კვლევები
1-ად შესაკვეთი გამოკვლევები
FBC
ტესტი
სისხლის საერთო ანალიზი უნდა ჩატარდეს საწყისი გამოკვლევის ფარგლებში.[34] თუ პაციენტი ანემიურია ან თუ სისხლის საერთო ანალიზი მომატებულია, განსახილვევია გაღიზიანებული ნაწლავის დაავადების გარდა სხვა დაავადება.
შედეგი
ნორმალური; ანემია ან სისხლის თეთრი უჯრედების მომატებული რაოდენობა მიუთითებს არა-IBS დაავადებაზე
გასათვალისწინებელი კვლევები
განავლის ანალიზი ფარულ სისხლდენაზე
ტესტი
შეიძლება გაკეთდეს როცა ეჭვია ნაწლავის ანთებით დაავადებაზე ან კოლორექტულ კიბოზე.[34] ნაწლავის ანთებითი დაავადების და გაღიზიანების სინდრომის დიფერენცირების მიზნით განავალში ფარული სისხლდენის კვლევის დადებითი პროგნოზული მაჩვენებელი არის 97%, ხოლო უარყოფითი პროგნოზული მაჩვენებელი- 43%.[36]
პირველადი ჯანდაცვის პირობებში, განავლის ანალიზი ფარულ სისხლდენაზე შეიძლება გამოყენებულ იქნას იმ პაციენტების გამოსავლენად, რომელთაც აქვთ აუხსნელი კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები, მაგრამ რომელთაც აქვს კოლორექტალური კიბოს დაბალი რისკი, გადაწყვეტილების მისაღებად სპეციალისტთან გასაგზავნად
შედეგი
ნორმაშია; შეიძლება დადებითი იყოს ნაწლავის ანთებითი დაავადების ან კოლორექტული კიბოს დროს
განავლის რაოდენობრივი იმუნოქიმიური ტესტი (FIT)
ტესტი
შეიძლება დაინიშნოს კოლორექტალური კიბოს ეჭვის შემთხვევაში. გაერთიანებული სამეფოს გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს რაოდენობრივ FIT-ს, რათა მიმართოს საეჭვო კოლორექტალურ კიბოს რისკის მქონე გარკვეულ მოზრდილებში მუცლის აუხსნელი ტკივილით ან მათ, ვისაც ნაწლავის მოქმედება აქვს შეცვლილი.[37][38] თუ FIT მნიშვნელობა არის ≥10 მიკროგრამი ჰემოგლობინი/გ განავალში, რეკომენდებულია სასწრაფო გადამისამართება მეორად სამედიცინო დახმარებაზე. FIT-ის შედეგებზე დაყრდნობით, ისეთი გამოკვლევების თავიდან აცილება, როგორიცაა კოლონოსკოპია, შესაძლებელია იმ ადამიანებში, რომლებსაც ნაკლებად აქვთ კოლორექტალური კიბოს რისკი, რითაც რესურსები ხელმისაწვდომი გახდება მათთვის, ვისაც ეს ყველაზე მეტად სჭირდება.[37][38]
შედეგი
FIT მნიშვნელობა ≥10 მიკროგრამი ჰემოგლობინი/გ განავალი მიუთითებს შესაძლო კოლორექტალურ კიბოსარსებობაზე.
სეროლოგიური ტესტები ცელიაკიისთვის
ტესტი
ქსოვილის ტრანსგლუტამინაზას ანტისხეულების ტესტი დაგეხმარებათ ცელიაკიის გამორიცხვაში.[34][39][40][44][45]
თუ პაციენტს აქვს დიარეა და/ან წონის კლება, ცელიაკიაზე ეჭვი უნდა მივიტანოთ. ყველაზე სარწმუნო ტესტია იმუნოგლობულინი(Ig) A ადამიანის ქსოვილოვანი ტრანსგლუტამინაზას საწინააღმდეგო ანტისხეულების (anti-tTG) ენზიმშეკავშირებული იმუნოსორბენტული ანალიზი. ტესტის მგრძნობელობა ცელიაკიის დაავადების სადიაგნოსტიკოდ თითქმის 100%-ს აღწევს, ხოლო სპეციფიკურობა კი 95-97%-ს.[44]
დიდი ბრიტანეთის გაიდლაინებით რეკომენდებულია ცელიაკიაზე ტესტირება ყველა პაციენტთან, რომელთანაც ეჭვია გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომზე.[34]
დადებითი შედეგი უნდა დადასტურდეს თორმეტგოჯა ნაწლავის ბიოფსიით.[40]
IgA ენდომიზიური ანტისხეულები (EMAs) შეიძლება შემოწმდეს, როდესაც ანტი-tTG სუსტად დადებითია ან დიაგნოზის დასადასტურებლად ბავშვებში ან მოზრდილებში, რომლებისთვისაც ენდოსკოპია გამოუსადეგარია.
IgA დეფიციტის მქონე პაციენტებს შეიძლება ჰქონდეთ ცრუუარყოფითი ანტი- tTG შედეგი. ამ შემთხვევაში შესაძლებელია IgG ქსოვილოვანი ტრანსგლუტამინაზას და IgG ან IgA დეამიდირებული გლიადინის პეპტიდების ტესტირება.[40]
შედეგი
ნეგატიური
განავალში კალპროტექტინის შემცველობის
ტესტი
ამის შეკვეთა შესაძლებელია რათა მოხდეს გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომის გარჩევა ნაწლავის ანთებითი დაავადებისგან.[34][39][40][41][42][43] ამ მიზნით მას უფრო მეტი კლინიკური გამოყენება აქვს, ვიდრე ფეკალური ლაქტოფერინი. ყოვლისმომცველმა მეტაანალიზმა შეაფასა მარკერები 2145 პაციენტში IBD, IBS ან ჯანსაღი ჯანმრთელი პაციენტებშის საკონტროლო ჯგუფში და დაადგინა, რომ განავლის მომატებული ლაქტოფერინი ვერ განასხვავებს პაციენტების ჯგუფებს, ხოლო ფეკალური კალპროტექტინი ≤40 მიკროგრამი/გ იძლევა 1% ან უფრო დაბალ ალბათობას. IBD, არსებითად გამორიცხავს მას, როგორც დიაგნოზს.[42]
შედეგი
<50 მიკროგრამი/გ ნაკლებ სავარაუდოს ხდის ნაწლავის ანთებით დაავადებას (უფრო მეტად კი გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომს)
ლაქტოფერინი განავალში
ტესტი
ამ ტესტსის შეკვეთა შესაძლებელია რათა მოხდეს გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომის გარჩევა ნაწლავის ანთებითი დაავადებისგან.[39][40] ამ მიზნით მას უფრო დაბალი კლინიკური გამოყენება აქვს, ვიდრე ფეკალური ლაქტოფერინი. ყოვლისმომცველმა მეტაანალიზმა შეაფასა მარკერები 2145 პაციენტში IBD, IBS ან ჯანსაღი ჯანმრთელი პაციენტებშის საკონტროლო ჯგუფში და დაადგინა, რომ განავლის მომატებული ლაქტოფერინი ვერ განასხვავებს პაციენტების ჯგუფებს, ხოლო ფეკალური კალპროტექტინი ≤40 მიკროგრამი/გ იძლევა 1% ან უფრო დაბალ ალბათობას. IBD, არსებითად გამორიცხავს მას, როგორც დიაგნოზს.[42]
შედეგი
<7/25 მიკროგრამი/გ ნაკლებ სავარაუდოს ხდის ნაწლავის ანთებით დაავადებას
C-რეაქტიული ცილა (CRP) შრატში
ტესტი
თუ ფეკალური ლაქტოფერინის ან კალპროტექტინის ტესტირება მიუწვდომელია, შრატის CRP არის გონივრული ვარიანტი ნაწლავის ანთებითი დაავადების (IBD) სკრინინგისთვის.[34][39][40]
დიარეის მქონე პაციენტებში ნაწლავის ანთებითი დაავადების იდენტიფიცირებისთვის შრატში C-რეაქტიული ცილა 5-6 მგ/ლ-ზე მაღლა ხასიათდება 0.73 მგრძნობელობით (95% სარწმუნოობის ინტერვალი, 0.64 - 0.80) და 0.78 სპეციფიკურობით (95% სარწმუნოობის ინტერვალი, 0.58 - 0.91).[40] ყოვლისმომცველმა მეტა-ანალიზმა შეაფასა სეროლოგიური მარკერები 2145 პაციენტში IBD, IBS ან ჯანმრთელი კონტროლის მქონე პაციენტებში და დაადგინა, რომ CRP ≤5 მგ/ლ (≤0.5 მგ/დლ) საიმედოდ ანიჭებს IBD-ს 1% ან უფრო ნაკლებ ალბათობას, არსებითად გამორიცხავს მას. როგორც დიაგნოზი.[42]
დიდი ბრიტანეთის გაიდლაინებით რეკომენდებულია შრატში C-რეაქტიული ცილის ტესტირება ყველა პაციენტთან, რომელთანაც ეჭვია გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომზე.[34]
შედეგი
ნორმის ფარგლებში
ერითროციტების დალექვის სიჩქარე (ედს)
ტესტი
ერითროციტების დანალექი შეიძლება გამოყენებულ იქნას ნაწლავის ანთებითი დაავადების (IBD) გამოსარიცხად.[34][39][40] თუმცა, ყოვლისმომცველმა მეტა-ანალიზმა შეაფასა სეროლოგიური მარკერები 2145 პაციენტში IBD, IBS ან ჯანსაღი პაციენტების საკონტროლო ჯგუფში და დაადგინა, რომ მომატებული ESR არ შეიძლება საიმედოდ განასხვავოს პაციენტები ჯგუფებს შორის. ამიტომ სასურველია C-რეაქტიული ცილა.[42]
შედეგი
ნორმის ფარგლებში
შრატში ფიბრობლასტების ზრდის ფაქტორი 19
23-სელენო-25-ჰომოტაუროქოლის მჟავას (SeHCAT) ტესტი
ტესტი
რეკომენდებულია ქრონიკული დიარეის დროს, რათა გამოირიცხოს ნაღვლის ბუშტის მჟავების მალაბსორბცია.[39][40]
პაციენტი მიიღებს სინთეზურ ნაღვლოვან მჟავას, რომელიც მონიშნულია რადიოაქტიური თრეისერის ატომით (SeHCAT). ტარდება ორი სკანირება მთელ ორგანიზმზე გამა კამერით, 1 კვირის ინტერვალით. ითვლება დარჩენილი მჟავის პროპორცია.[34] ტესტი არ არის ხელმისაწვდომი ჩრდილოეთ ამერიკაში.
შედეგი
ნორმაშია; <15% SeHCAT დარჩენა 1 კვირის შემდეგ მიუთითებს ნაღვლოვანი მჟავების მალაბსორბციაზე
განავლის 48-საათიანი ნიმუში ჯამური ნაღვლოვანი მჟავების განსასაზღვრად
ტესტი
რეკომენდებულია ქრონიკული დიარეის დროს, რათა გამოირიცხოს ნაღვლის ბუშტის მჟავების მალაბსორბცია.[40]
შედეგი
ნორმაშია; მომატებული ნაღვლოვანი მჟავები განავალში მიუთითებს მჟავების მალაბსორბციაზე
ნაღვლის მჟავას ბაინდერით ემპირიული საცდელი მკურნალობა
წყალბადის/მეთანის სუნთქვის ტესტი
ტესტი
ეს შესაძლოა გაკეთდეს თუ პაციენტს აქვს დიარეა და/ან მუცლის შებერვა. თუმცა, ეს ტესტი არ არის რეკომენდებული დიაგნოზის დასადასტურებლად პაციენტებში, რომლებიც გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომის კრიტერიუმებს აკმაყოფილებენ.[34]
შედეგი
ნორმალური; პათოლოგიურია თუ არის ბაქტერიული ჭარბი ზრდა ან ლაქტაზას დეფიციტი
განავლის ტესტები Giardia lamblia- ზე
ტესტი
განავლის რუტინული ტესტირება ნაწლავის პათოგენებზე (ანუ ფეკალური ლეიკოციტები, კვერცხუჯრედები და პარაზიტები) არ არის რეკომენდებული პაციენტებისთვის საეჭვო IBS, მაგრამ ეს ტესტები ჩვეულებრივ ინიშნება პირველადი ჯანდაცვის ექიმების მიერ.[39]
განავლის იმუნოკვლევა ან პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია ნაჩვენებია გიარდიოზის რისკფაქტორების მქონე პაციენტებში. [39][40]
შედეგი
ნორმალური; განავალში სისხლის თეთრი უჯრედების ან პარაზიტების არსებობა მიუთითებს არა გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომით გამოწვეულ დაავადებაზე.
მუცლის ღრუს სერიული რენტგენი
ტესტი
ეს ტესტი შესაძლოა გამოსადეგი იყოს იმ პაციენტების შესაფასებლად, რომელთაც მუცლის შებერვა აქვთ.[47]
შედეგი
ნორმალური; ნაწლავების პათოლოგიური დამახასიათებელი სურათი მიუთითებს ობსტრუქციაზე
კოლონოსკოპია
ტესტი
სახელმძღვანელო რეკომენდაციას უწევს რუტინული კოლონოსკოპიის საწინააღმდეგოდ 45 წელზე უმცროსი IBS მქონე პაციენტებს საგანგაშო ნიშნების გარეშე, რომელიც მოიცავს: ჰემატოქეზიას( ნაწლავის იშემიური დაავადება); მელენა; უნებლიე წონის დაკარგვა; სიმპტომების გამოჩენის ხანდაზმული ასაკი (50 წელზე მეტი); ან ნაწლავის ანთებითი დაავადების, მსხვილი ნაწლავის კიბოს და სხვა მნიშვნელოვანი კუჭ-ნაწლავის დაავადების ოჯახური ისტორია.[39]
საგანგაშო სიმპტომების მქონე პაციენტებში განსახილველია კოლონოსკოპია.[39]
პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ IBS ეჭვი დიარეით, რომლებიც იმყოფებიან მიკროსკოპული კოლიტის მაღალი რისკის ქვეშ, ან ხანდაზმული ასაკი (60 წელზე მეტი), მდედრობითი სქესი და უფრო ინტენსიური დიარეა, არსებობს გარკვეული მტკიცებულებები, რომლებიც მხარს უჭერენ კოლონოსკოპიის გამოყენებას.[39] მიკროსკოპული კოლიტი ეჭვი ასევე უნდა გაჩნდეს, თუ პაციენტს არ აქვს მუცლის ტკივილი.
შედეგი
ნორმალური; ლორწოვანის ანთება ან დაწყლულება მიუთითებს ნაწლავის ანთებით დაავადებაზე
დრეკადი სიგმოიდოსკოპია
ტესტი
მოქნილ სიგმოიდოსკოპიას შეუძლია აღმოაჩინოს პათოლოგიური ლორწოვანი გარსი, რომელიც შეიძლება მიუთითებდეს ნაწლავის ანთებით დაავადებაზე, პოლიპებზე ან კარცინომაზე; თუმცა, გაიდლაინები არ უჭერს მხარს მის გამოყენებას IBS-ის დიაგნოზის დასადასტურებლად.[34]
შედეგი
ნორმალური; პატოლოგიური ლორწო მიუთითებს ნაწლავის ანთებით დაავადებაზე
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას