რიფტის ველის ცხელება
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
ყველა პაციენტის
დამხმარე მკურნალობა
მკურნალობა, როგორც წესი, დამხმარეა, რამდენადაც არ არსებობს კონკრეტული ანტივირუსული მედიკამენტები.
RVF შემთხვევების დიდი პროცენტული წილი მსუბუქია და თავად გაივლის. მკურნალობა გრიპისმაგვარი სხვა ავადმყოფობების უმეტესობის ანალოგიურია: მოსვენება, დიდი რაოდენობით სითხეების მიღება და სიმპტომური მკურნალობა ურეცეპტო მედიკამენტებით. პაციენტმა უნდა მიმართოს ექიმს, თუ გრიპისმაგვარი სიმპტომების სათანადოდ კონტროლი შეუძლებელია ურეცეპტო მედიკამენტების მეშვეობით (მაგ. მძიმე დეჰიდრატაციის) ან თუ ისინი 1 კვირაზე მეტ ხანს გრძელდება.
თირკმლის უკმარისობის მქონე პაციენტებისთვის ადრეულ ეტაპზე დიალიზის ჩატარებამ შეიძლება გააუმჯობესოს შედეგი.[1]National Institute for Communicable Diseases. Healthcare workers guidelines on Rift Valley fever (RVF). Jan 2021 [internet publication]. https://www.nicd.ac.za/wp-content/uploads/2021/02/Rift-Valley-Fever-2021-Guidelines-for-Health-Care-Workers_110321.pdf [2]Jankovic J, Mazziotta J, Pomeroy S, et al. Bradley and Daroff's neurology in clinical practice, 2-volume set. 8th ed. Elsevier. 2021.
რიფტის ველის ცხელების მკურნალობისთვის ზოგიერთი თერაპია რეკომენდებული არ არის, მაგალითად რიბავირინი ან კორტიკოსტეროიდების ზომიერი ან მაღალი დოზები. რიბავირინი უკუნაჩვენებია ცენტრალური ნერვული სისტემის დაავადების გახშირებული ინციდენტობის გამო.
პაციენტმა დაუყოვნეებლივ უნდა მიმართოს სამედიცინო დახმარების მისაღებად, თუ აქვს რაიმე ნევროლოგიური ცვლილებები, როგორიცაა ძლიერი თავის ტკივილები, ფოტოფობია, კრუნჩხვები, ან ფსიქიკური მდგომარეობის ცვლილება; მხედველობის ნებისმიერი პრობლემები (დაბინდული ან დაქვეითებული მხედველობა); ან ჰემორაგიის რაიმე ნიშნები (მათ შორის სიყვითლე).
ინტენსიური დამხმარე თერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მიმართეთ პაციენტი კლინიკაში, რათა გამოირიცხოს სხვა განკურნებადი დაავადებები (როგორებიცაა მარტივი ჰერპესვირუსის ენცეფალიტი) და უზრუნველყავით ინტენსიური დამხმარე თერაპია.
ძირითადი სარეანიმაციო ღონისძიებები უგონოდ მყოფი პაციენტებისთვის, მოიცავს სასუნთქი გზების გათავისუფლებას, სუნთქვას და ცირკულაციას, გადასხმებს ვენაში, მეორადი ბაქტერიული ინფექციების, გულყრების (თუ ადგილი აქვს), ასევე ვენური თრომბოემბოლიის პრევენციასა და მართვას.
არ არსებობს რაიმე კონკრეტული მედიკამენტური მკურნალობა RVF ვირუსით გამაოწვეული ენცეფალიტის გართულებებისთვის და არ არსებობს მტკიცებულება, რომ ანტივირუსული მკურნალობა ეფექტურია.
თრომბოციტების, პლაზმის და ერითროციტების გადასხმა
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მნიშვნელოვანი სისხლდენა ხშირი არაა, მაგრამ წარმოადგენს მძიმე ინფიცირების გამოვლენას და ლეტალურია პაციენტების 50%-სთვის.[11]World Health Organization. Rift Valley fever. Feb 2018 [internet publication]. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs207/en როდესაც შესაძლებელია, საჭიროა თრომბოციტების, პლაზმის და ერითროციტების გადასხმები, ადგილობრივი პროტოკოლების შესაბამისად.
ოფთალმოლოგიური შემოწმება და მონიტორინგი
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
მკურნალობა, როგორც წესი, დამხმარეა, რამდენადაც არ არსებობს მხედველობის სამკურნალო კონკრეტული თერაპია. პაციენტებს თვალი უნდა ადევნოს ოფთალმოლოგმა. საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი, მხედველობის დაკარგვის ან დაქვეითების შემთხვევაში, რეტინიტის შესაძლო პროგრესირების, სრული სიბრმავის ან მხედველობის სამუდამოდ დაკარგვის დასაფიქსირებლად. აუცილებელია შემოწმდეს თვალები, რათა დაფიქსირდეს წყლულების ჩამოყალიბება, ასევე სისხლჩაქცევები ბადურაში, მინისებრი სხეულის რეაქციები, მხედველობის ნერვის დისკოს შეშუპება, წინა უვეიტი ან რეტინალური ვასკულიტი.[50]Al-Hazmi A, Al-Rajhi AA, Abboud EB, et al. Ocular complications of Rift Valley fever outbreak in Saudi Arabia. Ophthalmology. 2005 Feb;112(2):313-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15691569?tool=bestpractice.com
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას