მიდგომა
პაციენტებისთვის, რომლებსაც აღენიშნებათ მწვავე სასუნთქი გზების ინფექციური სიმპტომები, როგორიცაა ცხელება და ხველა, კლინიცისტებმა უნდა დაიწყონ მიმდინარე სეზონური და ადგილობრივი ეპიდემიოლოგიური რესპირატორული ინფექციური დაავადების ტენდენციების გათვალისწინება, რათა აცნობონ მათ დიფერენციალურ დიაგნოზისთვის, როგორიცაა COVID-19, SARS-CoV-2 აფეთქებების დროს და გრიპის, რესპირატორული- სინციტიალური ვირუსის და სხვა რესპირატორული ვირუსების ამჟამინდელი მდგომარეობის გათვალისწინებით ზამთრის რესპირატორულ სეზონზე. იხილეთ თემები კორონავირუსის დაავადება 2019 (COVID-19), გრიპის ინფექცია, და რესპირატორული სინციტიური ვირუსული ინფექცია.
პირველი ნაბიჯი არის პნევმონიის მქონე პაციენტის დეტალური ანამნეზის შეკრება და გასინჯვა. ამბულატორიულ პირობებში, საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის დიაგნოზი შეიძლება დაისვას კლინიკურად შესაბამის გარემოებებში, თუმცა საჭიროა სისხლის ანალიზი, სისხლის ბიოქიმია და ჩვეულებრივ გულმკერდის რენტგენი. უფრო მძიმე დაავადების დროს, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საჭიროა მიღება და შესაძლო ტიპიური ბაქტერიული პათოგენის იდენტიფიცირება, შეიძლება საჭირო გახდეს სისხლისა და ნახველის კულტურები, აგრეთვე ნახველის სპეციფიკური ანალიზი და შარდის ანტიგენის ტესტები Legionella-სა და Streptococcus pneumoniae-სთვის.[18] ზოგი ავტორი რეკომენდაციას უწევს სპეციფიკური ტესტების გამოყენებას ატიპური ბაქტერიული და ვირუსული პათოგენების იდენტიფიცირებისთვის, სპეციფიკური მიზნობრივი თერაპიის წარმართვის მიზნით.[32] ზოგიერთ შემთხვევაში (25%-მდე) შესაძლებელია გამოვლინდეს თანაინფექცია.[3] თუ შესაძლებელია, უნდა ჩატარდეს ვირუსოლოგიური დიაგნოსტიკა, როგორიცაა ნაზოფარინგეალური ან რესპირატორული ნახველის PCR პანელები, რათა წარმართოს დიაგნოსტიკა და მიზანმიმართული მკურნალობა, განსაკუთრებით გრიპის და SARS-CoV2-ით გამოწვეული COVID-19 ინფექციით დაავადებულთათვის.
ანამნეზი და კლინიკური გასინჯვა
ძირითადი რისკ-ფაქტორები მოიცავს პაციენტებს, რომლებიც ცხოვრობენ ახლო სათემო გარემოში (მაგ., პანსიონატებში, კოლეჯის საერთო საცხოვრებლებში, არმიის საბაზისო სასწავლო ბანაკებში ან თუნდაც საავადმყოფოებში), იმუნოსუპრესიის მქონე პაციენტებს და მათ, ვისაც შეხება აქვს მდგარ წყალთნ ან აეროზოლურ წყალთან.[5][14][15][30][31] რესპირატორული ინფექციის მქონე პირთან კონტაქტის ისტორია ასევე არის ატიპიური ბაქტერიული პნევმონიის რისკის ფაქტორი. ატიპიური ბაქტერიული პნევმონიის მქონე მრავალი პაციენტი 50 წელზე უმცროსია.
უმეტეს შემთხვევაში პაციენტები უჩივიან პერსისტიულ ხველას, რომელიც არ გადის დროთა განმავლობაში. მშრალი ხველის არსებობა და გახანგრძლივებულმა დრომ, სიმპტომების დაწყებიდან მათ გამოვლინებამდე, უნდა გამოიწვიოს ეჭვი, რომ არსებობს ატიპიური პათოგენი. არსებობის შემთხვევაში ცხელება სუბფებრილურია მრავალ შემთხვევაში Mycoplasma pneumoniae და Chlamydophila pneumoniae, ფარინგიტი, ხმის ჩახლეჩა და თავის ტკივილი შეიძლება აღინიშნოს. ლეგიონელას ინფექციას შესაძლოა თან ახლდეს არასისხლიანი დიარეა. ბულოზური მირინგიტი იშვიათი ნიშანია, რომელიც მიუთითებს M pneumoniae ინფექციაზე. M pneumoniae პნევმონიას შესაძლოა ახლდეს გამონაყარი, ძირითადად თვითგანკურნებადი მაკულოპაპულური ან ვეზიკულური. ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება აღინიშნოს სტივენს-ჯონსონის სინდრომის უფრო მძიმე ფორმა, რომელიც გავლენას ახდენს პირის ღრუს ლორწოვანზე ან სხვა ნაწილებზე.[33]
პნევმონიის კლინიკური ნიშნები, როგორიცა ხიხინი/კრეპიტაცია, შეიძლება იყოს მსუბუქი ან არ იყოს.
ატიპურ პათოგენზე ეჭვის არსებობა
მოზრდილებში საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიების მკურნალობის შესახებ გაიდლაინები შექმნილია ატიპური პათოგენების დასაფარად.[18] მიუხედავად ამისა, უმჯობესია დიაგნოზის დადასტურება, თუ ატიპიურ პათოგენზე არის ეჭვი, რადგან ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს მკურნალობის მიმდინარებასა და ხანგრძლივობაზე.
გულმკერდის რენტგენი ადასტურებს ინფილტრატების არსებობას და შეიძლება გამოავლინოს უფრო ექსტენსიური დარღვევები, ვიდრე გასინჯვა გვიჩვენებს. ჟანგბადის დაბალი სატურაცია მიუთითებს მძიმე დაავადებაზე, რასაც ჰოსპიტალიზაციას საჭიროებს.
სისხლის თეთრი უჯრედების (WBC) რაოდენობა უნდა შემოწმდეს იმ პაციენტებში, რომლებიც საჭიროებენ ჰოსპიტალიზაციას. სისხლის თეთრი უჯრედების რაოდენობის შედარებით მოამტება აღინიშნება (ჩვეულებრივ <13,000 x 10⁹/ლ [<13,000/მიკროლიტრი]). შედარებითი ლიმფოციტოზი აღინიშნება, თუ ინფექცია არის ვირუსული გენეზის. M pneumoniae ინფექციის დროს შესაძლოა ჰემოგლობინი იყოს დაბალი. ღვიძლში მომატებული ფერმენტები მიუთითებს M pneumoniae ან Legionella pneumophila. ღვიძლის ფუნქციური ტესტები უნდა გაკეთდეს ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში. შარდოვანას დონის მომატება (70,7 მმოლ / ლ; > 198 მგ / დლ) მიგვითითებს უფრო მძიმე დაავადებაზე.
ხახის ნაცხზე M pneumoniae-ის მოლეკულური სადიაგნოსტიკო ტესტები ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ფორმატში, მათ შორის ბინაზე და კომერციული ანალიზები. C pneumoniae-ის მოლეკულური სადიაგნოსტიკო ტესტები ხელმისაწვდომია და კეთდება როგორც ნახველზე ასევე ხახის ნაცხზე. თუმცა, ბევრ ტესტს შორის სტანდარტიზაციის არარსებობამ შეიძლება გავლენა იქონიოს დიაგნოზისა და ვალიდურობის მაჩვენებლებზე.[34] ნიდერლანდებში ჩატარებულმა კვლევამ გარკვეული კამათი გამოიწვია პოზიტიური პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის შედეგების ინტერპრეტაციასთან დაკავშირებით 16 წლამდე ასაკის პაციენტებში, ჯანმრთელი ბავშვების ზედა სასუნთქი გზებში M pneumoniae-ის მტარებლობის მაღალი მაჩვენებლების გამო.[35] მაგრამ აშშ-ში ჩატარებულმა სხვა კვლევამ ვერ შეძლო აღნიშნული დაკვირვების მხარდაჭერა.[3] ახალი ვალიდური ტესტები, რომლებიც კომერციულად ხელმისაწვდომი ხდება, ხელს შეუწყობს ატიპური პნევმონიის ეტიოლოგიის გარკვევას.[36]
შესაძლოა, ასევე ჩატარდეს სეროლოგია M pneumoniae-სა და C pneumoniae-ზე, თუმცა ასეთ ტესტებს გავლენა არ ექნება მკურნალობაზე, იმის გათვალისწინებით, რომ დიაგნოზი დადასტურდება რეტროსპექტულად, გამოჯანმრთელების ფაზის სეროლოგიის საფუძველზე. ის საჭიროებს სისხლის ანალიზს დაავადების ადრეულ ეტაპზე და განმეორებით ანალიზს სულ ცოტა 10 დღის შემდეგ. მრავალი ტესტის სტანდარტიზაციის არარსებობამ შესაძლოა გავლენა იქონიოს დიაგნოზის მაჩვენებლებზე. ის შესაძლოა აგრეთვე გამოვიყენოთ ატიპური პათგენების და ზოგიერთი ვირუსის დიაგნოზის დასადასტურებლად. უმეტეს შემთხვევაში, სეროლოგია იქნება Coxiella burnetii პნევმონიის ძირითადი სადიაგნოსტიკო ტესტი.[37]
უფრო მაღალი სიმძიმის მქონე პნევმონიის მქონე პაციენტებმა, როგორიცაა ჰოსპიტალიზაცია და/ან ICU მოვლა უნდა გაიარონ ნახველის გრამის წესით შეღებვა და კულტურა, ნაზოფარინგეალური PCR ტესტირება, სისხლის ანალიზები და ჩაიტარონ ლეგიონელას შარდის ანტიგენის ტესტირება.[18] ცხვირხახის ვირუსების კულტივირება შესაძლოა რთული იყოს და შედეგების მისაღებად ზოგჯედ დღეებია საჭირო. თუმცა, ცხვირ-ხახის ვირუსის ნაცხის მოლეკულური სადიაგნოსტიკო საშუალებები ფართოდაა გავრცელებული.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას