მოგზაურის დიარეა
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
მოგზაურობის წინა პროფილაქტიკა
საკვების და სასმელის ფრთხილი შერჩევა
რეკომენდებულია უსაფრთხო საკვებისა და სასმელების შერჩევა.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea [22]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - food and water precautions. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/food-and-water-precautions
საფრთხის შემცველად ითვლება ყინული, ონკანის წყალი, სალათები, წინასწარ გათლილი ხილი და უმი საკვები. შეუფუთავი სანელებლები და სოუსები, როგორიცაა გუაკამოლე, ხშირად წარმოადგენს მნიშვნელოვან რისკს. საკვები ქუჩის გამყიდველებთან და სასაუზმეებში, სადაც საკვების განახლება იშვიათად ხდება, საკვებით მოწამვლის დიდ რისკს შეიცავს.
უსაფრთხოა გულდასმით მოხარშული/შემწვარი საკვები, სანამ ჯერ კიდევ ცხელია, ადუღებული, ან ბოთლის (შესაფერისად დახუფული) წყალი, კომერციულად შეფუთული საკვები, ახალი პური და მოგზაურის მიერ გათლილი ხილი.
რიფაქსიმინი და რიფამპიცინი ან ბისმუტის სუბსალიცილატი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკები არ არის რეკომენდებული მოგზაურთა უმეტესობისთვის.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com [2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea იშვიათ გამონაკლისს მიეკუთვნება ხანმოკლე კრიტიკული მგზავრობები, როგორიცაა დიპლომატიური მისიები, პროფესიონალური სპორტი, და კრიტიკული ბიზნესი/ცხოვრებისეული აქტივობები; და ქრონიკულად დაავადებული ან იმუნოკომპრომისული პაციენტები 3 კვირაზე ნაკლების ხანგრძლივობის მოგზაურობისას.
ჩვეულებრივ, ბავშვებში ანტიბიოტიკებით პროფილაქტიკა არ არის რეკომენდებული.
რიფაქსიმინი პრიორიტეტული სამკურნალო საშუალებაა პროფილაქტიკისთვის; ის ეფექტურია TD-ს პრევენციისთვის გვერდითი ეფექტების ზრდის გარეშე (პლაცებოსთან შედარებით).[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com [23]Hu Y, Ren J, Zhan M, et al. Efficacy of rifaximin in prevention of travelers' diarrhea: a meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials. J Travel Med. 2012 Dec;19(6):352-6. https://academic.oup.com/jtm/article/19/6/352/1795403 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23379704?tool=bestpractice.com [24]Alajbegovic S, Sanders JW, Atherly DE, et al. Effectiveness of rifaximin and fluoroquinolones in preventing travelers' diarrhea (TD): a systematic review and meta-analysis. Syst Rev. 2012 Aug 28;1:39. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3441921 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22929178?tool=bestpractice.com ასევე შეიძლება განიხილებოდეს რიფამიცინის გამოყენება.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
ბისმუტის სუბსალიცილატი ამცირებს მოგzაურთა დიარეის ინციდენტობა 60%-ზე მეტად; თუცმა, ტაბლეტების საჭირო რაოდენობის და შეუსაბამო დოზირების გამო, იგი ხშირად არ გამოიყენება მოგზაურთა დიარეის დროს.[26]DuPont HL, Ericsson CD, Johnson PC, et al. Prevention of traveler's diarrhea by the tablet formulation of bismuth subsalicylate. JAMA. 1987 Mar 13;257(10):1347-50. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3820443?tool=bestpractice.com [27]Brum JM, Gibb RD, Ramsey DL, et al. Systematic review and meta-analyses assessment of the clinical efficacy of bismuth subsalicylate for prevention and treatment of infectious diarrhea. Dig Dis Sci. 2021 Jul;66(7):2323-35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8236042 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32772204?tool=bestpractice.com კვლევებმა არ დაადგინა ამ პრეპარატის უსაფრთხოება > 4 კვირის განმავლობაში გამოყენებისას.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com გვერდით ეფექტებს მიეკუთვნება სალიცილატებით ინტოქსიკაცია (მაგ: ყურებში ხმაური) და შავი ენა ან განავალი.[27]Brum JM, Gibb RD, Ramsey DL, et al. Systematic review and meta-analyses assessment of the clinical efficacy of bismuth subsalicylate for prevention and treatment of infectious diarrhea. Dig Dis Sci. 2021 Jul;66(7):2323-35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8236042 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32772204?tool=bestpractice.com [38]Halani S, Wu PE. Salicylate toxicity from chronic bismuth subsalicylate use. BMJ Case Rep. 2020 Nov 30;13(11):e236929. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7705571 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33257373?tool=bestpractice.com
პროფილაქტიკა უნდა დაიწყოს გამგზავრებამდე და შეწყდეს მოგზაურობის შემდეგ.
პირველადი პარამეტრები
რიფაქსიმინი: მოზრდილები: 200 მგ პერორალურად 1-3 ჯერ დღეში.
ან
რიფამპიცინი: ზრდასრულებში: 300 მგ პერორალრუად დღეში ორჯერ
მეორეული ვარიანტები
ბისმუტის სუბსალიცილატი: მოზრდილები: 524-1048 მგ პერორალურად დღეში ოთხჯერ
არაორსული მოზრდილები: მსუბუქი ფაღარათი
რეჰიდრატაცია
სითხეები გადასხმა მნიშვნელოვანია ყველა პაციენტისთვის. ის კრიტიკულია უფრო ასაკოვანი პაციენტებისთვის, რომლებიც არიან დეჰიდრატაციასთან დაკავშირებული გართულებების რისკის ქვეშ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication].
https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
[29]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
[ 
]
What are the benefits and harms of polymer-based oral rehydration solutions for treating people with acute watery diarrhea?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1588/fullსწორი პასუხის ჩვენებანაწლავის დასვენება თავიდან უნდა ავირიდოთ.
მსუბუქი დიარეის მქონე მოზრდილებს, რომლებსაც ორალური რეჰიდრატაციის ხსნარები არასასიამოვნო აქვთ, შეუძლიათ რეჰიდრატაცია შეასრულონ ნებისმიერი სითხით, თუმცა ტკბილმა სასმელებმა შეიძლება გამოიწვიოს ოსმოსური დიარეა დიდი რაოდენობით მიღების შემთხვევაში.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea [28]Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol. 2016 May;111(5):602-22. http://gi.org/guideline/diagnosis-treatment-and-prevention-of-acute-diarrheal-infections-in-adults http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27068718?tool=bestpractice.com
ლოპერამიდნი ან ბისმუტის სალიცილატი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ლოპერამიდი ან ბისმუტის სალიცილატი რეკომენდებულია სიმპტომების მოსახსნელად პაციეტნებში, რომლებსაც აქვთ მსუბუქი ფაღარათი (მაგ: ფაღარათ, რომელსაც იტანენ, არ არის შემაწუხებელი და არ არღვევს დაგეგმილ აქტივობებს).[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com
ლოპერამიდი არის პერისტალტიკის საწინააღმდეგო აგენტი, რომელიც ამსუბუქებს სპაზმებს და დიარეას.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com [37]Riddle MS, Arnold S, Tribble DR. Effect of adjunctive loperamide in combination with antibiotics on treatment outcomes in traveler's diarrhea: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2008 Oct 15;47(8):1007-14. https://academic.oup.com/cid/article/47/8/1007/344453 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18781873?tool=bestpractice.com პაციენტებს უნდა განვუმარტოთ, რომ ლოპერიმიდს მოქმედების დასაწყებად 1-2 სთ შეიძლება დასჭირდეს და დამატებითი დოზა უნდა გამოიყენებოდეს შესაბამის დროს, რათა თავიდან ავიცილოთ წამლის მოხსნით განპირობებული შეკრულობა. ლოპერამიდს არ იყენებენ განავალში ხილული სისხლდენის ან მაღალი ცხელების მქონე პაციენტებში (დამახასიათებელია დიზენტერიისთვის). ლოპერამიდი ანელებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გადაადგილების დროს და, თეორიულად, ინვაზიური ბაქტერიების გამოდევნას.
ლოპერამიდის გახანგრძლივებული გამოყენება არ არის რეკომენდებული გაუარესებადი სიმპტომების მქონე პაციენტებში ან დიზენტერიის ჩამოყალიბების დროს.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com
ბისმუტის სალიცილატი პერორალური ფაღარათის საწინააღმდეგო მედიკამენტია. არასასურველი მოვლენებია: სალიციალტით მოწამვლა (მაგ. ტინიტუსი) და ენის ან განავლის გაშავება.[27]Brum JM, Gibb RD, Ramsey DL, et al. Systematic review and meta-analyses assessment of the clinical efficacy of bismuth subsalicylate for prevention and treatment of infectious diarrhea. Dig Dis Sci. 2021 Jul;66(7):2323-35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8236042 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32772204?tool=bestpractice.com [38]Halani S, Wu PE. Salicylate toxicity from chronic bismuth subsalicylate use. BMJ Case Rep. 2020 Nov 30;13(11):e236929. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7705571 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33257373?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლოპერამიდი: 4მგ ორალურად დასაწყისში, 2მგ each unformed განავალის შემდეგ, მაქსიმუმია 16მგ/დღეში.
ან
ბისმუტის სუბსალიცილატი: 524 მგ პერორალურად დღეში ოთხჯერ
არაორსული მოზრდილები: საშუალო სიმძიმის ფაღარათი
ლოპერამიდი და / ან ანტიბიოტიკოთერაპია
ზომიერი დიარეის სამკურნალო ვარიანტები (მაგ: დიარეა, რომელიც შემაწუხებელია ან დაგეგმილ მოქმედებებს არღვევს) მოიცავს მხოლოდ ლოპერამიდს, მარტო ანტიბიოტიკოთერაპიას, ან ლოპერამიდს ანტიბიოტიკოთერაპიასთან ერთად.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com ამასთან, მითითებები არ არის შესაბამისი ზომიერი ინფექციით დაავადებულ პაციენტებთან მიმართებაში, და ექსპერტის მოსაზრება არჩევანის შესახებ განსხვავდება.
ლოპერამიდი არის პერისტალტიკის საწინააღმდეგო აგენტი, რომელიც ამსუბუქებს სპაზმებს და დიარეას.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com [37]Riddle MS, Arnold S, Tribble DR. Effect of adjunctive loperamide in combination with antibiotics on treatment outcomes in traveler's diarrhea: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2008 Oct 15;47(8):1007-14. https://academic.oup.com/cid/article/47/8/1007/344453 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18781873?tool=bestpractice.com პაციენტებს უნდა განვუმარტოთ, რომ ლოპერიმიდს მოქმედების დასაწყებად 1-2 სთ შეიძლება დასჭირდეს და დამატებითი დოზა უნდა გამოიყენებოდეს შესაბამის დროს, რათა თავიდან ავიცილოთ წამლის მოხსნით განპირობებული შეკრულობა.
ლოპერამიდს არ იყენებენ განავალში ხილული სისხლდენის ან მაღალი ცხელების მქონე პაციენტებში (დამახასიათებელია დიზენტერიისთვის). ლოპერამიდი ანელებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გადაადგილების დროს და, თეორიულად, ინვაზიური ბაქტერიების გამოდევნას.
ლოპერამიდის გახანგრძლივებული გამოყენება არ არის რეკომენდებული გაუარესებადი სიმპტომების მქონე პაციენტებში ან დიზენტერიის ჩამოყალიბების დროს.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com
TD-ს სამკურნალოდ ანტიბიოტიკების ვარიანტებია აზითრომიცინი, ფტორქინოლონები, რიფაქსიმინი ან რიფამიცინი.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com [2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
როგორც წესი, აზითრომიცინი ითვლება პირველ რიგის მედიკამენტად, რადგან მას კარგად იტანენ მინიმალური გვერდითი ეფექტებით.
ფტორქინოლონები (მაგ., ციპროფლოქსაცინი, ოფლოქსაცინი, ლევოფლოქსაცინი) ითვლება მეორე რიგის წამლებად. სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება ): ტენდინოპათია/მყესების გაწყვეტა, გაგლეჯა, გახევა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა;[34]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3):804. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10056716 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა, მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს. გასათვალისწინებელია ფტორქინოლონების მიმართ რეზისტენტობის გაზრდა სამხრეთ აღმოსავლეთ აზიასა და სხვა რეგიონებში.
რიფაქსიმინი არის მეორე რიგის ვარიანტი; რადგან ის მეტწილად არ შეიწოვება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან, შესაძლოა უფრო შესაბამის არჩევანი იყოს პაციენტებისთვის, რომლებიც იღებენ სხვა მედიკამენტებს, ვინაიდან მედიკამენტების ურთიერთქმედება ნაკლებად სავარაუდოა. თუმცა, ის შესაძლოა ნაკლებად ეფექტური იყოს აზიაში, სადაც ინვაზიური პათოგენები (მაგ: Campylobacter, Salmonella, Shigella) უფრო სავარაუდოა.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com რიფამიცინი არის რიფაქსიმინის ალტერნატივა.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea მისი გამოყენება შესაძლებელია მოზრდილებში BT-ით გამოწვეული Escherichia coli-ს არაინვაზიური შტამებით, რომელიც არ არის გართულებული ცხელებით ან განავალში სისხლით.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea ორივე რიფაქსიმინი და რიფამიცინი შეიძლება გამოყენებულ იქნას მძიმე არადიზენტერიული დიარეის მქონე პაციენტების სამკურნალოდ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
ანტიბიოტიკოთერაპია დამხმარე ლოპერამიდთან ერთად მუდმივად აჩვენებს კლინიკური განკურნების ყველაზე სწრაფ დროს (საშუალოდ12-14 საათი) მარტო ანტიბიოტიკებთან შედარებით (24-30 საათი); ამასთან, ანტიბიოტიკოთერაპია (დამხმარე თერაპიით ან მის გარეშე) შეიძლება დაკავშირებული იყოს გვერდითი მოვლენების უფრო მაღალ შემთხვევებთან, თუმცა ეს ხშირად მსუბუქი და თვითგანკურნებადია.[31]De Bruyn G, Hahn S, Borwick A. Antibiotic treatment for travellers' diarrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2000;(3):CD002242. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD002242/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10908534?tool=bestpractice.com
ბევრი ექსპერტი გირჩევთ ანტიბიოტიკების მიღებას სანამ პაციენტი თავს უკეთესად იგრძნობს, ჩვეულებრივ 1-3 დღე (რიფაქსიმინის გარდა, რომელიც უნდა იქნას მიღებული სრული 3-დღიანი კურსის განმავლობაში). თუ სიმპტომები 24 საათის შემდეგ არ ალაგდა, რეჟიმის მიღება უნდა მოხდეს 3 დღემდე.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლოპერამიდი: 4მგ ორალურად დასაწყისში, 2მგ each unformed განავალის შემდეგ, მაქსიმუმია 16მგ/დღეში.
--და/ან--‑
აზიტრომიცინი: 1000 მგ პერორალურად ერთჯერადად, შემდეგ დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში, თუ სიმპტომები არ ალაგდა 24 სთ-ში; ან 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში
მეორეული ვარიანტები
ლოპერამიდი: 4მგ ორალურად დასაწყისში, 2მგ each unformed განავალის შემდეგ, მაქსიმუმია 16მგ/დღეში.
--და/ან--‑
ციპროფლოქსაცინი: 750 მგ პერორალურად ერთჯერადად, შემდეგ დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში, თუ სიმპტომები არ ალაგდა 24 სთ-ში; ან 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში
იყოს
ოფლოქსაცინი: 400 მგ პერორალურად ერთხელ დღეში 1-3 დღის განმავლობაში
იყოს
ლევოფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ერთხელ დღეში 1-3 დღის განმავლობაში
ან
ლოპერამიდი: 4მგ ორალურად დასაწყისში, 2მგ each unformed განავალის შემდეგ, მაქსიმუმია 16მგ/დღეში.
--და/ან--‑
რიფაქსიმინი: 200 მგ პერორალურად დღეში სამჯერ 3 დღის განმავლობაში
იყოს
რიფამპიცინი: 250 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3 დღის განმავლობაში
რეჰიდრატაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სითხეები გადასხმა მნიშვნელოვანია ყველა პაციენტისთვის. ის კრიტიკულია უფრო ასაკოვანი პაციენტებისთვის, რომლებიც არიან დეჰიდრატაციასთან დაკავშირებული გართულებების რისკის ქვეშ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication].
https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
[29]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the benefits and harms of polymer-based oral rehydration solutions for treating people with acute watery diarrhea?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1588/fullსწორი პასუხის ჩვენებანაწლავის დასვენება თავიდან უნდა ავირიდოთ.
შემდგომი სამუშაო
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სამედიცინო შეფასება რეკომენდებულია პერსისტენტული დიარეის დროს, მაგრამ ხშირად ხელმისაწვდომი არ არის, ან ძნელია შორეულ ქვეყნებში მოგზაურთათვის.
ანტიბიოტიკოთერაპიაზე წარუმატებელი რეაქცია მიუთითებს პარაზიტულ ან პოსტინფექციურ ეტიოლოგიაზე. ვირუსული ფაღარათი ჩვეულებრივ სწრაფად ალაგდება.
შეუკვეთეთ განავლის ანტიგენის ტესტირება, პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია, ან კვერცხუჯრედისა და პარაზიტის ტესტირება პროტოზოული პათოგენების იდენტიფიცირებისთვის მუდმივი დიარეის მქონე პაციენტებში (>14 დღე).[7]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book: health information for international travel. Section 11: posttravel evaluation - persistent diarrhea in returned travelers. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/posttravel-evaluation/persistent-diarrhea-in-returned-travelers გამოვლენილი პათოგენის მკურნალობა უნდა დაიწყოს შედეგების მიღების შემდეგ. იხილეთ გიარდიაზი (მართვა) და ამებიაზი (მართვა).
თუ Clostridium-difficile-თან დაკავშირებულ დაავადებაზე გაქვთ ეჭვი, პაციენტს უნდა უმკურნლაოთ მიმდინარე გაიდლაინების მიხედვით. იხილეთ Clostridiodes difficile-თან ასოცირებული დაავადებები (მკურნალობა).
არაორსული მოზრდილები: მძიმე ფაღარათი
ანტიბიოტიკთერაპია
ანტიბიოტიკები რეკომენდებულია მძიმე ინფექციების დროს (მაგ: ფაღარათი, რომელიც იწვევს უუნარობას ან სრუალდ არღვევს დაგეგმილ აქტივობებს; დიზენტერია და ფებრილური ფაღარათი მძიმეა).[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
აზითრომიცინი გამოიყენება პირველი რიგის მედიკამენტის სახით მძიმე ინფექციის დროს.
ფტორქინოლონები (მაგ., ციპროფლოქსაცინი, ოფლოქსაცინი, ლევოფლოქსაცინი) ითვლება მეორე რიგის წამლებად. სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ: ტენდიოპათია/მყესების გაწყვეტა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა.[34]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3):804. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10056716 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა, მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს. გასათვალისწინებელია ფტორქინოლონების მიმართ რეზისტენტობის გაზრდა სამხრეთ აღმოსავლეთ აზიასა და სხვა რეგიონებში.
რიფაქსიმინი არის მეორე რიგის ვარიანტი; რადგან ის მეტწილად არ შეიწოვება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან, შესაძლოა უფრო შესაბამის არჩევანი იყოს პაციენტებისთვის, რომლებიც იღებენ სხვა მედიკამენტებს, ვინაიდან მედიკამენტების ურთიერთქმედება ნაკლებად სავარაუდოა. თუმცა, ის შესაძლოა ნაკლებად ეფექტური იყოს აზიაში, სადაც ინვაზიური პათოგენები (მაგ: Campylobacter, Salmonella, Shigella) უფრო სავარაუდოა.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com რიფამიცინი არის რიფაქსიმინის ალტერნატივა.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea მისი გამოყენება შესაძლებელია მოზრდილებში BT-ით გამოწვეული Escherichia coli-ს არაინვაზიური შტამებით, რომელიც არ არის გართულებული ცხელებით ან განავალში სისხლით.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea ორივე რიფაქსიმინი და რიფამიცინი შეიძლება გამოყენებულ იქნას მძიმე არადიზენტერიული დიარეის მქონე პაციენტების სამკურნალოდ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
ბევრი ექსპერტი გირჩევთ ანტიბიოტიკების მიღებას სანამ პაციენტი თავს უკეთესად იგრძნობს, ჩვეულებრივ 1-3 დღე (რიფაქსიმინის გარდა, რომელიც უნდა იქნას მიღებული სრული 3-დღიანი კურსის განმავლობაში). თუ სიმპტომები 24 საათის შემდეგ არ ალაგდა, რეჟიმის მიღება უნდა მოხდეს 3 დღემდე.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
აზიტრომიცინი: 1000 მგ პერორალურად ერთჯერადად, შემდეგ დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში, თუ სიმპტომები არ ალაგდა 24 სთ-ში; ან 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 750 მგ პერორალურად ერთჯერადად, შემდეგ დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში, თუ სიმპტომები არ ალაგდა 24 სთ-ში; ან 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში
ან
ოფლოქსაცინი: 400 მგ პერორალურად ერთხელ დღეში 1-3 დღის განმავლობაში
ან
ლევოფლოქსაცინი: 500 მგ პერორალურად ერთხელ დღეში 1-3 დღის განმავლობაში
ან
რიფაქსიმინი: 200 მგ პერორალურად დღეში სამჯერ 3 დღის განმავლობაში
ან
რიფამპიცინი: 250 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 3 დღის განმავლობაში
რეჰიდრატაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სითხეები გადასხმა მნიშვნელოვანია ყველა პაციენტისთვის. ის კრიტიკულია უფრო ასაკოვანი პაციენტებისთვის, რომლებიც არიან დეჰიდრატაციასთან დაკავშირებული გართულებების რისკის ქვეშ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication].
https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
[29]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the benefits and harms of polymer-based oral rehydration solutions for treating people with acute watery diarrhea?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1588/fullსწორი პასუხის ჩვენებანაწლავის დასვენება თავიდან უნდა ავირიდოთ.
ლოპერამიდი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ლოპერამიდი ამსუბუქებს სპაზმებსა და დიარეას.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com [37]Riddle MS, Arnold S, Tribble DR. Effect of adjunctive loperamide in combination with antibiotics on treatment outcomes in traveler's diarrhea: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2008 Oct 15;47(8):1007-14. https://academic.oup.com/cid/article/47/8/1007/344453 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18781873?tool=bestpractice.com
პაციენტებს უნდა განვუმარტოთ, რომ ლოპერიმიდს მოქმედების დასაწყებად 1-2 სთ შეიძლება დასჭირდეს და დამატებითი დოზა უნდა გამოიყენებოდეს შესაბამის დროს, რათა თავიდან ავიცილოთ წამლის მოხსნით განპირობებული შეკრულობა. ლოპერამიდს არ იყენებენ განავალში ხილული სისხლდენის ან მაღალი ცხელების მქონე პაციენტებში (დამახასიათებელია დიზენტერიისთვის). ლოპერამიდი ანელებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გადაადგილების დროს და, თეორიულად, ინვაზიური ბაქტერიების გამოდევნას.
ლოპერამიდის გახანგრძლივებული გამოყენება არ არის რეკომენდებული გაუარესებადი სიმპტომების მქონე პაციენტებში ან დიზენტერიის ჩამოყალიბების დროს.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com
ანტიბიოტიკოთერაპია დამხმარე ლოპერამიდთან ერთად მუდმივად აჩვენებს კლინიკური განკურნების ყველაზე სწრაფ დროს (საშუალოდ12-14 საათი) მარტო ანტიბიოტიკებთან შედარებით (24-30 საათი). [31]De Bruyn G, Hahn S, Borwick A. Antibiotic treatment for travellers' diarrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2000;(3):CD002242. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD002242/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10908534?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლოპერამიდი: 4მგ ორალურად დასაწყისში, 2მგ each unformed განავალის შემდეგ, მაქსიმუმია 16მგ/დღეში.
შემდგომი სამუშაო
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სამედიცინო შეფასება რეკომენდებულია პერსისტენტული დიარეის დროს, მაგრამ ხშირად ხელმისაწვდომი არ არის, ან ძნელია შორეულ ქვეყნებში მოგზაურთათვის.
ანტიბიოტიკოთერაპიაზე წარუმატებელი რეაქცია მიუთითებს პარაზიტულ ან პოსტინფექციურ ეტიოლოგიაზე. ვირუსული ფაღარათი ჩვეულებრივ სწრაფად ალაგდება.
შეუკვეთეთ განავლის ანტიგენის ტესტირება, პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია, ან კვერცხუჯრედისა და პარაზიტის ტესტირება პროტოზოული პათოგენების იდენტიფიცირებისთვის მუდმივი დიარეის მქონე პაციენტებში (>14 დღე).[7]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book: health information for international travel. Section 11: posttravel evaluation - persistent diarrhea in returned travelers. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/posttravel-evaluation/persistent-diarrhea-in-returned-travelers გამოვლენილი პათოგენის მკურნალობა უნდა დაიწყოს შედეგების მიღების შემდეგ. იხილეთ გიარდიაზი (მართვა) და ამებიაზი (მართვა).
თუ Clostridium-difficile-თან დაკავშირებულ დაავადებაზე გაქვთ ეჭვი, პაციენტს უნდა უმკურნლაოთ მიმდინარე გაიდლაინების მიხედვით. იხილეთ Clostridiodes difficile-თან ასოცირებული დაავადებები (მკურნალობა).
ორსულები
რეჰიდრატაცია
სითხეების გადასხმა მნიშვნელოვანია ყველა ორსული პაციენტის სამკურნალოდ.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication].
https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea
[29]Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2017 Nov 29;65(12):1963-73.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848254
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29194529?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the benefits and harms of polymer-based oral rehydration solutions for treating people with acute watery diarrhea?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1588/fullსწორი პასუხის ჩვენებანაწლავის დასვენება თავიდან უნდა ავირიდოთ.
ანტიბიოტიკთერაპია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ანტიბიოტიკები რეკომენდებულია ორსულ ქალებში, რომლებსაც საშუალო სიმძმის ან მძიმე ინფექცია აქვთ. აზითრომიცინი არის უპირატესი მედიაკმენტი სამკურნალოდ. მას კარგად იტანენ მინიმალური გვერდითი ეფექტებით.
ბევრი ექსპერტი გირჩევთ ანტიბიოტიკების მიღებას, სანამ პაციენტი თავს უკეთესად იგრძნობს, ჩვეულებრივ 1-3 დღე. თუ სიმპტომები 24 საათის შემდეგ არ ალაგდა, რეჟიმის მიღება უნდა მოხდეს 3 დღემდე.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
აზიტრომიცინი: 1000 მგ პერორალურად ერთჯერადად, შემდეგ დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში, თუ სიმპტომები არ ალაგდა 24 სთ-ში; ან 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 3 დღის განმავლობაში
შემდგომი სამუშაო
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სამედიცინო შეფასება რეკომენდებულია პერსისტენტული დიარეის დროს, მაგრამ ხშირად ხელმისაწვდომი არ არის, ან ძნელია შორეულ ქვეყნებში მოგზაურთათვის.
ანტიბიოტიკოთერაპიაზე წარუმატებელი რეაქცია მიუთითებს პარაზიტულ ან პოსტინფექციურ ეტიოლოგიაზე. ვირუსული ფაღარათი ჩვეულებრივ სწრაფად ალაგდება.
შეუკვეთეთ განავლის ანტიგენის ტესტირება, პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია, ან კვერცხუჯრედისა და პარაზიტის ტესტირება პროტოზოული პათოგენების იდენტიფიცირებისთვის მუდმივი დიარეის მქონე პაციენტებში (>14 დღე).[7]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book: health information for international travel. Section 11: posttravel evaluation - persistent diarrhea in returned travelers. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/posttravel-evaluation/persistent-diarrhea-in-returned-travelers გამოვლენილი პათოგენის მკურნალობა უნდა დაიწყოს შედეგების მიღების შემდეგ. საჭიროა სპეციალისტის კონსულტაცია ამ მედიკამენტების ორსულ ქალებში გამოყენებასთან დაკავშირებით მითითებების მისაღებად.
თუ Clostridium-difficile-თან დაკავშირებულ დაავადებაზე გაქვთ ეჭვი, პაციენტს უნდა უმკურნლაოთ მიმდინარე გაიდლაინების მიხედვით. იხილეთ Clostridiodes difficile-თან ასოცირებული დაავადებები (მკურნალობა).
ბავშვები
რეჰიდრატაცია
რეჰიდრატაცია ძირითადი ჩარევის მეთოდია ჩვილებსა და მცირეწლოვან ბავშვებში.
[ ]
What are the benefits and harms of polymer-based oral rehydration solutions for treating people with acute watery diarrhea?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1588/fullსწორი პასუხის ჩვენებაპერორალური რეჰიდრატაციის ხსნარები (ORS), რომლებიც ხელმისაწვდომია როგორც ორალური რეჰიდრატაციის მარილიანი ან ბრინჯის დაფუძნებული ხსნარები აფთიაქებში ბევრ მაღალი რისკის ქვეყნებში, ძალიან ეფექტურია ჩვილებში დიარეასთან დაკავშირებული დეჰიდრატაციის სამკურნალოდ. კოვზით პერორალური რეჰიდრატაცია მარილხსნარებით რეკომენდებულია, თუ ბავშვს აღენიშნება ღებინება. ჩვილებმა და ბავშვებმა, რომლებიც ძუძუთი იკვებებიან, უნდა განაგრძონ ძუძუთი კვება მიუხედავად დიარეისა. ნაწლავის დასვენება თავიდან უნდა ავირიდოთ.
ლოპერამიდნი ან ბისმუტის სალიცილატი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ლოპერამიდი ან ბისმუტის სუბსალიცილატი რეკომენდებულია სიმპტომების მოსახსნელად ბავშვებში, რომლებსაც გარკვეული პროტესტი აქვთ. ლოპერამიდი ჩვეულებრივ არ არის რეკომენდებული 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში. ბისმუტის სუბსალიცილატი (პერორალური დიარეის საწინააღმდეგო აგენტი) ზოგადად არ არის რეკომენდებული < 12 წლამდე ასაკის ბავშვებში რეიეს სინდრომის რისკის გამო; თუმცა, ზოგიერთი ექიმი კვლავ სიფრთხილით იყენებს მას.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea რეკომენდებული არ არის <3 წლის ბავშვებისთვის.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea არასასურველი მოვლენებია: სალიციალტით მოწამვლა (მაგ. ტინიტუსი) და ენის ან განავლის გაშავება.[27]Brum JM, Gibb RD, Ramsey DL, et al. Systematic review and meta-analyses assessment of the clinical efficacy of bismuth subsalicylate for prevention and treatment of infectious diarrhea. Dig Dis Sci. 2021 Jul;66(7):2323-35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8236042 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32772204?tool=bestpractice.com [38]Halani S, Wu PE. Salicylate toxicity from chronic bismuth subsalicylate use. BMJ Case Rep. 2020 Nov 30;13(11):e236929. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7705571 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33257373?tool=bestpractice.com
ლოპერამიდი არის პერისტალტიკის საწინააღმდეგო აგენტი, რომელიც ამსუბუქებს სპაზმებს და დიარეას.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com [37]Riddle MS, Arnold S, Tribble DR. Effect of adjunctive loperamide in combination with antibiotics on treatment outcomes in traveler's diarrhea: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2008 Oct 15;47(8):1007-14. https://academic.oup.com/cid/article/47/8/1007/344453 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18781873?tool=bestpractice.com პაციენტებს უნდა ვურჩიოთ, რომ ლოპერიმიდს მოქმედების დასაწყებად 1-2 სთ ესაჭიროება, და დამატებითი დოზა უნდა მივცეთ შესაბამისად, რათა თავიდან იქნას აცილებული მოხსნით განპირობებული შეკრულობა.
ლოპერამიდს არ იყენებენ განავალში ხილული სისხლდენის ან მაღალი ცხელების მქონე პაციენტებში (დამახასიათებელია დიზენტერიისთვის). ლოპერამიდი ანელებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გადაადგილების დროს და, თეორიულად, ინვაზიური ბაქტერიების გამოდევნას.
ლოპერამიდის გახანგრძლივებული გამოყენება არ არის რეკომენდებული გაუარესებადი სიმპტომების მქონე პაციენტებში ან დიზენტერიის ჩამოყალიბების დროს.[36]Johnson PC, Ericsson CD, DuPont HL, et al. Comparison of loperamide with bismuth subsalicylate for the treatment of acute travelers' diarrhea. JAMA. 1986 Feb 14;255(6):757-60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3944976?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლოპერამიდი: ≥6 წლის ასაკის ბავშვები: დოზირების საკითხებზე კონსულტაციისთვის მიმართეთ სპეციალისტს
ან
ბისმუტის სუბსალიცილატი: ≥12 წლის ასაკის ბავშვები: დოზირების საკითხებზე კონსულტაციისთვის მიმართეთ სპეციალისტს
ანტიბიოტიკთერაპია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ანტიბიოტიკები რეკომენდებულია ზომიერი ან მძიმე ინფექციის მქონე ბავშვებში, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც არსებობს სისხლიანი ან ძლიერი წყლიანი დიარეა, ან სისტემური ინფექციის მტკიცებულება. აზითრომიცინი არის პირველი რიგის მკურნალობა ბავშვებში. მას კარგად იტანენ მინიმალური გვერდითი ეფექტებით. ალტერნატიულად, ბავშვებში შეიძლება გამოყენებულ იქნას ფტორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი) ან რიფაქსიმინი; თუმცა, რიფაქსიმინი არ არის დამტკიცებული 12 წლამდე ასაკის ბავშვებში გამოსაყენებლად და ფტორქინოლონები სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული ბავშვებში, რადგან მათ შეუძლიათ გაზარდონ სახსრებისა და მყესების დარღვევების რისკი.[2]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book 2024: health information for international travel. Section 2: preparing international travelers - travelers’ diarrhea. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/preparing/travelers-diarrhea [35]Bruzzese E, Giannattasio A, Guarino A. Antibiotic treatment of acute gastroenteritis in children. F1000Res. 2018 Feb 15;7:193. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5814741 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29511533?tool=bestpractice.com
სისტემურმა ფტორქინოლონურმა ანტიბიოტიკებმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული, უნარშემზღუდველ და პოტენციურად ხანგრძლივი ან შეუქცევადი გვერდითი მოვლენები. ეს მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება მხოლოდ: ტენდიოპათია/მყესების გაწყვეტა; პერიფერიული ნეიროპათია; ართროპათია/ართრალგია; აორტის ანევრიზმა და დისექცია; გულის სარქვლის რეგურგიტაცია; დისგლიკემია; და ცენტრალური ნერვული სისტემის ეფექტები, მათ შორის კრუნჩხვები, დეპრესია, ფსიქოზი და სუიციდური აზრები და ქცევა.[34]Rusu A, Munteanu AC, Arbănași EM, et al. Overview of side-effects of antibacterial fluoroquinolones: new drugs versus old drugs, a step forward in the safety profile? Pharmaceutics. 2023 Mar 1;15(3):804. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10056716 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36986665?tool=bestpractice.com დანიშნულების შეზღუდვები ვრცელდება ფტორქინოლონების გამოყენებაზე და ეს შეზღუდვები შეიძლება განსხვავდებოდეს ქვეყნებს შორის. ზოგადად, ფტორქინოლონები უნდა შეიზღუდოს, გამოყენებული იქნას მხოლოდ სერიოზული, სიცოცხლისათვის საშიში ბაქტერიული ინფექციებისას. ზოგიერთმა მარეგულირებელმა სააგენტომ შეიძლება ასევე გირჩიოს მათი გამოყენება მხოლოდ იმ სიტუაციებში, როდესაც სხვა ანტიბიოტიკები, რომლებიც ჩვეულებრივ რეკომენდებულია ინფექციისთვის, შეუსაბამოა (მაგ., რეზისტენტობა, უკუჩვენებები, მკურნალობის წარუმატებლობა, მიუწვდომლობა). ვარგისიანობის/მიზანშეწონილობის, უკუჩვენებებისა და სიფრთხილის ზომების შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ თქვენს ადგილობრივ გაიდლაინებსა და წამლების ფორმულარს.
ბევრი ექსპერტი გირჩევთ ანტიბიოტიკების მიღებას სანამ პაციენტი თავს უკეთესად იგრძნობს, ჩვეულებრივ 1-3 დღე (რიფაქსიმინის გარდა, რომელიც უნდა იქნას მიღებული სრული 3-დღიანი კურსის განმავლობაში). თუ სიმპტომები 24 საათის შემდეგ არ ალაგდა, რეჟიმის მიღება უნდა მოხდეს 3 დღემდე.[1]Riddle MS, Connor BA, Beeching NJ, et al. Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report. J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl 1):S57-74. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5731448 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28521004?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
აზიტრომიცინი: 10 მგ/კგ პერორალურად დღეში ერთხელ 1-3 დღის განმავლობაში, მაქსიმალური დოზა 500 მგ/დღე
მეორეული ვარიანტები
ციპროფლოქსაცინი: 20-30 მგ / კგ / დღე პერორალურად მოცემულია 1-2 დაყოფილი დოზით 1-3 დღის განმავლობაში
ან
რიფაქსიმინი: 12 წლამდე ასაკის ბავშვები: 200 მგ პერორალურად სამჯერ დღეში 3 დღის განმავლობაში
შემდგომი სამუშაო
მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში
სამედიცინო შეფასება რეკომენდებულია პერსისტენტული დიარეის დროს, მაგრამ ხშირად ხელმისაწვდომი არ არის, ან ძნელია შორეულ ქვეყნებში მოგზაურთათვის.
ანტიბიოტიკოთერაპიაზე წარუმატებელი რეაქცია მიუთითებს პარაზიტულ ან პოსტინფექციურ ეტიოლოგიაზე. ვირუსული ფაღარათი ჩვეულებრივ სწრაფად ალაგდება.
შეუკვეთეთ განავლის ანტიგენის ტესტირება, პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია, ან კვერცხუჯრედისა და პარაზიტის ტესტირება პროტოზოული პათოგენების იდენტიფიცირებისთვის მუდმივი დიარეის მქონე პაციენტებში (>14 დღე).[7]Centers for Disease Control and Prevention. CDC Yellow Book: health information for international travel. Section 11: posttravel evaluation - persistent diarrhea in returned travelers. May 2023 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/posttravel-evaluation/persistent-diarrhea-in-returned-travelers გამოვლენილი პათოგენის მკურნალობა უნდა დაიწყოს შედეგების მიღების შემდეგ. საჭიროა სპეციალისტის კონსულტაცია ამ მედიკამენტების ორსულ ქალებში გამოყენებასთან დაკავშირებით მითითებების მისაღებად.
თუ Clostridium-difficile-თან დაკავშირებულ დაავადებაზე გაქვთ ეჭვი, პაციენტს უნდა უმკურნლაოთ მიმდინარე გაიდლაინების მიხედვით. იხილეთ Clostridiodes difficile-თან ასოცირებული დაავადებები (მკურნალობა).
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას