ახალი ტიპის მკურნალობა
იმუნოთერაპია
ტიპი 1 დიაბეტი ავტოიმუნური დაავადებაა, რომელიც მოდულირდება ციტოტოქსიკური T უჯრედებით. ახლადდაწყებული დაავადების სამკურნალოდ სხვადასხვა პრეპარატები იყო შესწავლილი. არა-ანტიგენ სპეციფიკური სისტემური იმუნოთერაპიის დროს, მათ შორის T-უჯრედების სუპრესორებით (ციკლოსპორინი), ანტიპროლიფერაციული აგენტებით (მეტოტრექსატი, აზათიოპრინი) და ანტი-თიმოციტური გლობულინით მკურნალობის დროს აღინიშნებოდა გვერდითი ეფექტების ძლიერი ტენდენცია. მიუხედავად იმისა, რომ ციკლოსპორინის გამოყენებამ შეამცირა ინსულინზე ხანმოკლე მოთხოვნილება, ის ნეფროტოქსიკური იყო და მკურნალობის შეწყვეტასთან ერთად ბეტა უჯრედებზე ეფექტი შესუსტდა. ანტიგენ-სპეციფიკური ვაქცინაცია რეკომბინატული გლუტამინ მჟავა დეკარბოქსილაზათი,~ ზრდიდა სტიმულირებულ C-პეპტიდს პაციენტებში, რომლებსაც მკურნალობა უტარდებოდათ დიაგნოზის დასმიდან სამი თვის განმავლობაში.[103] ამჟამად მიმდინარეობს კვლევები ტიპი 1 დიაბეტის სხვა დაავადებების სამკურნალოდ დამტკიცებული დენდრიტული უჯრედებით, მეზენქიმური ღეროვავნი უჯრედებით, ჭიპლარის სისხლის ტრანსფუზიით და იმუნომოდულატორებით მკურნალობის შესასწავლად, როგორიცაა გრანულოციტების კოლონიის მასტიმულირებელი ფაქტორი ან სიმსივნის ნეკროზულიო ფაქტორი-ალფას ინჰიბიტორები.[104][105]
ტეპლიზუმაბი
ანტი-CD3 მონოკლონური ანტისხეულ ტეპლიზუმაბზე ჩატარებული ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ ახალდიაგნოსტირებულ პაციენტებში ფერხდება ბეტა-უჯრედების ფუნქციის (მოწმდება C-პეპტიდის დონით) დაქვეითების სიჩქარე და ასევე ინსულინის საჭიროება გლიკემიური კონტროლისთვის.[106][107] ერთ-ერთი კვლევის მიხედვით, პაციენტებში, რომელთაც არ აქვთ დიაბეტი, მაგრამ აღენიშნებათ მაღალი რისკი (≥2 ტიპი 1 დიაბეტის ავტოანტისხეულები და დისგლიკემია), ტეპლიზუმაბი აფერხებს მდგომარეობის პროგრესირებას კლინიკურ დაავადებაში.[108] აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ ტეპლიზუმაბს მიანიჭა გამრღვევი თერაპიის ავტორიზაცია კლინიკური ტიპი 1 დიაბეტის პრევენციის ან შეყოვნების მიზნით რისკის მქონე პირებში, რამაც შესაძლოა დააჩქაროს ამ მედიკამენტის მიმოხილვის პროცესი.
კუნძულის უჯრედების ტრანსპლანტაცია
კუნძულის უჯრედები მზადდება დონორის პანკრეასიდან და მათი ინექცია ხდება კარის ვენაში.[109] უჯრედები ითესება ღვიძლში და წარმოქმნის ინსულინს. პაციენტებს, რომლებიც ამ პროცედურას გადიან, ესაჭიროებათ იმუნოსუპრესიული მკურნალობა პროცედურის შემდეგ. ამ პროცედურის შემდეგ საწყის ეტაპზე გარკვეულ წარმატებას აქვს ადგილი, მაგრამ ხანგრძლივი შედეგები არ არის კეთილსაიმედო. საუკეთესო ცენტრებშიც კი, პაციენტების 50%-ზე ნაკლებია თავისუფალი ინსულინის მოთხოვნილებისგან 1 წლის შემდეგ და მხოლო 10% 5 წლის შემდეგ.[110][111] ამერიკის დიაბეტის ასოციაცია (ADA) გვირჩევს, რომ ეს პროცედურა ამ ეტაპზე შესრულდეს მხოლოდ კონტროლირებული კვლევის კონტექსტში.
ინჰალაციური ინსულინი
2014 წლის ივნისში აშშ FDA-მ დაამტკიცა სწრაფად მოქმედი ინსულინის ინჰალაციის გამოყენება. ის შესაძლოა მივცეთ ჭამის წინ და უნდა გამოვიყენოთ ხანგრძლივმოქმედ ინსულინთან კომბინაციაში. მან შესაძლოა გამოიწვიოს ბრონქოსპაზმი ასთმის ან ფილტვების ობსტრუქციული დაავადების მქონე პაციენტებში, შესაბამისად მისი გამოყენება ასეთი მდგომარეობების არსებობისას დაუშვებელია. უსაფრთხოებისა და ეფექტიანობის 24-კვირიანი კვლევის დროს ყველაზე ხშირი გვერდითი ეფექტები იყო ჰიპოგლიკემია, ხველა და ყელის ინფექციები. მონაცემები ხანგრძლივი უსაფრთხოების შესახებ არ არსებობს.[112] უფრო მეტიც, ის ხელმისაწვდომია მხოლოდ ფიქსირებული დოზებით 4-8 ერთეული. ამგვარად, დოზების კორექტირება შესაძლოა მოხდეს მხოლოდ 4-ის ჯერადებით, რამაც შესაძლოა სირთულე გამოიწვიოს დოზის კორექტირების დროს 1-ელი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში. უფრო მეტი გამოცდილებაა აუცილებელი ინსულინის ჩასუნთქვამდე რუტინულად ტიპი1 დიაბეტის დროს.
კუნძულის უჯრედების რეგენერაცია
თაგვების მოდელებში ჩატარებული კვლევები აჩვენებს, რომ ინსულინიტის დაწყებიდან, ანთებით გარემოში არის ბეტა უჯრედების მასა, რომელიც შესაძლოა აღდგენადი იყოს და შეასრულოს მოფუნქციონირე ბეტა უჯრედების წყაროს როლი მომავალში.[113] მიმდინარეობს სხვადასხვა კვლევა, ანთების და შესაჩერებლად და ბეტა უჯრედების რეგენერაციისთვის მონო- და კომბინაციური მკურნალობის გამოსაკვლევად.
სოტაგლიფლოზინი
სოტაგლიფლოზინი, ნატრიუმ-გლუკოზის პერორული კოტრანსპორტერი 2-ის (SGLT2) ინჰიბიტორი, დამტკიცებულია ევროპაში, როგორც ინსულინოთერაპიის დამხმარე საშუალება ტიპი 1 შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ მოზრდილებში გლიკემიური კონტროლის გასაუმჯობესებლად, სხეულის მასის ინდექსით ≥27 კგ/მ², რომლებმაც ვერ მიაღწიეს ადეკვატურ გლიკემიურ კონტროლს ოპტიმალური ინსულინოთერაპიის მიუხედავად. ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს სოტაგლიფლოზინს ინსულინთან ერთად ამ ჩვენებისთვის.[114] თუმცა, სოტაგლიფლოზინი ჯერ არ არის ხელმისაწვდომი დიდ ბრიტანეთში. სოტაგლიფლოზინი არ არის დამტკიცებული აშშ-ში; სურსათისა და წამლის სააგენტომ უარყო მისი დამტკიცება 2019 წელს. კლინიკურ კვლევებში სოტაგლიფლოზინი უსაფრთხო და ეფექტური იყო.[115][116][117][118][119] თუმცა, როგორც ყველა SGLT2 ინჰიბიტორის შემთხვევაში, არსებობს ეუგლიკემიური დიაბეტური კეტოაციდოზის რისკი როგორც ტიპი 1, ასევე ტიპი 2 დიაბეტის დროს.[115][120]
გლუკაგონის მსგავსი პეპტიდი-1-ის (GLP-1) აგონისტები
GLP-1 ნაწლავის პეპტიდია, რომელიც ზრდის ინსულინის სეკრეციას და ამცირებს გლუკაგონის სეკრეციას გლუკოზა-დამოკიდებული სახით. ტიპი 2 დიაბეტის დრო GLP-1 რეცეპტორის აგონისტები ზრდის GLP-1-ის კონცენტრაციას და იწვევს უფრო მეტი გლუკოზა-დამოკიდებული ინსულინის სეკრეციას, ნაკლები გლუკაგონის სეკრეციას, კუჭის დაყოვნებულ დაცლას, და აძლიერებს სიმაძღრის გრძნობას. GLP-1 აგონისტების სპეციფიკური უპირატესობა წონაში კლებაა, რაც სასურველი ეფექტია ტიპი 1 დიაბეტის მქონე ზოგიერთი პაციენტისთვის.[121] ტიპის 1 დიაბეტის კლინიკურ კვლევებში GLP-აგონისტი ლირაგლუტიდი აუმჯობესებდა გლუკოზის კონტროლს, მაგრამ ამავდროულად ზრდიდა როგორც ჰიპოგლიკემიის, ასევე ჰიპერგლიკემიის რისკს კეტოზთან ერთად. შესაბამისად, ტიპი 1 დიაბეტის დროს GLP-1 აგონისტების რუტინული გამოყენება რეკომენდებული არაა.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას