ჰეპატორენალური სინდრომი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
სპონტანური ბაქტერიული პერიტონიტი (SBP): ჰეპატო-რენული სინდრომის პრევენცია პრევენცია
ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკი + ალბუმინი
ცეფოტაქსიმი სასურველი ანტიბიოტიკია ინფექციის სამკურნალოდ.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com ის ინიშნება შრატის კრეატინინის დონის მიხედვით და გრძელდება ინფექციის გაწმენამდე. თუმცა,სეპტიური ბაქტერიული პერიტონიტის მქონე პაციენტების ერთ მესამედში თირკმლის უკმარისობა ვითარდება ინფექციის მკურნალობის მიუხედავად.
კომბინირებული მკურნალობა ალბუმინით და ანტიბიოტიკებით ამცირებს თირკმლის უკმარისობის და სიკვდილის ინციდენტობას.[16]Sort P, Navasa M, Arroyo V, et al. Effect of intravenous albumin on renal impairment and mortality in patients with cirrhosis and spontaneous bacterial peritonitis. N Engl J Med. 1999 Aug 5;341(6):403-9. http://content.nejm.org/cgi/content/full/341/6/403 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10432325?tool=bestpractice.com [17]Wong F, Blendis L. New challenge of hepatorenal syndrome: prevention and treatment. Hepatology. 2001 Dec;34(6):1242-51. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1053/jhep.2001.29200 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11732014?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ცეფოტაქსიმი: კრეატინინი <1.5 მგ/დლ ( <133 მიკრომოლი/ლ): 2 გ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში; კრეატინინი 1.5 - 2.0 მგ/დლ (133-177 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში; კრეატინინი 2.0 - 2.5 მგ/დლ (177-221 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში; კრეატინინი >2.5 მგ/დლ (>221 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში
და
ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი
ალკოჰოლური ჰეპატიტი: ჰეპატო-რენული სინდრომის პროფილაქტიკა
პრედნიზოლონი
გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯის რეკომენდაციით, მძიმე ალკოჰოლური ჰეპატიტის მქონე პაციენტებმა უნდა გაიარონ მკურნალობა კორტიკოსტეროიდებით, იმ პირობით, რომ მათ გამოყენებასთან დაკავშირებით რაიმე უკუჩვენება არ არსებობს.[18]Singal AK, Bataller R, Ahn J, et al. ACG clinical guideline: alcoholic Liver Disease. Am J Gastroenterol. 2018 Feb;113(2):175-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29336434?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
პრედნიზოლონი: 40 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 4 კვირის განმავლობაში
სავარაუდოჰეპატო-რენული სინდრომი
ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები + სითხის ბოლუსი
თუ თირკმლის უკმარისობა გამოწვეულია ჰიპოვოლემიით, ის გაუმჯობესდება სითხის ბოლუსის შემდეგ. ჰეპატო-რენული სინდრომის მქონე პაციენტებში გაუმჯობესება არ მოხდება.[13]Gines P, Guevara M, Arroyo V, et al. Hepatorenal syndrome. Lancet. 2003 Nov 29;362(9398):1819-27. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14654322?tool=bestpractice.com
ფართო სპექტრის არა-ნეფროტოქსიკური ანტიბიოტიკები, როგორიცაა ცეფტრიაქსონი, უნდა დაიწყოს და გაგრძელდეს სანამ არ იქნება ცნობილი კულტურის შედეგები. ნეგატიური კულტურები და თირკმლის შენარჩუნებული უკმარისობა მიუთითებს ჰეპატო-რენულ სინდრომზე[1]Dagher L, Moore K. The hepatorenal syndrome. Gut. 2001 Nov;49(5):729-37. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1728492/pdf/v049p00729.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11600480?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ცეფტრიაქსონი: 0.5 - 2 გ ინტრავენურად/კუნთში ყოველ 12 საათში
--და--
ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი
იყოს
ნორმალური ფიზიოლოგიური ხსნარი: დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი
დაადასტურა HRS-AKI
ტერლიპრესინი ან ნორადრენალინი + ალბუმინი
კომბინირებული თერაპია ვაზოკონსტრიქტორი პლუს ალბუმინი არის რეკომენდებული HRS-AKI მკურნალობა.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com [2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com [22]Fabrizi F, Dixit V, Messa P, et al. Terlipressin for hepatorenal syndrome: a meta-analysis of randomized trials. Int J Artif Organs. 2009;32:133-140. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19440988?tool=bestpractice.com [23]Fabrizi F, Dixit V, Martin P. Meta-analysis: terlipressin therapy for the hepatorenal syndrome. Aliment Pharmacol Ther. 2006;24:935-944. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2036.2006.03086.x/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16948805?tool=bestpractice.com სასურველი ვაზოკონსტრიქტორია ტერლიპრესინი.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com თუ ტერლიპრესინი არ არის ხელმისაწვდომი, ნორადრენალინი (ნორეპინეფრინი) უნდა დაინიშნოს.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com
მტკიცებულებებით ვარაუდობენ, რომ ტერლიპრესინმა შეიძლება შეამციროს მუდმივი HRS-ის სიხშირე ალტერნატიულ ვაზოაქტიურ ფარმაკოთერაპიასთან შედარებით და შეიძლება გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია პაციენტებში HRS-AKI.[24]Sridharan K, Sivaramakrishnan G. Vasoactive agents for hepatorenal syndrome: a mixed treatment comparison network meta-analysis and trial sequential analysis of randomized clinical trials. J Gen Intern Med. 2018 Jan;33(1):97-102.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756164
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28924736?tool=bestpractice.com
[25]Best LM, Freeman SC, Sutton AJ, et al. Treatment for hepatorenal syndrome in people with decompensated liver cirrhosis: a network meta-analysis. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Sep 12;(9):CD013103.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6740336
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31513287?tool=bestpractice.com
[26]Israelsen M, Krag A, Allegretti AS, et al. Terlipressin versus other vasoactive drugs for hepatorenal syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Sep 27;(9):CD011532.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011532.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28953318?tool=bestpractice.com
[27]Wong F, Pappas SC, Curry MP, et al. Terlipressin plus albumin for the treatment of type 1 hepatorenal syndrome. N Engl J Med. 2021 Mar 4;384(9):818-28.
https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2008290?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33657294?tool=bestpractice.com
[28]Hiremath SB, Srinivas LD. Survival benefits of terlipressin and non-responder state in hepatorenal syndrome: a meta-analysis. Indian J Pharmacol. 2013 Jan-Feb;45(1):54-60.
http://www.ijp-online.com/article.asp?issn=0253-7613;year=2013;volume=45;issue=1;spage=54;epage=60;aulast=Hiremath
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23543867?tool=bestpractice.com
[ ]
How does terlipressin compare with alternative vasoactive drugs in people with hepatorenal syndrome?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1961/fullსწორი პასუხის ჩვენება თუმცა, ტერლიპრესინი უფრო ხშირად ასოცირდება არასასურველ ეფექტებთან, როგორიცაა დიარეა/მუცლის ტკივილი, პერიფერიული ციანოზი, მცირე გულ-სისხლძარღვთა მოვლენები და სუნთქვის უკმარისობა.
ევროპის მედიკამენტების სააგენტო (EMA) და დიდი ბრიტანეთის მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) რეკომენდაციას უწევენ რამდენიმე უსაფრთხოების ზომას ტერლიპრესინის გამოყენებისას, უსაფრთხოების მიმოხილვის შემდეგ, რომელიც ეფუძნება ერთი დიდი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის შედეგებს HRS-AKI-ით დაავადებულ პაციენტებში.[27]Wong F, Pappas SC, Curry MP, et al. Terlipressin plus albumin for the treatment of type 1 hepatorenal syndrome. N Engl J Med. 2021 Mar 4;384(9):818-28. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2008290?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33657294?tool=bestpractice.com [29]European Medicines Agency. Terlipressin-containing medicinal products indicated in the treatment of hepatorenal syndrome. Sep 2022 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/terlipressin-containing-medicinal-products-indicated-treatment-hepatorenal-syndrome [30]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Terlipressin: new recommendations to reduce risks of respiratory failure and septic shock in patients with type 1 hepatorenal syndrome. Mar 2023 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/terlipressin-new-recommendations-to-reduce-risks-of-respiratory-failure-and-septic-shock-in-patients-with-type-1-hepatorenal-syndrome კვლევის შედეგები ვარაუდობს, რომ პაციენტებს, რომლებიც მკურნალობდნენ ტერლიპრესინით, უფრო ხშირად განიცდიან და იღუპებიან რესპირატორული დარღვევებით (მაგ., სუნთქვის უკმარისობით) პირველი დოზის მიღებიდან 90 დღის განმავლობაში, პლაცებოსთან შედარებით, და გამოვლენილია ადრე არარეგისტრირებული სეფსისის რისკი.[27]Wong F, Pappas SC, Curry MP, et al. Terlipressin plus albumin for the treatment of type 1 hepatorenal syndrome. N Engl J Med. 2021 Mar 4;384(9):818-28. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2008290?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33657294?tool=bestpractice.com რესპირატორული დარღვევები ტერლიპრესინის ცნობილი რისკია; თუმცა, ამ კვლევაში დაფიქსირებული სუნთქვის უკმარისობის სიხშირე (11%) უფრო მაღალი იყო, ვიდრე ადრე მოხსენებული. თუ სარგებელი არ აღემატება რისკებს, EMA რეკომენდაციას უწევს ტერლიპრესინის თავიდან აცილებას პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ თირკმელების დისფუნქცია (შრატის კრეატინინი ≥442 მიკრომოლი/ლ [5 მგ/დლ]), და პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ღვიძლის მწვავე და ქრონიკული დაავადების მე-3 ხარისხი და /ან მოდელი ღვიძლის დაავადების ბოლო სტადიისთვის (MELD) ქულა ≥39.[29]European Medicines Agency. Terlipressin-containing medicinal products indicated in the treatment of hepatorenal syndrome. Sep 2022 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/terlipressin-containing-medicinal-products-indicated-treatment-hepatorenal-syndrome რესპირატორული სიმპტომის ნებისმიერი ახალი გამოვლენის ან გაუარესებისდროს უნდა ჩატარდეს მკურნალობა და სტაბილიზაცია ტერლიპრესინის დაწყებამდე და პაციენტების მონიტორინგი მკურნალობის დროს და მის შემდეგ. თუ მკურნალობის დროს განვითარდება რესპირატორული სიმპტომები, უნდა განიხილებოდეს ადამიანის ალბუმინის დოზის შემცირება და ტერლიპრესინის მიღება უნდა შეწყდეს, თუ რესპირატორული სიმპტომები მძიმეა ან არ ქრება. პაციენტები ასევე უნდა იყვნენ შემოწმებული ინფექციის სიმპტომებზე. ტერლიპრესინის უწყვეტი ინფუზია შეიძლება ჩაითვალოს ბოლუსის ინექციის ალტერნატივად, რადგან ამან შეიძლება შეამციროს მძიმე გვერდითი მოვლენების რისკი.[29]European Medicines Agency. Terlipressin-containing medicinal products indicated in the treatment of hepatorenal syndrome. Sep 2022 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/terlipressin-containing-medicinal-products-indicated-treatment-hepatorenal-syndrome გარდა ამისა, MHRA რეკომენდაციას უწევს რომ პაციენტებს სასურველია მკურნალობამდე კონსულტაცია გაეწიოს ტერლიპრესინის სარგებლობისა და რისკის შესახებ.[30]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Terlipressin: new recommendations to reduce risks of respiratory failure and septic shock in patients with type 1 hepatorenal syndrome. Mar 2023 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/terlipressin-new-recommendations-to-reduce-risks-of-respiratory-failure-and-septic-shock-in-patients-with-type-1-hepatorenal-syndrome პაციენტებს ასევე შეუძლიათ კონსულტაციები ტერლიპრესინით მკურნალობის შემდეგ გარკვეულ პ+ირობებში. MHRA ასევე აცხადებს, რომ ეს რეკომენდაციები არ არის რელევანტური, როდესაც ტერლიპრესინი გამოიყენება საყლაპავის ვენების ვარიკოზული გაგანიერების სამკურნალოდ. უნდა იყოს მოხსენებული ტერლიპრესინთან დაკავშირებული საეჭვო გვერდითი რეაქციები.[30]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Terlipressin: new recommendations to reduce risks of respiratory failure and septic shock in patients with type 1 hepatorenal syndrome. Mar 2023 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/terlipressin-new-recommendations-to-reduce-risks-of-respiratory-failure-and-septic-shock-in-patients-with-type-1-hepatorenal-syndrome
ტერლიპრესინი დამტკიცებულია და ხელმისაწვდომია ბევრ ქვეყანაში და ახლა უკვე დამტკიცებულია აშშ-ში სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის (FDA) მიერ.[31]US Food and Drug Administration. FDA approves treatment to improve kidney function in adults with hepatorenal syndrome. Sep 2022 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/news-events-human-drugs/fda-approves-treatment-improve-kidney-function-adults-hepatorenal-syndrome FDA-ს ტერლიპრესინის დამტკიცება HRS-AKI-ს მქონე პაციენტებისთვის ასევე მოიცავს უსაფრთხოების რეკომენდაციებს სერიოზული ან ფატალური სუნთქვის უკმარისობის პოტენციალის შესახებ, განსაკუთრებით პაციენტებისთვის მოცულობითი გადატვირთვის ან ღვიძლის მწვავე-ქრონიკული უკმარისობის მე-3 ხარისხის მქონე პაციენტებისთვის. ისინი გვირჩევენ ტერლიპრესინის დაწყებამდე ჟანგბადის გაჯერების შეფასებას პულსოქსიმეტრიის საშუალებით. მკურნალობა უკუნაჩვენებია ჰიპოქსიის მქონე პაციენტებში (SpO2 <90%), სანამ მათი ჟანგბადის დონე არ გაუმჯობესდება, ან თუ მათ აქვთ რესპირატორული სიმპტომები, რომლებიც უარესდება. უწყვეტი პულსური ოქსიმეტრია უნდა გამოიყენებოდეს მკურნალობის დროს პაციენტების მონიტორინგისთვის და მკურნალობა შეწყდეს ჰიპოქსიის ან გაზრდილი რესპირატორული სიმპტომების განვითარების შემთხვევაში. ინტრავასკულარული მოცულობის გადატვირთვა უნდა მართოთ ალბუმინის და/ან სხვა სითხეების შემცირებით ან შეწყვეტით და დიურეზულების სათანადო გამოყენებით, ხოლო ტერლიპრესინი უნდა შეჩერდეს, შემცირდეს ან შეწყდეს მოცულობის სტატუსის გაუმჯობესებამდე. მკურნალობა ასევე უკუნაჩვენებია პაციენტებში მიმდინარე კორონარული, პერიფერიული ან მეზენტერული იშემიით და უნდა შეწყდეს ნებისმიერ პაციენტში, რომელსაც აღენიშნება იშემიური გვერდითი რეაქციის ნიშნები ან სიმპტომები. ტერლიპრესინი შეიძლება არ იყოს მიზანშეწონილი პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ MELD ქულა ≥35, რადგან ნებისმიერმა გვერდითი მოვლენამ შესაძლოა ისინი შეუსაბამო გახადოს ღვიძლის ტრანსპლანტაცია.[31]US Food and Drug Administration. FDA approves treatment to improve kidney function in adults with hepatorenal syndrome. Sep 2022 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/news-events-human-drugs/fda-approves-treatment-improve-kidney-function-adults-hepatorenal-syndrome
ნორადრენალინის და ალბუმინის კომბინაცია დაკავშირებული აღმოჩნდა ჰეპატორენული სინდრომის შექცევასთან ერთ-ერთი ქსელური მეტა-ანალიზის მიხედვით და, ამასთან, შეიძლება იწვევდეს უფრო ნაკლებ არასასურველ ეფექტს, ვიდრე ტერლიპრესინი პლიუს ალბუმინი.[24]Sridharan K, Sivaramakrishnan G. Vasoactive agents for hepatorenal syndrome: a mixed treatment comparison network meta-analysis and trial sequential analysis of randomized clinical trials. J Gen Intern Med. 2018 Jan;33(1):97-102.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756164
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28924736?tool=bestpractice.com
[25]Best LM, Freeman SC, Sutton AJ, et al. Treatment for hepatorenal syndrome in people with decompensated liver cirrhosis: a network meta-analysis. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Sep 12;(9):CD013103.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6740336
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31513287?tool=bestpractice.com
[ ]
How do treatments for hepatorenal syndrome compare in people with decompensated liver cirrhosis?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2760/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ტერლიპრესინზე ან ნორადრენალინზე პასუხი განისაზღვრება კრეატინინის შემცირებით <133 მიკრომოლ/ლ (<1,5 მგ/დლ), ან დაბრუნებით 26,5 მიკრომოლ/ლ (0,3 მგ/დლ) საწყის დონეზე მაქსიმუმ 14 დღის განმავლობაში. პაციენტებში, რომლებიც 4 დღის განმავლობაში ინარჩუნებენ კრეატინინის დონეს წინასამკურნალო დონეზე ან ზემოთ, ვაზოკონსტრიქტორის მაქსიმალური ტოლერანტული დოზებით, თერაპია შეიძლება შეწყდეს.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com
ვაზოპრესორული თერაპიის დაწყებამდე, უნდა შეფასდეს პაციენტის იშემიური ან გულ-სისხლძარღვთა მოვლენების რისკი. შეფასება უნდა მოიცავდეს ელექტროკარდიოგრამას.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com ვაზოპრესორებით მკურნალობის დროს პაციენტებს ყურადღებით უნდა დააკვირდეთ ვაზოკონსტრიქტორებისა და ალბუმინის მკურნალობისას შესაძლო გვერდითი ეფექტების განვითარებისათვის, იშემიური გართულებების და ფილტვის შეშუპების ჩათვლით.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ტერლიპრესინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.
იყოს
ნორადრენალინი (ნორეპინეფრინი): დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.
--და--
ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი
დამხმარე თერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.
დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.
ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.
გრიპის და პნევმოკოკის ვაქცინებით იმუნიზაცია მნიშვნელოვანია, რადგან ეს პაციენტები იმუნოკომპრომისულები არიან.
ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]Stutchfield BM, Simpson K, Wigmore SJ. Systematic review and meta-analysis of survival following extracorporeal liver support. Br J Surg. 2011 May;98(5):623-31. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21462172?tool=bestpractice.com
ოქტრეოტიდი + მიდოდრინი + ალბუმინი
თუ არც ტერლიპრესინის და არც ნორადრენალინის მიცემა შეუძლებელია, შეიძლება ჩაითვალოს ორალური მიდოდრინის ცდა ოქტრეოტიდთან და ალბუმინთან ერთად, მაგრამ ნაკლებად ეფექტურია.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com
ოქტრეოტიდთან, მიდოდრინთან და ალბუმინთან კომბინირებული სამედიცინო თერაპია აუმჯობესებს გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარეს HRS-AKI-ით დაავადებულ პაციენტებში და შესაძლოა გააუმჯობესოს გადარჩენა.[33]Karwa R, Woodis CB. Midodrine and octreotide in treatment of cirrhosis-related hemodynamic complications. Ann Pharmacother. 2009 Apr;43(4):692-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19299324?tool=bestpractice.com
მიდოდრინი არის ვაზოკონსტრიქტორი, ხოლო ოქტრეოტიდი ახდენს ენდოგენური ვაზოდილატატორების გამოთავისუფლების ინჰიბირებას. ეს მედიკამენტები სინერგიულად მუშაობს თირკმლის ჰემოდინამიკის გასაუმჯობესებლად.
ჩვეულებრივ გამოიყენება მხოლოდ გადასვლის თერაპიის სახით, სანამ არ მოხდება ღვიძლის გადანერგვა.
პირველადი პარამეტრები
ოქტრეოტიდი: 100-200 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში სამჯერ
და
მიდოდრინი: 5 - 12.5 მგ პერორალურად სამჯერ დღეში
და
ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი
დამხმარე თერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.
დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.
ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.
გრიპის და პნევმოკოკის ვაქცინებით იმუნიზაცია მნიშვნელოვანია, რადგან ეს პაციენტები იმუნოკომპრომისულები არიან.
ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]Stutchfield BM, Simpson K, Wigmore SJ. Systematic review and meta-analysis of survival following extracorporeal liver support. Br J Surg. 2011 May;98(5):623-31. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21462172?tool=bestpractice.com
ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი
სიფრთხილით შეიძლება ჩაითვალოს HRS-ის მქონე პაციენტებში, რომლებიც არ რეაგირებენ ვაზოკონსტრიქტორებზე, მაგრამ ეს არ არის რეკომენდებული ღვიძლის კვლევის ამერიკული ასოციაციის მიერ.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com [3]Salerno F, Gerbes A, Gines P, et al. Diagnosis, prevention and treatment of hepatorenal syndrome in cirrhosis. Gut. 2007 Sep;56(9):1310-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1954971 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17389705?tool=bestpractice.com ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი გამოიყენება ღვიძლის მძიმე უკმარისობის არმქონე პაციენტებში (შრატში მაღალი ბილირუბინი, ჩაილდ-პიუს ქულა >12, მძიმე ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათია), რომლებშიც ვაზოკონსტრიქტორებით ვერ მოხერხდა თირკმლის ფუნქციის გაუმჯობესება.[13]Gines P, Guevara M, Arroyo V, et al. Hepatorenal syndrome. Lancet. 2003 Nov 29;362(9398):1819-27. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14654322?tool=bestpractice.com
TIPS ფუნქციონირებს როგორც "გვერდი-გვერდში" პორტოკავალური შუნტი და ემსახურება პორტული ჰიპერტენზიის შემსუბუქებას.[3]Salerno F, Gerbes A, Gines P, et al. Diagnosis, prevention and treatment of hepatorenal syndrome in cirrhosis. Gut. 2007 Sep;56(9):1310-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1954971 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17389705?tool=bestpractice.com
ტარდება ანალგეზიის ქვეშ და შედგება თვითდაფართოებადი ლითონის სტენტის ჩადგმით ღვიძლის ვენასა და პორტული ვენის ინტრაჰეპატურ ნაწილს შორის ტრანსიუგულარული მიდგომის გამოყენებით.[10]Gines P, Arroyo V. Hepatorenal syndrome. J Am Soc Nephrol. 1999 Aug;10(8):1833-9. http://jasn.asnjournals.org/cgi/content/full/10/8/1833 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10446954?tool=bestpractice.com
ეს მკურნალობა იშვიათად უზრუნველყოფს მდგომარეობის უკუქცევას და ითვლება დროებით ღონისძიებად, სანამ ღვიძლის გადანერგვა არ იქნება შესაძლებელი.
დამხმარე თერაპია
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.
დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.
ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.
ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]Stutchfield BM, Simpson K, Wigmore SJ. Systematic review and meta-analysis of survival following extracorporeal liver support. Br J Surg. 2011 May;98(5):623-31. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21462172?tool=bestpractice.com
ღვიძ₾ის ტრანსპლანტაცია ან კომბინირებული ღვიძლი-თირკმლის ტრანსპლანტაცია
ღვიძლის გადანერგვა ჰეპატო-რენული სინდრომის ერთადერთი გადამჭრელი მკურნალობაა.[2]Biggins SW, Angeli P, Garcia-Tsao G, et al. Diagnosis, evaluation, and management of ascites, spontaneous bacterial peritonitis and hepatorenal syndrome: 2021 practice guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2021 Aug;74(2):1014-48. https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/hep.31884 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33942342?tool=bestpractice.com შეზღუდული რესურსის გადანერგვის შესახებ გადაწყვეტილება კომპლექსურია და მოიცავს დაავადების სიმძიმეს და სავარაუდო პროგნოზს.
მძიმე თანმხლები დაავადებების (მაგ., კორონარული არტერიების დაავადება ან გულის უკმარისობა), ალკოჰოლიზმის და ინფექციის მქონე და ხანდაზმული ასაკის პაციენტები არ არიან ღვიძლის გადანერგვის კანდიდატები.
შერჩეულ შემთხვევებში ვარიანტად განსახილველია ღვიძლისა და თირკმლის კომბინირებული გადანერგვა.[5]European Association for the Study of the Liver. EASL Clinical practice guidelines for the management of patients with decompensated cirrhosis. J Hepatol. 2018 Aug;69(2):406-60. https://www.journal-of-hepatology.eu/article/S0168-8278(18)31966-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29653741?tool=bestpractice.com [6]Simonetto DA, Gines P, Kamath PS. Hepatorenal syndrome: pathophysiology, diagnosis, and management. BMJ. 2020 Sep 14;370:m2687. http://diposit.ub.edu/dspace/bitstream/2445/175684/1/705291.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32928750?tool=bestpractice.com ტრანსპლანტაციის გუნდი შეაფასებს პაციენტის შეთავსებადობას ინდივიდუალურად.
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას