დენტალური აბსცესი

ჰოსპიტალიზაცია რეკომენდებულია შემდეგი შემთხვევებისთვის:

სასუნთქი გზების საშიში თანმხლები ნიშნები ( მაგ. ტრიზმი, დისფონია, დისფაგია, ნერწყვდენა, ენის კლიტის დევიაცია, ენის აწევა, ენის გამოყოფის უუნარობასთან ერთად, დისპნოე, სტრიდორი), სასუნთქი გზების მოსალოდნელი გაძნელება ან პერიოპერაციულად სასუნთქი გზების მონიტორინგის საჭიროება

სწრაფად პროგრესირებადი ინფექცია

მაღალი რისკის ან რამდენიმე ფასციალური სივრცის ჩართვა

უკონტროლო ცხელება ან მოცულობის შემცირების ნიშნები

ცენტრალური ნერვული სისტემის ნიშნები (მაგ. ცნობიერების დონის დაქვეითება, თავის ტკივილი ან თვალის პათოლოგიური ნიშნები, როგორიცაა პროპტოზი, პაპილარული დილატაცია, დიპლოპია, მხედველობის ნერვის დისკოს შეშუპება და ოფთალმოპლეგია)

ამბულატორიული მკურნალობის წარუმატებლობა

თანმხლები მდგომარეობების არსებობა, რაც საჭიროებს დამხმარე სამედიცინო მოვლას

სოციალური ფაქტორები, რაც გამორიცხავს ამბულატორიულ თერაპიას

ასაკის უკიდურესობა (ე.ი მცირეწლოვანი ან ხანდაზმული).

როდესაც არსებობს ეჭვი, ზოგადი სიფრთხილის თვალსაზრისით კარგია პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია.[41]Miloro M. Peterson’s principles of oral and maxillofacial surgery. 2nd ed. London: BC Decker Inc; 2004.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

სასუნთქი გზების მართვის დაგეგმვა და წარმატებული შესრულება საჭიროებს გუნდურ მიდგომას, რომელშიც შედის ანესთეზიოლოგები, ქირურგები და ქირურგიული გუნდის წევრები.[42]Boyd BC, Sutter SJ. Dexmedetomidine sedation for awake fiberoptic intubation of patients with difficult airways due to severe odontogenic cervicofacial infections. J Oral Maxillofac Surg. 2011 Jun;69(6):1608-12. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21392875?tool=bestpractice.com

ზოგიერთ შემთხვევაში ინტუბაციამდე ან ტრაქეოტომიამდე აბსცესის ნემსით დეკომპრესია შესაძლოა სასარგებლო იყოს.

როდესაც არსებობს სასუნთქი გზების ობსტრუქციის საშიშროება, ქირურგი მზად უნდა იყოს, რომ ამ ვითარებაში განახორციელოს გადაუდებელი ქირურგიული ჩარევა თუ ინტუბაციის მცდელობა წარუმატებელი იქნება.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ცხელება ზრდის სითხის კარგვას, მეტაბოლურ მოთხოვნილებებს და შეიძლება გამოიწვიოს მოცულობის შემცირება. გარდა ამისა, აგრესიული ინფექციის ფიზიოლოგიურმა სტრესმა შეიძლება დააზიანოს სხვა კონკურენტული, სხვამხრივ კონტროლირებადი სისტემური მდგომარეობების ბალანსი. შესაბამისად, დამხმარე მოვლა მოიცავს ცხელების კონტროლს ცხელების დამწევი საშუალებების გამოყენებით, ინტრავენურ სითხეებსა და ნუტრიციულ დახმარებას.[41]Miloro M. Peterson’s principles of oral and maxillofacial surgery. 2nd ed. London: BC Decker Inc; 2004.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

კბილის აბსცესის მქონე პაციენტთა უმრავლესობა საჭიროებს ტკივილის გაყუჩებას და ანალგეზია უნდა იქნას შეთავაზებული ყველა პაციენტისთვის. ტკივილგამაყუჩებლის არჩევა დამოკიდებულია პაციენტის ანამნეზზე, ალერგიულ პროფილსა და მოსალოდნელი დისკომფორტის დონეზე. ვარიანტებია ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული პრეპარატი (NSAID), როგორიცაა იბუპროფენი და/ან ოპიოიდ ტკივილგამაყუჩებლები (მაგ. მორფინი).

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

წარმატებული მართვის ქვაკუთხედია ინფექციის წყაროს ადრეული მოშორება.

ეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება დაყოვნდეს თუ პარალელურად არსებობს სისტემური ავადმყოფობა, რომლის მკურნალობა პირველ რიგშია აუციელებელია, რათა გაამარტივოს უსაფრთხო პროცესი.

პერიაპიკალური აბსცესი: ნეკროზული პულპის ქსოვილი უნდა მოშორდეს, კბილის ფესვის არხის მკურნალობასთან ან ექსტრაქციასთან ერთად.

პერიოდონტალური აბსცესი: რეკომენდებულია პერიოდონტალური კბილის პერიოდონტალური თერაპია ან ექსტრაქცია.

პერიკორონალური აბსცესი: თუ სიბრძნის კბილი ნაწილობრივ ამოსული და ნაწილობრივ დაზიანებულია, ხოლო ბოლომდე ამოსვლისთვის ადგილი არასაკმარისია, ნაჩვენებია ექსტრაქცია. თუმცა, თუ კბილი სხვა ადგილასაა, ის შეიძლება გადარჩეს; შესაძლოა გაკეთდეს ოპერკულექტომია (ე.ი ოპერკულუმის, კბილს გადაფარებული ქსოვილის ფენის მოშორება), რათა გაუმჯობესდეს კბილის სრული ამოსვლისას ამ ადგილის გაწმენდა. ზოგიერთ შემთხვევაში რეკომენდებულია ორთოდონტური დახმარება.

ქირურგიული განაკვეთი და დრენაჟი განიხილება პერიოდონტალური უიმედო კბილის, ნაწილობრივ რეტენცირებული სიბრძნის კბილის სამკურნალოდ ან იმ შემთხვევაში, როდესაც არ არის შესაძლებელი ფესვის არხის მკურნალობა.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

როგორც წესი სრულდება ინფექციის წყაროს მოშორების პარალელურად (მაგ. ექსტრაქცია, ფესვის არხის მკურნალობა).

ზოგიერთი ექიმი მიიჩნევს, რომ ინფექცია უნდა იყოს აბსცესის დრენირებისას, ვიდრე შესრულდება ქირურგიული განაკვეთი და დრენირება; თუმცა, რაიმე სარგებელი არ დადგენილა აბსცესის ფორმირებამდე დრენაჟის დაყოვნებისას და ხშირ შემთხვევაში მკურნალობის ეს შეფერხება იწვევს გართულებებისა და ავადობის გაზრდას.[43]Shanti RM, Azia SR. Should we wait for development of an abscess before we perform incision and drainage? Oral Maxillofac Surg Clinics. 2011 Nov;23(4):513-8;v. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21982603?tool=bestpractice.com

განაკვეთი შესაძლოა გაკეთდეს პირის ღრუს შიგნით ან პირის ღრუს გარეთ, დამოკიდებულია ინფექციის ადგილზე და დრენირების გზის დადგენის საფუძველზე. პატარა განაკვეთია საჭირო შესაბამის ადგილას, რათა თავიდან მოხდეს სასიცოცხლო სტრუქტურებისა და კანისა და ლორწოვანის ნებისმიერი ადგილის დაზიანება. განაკვეთი უნდა გაკეთდეს ეპითელიუმის ან ლორწოვანის გავლით ქვეშ მდებარე შემაერთებელ ქსოვილზე.

ბლაგვი გაკვეთა გამოიყენება რათა ინახოს ჩართული სივრცეები, შემდეგ უკვე ისმება Penrose ან Jackson-Pratt სადრენაჟო მილი. დრენირება როგორც წესი ნარჩუნდება, სანამ დრენაჟი შეწყდება (ძირითადად 2-5 დღე) და შესაძლებელია თანდათანობით ან ერთიანად მოშორება.

უნდა შესრულდეს აბსცესის შემადგენლობის კულტივირება.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

უფრო მძიმე ინექციების დროს, როდესაც საჭიროა ჰოსპიტალიზაცია, უნდა დაიწყოს ინტრავენური ანტიბიოტიკებით მკურნალობა.

ინტრავენური კლინდამიცინი ან მეტრონიდაზოლი არის უპირატესი ანტიბიოტიკები, მათი აერობული დაფარვიდან გამომდინარე. ბენზილპენიცილინი არის შესაფერისი ალტერნატივა.[10]Farmahan S, Tuopar D, Ameerally PJ, et al. Microbiological examination and antibiotic sensitivity of infections in the head and neck. Has anything changed? Br J Oral Maxillofac Surg. 2014 Sep;52(7):632-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24906249?tool=bestpractice.com [35]Storoe W, Haug RH, Lillich TT. The changing face of odontogenic infections. J Oral Maxillofac Surg. 2001 Jul;59(7):739-48;discussion 748-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11429732?tool=bestpractice.com [49]Stefanopoulos PK, Kolokotronis AD. The clinical significance of anaerobic bacteria in acute orofacial odontogenic infections. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2004 Oct;98(4):398-408. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15472653?tool=bestpractice.com [50]Lewis MA, MacFarlane TS, McGowan DA. A microbiological and clinical review of the acute dentoalveolar abscess. Br J Oral Maxillofac Surg. 1990 Dec;28(6):359-66. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2279035?tool=bestpractice.com [51]Robertson DP, Keys W, Rautemaa-Richardson R, et al. Management of severe acute dental infections. BMJ. 2015 Mar 24;350:h1300. https://www.doi.org/10.1136/bmj.h1300 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25804417?tool=bestpractice.com

ინტრავენური ანტიბიოტიკები შეიძლება შეიცვალოს შესაბამისი პერორალური ანტიბიოტიკებით, მას შემდეგ რაც პაციენტს გამოუვლინდება გაუმჯობესების ნიშნები (მაგ. შემცირებული ტემპერატურა, შეშუპება/ერითემა და ლეიკოციტების რაოდენობა) და ის მზად იქნება საავადმყოფოდან გასაწერად. თუმცა, ოსტეომიელიტის მქონე პაციენტებს შესაძლოა დასჭირდეთ ხანგრძლივი ინტრავენური ანტიბიოტიკოთერაპია ამბულატორიულ პირობებში.

გადაწყვეტილება, თუ როდის უნდა შეწყდეს ანტიბიოტიკოთერაპია მოითხოვს კლინიკურ განხილვას და უნდა იყოს დამოკიდებული პაციენტის გამოჯანმრთელების პროცესზე.