მკურნალობის ალგორითმი

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

საწყისი

სპონტანური ბაქტერიული პერიტონიტი (SBP): ჰეპატო-რენული სინდრომის პრევენცია პრევენცია

Back
1-ლი რიგის – 

ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკი + ალბუმინი

ცეფოტაქსიმი სასურველი ანტიბიოტიკია ინფექციის სამკურნალოდ.[2] ის ინიშნება შრატის კრეატინინის დონის მიხედვით და გრძელდება ინფექციის გაწმენამდე. თუმცა,სეპტიური ბაქტერიული პერიტონიტის მქონე პაციენტების ერთ მესამედში თირკმლის უკმარისობა ვითარდება ინფექციის მკურნალობის მიუხედავად.

კომბინირებული მკურნალობა ალბუმინით და ანტიბიოტიკებით ამცირებს თირკმლის უკმარისობის და სიკვდილის ინციდენტობას.[16][17]

პირველადი პარამეტრები

ცეფოტაქსიმი: კრეატინინი <1.5 მგ/დლ ( <133 მიკრომოლი/ლ): 2 გ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში; კრეატინინი 1.5 - 2.0 მგ/დლ (133-177 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში; კრეატინინი 2.0 - 2.5 მგ/დლ (177-221 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში; კრეატინინი >2.5 მგ/დლ (>221 მიკრომოლი/ლ): 1 გ ინტრავენურად ყოველ 12 საათში

და

ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი

ალკოჰოლური ჰეპატიტი: ჰეპატო-რენული სინდრომის პროფილაქტიკა

Back
1-ლი რიგის – 

პრედნიზოლონი

გასტროენტეროლოგიის ამერიკული კოლეჯის რეკომენდაციით, მძიმე ალკოჰოლური ჰეპატიტის მქონე პაციენტებმა უნდა გაიარონ მკურნალობა კორტიკოსტეროიდებით, იმ პირობით, რომ მათ გამოყენებასთან დაკავშირებით რაიმე უკუჩვენება არ არსებობს.[18]

პირველადი პარამეტრები

პრედნიზოლონი: 40 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 4 კვირის განმავლობაში

სავარაუდოჰეპატო-რენული სინდრომი

Back
1-ლი რიგის – 

ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები + სითხის ბოლუსი

თუ თირკმლის უკმარისობა გამოწვეულია ჰიპოვოლემიით, ის გაუმჯობესდება სითხის ბოლუსის შემდეგ. ჰეპატო-რენული სინდრომის მქონე პაციენტებში გაუმჯობესება არ მოხდება.[13]

ფართო სპექტრის არა-ნეფროტოქსიკური ანტიბიოტიკები, როგორიცაა ცეფტრიაქსონი, უნდა დაიწყოს და გაგრძელდეს სანამ არ იქნება ცნობილი კულტურის შედეგები. ნეგატიური კულტურები და თირკმლის შენარჩუნებული უკმარისობა მიუთითებს ჰეპატო-რენულ სინდრომზე[1]

პირველადი პარამეტრები

ცეფტრიაქსონი: 0.5 - 2 გ ინტრავენურად/კუნთში ყოველ 12 საათში

--და--

ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი

იყოს

ნორმალური ფიზიოლოგიური ხსნარი: დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი

მწვავე

დაადასტურა HRS-AKI

Back
1-ლი რიგის – 

ტერლიპრესინი ან ნორადრენალინი + ალბუმინი

კომბინირებული თერაპია ვაზოკონსტრიქტორი პლუს ალბუმინი არის რეკომენდებული HRS-AKI მკურნალობა.[5][2][22][23] სასურველი ვაზოკონსტრიქტორია ტერლიპრესინი.[2] თუ ტერლიპრესინი არ არის ხელმისაწვდომი, ნორადრენალინი (ნორეპინეფრინი) უნდა დაინიშნოს.[2]

მტკიცებულებებით ვარაუდობენ, რომ ტერლიპრესინმა შეიძლება შეამციროს მუდმივი HRS-ის სიხშირე ალტერნატიულ ვაზოაქტიურ ფარმაკოთერაპიასთან შედარებით და შეიძლება გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია პაციენტებში HRS-AKI.[24][25][26][27][28] [ Cochrane Clinical Answers logo ] თუმცა, ტერლიპრესინი უფრო ხშირად ასოცირდება არასასურველ ეფექტებთან, როგორიცაა დიარეა/მუცლის ტკივილი, პერიფერიული ციანოზი, მცირე გულ-სისხლძარღვთა მოვლენები და სუნთქვის უკმარისობა.

ევროპის მედიკამენტების სააგენტო (EMA) და დიდი ბრიტანეთის მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) რეკომენდაციას უწევენ რამდენიმე უსაფრთხოების ზომას ტერლიპრესინის გამოყენებისას, უსაფრთხოების მიმოხილვის შემდეგ, რომელიც ეფუძნება ერთი დიდი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის შედეგებს HRS-AKI-ით დაავადებულ პაციენტებში.[27][29][30] კვლევის შედეგები ვარაუდობს, რომ პაციენტებს, რომლებიც მკურნალობდნენ ტერლიპრესინით, უფრო ხშირად განიცდიან და იღუპებიან რესპირატორული დარღვევებით (მაგ., სუნთქვის უკმარისობით) პირველი დოზის მიღებიდან 90 დღის განმავლობაში, პლაცებოსთან შედარებით, და გამოვლენილია ადრე არარეგისტრირებული სეფსისის რისკი.[27] რესპირატორული დარღვევები ტერლიპრესინის ცნობილი რისკია; თუმცა, ამ კვლევაში დაფიქსირებული სუნთქვის უკმარისობის სიხშირე (11%) უფრო მაღალი იყო, ვიდრე ადრე მოხსენებული. თუ სარგებელი არ აღემატება რისკებს, EMA რეკომენდაციას უწევს ტერლიპრესინის თავიდან აცილებას პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ თირკმელების დისფუნქცია (შრატის კრეატინინი ≥442 მიკრომოლი/ლ [5 მგ/დლ]), და პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ღვიძლის მწვავე და ქრონიკული დაავადების მე-3 ხარისხი და /ან მოდელი ღვიძლის დაავადების ბოლო სტადიისთვის (MELD) ქულა ≥39.[29] რესპირატორული სიმპტომის ნებისმიერი ახალი გამოვლენის ან გაუარესებისდროს უნდა ჩატარდეს მკურნალობა და სტაბილიზაცია ტერლიპრესინის დაწყებამდე და პაციენტების მონიტორინგი მკურნალობის დროს და მის შემდეგ. თუ მკურნალობის დროს განვითარდება რესპირატორული სიმპტომები, უნდა განიხილებოდეს ადამიანის ალბუმინის დოზის შემცირება და ტერლიპრესინის მიღება უნდა შეწყდეს, თუ რესპირატორული სიმპტომები მძიმეა ან არ ქრება. პაციენტები ასევე უნდა იყვნენ შემოწმებული ინფექციის სიმპტომებზე. ტერლიპრესინის უწყვეტი ინფუზია შეიძლება ჩაითვალოს ბოლუსის ინექციის ალტერნატივად, რადგან ამან შეიძლება შეამციროს მძიმე გვერდითი მოვლენების რისკი.[29]გარდა ამისა, MHRA რეკომენდაციას უწევს რომ პაციენტებს სასურველია მკურნალობამდე კონსულტაცია გაეწიოს ტერლიპრესინის სარგებლობისა და რისკის შესახებ.[30]პაციენტებს ასევე შეუძლიათ კონსულტაციები ტერლიპრესინით მკურნალობის შემდეგ გარკვეულ პ+ირობებში. MHRA ასევე აცხადებს, რომ ეს რეკომენდაციები არ არის რელევანტური, როდესაც ტერლიპრესინი გამოიყენება საყლაპავის ვენების ვარიკოზული გაგანიერების სამკურნალოდ. უნდა იყოს მოხსენებული ტერლიპრესინთან დაკავშირებული საეჭვო გვერდითი რეაქციები.[30]

ტერლიპრესინი დამტკიცებულია და ხელმისაწვდომია ბევრ ქვეყანაში და ახლა უკვე დამტკიცებულია აშშ-ში სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის (FDA) მიერ.[31] FDA-ს ტერლიპრესინის დამტკიცება HRS-AKI-ს მქონე პაციენტებისთვის ასევე მოიცავს უსაფრთხოების რეკომენდაციებს სერიოზული ან ფატალური სუნთქვის უკმარისობის პოტენციალის შესახებ, განსაკუთრებით პაციენტებისთვის მოცულობითი გადატვირთვის ან ღვიძლის მწვავე-ქრონიკული უკმარისობის მე-3 ხარისხის მქონე პაციენტებისთვის. ისინი გვირჩევენ ტერლიპრესინის დაწყებამდე ჟანგბადის გაჯერების შეფასებას პულსოქსიმეტრიის საშუალებით. მკურნალობა უკუნაჩვენებია ჰიპოქსიის მქონე პაციენტებში (SpO2 <90%), სანამ მათი ჟანგბადის დონე არ გაუმჯობესდება, ან თუ მათ აქვთ რესპირატორული სიმპტომები, რომლებიც უარესდება. უწყვეტი პულსური ოქსიმეტრია უნდა გამოიყენებოდეს მკურნალობის დროს პაციენტების მონიტორინგისთვის და მკურნალობა შეწყდეს ჰიპოქსიის ან გაზრდილი რესპირატორული სიმპტომების განვითარების შემთხვევაში. ინტრავასკულარული მოცულობის გადატვირთვა უნდა მართოთ ალბუმინის და/ან სხვა სითხეების შემცირებით ან შეწყვეტით და დიურეზულების სათანადო გამოყენებით, ხოლო ტერლიპრესინი უნდა შეჩერდეს, შემცირდეს ან შეწყდეს მოცულობის სტატუსის გაუმჯობესებამდე. მკურნალობა ასევე უკუნაჩვენებია პაციენტებში მიმდინარე კორონარული, პერიფერიული ან მეზენტერული იშემიით და უნდა შეწყდეს ნებისმიერ პაციენტში, რომელსაც აღენიშნება იშემიური გვერდითი რეაქციის ნიშნები ან სიმპტომები. ტერლიპრესინი შეიძლება არ იყოს მიზანშეწონილი პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ MELD ქულა ≥35, რადგან ნებისმიერმა გვერდითი მოვლენამ შესაძლოა ისინი შეუსაბამო გახადოს ღვიძლის ტრანსპლანტაცია.[31]

ნორადრენალინის და ალბუმინის კომბინაცია დაკავშირებული აღმოჩნდა ჰეპატორენული სინდრომის შექცევასთან ერთ-ერთი ქსელური მეტა-ანალიზის მიხედვით და, ამასთან, შეიძლება იწვევდეს უფრო ნაკლებ არასასურველ ეფექტს, ვიდრე ტერლიპრესინი პლიუს ალბუმინი.[24][25] [ Cochrane Clinical Answers logo ]

ტერლიპრესინზე ან ნორადრენალინზე პასუხი განისაზღვრება კრეატინინის შემცირებით <133 მიკრომოლ/ლ (<1,5 მგ/დლ), ან დაბრუნებით 26,5 მიკრომოლ/ლ (0,3 მგ/დლ) საწყის დონეზე მაქსიმუმ 14 დღის განმავლობაში. პაციენტებში, რომლებიც 4 დღის განმავლობაში ინარჩუნებენ კრეატინინის დონეს წინასამკურნალო დონეზე ან ზემოთ, ვაზოკონსტრიქტორის მაქსიმალური ტოლერანტული დოზებით, თერაპია შეიძლება შეწყდეს.[2]

ვაზოპრესორული თერაპიის დაწყებამდე, უნდა შეფასდეს პაციენტის იშემიური ან გულ-სისხლძარღვთა მოვლენების რისკი. შეფასება უნდა მოიცავდეს ელექტროკარდიოგრამას.[5] ვაზოპრესორებით მკურნალობის დროს პაციენტებს ყურადღებით უნდა დააკვირდეთ ვაზოკონსტრიქტორებისა და ალბუმინის მკურნალობისას შესაძლო გვერდითი ეფექტების განვითარებისათვის, იშემიური გართულებების და ფილტვის შეშუპების ჩათვლით.[2]

პირველადი პარამეტრები

ტერლიპრესინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

იყოს

ნორადრენალინი (ნორეპინეფრინი): დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

--და--

ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი

Back
პლიუს – 

დამხმარე თერაპია

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.

დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.

ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5] თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.

გრიპის და პნევმოკოკის ვაქცინებით იმუნიზაცია მნიშვნელოვანია, რადგან ეს პაციენტები იმუნოკომპრომისულები არიან.

ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]

Back
მე-2 რიგის – 

ოქტრეოტიდი + მიდოდრინი + ალბუმინი

თუ არც ტერლიპრესინის და არც ნორადრენალინის მიცემა შეუძლებელია, შეიძლება ჩაითვალოს ორალური მიდოდრინის ცდა ოქტრეოტიდთან და ალბუმინთან ერთად, მაგრამ ნაკლებად ეფექტურია.[2]

ოქტრეოტიდთან, მიდოდრინთან და ალბუმინთან კომბინირებული სამედიცინო თერაპია აუმჯობესებს გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარეს HRS-AKI-ით დაავადებულ პაციენტებში და შესაძლოა გააუმჯობესოს გადარჩენა.[33]

მიდოდრინი არის ვაზოკონსტრიქტორი, ხოლო ოქტრეოტიდი ახდენს ენდოგენური ვაზოდილატატორების გამოთავისუფლების ინჰიბირებას. ეს მედიკამენტები სინერგიულად მუშაობს თირკმლის ჰემოდინამიკის გასაუმჯობესებლად.

ჩვეულებრივ გამოიყენება მხოლოდ გადასვლის თერაპიის სახით, სანამ არ მოხდება ღვიძლის გადანერგვა.

პირველადი პარამეტრები

ოქტრეოტიდი: 100-200 მიკროგრამი კანქვეშ დღეში სამჯერ

და

მიდოდრინი: 5 - 12.5 მგ პერორალურად სამჯერ დღეში

და

ალბუმინი (ადამიანის): დოზირების გაიდლაინებისთვის იხილეთ ადგილობრივი პროტოკოლი

Back
პლიუს – 

დამხმარე თერაპია

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.

დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.

ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5] თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.

გრიპის და პნევმოკოკის ვაქცინებით იმუნიზაცია მნიშვნელოვანია, რადგან ეს პაციენტები იმუნოკომპრომისულები არიან.

ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]

Back
მე-3 რიგის – 

ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი

სიფრთხილით შეიძლება ჩაითვალოს HRS-ის მქონე პაციენტებში, რომლებიც არ რეაგირებენ ვაზოკონსტრიქტორებზე, მაგრამ ეს არ არის რეკომენდებული ღვიძლის კვლევის ამერიკული ასოციაციის მიერ.[2][3] ტრანსიუგულარული ღვიძლშიდა პორტოსისტემური შუნტი გამოიყენება ღვიძლის მძიმე უკმარისობის არმქონე პაციენტებში (შრატში მაღალი ბილირუბინი, ჩაილდ-პიუს ქულა >12, მძიმე ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათია), რომლებშიც ვაზოკონსტრიქტორებით ვერ მოხერხდა თირკმლის ფუნქციის გაუმჯობესება.[13]

TIPS ფუნქციონირებს როგორც "გვერდი-გვერდში" პორტოკავალური შუნტი და ემსახურება პორტული ჰიპერტენზიის შემსუბუქებას.[3]

ტარდება ანალგეზიის ქვეშ და შედგება თვითდაფართოებადი ლითონის სტენტის ჩადგმით ღვიძლის ვენასა და პორტული ვენის ინტრაჰეპატურ ნაწილს შორის ტრანსიუგულარული მიდგომის გამოყენებით.[10]

ეს მკურნალობა იშვიათად უზრუნველყოფს მდგომარეობის უკუქცევას და ითვლება დროებით ღონისძიებად, სანამ ღვიძლის გადანერგვა არ იქნება შესაძლებელი.

Back
პლიუს – 

დამხმარე თერაპია

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

უნდა განხორციელდეს პაციენტების სითხის სტატუსის, შარდის გამოყოფის და შრატის ელექტროლიტების მჭიდრო მონიტორინგი. კერძოდ, თავიდან უნდა იყოს აცილებული პაციენტებში მძიმე ჰიპონატრიემიის განვითარება. უნდა ვერიდოთ ჰიპონატრიემიის სწრაფ კორექციას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს დემიელინიზაციის სინდრომი და ასციტების ფორმირების ზრდა.

დაჭიმული სიმპტომური ასციტის შემთხვევაში პარაცენტეზმა შეიძლება დროებით გააუმჯობესოს თირკმლის ფუნქცია.

ელექტროლიტების ძლიერი დარღვევის, მოცულობის გადატვირთვის ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში პაციენტისთვის განიხილება უწყვეტი ჰემოფილტრაცია.[5] თუმცა, შეზღუდვები, როგორიცაა ჰიპოტენზია, ართულებს ამას პაციენტთა ამ ჯგუფში.

ღვიძლის ექსტრაკორპორულმა მხარდაჭერამ შეიძლება გააუმჯობესოს ენცეფალოპათია, თუმცა ეს არ ამცირებს სიკვდილიანობას.[32]

Back
მე-4 რიგის – 

ღვიძ₾ის ტრანსპლანტაცია ან კომბინირებული ღვიძლი-თირკმლის ტრანსპლანტაცია

ღვიძლის გადანერგვა ჰეპატო-რენული სინდრომის ერთადერთი გადამჭრელი მკურნალობაა.[2] შეზღუდული რესურსის გადანერგვის შესახებ გადაწყვეტილება კომპლექსურია და მოიცავს დაავადების სიმძიმეს და სავარაუდო პროგნოზს.

მძიმე თანმხლები დაავადებების (მაგ., კორონარული არტერიების დაავადება ან გულის უკმარისობა), ალკოჰოლიზმის და ინფექციის მქონე და ხანდაზმული ასაკის პაციენტები არ არიან ღვიძლის გადანერგვის კანდიდატები.

შერჩეულ შემთხვევებში ვარიანტად განსახილველია ღვიძლისა და თირკმლის კომბინირებული გადანერგვა.[5][6] ტრანსპლანტაციის გუნდი შეაფასებს პაციენტის შეთავსებადობას ინდივიდუალურად.

back arrow

აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას