მიდგომა
ბაბეზიოზის დიაგნოზი ეფუძნება ეპიდემიოლოგიურ, კლინიკურ და ლაბორატორიულ ინფორმაციას. დიაგნოსტიკური კრიტერიუმები მოიცავს ვირუსული ინფექციის მსგავსი სიმპტომების არსებობას და სისხლში ბაბეზიას პარაზიტების იდენტიფიცირებას ნაცხის შეფასების გზით ან ბაბეზიას დნმ-ის პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციით (PCR) ამპლიფიკაციით.
ბაბეზიოზი ქვეყნის მასშტაბით შეტყობინებადი დაავადებაა ზოგიერთ ქვეყანაში და უნდა შეატყობინონ ადგილობრივ ხელისუფლებას.
ანამნეზი.
დაავადებას, ძირითადად, ადგილი აქვს იმ პირებში, რომლებიც ცხოვრობენ ან მოგზაურობენ ენდემურ ზონებში, ან მიიღეს სისხლის გადასხმა, რომელიც შეიცავდა პარაზიტს, წინა 9 კვირის განმავლობაში.[31] გადაცემის პიკი ხდება მაისიდან სექტემბრამდე აშშ-ს ზემო შუადასავლეთში და ჩრდილო-აღმოსავლეთში; თუმცა, ტრანსფუზიასთან დაკავშირებული გადაცემა შეიძლება მოხდეს ნებისმიერ ადგილას და წლის ნებისმიერ დროს.[6] სხვა ქვეყნებში დაავადება იშვიათია. იმის გამო, რომ სისხლით შეუვსებელი Ixodes scapularis ნიმფები საკმაოდ მცირე ზომისაა (2 მმ), პაციენტების უმეტესობა ყოველთვის ვერ იხსენებს ტკიპის ნაკბენს.
Babesia microti ინფექციების უმეტესობა ახალგაზრდა ჯანსაღ ადამიანებში სუბკლინიკურია ან მსუბუქია და, სავარაუდოდ, ხშირად მიმდინარეობს დიაგნოსტირების გარეშე. უნდა შეიკრიბოს სრული ანამნეზი, რაც მოიცავს არსებულ მდგომარეობებს (მაგალითად, ასპლენია / ადრე ჩატარებული სპლენექტომია, ავთვისებიანი მდგომარეობები და აივ ინფექცია), ვინაიდან კლინიკური ინფექციები უფრო ხშირია ასპლენიურ პაციენტებში, თანმდევი ლაიმის დაავადების მქონე პაციენტებში, იმუნოსუპრესიის მქონე პაციენტებში (აივ-ით გამოწვეული ან მედიკამენტური), ან ხანდაზმულ პაციენტებში. სიმპტომები თავს იჩენს 1-დან 4 კვირამდე ტკიპის ნაკბენის შემდეგ სისუსტის, დაღლილობის, მიალგიების, ართრალგიების, კანკალის და შემცივნების თანდათანობითი დაწყებით.[5] მდგრადი ან წყვეტილი ცხელება შეიძლება განვითარდეს სიმპტომების დაწყებიდან 1 კვირის განმავლობაში.
ნაკლებად ხშირი სიმპტომები მოიცავს ანორექსიას, ღებინებას, ხველას, მუცლის ტკივილს, ფოტოფობიას, კონიუნქტივის ინექციას და ყელის ტკივილს. მანიფესტაციები, როგორიცაა ჰემოლიზური ანემია ან თრომბოციტოპენია შეიძლება იყოს მძიმე ან სიცოცხლისათვის საშიში და დაავადება შეიძლება (იშვიათად) ასევე ფატალური იყოს.[6]
Babesia divergens გამოწვეული ინფექციას, რომელიც უფრო ხშირად გვხვდება ევროპაში, ადგილი აქვს ძირითადად ასპლენიურ პაციენტებში და ყოველთვის ელვისებურია და ჰემოლიზით მიმდინარეობს.[8] ინფექციებს, რომლებიც უფრო იშვიათი სახეობებითაა გამოწვეული, როგორიცაა B duncani, MO-1 და CA-1, ასევე აქვს ელვისებური მიმდინარეობის ტენდენცია.[4]
გასინჯვა
გასინჯვით მიღებული მონაცემები არასპეციფიკურია და შეიძლება მოიცავდეს ცხელებას, სპლენომეგალიას, ჰეპატომეგალიას ან სიყვითლეს.[6] პირექსია ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მონაცემია გასინჯვისას. პეტექიები, ჰემორაგიები ნატეხის სახით ან ეკქიმოზები იშვიათად გვხვდება და, თუ არსებობს, მიუთითებს გავრცობილ ინტრავასკულარულ კოაგულაციაზე.
კვლევები
იმის გამო, რომ კლინიკური მონაცემები არასპეციფიკურია, საჭიროა ლაბორატორიული ტესტირება დიაგნოზის დასადასტურებლად. ტესტირება საჭიროა შემდეგისთვის:
გრიპის მსგავსი სიმპტომების მქონე ნებისმიერი პაციენტი, რომელიც ასახელებს ტკიპის ნაკბენის ანამნეზს და რომელიც ცხოვრობს ან იმოგზაურა ენდემურ რაიონში წინა 5 კვირის განმავლობაში. ენდემური რაიონები მოიცავს ჩრდილო-აღმოსავლეთი აშშ-ს სანაპირო რაიონებს და ზედა შუადასავლეთის ტბების რაიონს.
გრიპის მსგავსი მუდმივი სიმპტომები პაციენტში ტკიპის ნაკბენის ანამნეზის გარეშე, რომელიც ცხოვრობს ენდემურ ზონაში, ვინაიდან ბაბეზიოზით დიაგნოსტირებულთა ორი მესამედი არ აღნიშნავს ტკიპის ნაკბენის ანამნეზს.
პაციენტები, რომლებმაც ბოლო დროს მიიღეს სისხლის გადასხმა და აქვთ ვირუსული ავადმყოფობის ტიპის სიმპტომები და/ან ჰემოლიზის ლაბორატორიული მტკიცებულებები.
პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ლაიმის დაავადების მტკიცებულებები, რომლებიც ადეკვატურად არ რეაგირებენ ლაიმის დაავადების (მუდმივი ან მაღალი ტემპერატურის არსებობა შესაბამისი ანტიბიოტიკების დანიშვნიდან >48 საათის შემდეგ, ვირუსული ავადმყოფობის ტიპის სიმპტომების არსებობა მიგრირებადი ერითემის ანტიბიოტიკებით გადაჭრის შემდეგ) ანტიბიოტიკურ მკურნალობაზე.
პირველადი ლაბორატორიული გამოკვლევები უნდა მოიცავდეს შემდეგს:[6]
სისხლის საერთო ანალიზი: შეიძლება გამოვლინდეს ჰემატოკრიტის დაქვეითება (ჰემოლიზური ანემიის გამო), ლეიკოპენია ან თრომბოციტოპენია.
ღვიძლის ფუნქციური ტესტები: ტრანსამინაზები შეიძლება იყოს მომატებული.
შრატში კრეატინინი და შარდოვანა: შეიძლება მომატებული იყოს მძიმე შემთხვევებში.
შარდის საერთო ანალიზმა შეიძლება გამოავლინოს მუქი ფერის შარდის არსებობა ურობილინოგენით და კონიუგირებული ბილირუბინით, რაც მიუთითებს ჰემოლიზზე.
ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება (IDSA) რეკომენდაციას უწევს პერიფერიული სისხლის ნაცხის გამოკვლევას ან PCR-ს მწვავე ბაბეზიოზის დიაგნოსტიკური დადასტურებისთვის, როგორც უპირატეს მეთოდებს ანტისხეულების ტესტირებასთან შედარებით.[31]
პერიფერიული სისხლის ნაცხში
პარაზიტის იდენტიფიკაცია სინათლის მიკროსკოპით გიმზას ან რაიტის წესით შეღებილ თხელ სისხლის ნაცხებზე რეკომენდებულია დიაგნოსტიკის მიზნით.[6][31]
სისხლის ნაცხის თვალით შეფასება აუცილებლად და ნათლად უნდა მოითხოვოთ. რამდენიმე ნაცხი უნდა გამოიკვლიოთ, რადგან ინფექციის საწყის ეტაპებზე შეიძლება მხოლოდ რამდენიმე ერითროციტი იყოს ინფიცირებული.[6]
Babesia შეიძლება აგვერიოს მალარიის პარაზიტებში სისხლის ნაცხებზე (ორივე ინტრაერითროციტული რგოლების სახით ჩანს). ამის გამო დამატებითი ლაბორატორიული ტესტირება შეიძლება შესრულდეს დიაგნოზის დასადასტურებლად და სპეციფიკური ბაბეზიური პათოგენის იდენტიფიცირებისთვის.[6] ბაბეზიოზსა და მალარიას არ აქვთ გეოგრაფიული გადაფარვა, ამიტომ პაციენტის ეპიდემიოლოგიური ისტორია ძალზე მნიშვნელოვანია.
B microti შეიძლება აგრეთვე ქმნიდეს ტეტრადეს (მალტის ჯვარი) RBC შიგნით.
მოლეკულური ტესტირება
ბაბეზიოზის დნმ-ზე სისხლის PCR არის კიდევ ერთი დიაგნოსტიკური დადასტურების ვარიანტი, როდესაც ეს შესაძლებელია.[6][31]
სისხლის PCR შეიძლება გამოიყენოთ რგოლის ფორმის ინტრაერითროციტული სტრუქტურების მქონე ყველა პაციენტისთვის მალარიისგან დიფერენცირებისთვის და ნეგატიური ნაცხის მქონე პაციენტებისათვის, რომელთათვისაც მაღალია კლინიკური ეჭვი.[32][33]
სეროლოგიური კვლევა
სეროლოგიურ ტესტს შეუძლია უზრუნველყოს დიაგნოზის დამხმარე მტკიცებულება, მაგრამ არ განასხვავებს აქტიურ და გადატანილ ინფექციას.[6]
ანტისხეულების ერთი დადებითი ტესტი არ არის საკმარისი დიაგნოზის დასადგენად, რადგან ბაბეზიას ანტისხეულები შეიძლება შენარჩუნდეს სისხლში ერთი წლის ან მეტი ხნის განმავლობაში ინფექციის აშკარა ალაგების შემდეგ (მკურნალობით ან მის გარეშე). ამიტომ, პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ მხოლოდ ანტისხეულების ტესტი დადებითი, IDSA რეკომენდაციას უწევს დადასტურებას პერიფერიული სისხლის ნაცხის ან PCR-ით მკურნალობის განხილვამდე.[31]
იმუნოფერმენტული (ELISA) და/ან იმუნოფლუორესცენტული ანალიზი ლაიმის დაავადებისთვის, რომელიც ჩართული უნდა იყოს დიფერენციალურ დიაგნოსტიკაში ნებისმიერი პაციენტისთვის, რომელსაც უვითარდება ცხელება ან კლინიკური ავადმყოფობა ტკიპის ნაკბენის შემდეგ. გადადის ირმის ტკიპის (I scapularis) ნაკბენით, იგივე ვექტორი, რაც Babesia microti-თვის.
პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია (PCR) და/ან იმუნოფლუორესცენტული ანალიზი ადამიანის გრანულოციტური ანაპლაზმოზისთვის (HGA), ჩართული უნდა იყოს დიფერენციალურ დიაგნოსტიკაში ნებისმიერი პაციენტისთვის, რომელსაც უვითარდება ცხელება ან კლინიკური ავადმყოფობა ტკიპის ნაკბენის შემდეგ. გადადის ირმის ტკიპის (I scapularis) ნაკბენით, იგივე ვექტორი, რაც Babesia microti-თვის.
შემდგომი ლაბორატორიული ტესტირება
მკურნალობის დაწყებისთანავე, ზომიერი და მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ ჰემატოკრიტის და პერიფერიული შეღებილი სისხლის ნაცხების მონიტორინგი ყოველდღიურად ან დღეგამოშვებით, სანამ პარაზიტემია შემცირდება პარაზიტირებული ერითროციტების 5%-ზე ნაკლებად.[34] რაოდენობრივი PCR შეიძლება გამოყენებულ იქნას B microti პარაზიტემიის მონიტორინგისთვის, სუბმიკროსკოპულ დონეზეც კი, მკურნალობის დროს და მის შემდეგ.[32][33]
სათანადო ანტიბაბეზიური თერაპიის მიღების მიუხედავად, მძიმე ან მუდმივი სიმპტომების მქონე პაციენტებში მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული ტესტირება Borrelia burgdorferi (ლაიმის დაავადება) ანტისხეულებზე და Anaplasma phagocytophilum (HGA ან ერლიქიოზი) თანაინფექციაზე.
გარდა ამისა, აივ ინფექციაზე და იმუნოდეფიციტის სხვა მიზეზებზე (როგორიცაა ავთვისებიანი მდგომარეობები ან ასპლენია) ტესტირება მხედველობაში უნდა იყოს მიღებული მძიმე ან ხანგრძლივი დაავადების მქონე პაციენტებში.[35]
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას