კვებითი ინტოქსიკაცია
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
მსუბუქიდან -საშუალო ფორმის დაავადებამდე
ორალური ჰიდრატაცია
ორალური რეჰიდრატაცია მიიღწევა სუფთა სითხეების და ნატრიუმის და გლუკოზის შემცველი ხსნარების მიღებით. მარტივი ორალური რეჰიდრატაციის ხსნარი (ORS) შეიძლება შედგებოდეს 1 ჩაის კოვზი მარილისა და 4 ჩაის კოვზი შაქრისგან, რომელიც დაემატება 1 ლ წყალს.
ორალური რეჰიდრატაციის ხსნარი ხელს უწყობს გლუკოზის, ნატრიუმის, და წყლის ერთდოულად გატარებას ნაწლავის ეპითელიუმის გასწვრივ, რაც შესაძლებელია ქოლერის შემთხვევაშიც.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს შემცირებული ოსმოლარობის ORS-ის, რომელიც შეიცავს 2.6 გ/ლ ნატრიუმის ქლორიდს, 13.5 გ/ლ გლუკოზას, 1.5 გ/ლ კალიუმის ქლორიდს, 2.9 გ/ლ ტრინატრიუმის ციტრატს (75 მმოლ/ლ ნატრიუმს, 65 მმოლ/ლ ქლორიდს, 75 მმოლ/ლ უწყლო გლუკოზას, 20 მმოლ/ლ კალიუმს, 10 მმოლ/ლ ციტრატს).[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com [50]World Health Organization. Implementing the new recommendations on the clinical management of diarrhoea. Jan 2006 [internet publication]. https://www.who.int/publications/i/item/9241594217 თუ ტრინატრიუმის ციტრატი მიუწვდომელია, შეიძლება გამოყენებულ იქნას ჯანმოს სტანდარტული ORS, რომელიც შეიცავს 3,5 გ ნატრიუმის ქლორიდს, 2,5 გ ნატრიუმის ბიკარბონატს, 1,5 გ კალიუმის ქლორიდს და 20 გ გლუკოზას ყოველ ლიტრ წყალზე.
ანტიდიარეული
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ანტიდიარეული საშუალებების (მაგ., ლოპერამიდის, დიფენოქსილატი/ატროპინის) მნიშვნელობა მსუბუქიდან საშუალო სიმძიმის დიარეის მქონე პაციენტებში ჯერ განხილვის პროცესშია. ისინი შეიძლება შეთავაზებული იქნას პაციენტებისთვის, რომლებსაც დიარეა ხელს უშლის საქმიანობაში, ან მოგზაურთა დიარეის მქონე პაციენტებისთვის.[51]Riddle MS, Arnold S, Tribble DR. Effect of adjunctive loperamide in combination with antibiotics on treatment outcomes in traveler's diarrhea: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2008 Oct 15;47(8):1007-14. http://cid.oxfordjournals.org/content/47/8/1007.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18781873?tool=bestpractice.com [52]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://academic.oup.com/jtm/article/24/suppl_1/S63/3782742 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
აბსორბენტები (მაგ., ალუმინის ჰიდროქსიდი) ეხმარება პაციენტებს, გააკონტროლონ დეფეკაციის დრო, მაგრამ არ ცვლის დაავადების მიმდინარეობას, და არ ამცირებს სითხეების დაკარგვას. შეიძლება გამოყენებული იყოს ანტისეკრეტორული აგენტები (მაგ., ბისმუტი).[53]Centers for Disease Control and Prevention. Food safety: information for healthcare professionals. Jun 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/foodsafety/groups/healthcare-professionals.html
ადსორბენტებმა შეიძლება შეამცირონ ისეთი წამლების შეწოვა, როგორიცაა დიგოქსინი, კლინდამიცინი, ტეტრაციკლინები და პენიცილამინი.
მსუბუქ შემთხვევებში, ლოპერამიდი უსაფრთხო და ეფექტურია.[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com როდესაც ინვაზიურ პათოგენებზეა ეჭვი, ნაწლავის მოტორიკაზე მოქმედი დიარეის საწინააღმდეგო საშუალებების გამოყენებისგან ჩვეულებრივ თავი უნდა შევიკავოთ.
Shigella ან Salmonella ორგანიზმებით გამოწვეული დიარეის საწინააღმდეგოდ დიფენოქსილატის /ატროპინის მიმღებ პაციენტებში პერისტალტიკის შემცირება შეიძლება ზიანის მომტანი იყოს.
პირველადი პარამეტრები
ალუმინის ჰიდროქსიდი: იხილეთ ლიტერატურა დოზირებასთან დაკავშირებით.
ან
ბისმუტის სუბსალიცილატი: იხილეთ ლიტერატურა დოზირებასთან დაკავშირებით.
ან
დიფენოქსილატი/ატროპინი: 5 მგ პერორალურად ყოველ 6-12 საათში ერთხელ, საჭიროების მიხედვით, მაქსიმუმ 20 მგ/დღეში
მეტი დიფენოქსილატი/ატროპინიდოზა შეესაბამება დიფენოქსილატის კომპონენტს.
ან
ლოპერამიდი: პირველი დოზა 4 მგ პერორალურად, შემდგომი 2 მგ ყოველი დეფეკაციის შემდეგ, მაქსიმუმი 16 მგ/დღე
ანტიემეტიკი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ღებინების საწინააღმდეგო საშუალებები (მაგ., მეტოკლოპრამიდი, ონდანსეტრონი) არ არის ნაჩვენები ინფექციური დიარეისთვის, მაგრამ შეიძლება გამოყენებულ იქნას საგულისხმო ღებინების დროს ორალური რეჰიდრატაციის გასაადვილებლად.[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com
მეტოკლოპრამიდი სასურველია, მივიღოთ 5 დღემდე მხოლოდ იმისთვის, რომ შევამციროთ ნევროლოგიური გართულებებისა და სხვა გვერდითი მოვლენების რისკი.[67]European Medicines Agency. EMA recommends changes to the use of metoclopramide. Jul 2013 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/news/european-medicines-agency-recommends-changes-use-metoclopramide
პირველადი პარამეტრები
მეტოკლოპრამიდი: 10 მგ პერორალურად /კუნთში/ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში, როდესაც საჭიროა მაქსიმუმ 5 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 30 მგ / დღეში
ან
ონდანსეტრონი: საჭიროების შემთხვევაში 8 მგ პერორალურად/ინტრავენურად ყოველ 8 საათში
დაავადების მძიმე ფორმა
ინტრავენური რეჰიდრატაცია
რინგერი ან ნორმალური ფიზიოლოგიური ხსნარი (ნატრიუმის ქლორიდი 0.9%). ორივე სითხე არსებითად იზოტონურია და აქვს სითხის შევსების სათანადო შესაძლებლობა. მიუხედავად იმისა, რომ ნებისმიერი სითხის დიდი ოდენობით მიცემისას შეინიშნება გარკვეული მეტაბოლური ცვლილებები, პრაქტიკული მიზნებისთვის და უმეტეს შემთხვევაში, ეს განსხვავებები კლინიკურად უმნიშვნელოა. სითხის მოცულობის აღდგენის მიზნით გამოყენებულ ფიზიოლოგიურ ხსნარსა და რინგერის ხსნარებს შორის არ არის გამოხატული სხვაობა ჰემოდინამიკურ ეფექტთან, ავადობასთან ან სიკვდილობასთან მიმართებით.[54]Dong WH, Yan WQ, Song X, et al. Fluid resuscitation with balanced crystalloids versus normal saline in critically ill patients: a systematic review and meta-analysis. Scand J Trauma Resusc Emerg Med. 2022 Apr 18;30(1):28. https://sjtrem.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13049-022-01015-3 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35436929?tool=bestpractice.com
ინტრავენური ხსნარების გამოყენება ნაჩვენებია პაციენტებში, რომლებსაც ძლიერი დეჰიდრატაცია ან მძიმე ღებინება აღენიშნებათ.
რეჰიდრატაცია ჩვეულებრივ შეიძლება ჩატარდეს სწრაფად, გართულებების გარეშე. მაგალითად, თუ 75 კგ-იან მოზრდილთან არის 10%-იანი დეჰიდრატაცია, და სითხის დეფიციტი 5-დან 7 ლიტრამდეა, მოცულობა შეიძლება მიწოდებული იქნას 2-დან 4 საათის განმავლობაში (ანუ 2-4 ლ/სთ).
ვინაიდან გამომავალი ფეკალიები როგორც წესი, შეიცავს 70 მმოლ/ლ კალიუმს, შეიძლება განვითარდეს კალიუმის განლევა და დიდი ალბათობით საჭირო გახდეს მისი შევსება, მაგრამ ინტრავენური მიწოდებისას იგი არ უნდა აღემატებოდეს 10 მილიექვივალენტი/სთ მოცულობას.
ანტიემეტიკი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ღებინების საწინააღმდეგო საშუალებები (მაგ., მეტოკლოპრამიდი, ონდანსეტრონი) არ არის ნაჩვენები ინფექციური დიარეისთვის, მაგრამ შეიძლება გამოყენებულ იქნას საგულისხმო ღებინების დროს ორალური რეჰიდრატაციის გასაადვილებლად.[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com
მეტოკლოპრამიდი სასურველია, მივიღოთ 5 დღემდე მხოლოდ იმისთვის, რომ შევამციროთ ნევროლოგიური გართულებებისა და სხვა გვერდითი მოვლენების რისკი.[67]European Medicines Agency. EMA recommends changes to the use of metoclopramide. Jul 2013 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/news/european-medicines-agency-recommends-changes-use-metoclopramide
პირველადი პარამეტრები
მეტოკლოპრამიდი: 10 მგ პერორალურად /კუნთში/ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში, როდესაც საჭიროა მაქსიმუმ 5 დღის განმავლობაში, მაქსიმუმ 30 მგ / დღეში
ან
ონდანსეტრონი: საჭიროების შემთხვევაში 8 მგ პერორალურად/ინტრავენურად ყოველ 8 საათში
ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია ინიშნება მხოლოდ მაშინ, როდესაც კულტურის მიხედვით არსებობს ბაცილარული დიზენტერიის მტკიცებულება. არ არის რეკომენდებული ინდუსტრიულ ქვეყნებში, კულტურით დადასტურებული შიგელოზის, ან შიგელოზის ეპიდაფეთქების გამოხატული სურათის შემთხვევის გარდა.[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com [55]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG Clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2016/05000/acg_clinical_guideline__diagnosis,_treatment,_and.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com
დიზენტერიის არარსებობის შემთხვევაში, ანტიბიოტიკები არ უნდა გამოვიყენოთ, ვიდრე მიკრობიოლოგიური პასუხი არ დადასტურდება და შიგა ტოქსინის წარმომქმნელი ენტეროჰემორაგიული Escherichia coli (მაგ., O157:H7) არ გამოირიცხება. არ არსებობს მტკიცებულება, რომ ანტიბიოტიოთერაპია ეფექტურია შიგა ტოქსინის წარმომქმნელი ენტეროჰემორაგიული E coli-ით ინფექციის დროს, ხოლო ანტიბიოტიკების მიღბა შესაძლოა ზრდიდეს ჰემოლიზურ-ურემიული სინდრომის რისკს.[57]World Health Organization. Enterohaemorrhagic Escherichia coli (EHEC). Feb 2018 [internet publication]. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs125/en [58]Tarr PI, Gordon CA, Chandler WL. Shiga-toxin-producing Escherichia coli and haemolytic uraemic syndrome. Lancet. 2005 Mar 19-25;365(9464):1073-86. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15781103?tool=bestpractice.com
ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყების შემთხვევაში, იგი უნდა იყოს კომპლექსური და უნდა მოქმედებდეს კლინიკურ სურათში მოსალოდნელ ყველა სავარაუდო პათოგენზე.
3 დღეზე მეტი ხნის განმავლობაში დიარეის, ცხელების, მუცლის ტკივილის, ღებინების, თავის ტკივილის, ან მიალგიის მქონე პაციენტებს მკურნალობა უნდა დაენიშნოთ იმ საშუალებებით, რომლებიც ზემოქმედებს Shigella მიკროორგანიზმებზე (მაგ., ფთორქინოლონი). Shigella-ს ჯგუფის პათოგენების მკურნალობის რეჟიმების უმეტესობა არის ერთჯერადი დოზა ან მაქსიმუმ 3 დღე. იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში შეიძლება საჭირო გახდეს უფრო აგრესიული და სპეციფიური ანტიმიკრობული აგენტები, და უფრო ხანგრძლივად.
ფტორქინოლონები, მაგ. ციპროფლოქსაცინი, დაკავშირებულია მძიმე, ქმედუუნარობის გამომწვევ და პოტენციურად შეუქცევად გვერდით მოვლენებთან, როგორიცაა ტენდინიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და კუნთოვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები.[59]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. Mar 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products აშშ-ის სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) გამოსცა გაფრთხილებები აორტის აშრევების, მძიმე ჰიპოგლიკემიის და ფსიქიური ჯანმრთელობის მხრივ არასასურველი ეფექტების გაზრდილი რისკის თაობაზე იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ფთორქინოლონებს.[60]US Food and Drug Administration. FDA drug safety communication: FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients. Dec 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm628753.htm [61]US Food and Drug Administration. FDA reinforces safety information about serious low blood sugar levels and mental health side effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes. Jul 2018 [internet publication]. https://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm611032.htm
Shigella-ს ინფექციების დროს ანტიბიოტიკოთერაპიის რუტინულად დანიშვნა რეკომენდებული არ არის; ანტიბიოტიკოთერაპია ინიშნება კლინიკური ჩვენებების დროს ან როდესაც საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური წარმომადგენლები ეპიდაფეთქების პირობებში რეკომენდაციას უწევენ მკურნალობას.[62]Centers for Disease Control and Prevention. Emergency preparedness and response: increase in extensively drug-resistant Shigellosis in the United States. Feb 2023 [internet publication]. https://emergency.cdc.gov/han/2023/han00486.asp
თუმცა, თუ Campylobacter-ის შემთხვევაში ანტიბიოტიკები დროულად არ იქნა მიცემული (72 საათის განმავლობაში), ისინი არაეფექტური იქნება. გარდა ამისა, ხშირია Campylobacter-ის რეზისტენტობა ფთორქინოლონების მიმართ, ამიტომ ზოგადად უპირატესობა მაკროლიდებს (მაგ., აზიტრომიცინს, ერითრომიცინს) ენიჭებათ.[40]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):e45-80. https://academic.oup.com/cid/article/65/12/e45/4557073 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29053792?tool=bestpractice.com [55]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG Clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2016/05000/acg_clinical_guideline__diagnosis,_treatment,_and.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com ფთორქინოლონები რეკომენდებულია მხოლოდ Campylobacter-ის ინფექციის დროს, როდესაც სხვა ჩვეულებრივ რეკომენდებული ანტიბიოტიკების გამოყენება შეუსაბამოდ მიიჩნევა.
თუ სისხლის არარსებობის შემთხვევაში დიარეით დაავადებული პაციენტის სავარაუდო მიზეზი არის Clostridioides difficile-სთან (ადრე ცნობილი როგორც Clostridium difficile) ასოცირებული დიარეა ან ინტრააბდომინალური სეფსისი, მაშინ ინიშნება ემპირიული თერაპია, რომელიც მოიცავს ანაერობებს (მაგ., მეტრონიდაზოლს ან ამოქსიცილინ/კლავულანატს).
ენტეროტოქსგენური E coli (ETEC) ინფექცია (მოგზაურთა დიარეა) უფრო ხშირად თვითშეზღუდულია, მაგრამ შეიძლება არსებობდეს ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპიის საჭიროება, მაგალითად, ფტორქინოლონებით. ანტიბიოტიკების გამოყენებაზე უნდა ვიფიქროთ მძიმე სიმპტომების დროს, ძირითადად, მაშინ, როდესაც პაციენტი კვლავ მოგზაურობს და შესაძლებელია ავადმყოფობის ხანგრძლივობის შემცირება.[52]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://academic.oup.com/jtm/article/24/suppl_1/S63/3782742 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com [63]Ternhag A, Asikainen T, Giesecke J, et al. A meta-analysis on the effects of antibiotic treatment on duration of symptoms caused by infection with Campylobacter species. Clin Infect Dis. 2007 Mar 1;44(5):696-700. http://cid.oxfordjournals.org/content/44/5/696.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17278062?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკების უმეტესობა ინიშნება 5-დან 10 დღემდე (გარდა აზითრომიცინისა, რომელიც ჩვეულებრივ ინიშნება 3 დღის განმავლობაში) სავარაუდო ან გამოყოფილი პათოგენის მიხედვით. იმუნოკომპრომისულ პაციენტებს შეიძლება დასჭირდეთ უფრო აგრესიული და სპეციფიური ანტიმიკრობული მკურნალობა და უფრო ხანგრძლივად.
ადგილობრივი მგრძნობელობის დადგენის მიზნით, სპეციფიური ანტიბიოტიკოთერაპია უნდა იქნას განხილული მიკრობიოლოგიის /ინფექციურ დაავადებათა ადგილობრივ სპეციალისტთან. ემპირიული მკურნალობის ეფექტურობაში დასარწმუნებლად, დაავადების მიმდინარეობა რეგულარულად უნდა მოწმდებოდეს.
პირველადი პარამეტრები
ციპროფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ან
აზიტრომიცინი: 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ, 3 დღის მანძილზე
ან
ერითრომიცინის ტუტე: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ან
მეტრონიდაზოლი: 500 მგ პერორალურად დღეში სამჯერ
ან
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 500 მგ პერორალურად დღეში სამჯერ
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა ეხება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
ეჭვი საკვებით გამოწვეულ ბოტულიზმზე
ანტიტოქსინი + მხარდამჭერი მკურნალობა
სიმპტომებს იწვევს Clostridium botulinum-ის მიერ გამოყოფილი ტოქსინი.
საჭიროებს შეტყობინებას; განიხილეთ ადგილობრივ ხელისუფლებასთან/აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრებთან, რათა ანტიტოქსინი მოგაწოდონ.
აუცილებელია ანტიტოქსინის სწრაფი მიღება. იხ ბოტულიზმი (მკურნალობის ალგორითმი).
დამხმარე მოვლა ბოტულიზმის თერაპიის საფუძველია.[49]Rao AK, Sobel J, Chatham-Stephens K, et al. Clinical guidelines for diagnosis and treatment of botulism, 2021. MMWR Recomm Rep. 2021 May 7;70(2):1-30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8112830 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33956777?tool=bestpractice.com
პაციენტებს, ბოტულიზმის სავარაუდო ან დადასტურებული დიაგნოზით უნდა ჩაუტარდეთ სასიცოცხლო ნიშნების სერიული შეფასებები ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში. გარდა ამისა, უნდა შეფასდეს ხახის და ხველის რეფლექსების ადეკვატურობა, ოროფარინგული სეკრეციის კონტროლი, ჟანგბადის სატურაცია და ჩასუნთქვის ძალა. ფილტვების მექანიკური ვენტილაცია უნდა განიხილებოდეს ნებისმიერი პაციენტისთვის ზედა სასუნთქი გზების დაზიანების რისკის დროს (ხორხთან დაკავშირებული კუნთის დამბლის გამო) ან ფილტვის სასიცოცხლო ტევადობის შემცირების შემთხვევაში.
თუ საკვებთან ექსპოზიციიდან შედარებით ნაკლები დროა გასული, შეგვიძლია ვცადოთ კუჭის ლავაჟი მხოლოდ ასპირაციის პრევენციის მიზნით დაინტუბირებულ პაციენტში. თუ გაუვალობა არ ვლინდება, ოყნის გამოყენება შეგვიძლია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში შეუწოველი ტოქსინების გამოდევნისთვის.
დამაინფიცირებელი ორგანიზმი ცნობილია
დამხმარე მოვლა ± მიზანმიმართული ანტიმიკრობული თერაპია
ყველა პაციენტმა უნდა მიიღოს დამხმარე მკურნალობა, რომელიც შედგება ჰიდრატაციისგან (ინტრავენური ჰიდრატაცია და/ან პერორალური რეჰიდრატაციის ხსნარი დაავადების სიმძიმის მიხედვით) და ავადმყოფობის საწინააღმდეგო მედიკამენტები იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც არ შეუძლიათ სითხის მიღება. ურჩიეთ პაციენტებს მიმართონ სამედიცინო დახმარებას, თუ მათი მდგომარეობა არ უმჯობესდება ან შარდის გამოყოფა შეუმცირდათ.
ანტიმიკრობული საშუალებები კულტურის მგრძნობელობის მიხედვით უნდა შეირჩეს, თუ ჩატარებულია. როდესაც კონკრეტულ პათოგენზე ძლიერი ეჭვია ან კულტურულურად დადასტურებულია, მკურნალობა მიზანმიმართულად უნდა დაინიშნოს.
იხ შიგელას ინფექცია (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ სალმონელოზი (მკურნალობის ალგორითმი) (არატიფოიდური სალმონელა).
იხ ტიფის ინფექცია (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ საკვებით გამოწვეული E coli ინფექცია (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ Campylobacter-ით გამოწვეული ინფექცია (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ იერსინიის ინფექცია (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ქოლერა (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ არაქოლერული ვიბრიონით გამოწვეული ინფექციები (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ლამბლიოზი (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ კრიპტოსპორიდიოზი (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ამებიაზი (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ლისტერიოზი (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ბრუცელოზი (მკურნალობის ალგორითმი).
იხ ბოტულიზმი (მკურნალობის ალგორითმი).
S aureus ინფექცია, რომელიც იწვევს ენტეროტოქსინით ინდუცირებულ ღებინებას, როგორც წესი, თვითგანკურნებადია და საჭიროებს მხოლოდ მხარდამჭერ მკურნალობას. თუ ასოცირდება ბაქტერიემიასთან, უნდა მიმართოთ ინფექციურ დაავადებათა/მიკრობიოლოგიის სპეციალისტს.
Cystoisospora belli-ით (ყოფილი Isospora belli) გამოწვეული ინფექცია ჩვეულებრივ თვითგანკურნებადია იმუნოკომპეტენტურ პაციენტებში; თუმცა ზოგიერთ პაციენტში შეიძლება საჭირო გახდეს ანტიბიოტიკოთერაპია. იმუნოსუპრესიის მქონე პაციენტებთან რეკომენდირებულია ექსპერტის კონსულტაცია, რადგან ამ პაციენტებს შეიძლება დასჭირდეთ უფრო დიდი დოზები და უფრო ხანგრძლივი მკურნალობა.[64]Centers for Disease Control and Prevention. Parasites - Cystoisosporiasis (formerly known as Isosporiasis). May 2020 [internet publication. https://www.cdc.gov/parasites/cystoisospora/health_professionals/index.html [65]National Institutes of Health, Centers for Disease Control and Prevention, HIV Medicine Association, and Infectious Diseases Society of America. Panel on Guidelines for the Prevention and Treatment of Opportunistic Infections in Adults and Adolescents with HIV. Guidelines for the prevention and treatment of opportunistic infections in adults and adolescents with HIV: Cystoisosporiasis (formerly Isosporiasis). 2015 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-opportunistic-infections/cystoisosporiasis
პაციენტები, რომლებსაც აქვთ მიკროსპორიდიის ინფექცია და იმუნოკომპრომეტირებული არიან, ჩვეულებრივ მკურნალობენ ალბენდაზოლით, მაგრამ შეიძლება საჭირო გახდეს სპეციალისტის ხელმძღვანელობა, რადგან ალბენდაზოლი არ მკურნალობს ყველა სახეობას.[66]National Institutes of Health, Centers for Disease Control and Prevention, HIV Medicine Association, and Infectious Diseases Society of America. Panel on Guidelines for the Prevention and Treatment of Opportunistic Infections in Adults and Adolescents with HIV. Guidelines for the prevention and treatment of opportunistic infections in adults and adolescents with HIV: Microsporidiosis. 2023 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-opportunistic-infections/microsporidiosis იმუნოკომპეტენტურ პაციენტებს, როგორც წესი, არ ესაჭიროებათ მკურნალობა ანტიმიკრობული საშუალებებით.
ტრემატოდოზს ჩვეულებრივ მკურნალობენ პრაზიკვანტელით; თუმცა, უნდა მოიძიოთ კონსულტანტის მითითებები, რადგან დოზირება ჭიის სახეობის მიხედვით განსხვავებულია.[5]Fürst T, Sayasone S, Odermatt P, et al. Manifestation, diagnosis, and management of foodborne trematodiasis. BMJ. 2012 Jun 26;344:e4093. http://www.bmj.com/content/344/bmj.e4093.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22736467?tool=bestpractice.com ტრიკლაბენდაზოლი რეკომენდირებულია Fasciola სახეობებისთვის; თუმცა, ის არ არის ხელმისაწვდომი ზოგიერთ ქვეყანაში. იხილეთ ასევე, შისტოსომოზი (მკურნალობის ალგორითმი).
ადგილობრივი მგრძნობელობის დადგენის მიზნით, სპეციფიური ანტიბიოტიკოთერაპია უნდა იქნას განხილული მიკრობიოლოგიის /ინფექციურ დაავადებათა ადგილობრივ სპეციალისტთან.
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას