინგოზინის 1-ფოსფატის (S1P) რეცეპტორის მოდულატორი, რომელიც დამტკიცებულია ამ ჩვენებით. EMA და FDA დამტკიცება ეფუძნება რამდენიმე კვლევის მონაცემებს, რომელთაგანაც მეტად აღსანიშნავია: ერთი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის მესამე ფაზა, რომელიც აფასებს ოზანიმოდს, როგორც მაინდუცირებელ და შემანარჩუნებელ თერაპიას პლაცებოსთან შედარებით, ზრდასრულ პაციენტებში ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ით. ინდუცირების დროს მე-10 კვირაში (ოზანიმოდი n=429 vs. პლაცებო n=216), პაციენტების 18%-მა, რომლებიც იღებდნენ ოზანიმოდს, მიაღწია კლინიკურ რემისიას (პირველადი მონაცემით) პლაცებო ჯგუფში მყოფი პაციენტების 6%-თან შედარებით. შემანარჩუნებელი თერაპიის დროს 52 კვირაში (ოზანიმოდი n=230 vs. პლაცებო n=227), პაციენტების 37%-მა, რომლებიც იღებდნენ ოზანიმოდს, შეინარჩუნა კლინიკური რემისია პლაცებოს ჯგუფში პაციენტების 19%-თან შედარებით (კლინიკური რემისია განისაზღვრება როგორც: რექტალური სისხლდენის ქვექულა = 0, განავლის სიხშირის ქვექულა = 0 ან 1 (და საბაზისოდან განავლის სიხშირის ქვექულის შემცირება ≥ 1 ქულით), და ენდოსკოპიის ქვექულა = 0 ან 1 დაზიანების გარეშე). კვლევით მიღებულია ისეთი მეორადი მონაცემები, როგორიცაა კლინიკური პასუხი (განსაზღვრულია როგორც საწყისიდან 3-კომპონენტიანი მაიოს ქულის შემცირება ≥ 2 ქულით და ≥ 35%-ით და საბაზისოდან რექტალური სისხლდენის ქვექულის შემცირება ≥ 1 ქულით ან რექტალური სისხლდენის აბსოლუტური ქვექულა 0 ან 1) და ენდოსკოპიური გაუმჯობესება (განსაზღვრულია, როგორც მაიოს ენდოსკოპიის ქვექულა 0 ან 1) როგორც ინდუცირებისთვის, ასევე შენარჩუნებისთვის.[89]Abstracts. United European Gastroenterol J. 2020 Dec;8(10):1258-75.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7724535/
NICE რეკომენდაციას უწევს ოზანიმოდს, როგორც არჩევანს ზომიერიდან მძიმედ მიმდინარე აქტიური UC-ის მქონე მოზრდილებისთვის[90]National Institute for Health and Care Excellence. Ozanimod for treating moderately to severely active ulcerative colitis. Oct 2022 [internet publication].
ბიოსიმილარები(ბიოლოგიურად მსგავსი აგენტები)
რამდენიმე ბიოლოგიურმა თერაპიამ მიაღწია ან მალე მიაღწევს პატენტის ვადის გასვლის თარიღს. ბიოსემილარები ქიმიურად და ბიოლოგიურად წააგავს არსებულ ბიოლოგიურ აგენტებს. უფრო ხარჯთეფექტურია, ეფექტურობისა და უსაფრთხოების კუთხით მნიშვნელოვანი განსხვავებების გარეშე.[72]Razanskaite V, Bettey M, Downey L, et al. Biosimilar infliximab in inflammatory bowel disease: outcomes of a managed switching programme. J Crohns Colitis. 2017 Jun 1;11(6):690-6.
https://academic.oup.com/ecco-jcc/article/11/6/690/2909429
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28130330?tool=bestpractice.com
[91]Radin M, Sciascia S, Roccatello D, et al. Infliximab biosimilars in the treatment of inflammatory bowel diseases: a systematic review. BioDrugs. 2017 Feb;31(1):37-49.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28035633?tool=bestpractice.com
ლეიკოციტაფერეზი
ნაწლავის ანთებითი დაავადების (IBD), სახელდობრ, წყლულოვანი კოლიტის მკურნალობისთვის უკვე რამდენიმე წელია გამოიყენება შერჩევითი აფერეზი. დანერგილია იაპონისა და ევროპის ზოგიერთ ქვეყანაში. ტრადიციული ფარმაკოლოგიური მკურნალობებისგან განსხვავებით, სელექტიური აფერეზი, რომლის დროსაც ლეიკოციტების გარკვეული რაოდენობა მექანიკურად მოცილდება მიმოქცევიდან, შეიძლება დაკავშირებული იყოს ნაკლებ გვერდით ეფექტებთან.[92]Sandborn WJ. Preliminary data on the use of apheresis in inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2006 Jan;12(suppl 1):S15-21.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16378006?tool=bestpractice.com
[93]Habermalz B, Sauerland S. Clinical effectiveness of selective granulocyte, monocyte adsorptive apheresis with the Adacolumn device in ulcerative colitis. Dig Dis Sci. 2010 May;55(5):1421-8.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19517236?tool=bestpractice.com
მრავალი კვლევით გამოვლინდა, რომ სელექციურმა აფერეზმა ჩვეულებრივ ფარმაკოთერაპიასთან ერთად შეიძლება გააუმჯობესოს პასუხის და რემისიის სიხშირე, ხელი შეუწყოს კორტიკოსტეროიდების შემნახველ ეფექტს და შეინარჩუნოს წყლულოვანი კოლიტის კლინიკური რემისია.[92]Sandborn WJ. Preliminary data on the use of apheresis in inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2006 Jan;12(suppl 1):S15-21.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16378006?tool=bestpractice.com
[93]Habermalz B, Sauerland S. Clinical effectiveness of selective granulocyte, monocyte adsorptive apheresis with the Adacolumn device in ulcerative colitis. Dig Dis Sci. 2010 May;55(5):1421-8.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19517236?tool=bestpractice.com
[94]Zhu M, Xu X, Nie F, et al. The efficacy and safety of selective leukocytapheresis in the treatment of ulcerative colitis: a meta-analysis. Int J Colorectal Dis. 2011 Aug;26(8):999-1007.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21476027?tool=bestpractice.com
[95]Vecchi M, Vernia P, Riegler G, et al. Therapeutic landscape for ulcerative colitis: where is the Adacolumn(®) system and where should it be? Clin Exp Gastroenterol. 2013 Jan;6:1-7.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3541711
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23323022?tool=bestpractice.com
[96]Lai YM, Yao WY, He Y, et al. Adsorptive granulocyte and monocyte apheresis in the treatment of ulcerative colitis: the first multicenter study in China. Gut Liver. 2017 Mar 15;11(2):216-25.
http://www.gutnliver.org/journal/view.html?doi=10.5009/gnl15408
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27843131?tool=bestpractice.com
[97]Chen XL, Mao JW, Wang YD. Selective granulocyte and monocyte apheresis in inflammatory bowel disease: Its past, present and future. World J Gastrointest Pathophysiol. 2020 May 12;11(3):43-56.
https://www.wjgnet.com/2150-5330/full/v11/i3/43.htm
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32435521?tool=bestpractice.com
ეტროლიზუმაბი
ეტროლიზუმაბი არის ჰუმანიზებული მონოკლონური ანტისხეული ალფა 4 ბეტა 7 ინტეგრინისა და ალფა E ბეტა 7 ინტეგრინის საწინააღმდეგოდ. ერთი სისტემური მიმოხილვის თანახმად, ეტროლიზუმაბი შეიძლება იყოს ეფექტური ინდუქციური თერაპია ზოგიერთ პაციენტში, რომელთაც საშუალო-მძიმე წყლულოვანი კოლიტი აქვთ და არ პასუხობენ სტანდარტულ თერაპიაზე.[98]Rosenfeld G, Parker CE, MacDonald JK, et al. Etrolizumab for induction of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Dec 2;(12):CD011661.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011661.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26630451?tool=bestpractice.com
[ 
]
Is there randomized controlled trial evidence to support the use of etrolizumab for induction of remission in people with ulcerative colitis?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1250/fullსწორი პასუხის ჩვენება მიმდინარეობს ეტროლიზუმაბის მე-3 ფაზის კვლევები.[99]Sandborn WJ, Vermeire S, Tyrrell H, et al. Etrolizumab for the treatment of ulcerative colitis and Crohn's disease: an overview of the phase 3 clinical program. Adv Ther. 2020 Jul;37(7):3417-31.
https://link.springer.com/article/10.1007/s12325-020-01366-2
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32445184?tool=bestpractice.com
Trichuris suis
ნაწლავის ანთებითი დაავადება ხშირია ინდუსტრიულ ქვეყნებში და შედარებით იშვიათია განვითარებადი სამყაროს რეგიონებში. აღნიშნული აიხსნება ჰელმინთების პოტენციურად უფრო დიდი კოლონიზაციის მაჩვენებლით ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებში. არსებობს ჰიპოთეზა, რომ ჰელმინთებით ინფიცირებამ შეიძლება შეამციროს ნაწლავის ანთებითი დაავადების რისკი იმუნური რეაქციის შემცირების გზით. თუმცა, სამი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის მონაცემების მეტა-ანალიზის მიხედით, არგამოვლენილა მნიშვნელოვანი სარგებელი Trichuris suis -ით თერაპიის ფონზე წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში.[100]Huang X, Zeng LR, Chen FS, et al. Trichuris suis ova therapy in inflammatory bowel disease: a meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2018 Aug;97(34):e12087.
https://journals.lww.com/md-journal/Fulltext/2018/08240/Trichuris_suis_ova_therapy_in_inflammatory_bowel.119.aspx
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30142867?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკები
Cochrane-ის ერთმა მიმოხილვამ UC-ის მქონე პაციენტებთან კლინიკური რემისიის მისაღწევად სტანდარტულ თერაპიაზე ანტიბიოტიკების ან პლაცებოს დამატებამ განსხვავება არ გამოავლინა. თუმცა, არსებობს მტკიცებულება, რომ მე-12-ე თვეზე ანტიბიოტიკებით შესაძლოა უფრო მეტმა პაციენტმა მიაღწიოს კლინიკურ რემისიას ან ჰქონდეს UC სიმპტომების მხრივ გარკვეული გაუმჯობესება, პლაცებოსთან შედარებით. მიმოხილვამ დაადგინა, რომ სერიოზულ გვერდითი მოვლენების (ან გვერდითი მოვლენების გამო მედიკამენტის მოხსნის) თვალსაზრისით ანტიბიოტიკებსა და პლაცებოს შორის განსხვავება შეიძლება არ იყოს.[101]Gordon M, Sinopoulou V, Grafton-Clarke C, et al. Antibiotics for the induction and maintenance of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2022 May 18;(5):CD013743.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD013743.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35583095?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the effects of antibiotics for the induction and maintenance of remission in people with ulcerative colitis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.4078/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ბუდენოზიდი და პრედნიზოლონის ოყნები
ოყნების სახით ხელმისაწვდომია ბუდეზონიდი და პრედნიზოლონი და უფრო ნაკლები სისტემური გვერდითი ეფექტებით ხასიათდება, ვიდრე კორტიკოსტეროიდებით პერორული მკურნალობა. ბუდეზონიდის სწორი ნაწლავის ქაფი მსუბუქი-საშუალო წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში რემისიის მისაღწევად კარგად ასატანი და მეტად ეფექტურია, ვიდრე პლაცებო.[102]Sandborn WJ, Bosworth B, Zakko S, et al. Budesonide foam induces remission in patients with mild to moderate ulcerative proctitis and ulcerative proctosigmoiditis. Gastroenterology. 2015 Apr;148(4):740-50;e2.
https://www.gastrojournal.org/article/S0016-5085(15)00154-7/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25644096?tool=bestpractice.com
[103]Zeng J, Lv L, Mei ZC. Budesonide foam for mild to moderate distal ulcerative colitis: a systematic review and meta-analysis. J Gastroenterol Hepatol. 2017 Mar;32(3):558-66.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27699863?tool=bestpractice.com
პრობიოტიკები
თუმცა, რანდომიზებული კლინიკური კვლევების კოქრეინის სისტემურ მიმოხილვაში არაა ნაჩვენები რაიმე სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება წყლულოვანი კოლიტის რემისიის შენარჩუნებისთვის პრობიოტიკების და მესალაზინის ეფექტურობას შორის და ასევე პრობიოტიკებსა და პლაცებოს შორის.[104]Iheozor-Ejiofor Z, Kaur L, Gordon M, et al. Probiotics for maintenance of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Mar 4;(3):CD007443.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD007443.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32128794?tool=bestpractice.com
[ ]
For maintenance of remission in people with ulcerative colitis, how do probiotics compare with mesalazine (5‐ASA)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3048/fullსწორი პასუხის ჩვენება მსუბუქი - საშუალო სიმძიმის წყლულოვანი კოლიტის მქონე პაციენტებისთვის ტრადიციული თერაპია პრობიოტიკებთან კომბინაციაში, არ აუმჯობესებს რემისიის მაჩვენებლებს.[8]World Gastroenterology Organisation. Global guidelines: inflammatory bowel disease. Aug 2015 [internet publication].
http://www.worldgastroenterology.org/guidelines/global-guidelines/inflammatory-bowel-disease-ibd/inflammatory-bowel-disease-ibd-english
კვლევები, რომლებიც შეისწავლიან პრობიოტიკებს UC-სთვის, კვლევის დიზაინის და ცვლადი ბაქტერიული შემცველობის მქონე სხვადასხვა პრობიოტიკების გამოყენების თვალსაზრისით შეზღუდულია.[104]Iheozor-Ejiofor Z, Kaur L, Gordon M, et al. Probiotics for maintenance of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Mar 4;(3):CD007443.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD007443.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32128794?tool=bestpractice.com
[105]Do VT, Baird BG, Kockler DR, et al. Probiotics for maintaining remission of ulcerative colitis in adults. Ann Pharmacother. 2010 Mar;44(3):565-71.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20124461?tool=bestpractice.com
[106]Ma JC, Zhang XL. Efficacy of probiotic agents in maintaining remission of ulcerative colitis: a meta analysis. World Chin J Digestol. 2008;16(36):4123-7.[107]Kaur L, Gordon M, Baines PA, et al. Probiotics for induction of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Mar 4;(3):CD005573.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD005573.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32128795?tool=bestpractice.com
[108]Sang LX, Chang B, Zhang WL, et al. Remission induction and maintenance effect of probiotics on ulcerative colitis: a meta-analysis. World J Gastroenterol. 2010 Apr 21;16(15):1908-15.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20397271?tool=bestpractice.com
[ ]
Can adding probiotics to standard concomitant drug treatment improve outcomes over standard treatment alone in adults and children with ulcerative colitis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.3075/fullსწორი პასუხის ჩვენება პრობიოტიკები UC-ის რემისიის ინდუცირების ან შენარჩუნებისთვის რუტინულად რეკომენდირებული არ უნდა იყოს.
ბეკლომეტაზონი
აქტიური მუბუქი ან ზომიერი სიმძიმის წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულო პაციენტების ორმაგად ბრმა, რანდომიზებულ, პარალელურ ჯგუფურ კვლევაში პერორული გახანგრძლივებული გამოთავისუფლების ბეკლომეტაზონის დიპროპიონატი არ ჩამორჩებოდა პრედნიზოლონს დაავადების აქტივობის შემცირებით, მსგავსი უსაფრთხოების პროფილით.[109]Van Assche G, Manguso F, Zibellini M, et al. Oral prolonged release beclomethasone dipropionate and prednisone in the treatment of active ulcerative colitis: results from a double-blind, randomized, parallel group study. Am J Gastroenterol. 2015 May;110(5):708-15.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25869389?tool=bestpractice.com
შვიდი RCT-ის მეტა-ანალიზმა არ აჩვენა მნიშვნელოვანი განსხვავებები ბეკლომეტაზონსა და მეზალაზინს შორის რემისიის ინდიცირებისა და შენარჩუნების თვალსაზრისით, უსაფრთხოების შედარებითი პროფილებით.[110]Zhao X, Li N, Ren Y, et al. Efficacy and safety of beclomethasone dipropionate versus 5-aminosalicylic acid in the treatment of ulcerative colitis: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2016 Aug 8;11(8):e0160500.
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0160500
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27501314?tool=bestpractice.com
კვლავ უცნობია მეორე თაობის კორტიკოსტეროიდების როლი ამინოსალიცილატთან კომბინაციაში.
ფეკალური მიკროფლორის ტრანსპლანტაცია
Cochrane-ის ერთ-ერთი მიმოხილვით, მიუხედავად იმისა, რომ ფეკალური მიკრობიოტის ტრანსპლანტაციამ UC-ის დროს შეიძლება გაზარდოს კლინიკური რემისიის ალბათობა, მისი რეკომენდაციისთვის მტკიცებულებები ძალიან გაურკვეველია.[111]Imdad A, Pandit NG, Zaman M, et al. Fecal transplantation for treatment of inflammatory bowel disease. Cochrane Database Syst Rev. 2023 Apr 25;4(4):CD012774.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012774.pub3/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37094824?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the effects of fecal microbiota transplantation (FMT) for people with ulcerative colitis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.4313/fullსწორი პასუხის ჩვენება საჭიროა შემდგომი კვლევა.[112]Costello SP, Hughes PA, Waters O, et al. Effect of fecal microbiota transplantation on 8-week remission in patients with ulcerative colitis: a randomized clinical trial. JAMA. 2019 Jan 15;321(2):156-64.
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2720727
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30644982?tool=bestpractice.com