პირველადი პრევენცია
RVF-ენდემურ ადგილებში მცხოვრები პირებისთვის რეკომენდებულია შემდეგი პრევენციული ღონისძიებები:
დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები და ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მხარს უჭერს კოღოს ნაკბენის პრევენციის შემდგომ ზომებს:[11][41]
ისეთი ტანსაცმლის ტარება, რომელიც სხეულის რაც შეიძლება დიდ ნაწილს ფარავს (მაგ. გრძელსახელოიანი პერანგების და გრძელი შარვლების); ტანსაცმელი შეიძლება დამუშავდეს პერმეთრინით
ისეთ ადგილებში ყოფნა, სადაც არის კოღოების ჰაერის კონდიცირება ან სადაც გამოიყენება ფანჯრის და კარის დამცავი ეკრანები, კოღოების საწინააღმდეგოდ
კოღოების საწინააღმდეგო ბადეების ქვეშ დაძინება (შესაძლოა ინსექტიციდებით დამუშავებული)
დამტკიცებული რეპელენტების გამოყენება მწერების წინააღმდეგ (>2 თვის ასაკიდან); ორსულების და მეძუძური დედებისთვის შეიძლება გამოიყენებოდეს DEET, პიკარდინი და IR3535, თუ მათი გამოყენება მოხდება მითითებების შესაბამისად
ბავშვის საწოლების, ეტლების თუ სხვა მოწყობილობების დაფარვა კოღოების საწინააღმდეგო ბადეებით
წყლის შემცველი კონტეინერების დაცლა, გასუფთავება ან დაფარვა, კოღოების შესაძლო გამრავლების ადგილების შესამცირებლად
დარწმუნდით, რომ კოღოს თავიდან აცილების ქცევა ნარჩუნდება Aedes spp-ის კბენის დღიური პიკის დროს (ადრე დილით და შუადღის საათებში).
ცხოველებთან მუშაობისას დამცავი საშუალებების გამოყენება, პოტენციურად ინფიცირებულ სისხლთან ან ქსოვილებთან კონტაქტის თავიდან ასაცილებლად.[11][12]
ცხოველების მოვლის პროცედურები და დაკვლის პრაქტიკა ითვლება მაღალრისკიან საქმიანობად და შეიძლება გაზარდოს რიფტ ველის ცხელების ვირუსის (RVFV) ზემოქმედების ალბათობა. ცხოველებთან მუშაობისას, განსაკუთრებით იმ ადგილებში, სადაც იყო RVFV ეპიდაფეთქებების შემთხვევები, რეკომენდებულია, რომ პირებმა:
ისარგებლონ ხელთათმანებით და სხვა დამცავი საშუალებებთ (ნიღბებით და თვალის დაცვის საშუალებებით)
მოერიდონ ავადმყოფ ცხოველებს და მათ ბიოლოგიურ სითხეებს (მაგ. აბორტის პროდუქტებს, რომლებიც, როგორც წესი, RVF ვირუსით ინფიცირების წყაროს წარმოადგენენ)
მოერიდონ ავადმყოფი ცხოველების დაკვლას მოხმარებისთვის, განსაკუთრებით ეპიდაფეთქებების დროს
მოერიდონ ახალი სისხლის, უმი (არაპასტერიზებული და აუდუღარი) რძის ან ცხოველის ქსოვილების მოხმარებას, განსაკუთრებით ეპიდაფეთქებების დროს.[1]
ჯანდაცვის სფეროს მუშაკებმა, რომლებიც შეიძლება კონტაქტში იყვნენ ინფიცირებულ პაციენტებთან, უნდა მიიღონ შემდეგი ზომები:
ატარონ დამცავი ტანსაცმელი
მიიღონ ინფექციის კონტროლის და სტერილიზაციის სათანადო ზომები
მოახდინონ საეჭვო პაციენტების იზოლირება ერთმანეთისგან, თუ ეს შესაძლებელია და ასევე დადასტურებული ავადმყოფობის მქონე პაციენტები მოაცილონ საეჭვო პაციენტებს
აცნობონ ჯანდაცვის ორგანოებს, თუ მათ ჰქონდათ პირდაპირი კონტაქტი ინფიცირებული პაციენტის ბიოლოგიურ სითხეებთან.
WHO: aide-memoire for infection prevention and control in a health care facility Opens in new window
ამჟამად არ არსებობს ლიცენზირებული ვაქცინები RVF ვირუსის წინააღმდეგ ადამიანებისთვის.[11][12][10][42][43] ვაქცინები ლიცენზირებულია და დამტკიცებულია მეცხოველეობაში გამოსაყენებლად. სმითბერნის ვაქცინა, MP-12 ვაქცინა და ვაქცინა კლონ-13 ცოცხალი შესუსტებული ვირუსის ვაქცინებია, რომლებიც გამოიყენება ერთჯერადი დოზის სახით.[43][44] არააქტივირებული ვირუსის ვაქცინების შემთხვევაში, რომლებიც დამზადებულია საველე შტამებიდან, საჭიროა ყოველწლიური ვაქცინაცია.[43] ენდემურ ზონებში ხელმისაწვდომი ვაქცინების დიაპაზონი შეზღუდულია.[43] გამოყენება დამოკიდებულია ვაქცინის ხელმისაწვდომობასა და ფერმერის, საქონლის მფლობელის ან თემის არჩევანზე. ვაქცინაციის შესახებ ცოდნა და დამოკიდებულება მის მიმართ განისაზღვრება არსებული გამოცდილებით, ზემოქმედებასთან და ეპიდაფეთქებებთან დაკავშირებით. ხელმისაწვდომ ცოცხალ შესუსტებულ ვაქცინებს, როგორც წესი, გააჩნია ტერატოგენური და აბორტის გამომწვევი გვერდითი ეფექტები, რის შედეგადაც მცირდება საქონლის მატება, უსაფრთხოების ზომების დაცვის მიუხედავად.[43][45] გარდა ამისა, როგორც წესი, ვაქცინები ხელმისაწვდომი ხდება გადაუდებელი რეაგირების სახით, რაც ხშირად ძალზე დაგვიანებულია, ეპიდაფეთქების დროს რიფტის ველის ცხელების ვირუსის მნიშვნელოვანი გავრცელების პრევენციისთვის. ამჟამად არ არის რეკომენდებული პირუტყვის რეაქტიული ვაქცინაცია რიფტის ველის ცხელებაზე, როდესაც ინფექცია უკვე ცირკულირებს ველური ტიპის ვირუსის გადაჯგუფების გათვალისწინებით, ინფექციების მიმოთესვის რისკის და გავრცელების გაზრდის რისკის გათვალისწინებით, თუ ნემსი არ შეიცვლება ცხოველებს შორის.[46]
მეორეული პრევენცია
რიფტის ველის ცხელება არის შეტყობინებადი დაავადება როგორც პირუტყვში, ასევე ადამიანებში.
მაკე ცხოველებმა შეიძლება ინფექცია გადასდონ ნაყოფს, ასევე არსებობს სპონტანური აბორტის და მკვდრად შობადობის რისკი, ინფექციის გამო. მართალია ფიქსირდება ადამიანებში დედის მიერ ნაყოფის ინფიცირების რამდენიმე შემთხვევა, შეფასებული რისკი მცირეა.[56] აუცილებელია რიფტის ველის ცხელების ვირუსით ინფიცირებული ორსული ქალების დამხმარე თერაპია და მჭიდრო მონიტორინგი, სიფრთხილის ზომის სახით.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას