ჰიპერტენზიული კრიზი
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
სწრაფად პროგრესირებადი (ავთვისებიანი) ჰიპერტენზია ან ჰიპერტენზიული ენცეფალოპათია ან ინტრაკრანიული ჰემორაგია
ლაბეტალოლი
ლაბეტალოლი არჩევის უპირატესი პრეპარატია იმ სიტუაციებში, რომელსაც ახასიათებს შესამჩნევად მომატებული ქალასშიდა წნევა.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com [36]Kaplan NM. Kaplan's clinical hypertension, 9th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.[38]Vaughan CJ, Delanty N. Hypertensive emergencies. Lancet. 2000 Jul 29;356(9227):411-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10972386?tool=bestpractice.com [39]Marik PE, Varon J. Hypertensive crises: challenges and management [published correction appears in Chest. 2007 Nov;132(5):1721]. Chest. 2007 Jun;131(6):1949-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17565029?tool=bestpractice.com
მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ენცეფალოპათია ჩვეულებრივ, უკუგანვითარდება დაუყოვნებელი მკურნალობით და არტერიული წნევის დაქვეითებით.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com [51]Unger T, Borghi C, Charchar F, et al. 2020 International Society of Hypertension Global Hypertension practice guidelines. Hypertension. 2020 Jun;75(6):1334-57. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15026 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32370572?tool=bestpractice.com თუ წნევის შემცირების მიუხედავად გაუმჯობესება არ ვლინდება, განსახილველია ალტერნატიული დიაგნოზი.
არტერიული წნევის სასურველ დიაპაზონში შესანარჩუნებლად დოზა უნდა დარეგულირდეს და გაგრძელდეს მიღება, სანამ წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ინტრაცერებრული ჰემორაგიის (ICH) მართვისას პაციენტის არტერიული წნევის იდეალური დონე უნდა ეფუძნებოდეს ინდივიდუალურ ისეთ ფაქტორებს, როგორიცაა, საწყისი არტერიული წნევა, ჰემორაგიის სავარაუდო მიზეზი, ასაკი, ქალასშიდა წნევის მომატება და დაწყებიდან გასული დრო. მასიური ან მძიმე ინტრაკრანიული ჰემორაგიის შემთხვევაში, ან როცა საწყისი სისტოლური წნევა ≥220 მმ ვწყ. სვ.-ზე, არტერული წნევის დაქვეითება საჭიროა სიფრთხილით.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 ფართო რანდომიზებული კლინიკური კვლევის ერთი პოსტჰოკ ანალიზის მიხედვით, პაციენტებში სისტოლური არტერიული წნევი საწყისი მაჩვენებლით ≥220 მმ ვწყ სვ., არტერიული წნევის ადრეული ინტენსიური დაქვეითება, წნევის სტანდარტულ დაქვეითებასთან შედარებით, დაკავშირებული იყო თირკმლის არასასურველი მოვლენების უფრო მაღალ მაჩვენებელთან.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 [71]Qureshi AI, Huang W, Lobanova I, et al. Outcomes of intensive systolic blood pressure reduction in patients with intracerebral hemorrhage and excessively high initial systolic blood pressure: post hoc analysis of a randomized clinical trial. JAMA Neurol. 2020 Nov 1;77(11):1355-65. https://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/fullarticle/2769857 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32897310?tool=bestpractice.com
სპონტანური ინტრაცერებრული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის, ამერიკის გულის ასოციაცია და ამერიკის ინსულტის ასოციაცია (AHA/ASA) რეკომენდაციას უწევს დოზის ფრთხილ ტიტრაციას იმ პაციენტებში, რომელთაც ესაჭიროებათ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება, წნევის თანაბარი დაქვეითებისა და კონტროლის შენარჩუნებისთვის, სისტოლური წნევის პიკური და ფართოდ ცვალებადი მაჩვენებლის თავიდან აცილების მიზნით. ეს შეიძლება სასრგებლო იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 არტერიული წნევის მკურნალობა ინტრაცერებრული ჰემორაგიის გამოვლინებიდან 2 საათის განმავლობაში და წნევის სამიზნე დონის მიღწევა 1 საათის განმავლობაში, შეიძლება სასარგებლო იყოს ჰემატომის გავრცელების რისკის შესამცირებლად და ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 პაციენტებში მსუბუქიდან ზომიერამდე სიმძიმის სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენით, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა 150- 220 მმ ვწყ სვ.-ის ფარგლებშია, სისტოლური წნევის სწრაფი დაქვეითება სამიზნე დონემდე 140 მმ ვწყ სვ.-მდე, 130-დან 150 მმ ვწყ სვ.-მდე დიაპაზონში შენარჩუნების მიზნით, უსაფრთხოა და შესაძლოა გონივრული იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენის მქონე პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ მასიური ან მძიმე ინტრაცერებრული ჰემორაგია, სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ სვ, სიმპტომების გამოვლენიდან 6 სთ-ზე მეტი ხნის შემდეგ, ან მათ, ვისაც ესაჭიროება ქირურგიული დეკომპრესია, კარგად არ არის დადგენილი არტერიული წნევის ინტენსიური შემცირების უსაფრთხოება და ეფექტურობა.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407
სპონტანური ინტრაკრანიული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის ამერიკის გულის ასოციაციის და ამერიკის ინსულტის ასოციაციის (AHA/ASA) რეკომენდაციები ეფუძნება ორ ფართომასშტაბიან კვლევას, ინტრაცერებრული ჰემორაგიის შემდეგ არტერიული წნევის ადრეული ინტენსიური დაქვეითებისთვის (INTERACT2, ATACH-2), მეტაანალიზს და ამ ორი კვლევის რამდენიმე პოსტჰოკ ანალიზს:[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 [72]Anderson CS, Heeley E, Huang Y, et al; INTERACT2 Investigators. Rapid blood-pressure lowering in patients with acute intracerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2013 Jun 20;368(25):2355-65. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1214609#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23713578?tool=bestpractice.com [73]Qureshi AI, Palesch YY, Barsan WG, et al. Intensive blood-pressure lowering in patients with acute cerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2016 Jun 8;375(11):1033-43. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1603460?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200www.ncbi.nlm.nih.gov http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27276234?tool=bestpractice.com
გაერთიანებულ სამეფოში ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალურ ინსტიტუტს (NICE) აქვს ანალოგიური რეკომენდაციები იმ პირებისთვის, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევის მაჩვენებელი 150-220 მმ ვწყ სვ-ის ფარგლებშია. თუმცა, ისინი გვირჩევენ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება განვიხილოთ თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში (დაზიანების რისკის გათვალისწინებით) მწვავე ინტრაკარანიული ცერებრული ჰემორაგიის მქონე იმ პაციენტებში, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა >220 მმ ვწ.სვ, ან ვლინდება სიმპტომების გამოვლინებიდან 6 საათის შემდეგ და:
არ აქვთ: ფონური სტრუქტურული მიზეზი (მაგ,. სიმსივნე, არტერიოვენური მალფორმაცია ან ანევრიზმა); გლაზგოს კომის სკალის ქულა <6; მასიური ჰემატომა მოსალოდნელი არაკეთილსაიმედო პროგნოზით
არ არის დაგეგმილი ადრეული ნეიროქირურგიული ჩარევა ჰემატომის ევაკუაციისთვის.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
ამ პაციენტებისთვის NICE რეკომენდაციას უწევს სისტოლური არტერიული წნევის სამიზნე დონეს 130-დან 140 მმ ვწყ სვ-მდე მკურნალობის დაწყებიდან 1 საათის განმავლობაში და წნევის აღნიშნული მაჩვენებლის შენარჩუნებას სულ მცირე, 7 დღის განმავლობაში.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
იხილეთ ჰემორაგიული ინსულტი (მართვის მიდგომა).
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
ნიკარდიპინი
ნიკარდიპინი მეორე თაობის დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერია, სისხლძარღვოვანი მაღალი სელექტიურობითა და ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური აქტივობით.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com ინტრავენური ნიკარდიპინის მოქმედება იწყება 5-15 წუთიდან, მოქმედების ხანგრძლივობაა 4-6 საათი.
ნიკარდიპინი განსაკუთრებით სასარგებლოა გულის დაავადების დროს, კორონარული ვაზოდილატაციური ეფექტების გამო.[77]Haas CE, LeBlanc JM. Acute postoperative hypertension: a review of therapeutic options. Am J Health Syst Pharm. 2004 Aug 15;61(16):1661-73; quiz 1674-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15540477?tool=bestpractice.com [78]Cannon CM, Levy P, Baumann BM, et al. Intravenous nicardipine and labetalol use in hypertensive patients with signs or symptoms suggestive of end-organ damage in the emergency department: a subgroup analysis of the CLUE trial. BMJ Open. 2013 Mar 26;3(3):e002338. https://bmjopen.bmj.com/content/3/3/e002338.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23535700?tool=bestpractice.com
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ინტრაცერებრული ჰემორაგიის (ICH) მართვისას პაციენტის არტერიული წნევის იდეალური დონე უნდა ეფუძნებოდეს ინდივიდუალურ ისეთ ფაქტორებს, როგორიცაა, საწყისი არტერიული წნევა, ჰემორაგიის სავარაუდო მიზეზი, ასაკი, ქალასშიდა წნევის მომატება და დაწყებიდან გასული დრო. ინტრაკრანიული ჰემორაგიის შემთხვევაში მკურნალობა იწყება, თუ საწყისი სისტოლური წნევა ≥220 მმ ვწყ. სვ.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 ფართო რანდომიზებული კლინიკური კვლევის ერთი პოსტჰოკ ანალიზის მიხედვით, პაციენტებში სისტოლური არტერიული წნევი საწყისი მაჩვენებლით ≥220 მმ ვწყ სვ., არტერიული წნევის ადრეული ინტენსიური დაქვეითება, წნევის სტანდარტულ დაქვეითებასთან შედარებით, დაკავშირებული იყო თირკმლის არასასურველი მოვლენების უფრო მაღალ მაჩვენებელთან.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 [71]Qureshi AI, Huang W, Lobanova I, et al. Outcomes of intensive systolic blood pressure reduction in patients with intracerebral hemorrhage and excessively high initial systolic blood pressure: post hoc analysis of a randomized clinical trial. JAMA Neurol. 2020 Nov 1;77(11):1355-65. https://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/fullarticle/2769857 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32897310?tool=bestpractice.com
სპონტანური ინტრაცერებრული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის, ამერიკის გულის ასოციაციაცია და ამერიკის ინსულტის ასოციაცია (AHA/ASA) რეკომენდაციას უწევს დოზის ფრთხილ ტიტრაციას იმ პაციენტებში, რომელთაც ესაჭიროებათ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება, წნევის თანაბარი დაქვეითებისა და კონტროლის შენარჩუნებისთვის, სისტოლური წნევის პიკური და ფართოდ ცვალებადი მაჩვენებლის თავიდან აცილების მიზნით. ეს შეიძლება სასრგებლო იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 არტერიული წნევის მკურნალობა ინტრაცერებრული ჰემორაგიის გამოვლინებიდან 2 საათის განმავლობაში და წნევის სამიზნე დონის მიღწევა 1 საათის განმავლობაში, შეიძლება სასარგებლო იყოს ჰემატომის გავრცელების რისკის შესამცირებლად და ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 პაციენტებში მსუბუქიდან ზომიერამდე სიმძიმის სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენით, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა 150- 220 მმ ვწყ სვ.-ის ფარგლებშია, სისტოლური წნევის სწრაფი დაქვეითება სამიზნე დონემდე 140 მმ ვწყ სვ.-მდე, 130-დან 150 მმ ვწყ სვ.-მდე დიაპაზონში შენარჩუნების მიზნით, უსაფრთხოა და შესაძლოა გონივრული იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენის მქონე პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ მასიური ან მძიმე ინტრაცერებრული ჰემორაგია, სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ სვ, სიმპტომების გამოვლენიდან 6 სთ-ზე მეტი ხნის შემდეგ, ან მათ, ვისაც ესაჭიროება ქირურგიული დეკომპრესია, კარგად არ არის დადგენილი არტერიული წნევის ინტენსიური შემცირების უსაფრთხოება და ეფექტურობა.
სპონტანური ინტრაკრანიული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის ამერიკის გულის ასოციაციის და ამერიკის ინსულტის ასოციაციის (AHA/ASA) რეკომენდაციები ეფუძნება ორ ფართომასშტაბიან კვლევას, ინტრაცერებრული ჰემორაგიის შემდეგ არტერიული წნევის ადრეული ინტენსიური დაქვეითებისთვის (INTERACT2, ATACH-2), მეტაანალიზს და ამ ორი კვლევის რამდენიმე პოსტჰოკ ანალიზს:[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 [72]Anderson CS, Heeley E, Huang Y, et al; INTERACT2 Investigators. Rapid blood-pressure lowering in patients with acute intracerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2013 Jun 20;368(25):2355-65. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1214609#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23713578?tool=bestpractice.com [73]Qureshi AI, Palesch YY, Barsan WG, et al. Intensive blood-pressure lowering in patients with acute cerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2016 Jun 8;375(11):1033-43. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1603460?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200www.ncbi.nlm.nih.gov http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27276234?tool=bestpractice.com
გაერთიანებულ სამეფოში ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალურ ინსტიტუტს (NICE) აქვს ანალოგიური რეკომენდაციები იმ პირებისთვის, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევის მაჩვენებელი 150-220 მმ ვწყ სვ-ის ფარგლებშია. თუმცა, ისინი გვირჩევენ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება განვიხილოთ თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში (დაზიანების რისკის გათვალისწინებით) მწვავე ინტრაკარანიული ცერებრული ჰემორაგიის მქონე იმ პაციენტებში, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა >220 მმ ვწ.სვ, ან ვლინდება სიმპტომების გამოვლინებიდან 6 საათის შემდეგ და:
არ აქვთ: ფონური სტრუქტურული მიზეზი (მაგ,. სიმსივნე, არტერიოვენური მალფორმაცია ან ანევრიზმა); გლაზგოს კომის სკალის ქულა <6; მასიური ჰემატომა მოსალოდნელი არაკეთილსაიმედო პროგნოზით
არ არის დაგეგმილი ადრეული ნეიროქირურგიული ჩარევა ჰემატომის ევაკუაციისთვის.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
ამ პაციენტებისთვის NICE რეკომენდაციას უწევს სისტოლური არტერიული წნევის სამიზნე დონეს 130-დან 140 მმ ვწყ სვ-მდე მკურნალობის დაწყებიდან 1 საათის განმავლობაში და წნევის აღნიშნული მაჩვენებლის შენარჩუნებას სულ მცირე, 7 დღის განმავლობაში.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
იხილეთ ჰემორაგიული ინსულტი (მართვის მიდგომა).
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ფენოლდოპამი
ფენოლდოპამი განსაკუთრებით სასარგებლოა თირკმლის უკმარისობის დროს, როდესაც ნიტროპრუსიდის გამოყენება შეზღუდულია თიოციანატით მოწამლვის რისკის გამო.
ის მოქმედებს, როგორც პერიფერიული დოპამინ-1-რეცეპტორის სელექტიური აგონისტი, არტერიული ვაზოდილატაციური ეფექტებით. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია პოსტდატვირთვის შემცირება და თირკმლის პერფუზიის გაზრდა. თუმცა, ზოგიერთ ქვეყანაში ფენოლდოპამი არ არის ხელმისაწვდომი.
მოქმედების დაწყება: 5 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 30 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ენცეფალოპათია ჩვეულებრივ, უკუგანვითარდება დაუყოვნებელი მკურნალობით და არტერიული წნევის დაქვეითებით.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com [51]Unger T, Borghi C, Charchar F, et al. 2020 International Society of Hypertension Global Hypertension practice guidelines. Hypertension. 2020 Jun;75(6):1334-57. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15026 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32370572?tool=bestpractice.com თუ წნევის შემცირების მიუხედავად გაუმჯობესება არ ვლინდება, განსახილველია ალტერნატიული დიაგნოზი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
სპონტანური ინტრაცერებრული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის, ამერიკის გულის ასოციაციაცია და ამერიკის ინსულტის ასოციაცია (AHA/ASA) რეკომენდაციას უწევს დოზის ფრთხილ ტიტრაციას იმ პაციენტებში, რომელთაც ესაჭიროებათ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება, წნევის თანაბარი დაქვეითებისა და კონტროლის შენარჩუნებისთვის, სისტოლური წნევის პიკური და ფართოდ ცვალებადი მაჩვენებლის თავიდან აცილების მიზნით. ეს შეიძლება სასრგებლო იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 არტერიული წნევის მკურნალობა ინტრაცერებრული ჰემორაგიის გამოვლინებიდან 2 საათის განმავლობაში და წნევის სამიზნე დონის მიღწევა 1 საათის განმავლობაში, შეიძლება სასარგებლო იყოს ჰემატომის გავრცელების რისკის შესამცირებლად და ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 პაციენტებში მსუბუქიდან ზომიერამდე სიმძიმის სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენით, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა 150- 220 მმ ვწყ სვ.-ის ფარგლებშია, სისტოლური წნევის სწრაფი დაქვეითება სამიზნე დონემდე 140 მმ ვწყ სვ.-მდე, 130-დან 150 მმ ვწყ სვ.-მდე დიაპაზონში შენარჩუნების მიზნით, უსაფრთხოა და შესაძლოა გონივრული იყოს ფუნქციური გამოსავლების გაუმჯობესებისთვის.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 სპონტანური ინტრაცერებრული სისხლდენის მქონე პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ მასიური ან მძიმე ინტრაცერებრული ჰემორაგია, სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ სვ, სიმპტომების გამოვლენიდან 6 სთ-ზე მეტი ხნის შემდეგ, ან მათ, ვისაც ესაჭიროება ქირურგიული დეკომპრესია, კარგად არ არის დადგენილი არტერიული წნევის ინტენსიური შემცირების უსაფრთხოება და ეფექტურობა.[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407
სპონტანური ინტრაკრანიული ჰემორაგიის მქონე პაციენტების მართვისთვის ამერიკის გულის ასოციაციის და ამერიკის ინსულტის ასოციაციის (AHA/ASA) რეკომენდაციები ეფუძნება ორ ფართომასშტაბიან კვლევას, ინტრაცერებრული ჰემორაგიის შემდეგ არტერიული წნევის ადრეული ინტენსიური დაქვეითებისთვის (INTERACT2, ATACH-2), მეტაანალიზს და ამ ორი კვლევის რამდენიმე პოსტჰოკ ანალიზს:[70]Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, et al. 2022 Guideline for the management of patients with spontaneous intracerebral hemorrhage: a guideline from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022 Jul;53(7):e282-61. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STR.0000000000000407 [72]Anderson CS, Heeley E, Huang Y, et al; INTERACT2 Investigators. Rapid blood-pressure lowering in patients with acute intracerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2013 Jun 20;368(25):2355-65. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1214609#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23713578?tool=bestpractice.com [73]Qureshi AI, Palesch YY, Barsan WG, et al. Intensive blood-pressure lowering in patients with acute cerebral hemorrhage. N Engl J Med. 2016 Jun 8;375(11):1033-43. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1603460?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200www.ncbi.nlm.nih.gov http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27276234?tool=bestpractice.com
გაერთიანებულ სამეფოში ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალურ ინსტიტუტს (NICE) აქვს ანალოგიური რეკომენდაციები იმ პირებისთვის, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევის მაჩვენებელი 150-220 მმ ვწყ სვ-ის ფარგლებშია. თუმცა, ისინი გვირჩევენ არტერიული წნევის სწრაფი დაქვეითება განვიხილოთ თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში (დაზიანების რისკის გათვალისწინებით) მწვავე ინტრაკარანიული ცერებრული ჰემორაგიის მქონე იმ პაციენტებში, რომელთა სისტოლური არტერიული წნევა >220 მმ ვწ.სვ, ან ვლინდება სიმპტომების გამოვლინებიდან 6 საათის შემდეგ და:
არ აქვთ: ფონური სტრუქტურული მიზეზი (მაგ,. სიმსივნე, არტერიოვენური მალფორმაცია ან ანევრიზმა); გლაზგოს კომის სკალის ქულა <6; მასიური ჰემატომა მოსალოდნელი არაკეთილსაიმედო პროგნოზით
არ არის დაგეგმილი ადრეული ნეიროქირურგიული ჩარევა ჰემატომის ევაკუაციისთვის.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
ამ პაციენტებისთვის NICE რეკომენდაციას უწევს სისტოლური არტერიული წნევის სამიზნე დონეს 130-დან 140 მმ ვწყ სვ-მდე მკურნალობის დაწყებიდან 1 საათის განმავლობაში და წნევის აღნიშნული მაჩვენებლის შენარჩუნებას სულ მცირე, 7 დღის განმავლობაში.[75]National Institute for Health and Care Excellence. Stroke and transient ischaemic attack in over 16s: diagnosis and initial management. Apr 2022 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng128
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენოლდოპამი: დასაწყისში 0.1-0.3 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.05-0.1 მიკროგრამი/კგ/წთ ყოველ 15 წუთში ერთხელ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 1.6 მიკროგრამი/კგ/წთ
ლაბეტალოლი
ლაბეტალოლი არჩევის პრეპარატია.
მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
ინტრაკრანიული ჰემორაგიის შემთხვევაში მკურნალობა უნდა დაიწყოს, თუ საწყისი სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ. სვ.-ზე.. ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ენცეფალოპათია ჩვეულებრივ, უკუგანვითარდება დაუყოვნებელი მკურნალობით და არტერიული წნევის დაქვეითებით.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com [51]Unger T, Borghi C, Charchar F, et al. 2020 International Society of Hypertension Global Hypertension practice guidelines. Hypertension. 2020 Jun;75(6):1334-57. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15026 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32370572?tool=bestpractice.com თუ წნევის შემცირების მიუხედავად გაუმჯობესება არ ვლინდება, განსახილველია ალტერნატიული დიაგნოზი.
არტერიული წნევის სასურველ დიაპაზონში შესანარჩუნებლად დოზა უნდა დარეგულირდეს და გაგრძელდეს მიღება, სანამ წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
ნიტროპრუსიდი ან ნიკარდიპინი
ნიტროპრუსიდი მოქმედებს, როგორც ძლიერი არტერიული და ვენური ვაზოდილატატორი, ამის გამო ამცირებს პოსტ- და პრედატვირთვას. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება, გულის წუთმოცულობის ზომიერი მატებით ან მისი ცვლილებების გარეშე. მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი თიოციანატის დონის დახაზვით თერაპიიდან 48 საათის შემდეგ (შენარჩუნებული დონე <2064 მიკრომოლი/ლ [<12 მგ/დლ ან 120 მგ/ლ]). ციანიდის ტოქსიკურობის შესამცირებლად მაქსიმალური დოზა შეყვანილი უნდა იყოს 10 წუთზე ნაკლებ დროში.
ნიკარდიპინი მეორე თაობის დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერია, სისხლძარღვოვანი მაღალი სელექტიურობითა და ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური აქტივობით. ინტრავენური ნიკარდიპინის მოქმედება იწყება 5-15 წუთიდან, მოქმედების ხანგრძლივობაა 4-6 საათი. ის განსაკუთრებით სასარგებლოა გულის დაავადების დროს, კორონარული ვაზოდილატაციური ეფექტების გამო.[77]Haas CE, LeBlanc JM. Acute postoperative hypertension: a review of therapeutic options. Am J Health Syst Pharm. 2004 Aug 15;61(16):1661-73; quiz 1674-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15540477?tool=bestpractice.com [78]Cannon CM, Levy P, Baumann BM, et al. Intravenous nicardipine and labetalol use in hypertensive patients with signs or symptoms suggestive of end-organ damage in the emergency department: a subgroup analysis of the CLUE trial. BMJ Open. 2013 Mar 26;3(3):e002338. https://bmjopen.bmj.com/content/3/3/e002338.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23535700?tool=bestpractice.com
ინტრაკრანიული ჰემორაგიის შემთხვევაში მკურნალობა უნდა დაიწყოს, თუ საწყისი სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ. სვ.-ზე.. ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ენცეფალოპათიის დადებითი დინამიკა არტერიული წნევის დაქვეითებისთანავე. თუ წნევის შემცირების მიუხედავად გაუმჯობესება არ ვლინდება, განსახილველია ალტერნატიული დიაგნოზი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიტროპრუსიდი: დასაწყისში 0.3-0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 10 მიკროგრამი/კგ/წთ
ან
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ფენოლდოპამი
ფენოლდოპამი მოქმედებს, როგორც პერიფერიული დოპამინ-1-რეცეპტორის სელექტიური აგონისტი, არტერიული ვაზოდილატაციური ეფექტებით. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია პოსტდატვირთვის შემცირება და თირკმლის პერფუზიის გაზრდა. თუმცა, ზოგიერთ ქვეყანაში ფენოლდოპამი არ არის ხელმისაწვდომი.
მოქმედების დაწყება: 5 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 30 წუთი.
ინტრაკრანიული ჰემორაგიის შემთხვევაში მკურნალობა უნდა დაიწყოს, თუ საწყისი სისტოლური წნევა >220 მმ ვწყ. სვ.-ზე.. ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ენცეფალოპათიის დადებითი დინამიკა არტერიული წნევის დაქვეითებისთანავე. თუ წნევის შემცირების მიუხედავად გაუმჯობესება არ ვლინდება, განსახილველია ალტერნატიული დიაგნოზი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენოლდოპამი: დასაწყისში 0.1-0.3 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.05-0.1 მიკროგრამი/კგ/წთ ყოველ 15 წუთში ერთხელ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 1.6 მიკროგრამი/კგ/წთ
მწვავე იშემიური ინსულტი
საგულდაგულო დაკვირვება ± არტერიული წნევის შემცირება
მწვავე იშემიურ ინსულტთან ასოცირებული ჰიპერტენზიის მკურნალობისას უფრო დიდი სიფრთხილეა საჭირო არტერიული წნევის შემცირების კუთხით, ვიდრე სხვა ტიპის ჰიპერტენზიული კრიზის დროს. საშუალო არტერიული წნევის ზედმეტად სწრაფმა ან ზედმეტად ინტენსიურმა შემცირებამ ცერებრული პერფუზიული წნევის ძლიერი დაქვეითებით თეორიულად შეიძლება გააუარესოს ტვინის დაზიანება (მაგ., სასაზღვრო ზონის ინფარქტით). თუმცა AHA/ASA გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს ჰიპერტენზიის ადრეულ მკურნალობას, როცა ეს საჭიროა თანმხლები მდგომარეობების, მათ შორის, პრეეკლამფსია/ეკლამფსიის გამო.[64]Powers WJ, Rabinstein AA, Ackerson T, et al. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: 2019 update to the 2018 guidelines for the early management of acute ischemic stroke: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2019 Dec;50(12):e344-418. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/STR.0000000000000211 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31662037?tool=bestpractice.com
თუ სისტოლური არტერიული წნევა 220 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლებია, ხოლო დიასტოლური 120 მმ ვწყ. სვ.-ზე დაბალია, ამასთან არ ვლინდება სამიზნე ორგანოს დაზიანების ან ინტრაკრანიული ჰემორაგიის ნიშნები და თრომბოლიზური მკურნალობა არ არის შემოთავაზებული, მაშინ არტერიული წნევის შემცირებისთვის მიზანშეწონილია საგულდაგულო დაკვირვება უშუალო ჩარევის გარეშე.
თუ სხვა სამიზნე ორგანოა დაზიანებული, როგორიცაა აორტის აშრევება, თირკმლის მწვავე დაზიანება ან მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტი, ან პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს თრომბოლიზისი, სამიზნე სისტოლური წნევა უნდა იყოს 185 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები, ხოლო დიასტოლური წნევა - 110 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები. ინტრავენური თრომბოლიზისის დაწყებიდან სულ მცირე, 24 საათის განმავლობაში არტერიული წნევა შენარჩუნებული უნდა იყოს <185/105 მმ ვწყ. სვ. მაჩვენებელზე.
არტერიული წნევის შესამცირებლად პრეპარატის შერევა დამოკიდებულია ასოცირებული სამიზნე ორგანოს დაზიანებაზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
ლაბეტალოლი
თუ სისტოლური წნევა 220 მმ ვწყ. სვ.-ზე მეტია ან დიასტოლური 121-140 მმ ვწყ. სვ.-ის ფარგლებშია, ლაბეტალოლი შეიძლება გამოყენებული იყოს არტერიული წნევის მაჩვენებლების 10%-დან 15%-მდე შემცირების მისაღწევად 24 საათის განმავლობაში.[36]Kaplan NM. Kaplan's clinical hypertension, 9th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.[38]Vaughan CJ, Delanty N. Hypertensive emergencies. Lancet. 2000 Jul 29;356(9227):411-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10972386?tool=bestpractice.com [39]Marik PE, Varon J. Hypertensive crises: challenges and management [published correction appears in Chest. 2007 Nov;132(5):1721]. Chest. 2007 Jun;131(6):1949-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17565029?tool=bestpractice.com
ლაბეტალოლი მოქმედებს, როგორც ალფა-1-ბლოკერი და არასელექტიური ბეტა ბლოკერი. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: სისხლძარღვთა სისტემური რეზისტენტობის, არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის და გულისცემის სიხშირის შემცირება, რასაც თან ახლავს გულის წუთმოცულობის უმნიშვნელო შემცირება ან მისი მინიმალური ცვლილება.
მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ სხვა სამიზნე ორგანოა დაზიანებული, როგორიცაა აორტის აშრევება, თირკმლის მწვავე დაზიანება ან მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტი, ან პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს თრომბოლიზისი, სამიზნე სისტოლური წნევა უნდა იყოს 185 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები, ხოლო დიასტოლური წნევა - 110 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები. ინტრავენური თრომბოლიზისის დაწყებიდან სულ მცირე, 24 საათის განმავლობაში არტერიული წნევა შენარჩუნებული უნდა იყოს <185/105 მმ ვწყ. სვ. მაჩვენებელზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
ნიკარდიპინი ან კლევიდიპინი
თუ სისტოლური არტერიული წნევა 220 მმ ვწყ. სვ.-ზე მაღალია ან დიასტოლური წნევა 121-140 მმ ვწყ. სვ.-ის ფარგლებშია, ნიკარდიპინის ან კლევიდიპინის გამოყენება შეიძლება წნევის მაჩვენებლის 10%-დან 15%-მდე შემცირების მისაღწევად 24 საათის განმავლობაში.[36]Kaplan NM. Kaplan's clinical hypertension, 9th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.[38]Vaughan CJ, Delanty N. Hypertensive emergencies. Lancet. 2000 Jul 29;356(9227):411-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10972386?tool=bestpractice.com [39]Marik PE, Varon J. Hypertensive crises: challenges and management [published correction appears in Chest. 2007 Nov;132(5):1721]. Chest. 2007 Jun;131(6):1949-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17565029?tool=bestpractice.com [87]Neutel JM, Smith DHG, Wallin D, et al. A comparison of intravenous nicardipine and sodium nitroprusside in the immediate treatment of severe hypertension. Am J Hypertens. 1994 Jul;7(7 Pt 1):623-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7946164?tool=bestpractice.com [88]Allison TA, Bowman S, Gulbis BJ, et al. Comparison of clevidipine and nicardipine for acute blood pressure reduction in patients with stroke. Intensive Care Med. 2019 Nov-Dec;34(11-12):990-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28820038?tool=bestpractice.com
ნიკარდიპინი და კლევიდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერებია, რომლებიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
ნიკარდიპინის მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 2-4 საათი.
კლევიდიპინის მოქმედების დაწყება: 2-4 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5-15 წუთი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ სხვა სამიზნე ორგანოა დაზიანებული, როგორიცაა აორტის აშრევება, თირკმლის მწვავე დაზიანება ან მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტი, ან პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს თრომბოლიზისი, სამიზნე სისტოლური წნევა უნდა იყოს 185 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები, ხოლო დიასტოლური წნევა - 110 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები. ინტრავენური თრომბოლიზისის დაწყებიდან სულ მცირე, 24 საათის განმავლობაში არტერიული წნევა შენარჩუნებული უნდა იყოს <185/105 მმ ვწყ. სვ. მაჩვენებელზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ან
კლევიდიპინი: თავდაპირველად ინტრავენურად 1-2 მგ/საათში, დოზა შეიძლება გაორმაგდეს ყოველ 90 წამში დასაწყისში, სანამ არტერიული წნევა მიაღწევს სამიზნე დონეს, სტანდარტული დოზაა 4-6 მგ/საათში, მაქსიმუმ 32 მგ/საათში (მაქსიმალური ხანგრძლივობა 72 საათი)
ნიტროპრუსიდი
თუ დიასტოლური წნევა 140 მმ ვწყ. სვ.-ზე მაღალია, ნიტროპრუსიდის გამოყენება შეიძლება წნევის 10%-დან 15%-მდე შემცირების მისაღწევად 24 საათის განმავლობაში.[36]Kaplan NM. Kaplan's clinical hypertension, 9th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.[38]Vaughan CJ, Delanty N. Hypertensive emergencies. Lancet. 2000 Jul 29;356(9227):411-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10972386?tool=bestpractice.com [89]Lau J, Antman EM, Jimenez-Silva J, Kupelnick B. Cumulative meta-analysis of therapeutic trials for MI. N Engl J Med. 1992 Jul 23;327(4):248-54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1614465?tool=bestpractice.com იხილეთ იშემიური ინსულტი (მართვის რეკომენდაციები).
მოქმედებს როგორც ძლიერი არტერიული და ვენური ვაზოდილატატორი, ამის გამო ამცირებს პოსტ-და პრედატვირთვას. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება, გულის წუთმოცულობის ზომიერი მატებით ან მისი ცვლილებების გარეშე.
მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი თიოციანატის დონის დახაზვით თერაპიიდან 48 საათის შემდეგ (შენარჩუნებული დონე <2064 მიკრომოლი/ლ [<12 მგ/დლ ან 120 მგ/ლ]). ციანიდის ტოქსიკურობის შესამცირებლად მაქსიმალური დოზა შეყვანილი უნდა იყოს 10 წუთზე ნაკლებ დროში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ სხვა სამიზნე ორგანოა დაზიანებული, როგორიცაა აორტის აშრევება, თირკმლის მწვავე დაზიანება ან მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტი, ან პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს თრომბოლიზისი, სამიზნე სისტოლური წნევა უნდა იყოს 185 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები, ხოლო დიასტოლური წნევა - 110 მმ ვწყ. სვ.-ზე ნაკლები. ინტრავენური თრომბოლიზისის დაწყებიდან სულ მცირე, 24 საათის განმავლობაში არტერიული წნევა შენარჩუნებული უნდა იყოს <185/105 მმ ვწყ. სვ. მაჩვენებელზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიტროპრუსიდი: დასაწყისში 0.3-0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 10 მიკროგრამი/კგ/წთ
მიოკარდიუმის იშემია/ინფარქტი
ესმოლოლი და გლიცერილტრინიტრატი
ესმოლოლი სელექტიური ბეტა ბლოკერია, რომელიც იწვევს გულისცემის სიხშირის შემცირებას.
ბეტა ბლოკერების უკუჩვენებებია: მარცხენა პარკუჭის ზომიერიდან -მძიმემდე ფორმის უკმარისობა ფილტვის შეშუპებით, ბრადიკარდია, ჰიპოტენზია, ცუდი პერიფერიული პერფუზია, გულის მეორე ან მესამე ხარისხის ბლოკადა და სასუნთქი გზების რეაქტიული დაავადება.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
ესმოლოლის მოქმედების დაწყება: 1-5 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5 წუთი.
გლიცერილტრინირატი მოქმედებს, როგორც პერიფერული ვაზოდილატატორი, უფრო მეტი ზეგავლენით ვენურ სისხლძარღვებზე, ვიდრე არტერიულზე. ეს იწვევს პრედატვირთვის და გულის წუთმოცულობის შემცირებას და კორონარული სისხლის ნაკადის გაზრდას. მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ესმოლოლი: 50-100 მიკროგრამი/კგ/წუთში ინტრავენურად
და
გლიცერილ ტრინიტრატი: 5-100 მიკროგრამი/წუთში ინტრავენურად
ლაბეტალოლი და გლიცერილტრინიტრატი
ლაბეტალოლი ალფა-1-ბლოკერი და არასელექციური ბეტა ბლოკერია, რომელიც ამცირებს სისხლძარღვთა სისტემურ რეზისტენტობას, არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკულ დონეს და გულისცემის სიხშირეს. იწვევს გულის წუთმოცულობის შემცირებას ან არ იწევს მის ცვლილებას. ბეტა ბლოკერების უკუჩვენებებია: მარცხენა პარკუჭის ზომიერიდან მძიმემდე ფორმის უკმარისობა, ფილტვის შეშუპებით, ბრადიკარდია, ჰიპოტენზია, ცუდი პერიფერიული პერფუზია, გულის მეორე ან მესამე ხარისხის ბლოკადა და სასუნთქი გზების რეაქტიული დაავადება.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
გლიცერილტრინირატი მოქმედებს, როგორც პერიფერული ვაზოდილატატორი, უფრო მეტი ზეგავლენით ვენურ სისხლძარღვებზე, ვიდრე არტერიულზე. ეს იწვევს პრედატვირთვის და გულის წუთმოცულობის შემცირებას და კორონარული სისხლის ნაკადის გაზრდას. მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
და
გლიცერილ ტრინიტრატი: 5-100 მიკროგრამი/წუთში ინტრავენურად
ნიტროპრუსიდი
ნიტროპრუსიდი მოქმედებს, როგორც ძლიერი არტერიული და ვენური ვაზოდილატატორი, ამის გამო ამცირებს პოსტ- და პრედატვირთვას. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება, გულის წუთმოცულობის ზომიერი მატებით ან მისი ცვლილებების გარეშე.
მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი თიოციანატის დონის დახაზვით თერაპიიდან 48 საათის შემდეგ (შენარჩუნებული დონე <2064 მიკრომოლი/ლ [<12 მგ/დლ ან 120 მგ/ლ]). ციანიდის ტოქსიკურობის შესამცირებლად მაქსიმალური დოზა შეყვანილი უნდა იყოს 10 წუთზე ნაკლებ დროში.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიტროპრუსიდი: დასაწყისში 0.3-0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 10 მიკროგრამი/კგ/წთ
მარცხენა პარკუჭის უკმარისობა და/ან ფილტვის შეშუპება
გლიცერილტრინიტრატი + ფუროსემიდი
გლიცერილტრინირატი მოქმედებს, როგორც პერიფერული ვაზოდილატატორი, უფრო მეტი ზეგავლენით ვენურ სისხლძარღვებზე, ვიდრე არტერიულზე.
ეს იწვევს პრედატვირთვის და გულის წუთმოცულობის შემცირებას და კორონარული სისხლის ნაკადის გაზრდას.
მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ პაციენტი უკვე არ იღებს მარყუჟოვან დიურეზულ საშუალებას, ის უნდა დაინიშნოს (მაგ., ფუროსემიდი).
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის სამუშაო ჯგუფის მოხესენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
გლიცერილ ტრინიტრატი: 5-100 მიკროგრამი/წუთში ინტრავენურად
და
ფუროსემიდი: თავდაპირველად 40-80 მგ ინტრავენურად, დოზის მომატება პასუხის მიხედვით
კლევიდიპინი + ფუროსემიდი
კლევიდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერია, რომელიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
მოქმედების დაწყება: 2-4 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5-15 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ პაციენტი უკვე არ იღებს მარყუჟოვან დიურეზულ საშუალებას, ის უნდა დაინიშნოს (მაგ., ფუროსემიდი).
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
კლევიდიპინი: თავდაპირველად ინტრავენურად 1-2 მგ/საათში, დოზა შეიძლება გაორმაგდეს ყოველ 90 წამში დასაწყისში, სანამ არტერიული წნევა მიაღწევს სამიზნე დონეს, სტანდარტული დოზაა 4-6 მგ/საათში, მაქსიმუმ 32 მგ/საათში (მაქსიმალური ხანგრძლივობა 72 საათი)
და
ფუროსემიდი: თავდაპირველად 40-80 მგ ინტრავენურად, დოზის მომატება პასუხის მიხედვით
ნიტროპრუსიდი + ფუროსემიდი
ნიტროპრუსიდი მოქმედებს, როგორც ძლიერი არტერიული და ვენური ვაზოდილატატორი, ამის გამო ამცირებს პოსტ- და პრედატვირთვას. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება, გულის წუთმოცულობის ზომიერი მატებით ან მისი ცვლილებების გარეშე.
საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი თიოციანატის დონის დახაზვით თერაპიიდან 48 საათის შემდეგ (შენარჩუნებული დონე <2064 მიკრომოლი/ლ [<12 მგ/დლ ან 120 მგ/ლ]). ციანიდის ტოქსიკურობის შესამცირებლად მაქსიმალური დოზა შეყვანილი უნდა იყოს 10 წუთზე ნაკლებ დროში.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
გააგრძელეთ, სანამ არტერიული წნევა არ გაკონტროლდება პერორალური აგენტებით.
თუ პაციენტი უკვე არ იღებს მარყუჟოვან დიურეზულ საშუალებას, ის უნდა დაინიშნოს (მაგ., ფუროსემიდი).
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიტროპრუსიდი: დასაწყისში 0.3-0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 10 მიკროგრამი/კგ/წთ
და
ფუროსემიდი: თავდაპირველად 40-80 მგ ინტრავენურად, დოზის მომატება პასუხის მიხედვით
აორტის აშრევება
ლაბეტალოლი ან ესმოლოლი
აორტის აშრევების (დისსექციის) თერაპია მოიცავს არტერიული წნევის შემცირებას და მარცხენა პარკუჭის შეკუმშვის სიჩქარის დაქვეითებას, რაც ამცირებს აორტის ჰემოდინამიკურ სტრესს და აშრევების გავრცელების ტენდენციას.
სისტოლური წნევა უნდა შემცირდეს <120 მმ ვწყ. სვ.-მდე პირველი 20 წუთის განმავლობაში, ან პაციენტის ამტანობის მიხედვით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [69]Elliott WJ. Clinical features and management of selected hypertensive emergencies. J Clin Hypertens (Greenwich). 2004 Oct;6(10):587-92. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1524-6175.2004.03608.x http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15470289?tool=bestpractice.com
ლაბეტალოლი ალფა-1-ბლოკერი და არასელექციური ბეტა ბლოკერია, რომელიც ამცირებს სისხლძარღვთა სისტემურ რეზისტენტობას, არტერიული წნევს საშუალო არითმეტიკულ დონეს და გულისცემის სიხშირეს. იწვევს გულის წუთმოცულობის შემცირებას ან არ იწევს მის ცვლილებას. მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
ესმოლოლის მოქმედებს, როგორც სელექტიური ბეტა ბლოკერი, რომელიც იწვევს გულისცემის სიხშირის შემცირებას. მოქმედების დაწყება: 1-5 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5 წუთი.
დოზა კორეგირდება არტერიული წნევის სასურველ დიაპაზონში შენარჩუნების მიზნით. ეს უნდა გაგრძელდეს მანამდე, სანამ პაციენტს არ ჩაუტარდება ქირურგიული რეკონსტრუქცია/შეფასება და მდგომარეობა სტაბილური იქნება პერორალურ თერაპიაზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
ან
ესმოლოლი: 50-100 მიკროგრამი/კგ/წუთში ინტრავენურად
ნიტროპრუსიდი ან ნიკარდიპინი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
თუ ბეტა ბლოკერით მონოთერაპიაზე მნიშვნელოვანი გაუმჯობესება არ აღინიშნება, მას შეიძლება დაემატოს ნიტროპრუსიდი ან ნიკარდიპინი.[36]Kaplan NM. Kaplan's clinical hypertension, 9th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.[38]Vaughan CJ, Delanty N. Hypertensive emergencies. Lancet. 2000 Jul 29;356(9227):411-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10972386?tool=bestpractice.com [39]Marik PE, Varon J. Hypertensive crises: challenges and management [published correction appears in Chest. 2007 Nov;132(5):1721]. Chest. 2007 Jun;131(6):1949-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17565029?tool=bestpractice.com [91]Erbel R, Alfonso F, Boileau C, et al. Diagnosis and management of aortic dissection. Eur Heart J. 2001 Sep;22(18):1642-81. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11511117?tool=bestpractice.com
ნიტროპრუსიდი მოქმედებს როგორც ძლიერი არტერიული და ვენური ვაზოდილატატორი, ამის გამო ამცირებს პოსტ- და პრედატვირთვას. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება, გულის წუთმოცულობის ზომიერი მატებით ან მისი ცვლილებების გარეშე.
ნიტროპრუსიდის მოქმედების დაწყება: დაუყოვნებელი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი თიოციანატის დონის დახაზვით თერაპიიდან 48 საათის შემდეგ (შენარჩუნებული დონე <2064 მიკრომოლი/ლ [<12 მგ/დლ ან 120 მგ/ლ]). ციანიდის ტოქსიკურობის შესამცირებლად მაქსიმალური დოზა შეყვანილი უნდა იყოს 10 წუთზე ნაკლებ დროში.
ალტერნატივად შესაძლებელია ნიკარდიპინის გამოყენება.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com ნიკარდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერია, რომელიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
ნიკარდიპინის მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. ნიკარდიპინის მოქმედების ხანგრძლივობა: 2-4 საათი.
ნიტროპრუსიდი ან ნიკარპიდიპინი უნდა დაინიშნოს ბეტა ბლოკერის შემდეგ, რადგან ნიტროპრუსიდით ინდუცირებული ან კალციუმის არხების ბლოკერით გამოწვეული ვაზოდილატაცია სხვაგვარად გამოიწვევს კომპენსატორულ ტაქიკარდიას და გააუარესებს ჰემოდინამიკურ სტრესს.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიტროპრუსიდი: დასაწყისში 0.3-0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.5 მიკროგრამი/კგ/წთ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 10 მიკროგრამი/კგ/წთ
ან
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
თირკმლის მწვავე დაზიანება
ფენოლდოპამი
ფენოლდოპამი სასარგებლოა თირკმლის უკმარისობის დროს, რადგან აღნიშნული იწვევს თირკმელებში სისხლის ნაკადის გაზრდას. თუმცა, ზოგიერთ ქვეყანაში ფენოლდოპამი არ არის ხელმისაწვდომი და რეკომენდებულია სხვა პირველი რიგის მკურნალობა.
ის მოქმედებს, როგორც პერიფერიული დოპამინ-1-რეცეპტორის სელექტიური აგონისტი, არტერიული ვაზოდილატაციური ეფექტებით. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია პოსტდატვირთვის შემცირება და თირკმლის პერფუზიის გაზრდა.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენოლდოპამი: დასაწყისში 0.1-0.3 მიკროგრამი/კგ/წთ ინტრავენურად, დოზის გაზრდა 0.05-0.1 მიკროგრამი/კგ/წთ ყოველ 15 წუთში ერთხელ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 1.6 მიკროგრამი/კგ/წთ
ნიკარდიპინი ან კლევიდიპინი
ნიკარდიპინი და კლევიდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერებია, რომლებიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
ნიკარდიპინის მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 2-4 საათი.
კლევიდიპინის მოქმედების დაწყება: 2-4 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5-15 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ან
კლევიდიპინი: თავდაპირველად ინტრავენურად 1-2 მგ/საათში, დოზა შეიძლება გაორმაგდეს ყოველ 90 წამში დასაწყისში, სანამ არტერიული წნევა მიაღწევს სამიზნე დონეს, სტანდარტული დოზაა 4-6 მგ/საათში, მაქსიმუმ 32 მგ/საათში (მაქსიმალური ხანგრძლივობა 72 საათი)
ჰიპერადრენერგული მდგომარეობა
ბენზოდიაზეპინი
სიმპათომიმეტური პრეპარატების - ამფეტამინების, ფენილპროპანოლამინის, ფენციკლიდინის გამოყენება ან მონოამინოქსიდაზას ინჰიბიტორების თირამინით მდიდარ საკვებთან ერთდროული მიღება.
თუ პაციენტი აგზნებულია, პირველ რიგში შეიძლება მიეცეს ბენზოდიაზეპინები.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com [51]Unger T, Borghi C, Charchar F, et al. 2020 International Society of Hypertension Global Hypertension practice guidelines. Hypertension. 2020 Jun;75(6):1334-57. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.15026 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32370572?tool=bestpractice.com ბენზოდიაზეპინები ამცირებს აგზნებას და ახდენს ნევროლოგიური გართულებების (როგორიცაა, გულყრები) პრევენციას, გამაამინოერბომჟავას რეცეპტორებზე მოქმედებით.[15]Kulkarni S, Glover M, Kapil V, et al. Management of hypertensive crisis: British and Irish Hypertension Society Position document. J Hum Hypertens. 2023 Oct;37(10):863-79. https://www.nature.com/articles/s41371-022-00776-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36418425?tool=bestpractice.com
ლორაზეპამი სიფრთხილით გამოიყენება თირკმლის ან ღვიძლის დაზიანების, მძიმე მიასთენიის, თავის ტვინის ორგანული სინდრომის (ფსიქოორგანული სინდრომის) ან პარკინსონის დაავადების მქონე პაციენტებში. უფრო მაღალი დოზებით მიღებისას შეიძლება განვითარდეს ცენტრალური ნერვული სისტემის მომატებული აგზნებადობა ან სუნთქვის დათრგუნვა და საჭიროა დაკვირვება.
ანტიჰიპერტენზიული აგენტები შეიძლება მიეცეს იმ შემთხვევაში, თუ არტერიული წნევის პასუხი ბენზოდიაზეპინებზე არაადეკვატურია.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის სამუშაო ჯგუფის მოხესენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ლორაზეპამი: თავდაპირველად 1 მგ ინტრავენური ბოლუსით, შემდეგ გამეორება ყოველ 10-15 წუთში პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 8 მგ
ან
დიაზეპამი: თავდაპირველად 5 მგ ინტრავენური ბოლუსით, შემდეგ გამეორება ყოველ 5-10 წუთში პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 50 მგ.
ფენტოლამინი
ფენტოლამინი მოქმედებს, როგორც ალფა-ადრენორეცეპტორების ბლოკერი. მისი ძირითადი ჰემოდინამიკური ეფექტებია გულისცემის სიხშირისა და კუმშვადობის მომატება.
მოქმედების დაწყება: 1-2 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენტოლამინი: 5-15 მგ ინტრავენური ბოლუსით
ნიკარდიპინი ან კლევიდიპინი
ნიკარდიპინი და კლევიდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერებია, რომლებიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
ნიკარდიპინის მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 2-4 საათი.
კლევიდიპინის მოქმედების დაწყება: 2-4 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5-15 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ან
კლევიდიპინი: თავდაპირველად ინტრავენურად 1-2 მგ/საათში, დოზა შეიძლება გაორმაგდეს ყოველ 90 წამში დასაწყისში, სანამ არტერიული წნევა მიაღწევს სამიზნე დონეს, სტანდარტული დოზაა 4-6 მგ/საათში, მაქსიმუმ 32 მგ/საათში (მაქსიმალური ხანგრძლივობა 72 საათი)
ფენტოლამინი
ჰიპერადრენერგული მდგომარეობის მიზეზია ფეოქრომოციტომა და ხანმოკლე მოქმედების სიმპათობლოკერის მიღების უცებ შეწყვეტა.
ფენტოლამინი მოქმედებს, როგორც ალფა-ადრენორეცეპტორების ბლოკერი. მისი ძირითადი ჰემოდინამიკური ეფექტებია გულისცემის სიხშირისა და კუმშვადობის მომატება.
მოქმედების დაწყება: 1-2 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-5 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუ შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში. ფეოქრომოციტომური კრიზის მქონე პაციენტებში სისტოლური წნევა უნდა შემცირდეს <140 მმ ვწყ. სვ.-მდე პირველი საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
ფენტოლამინი: 5-15 მგ ინტრავენური ბოლუსით
ლაბეტალოლი
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ლაბეტალოლი ალფა-1-ბლოკერი და არასელექტიური ბეტა ბლოკერია, რომელიც ამცირებს სისხლძარღვთა სისტემურ რეზისტენტობას, არტერიული წნევს საშუალო არითმეტიკულ დონეს და გულისცემის სიხშირეს. იწვევს გულის წუთმოცულობის შემცირებას ან არ იწევს მის ცვლილებას. მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
ბეტა ბლოკერით მონოთერაპია უკუნაჩვენებია, რადგან ბეტა-ადრენოცეპტორების ინჰიბირებით გამოწვეული ვაზოდილატაცია იწვევს ალფა-ადრენერგულ ვაზოკონსტრიქციას და არტერიული წნევის შემდგომ ზრდას.
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: 20 მგ ინტრავენურად, ყოველ 10 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმალური ჯამური დოზა 300 მგ; ან 0.5-2 მგ/წუთში ინტრავენური ინფუზია
ნიკარდიპინი ან კლევიდიპინი
ნიკარდიპინი და კლევიდიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერებია, რომლებიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრული და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება.
ნიკარდიპინის მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 2-4 საათი.
კლევიდიპინის მოქმედების დაწყება: 2-4 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 5-15 წუთი.
ამერიკის კარდიოლოგთა კოლეჯის/ამერიკის გულის ასოციაციის (ACC/AHA) სამუშაო ჯგუფის მოხსენებაში, რომელიც ეხება მაღალი არტერიული წნევის პრევენციას, გამოვლენას, შეფასებასა და მკურნალობას, აღნიშნულია, რომ ჰიპერტენზიული კრიზის შემთხვევაში მკურნალობის საწყისი მიზანია არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის დაქვეითება არაუმეტეს 25%-ით (რამდენიმე წუთიდან 1 საათის განმავლობაში), შემდეგ სტაბილური მდგომარეობის შემთხვევაში, 160 მმ.ვწყ.სვ.-მდე სისტოლური და 100-110 მმ.ვწყ.სვ. დიასტოლურ წნევისთვის მომდევნო 2-6 საათის განმავლობაში.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com
თავი უნდა ავარიდოთ წნევის მკვეთრად დაქვეითებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის, ცერებრული ან კორონარული იშემია.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [54]Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J. 2018 Sep 1;39(33):3021-104. https://academic.oup.com/eurheartj/article/39/33/3021/5079119 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30165516?tool=bestpractice.com
თუკი შემცირებული არტერიული წნევის საწყისი დონე კარგად ასატანია და პაციენტი კლინიკურად სტაბილურია, შემდგომი თანდათანობითი დაქვეითება ნორმალურ არტერიულ წნევამდე შეიძლება მომდევნო 24-48 საათის განმავლობაში.
პირველადი პარამეტრები
ნიკარდიპინი: 5 მგ/საათში ინტრავენური ინფუზია თავდაპირველად, დოზის გაზრდა 2.5 მგ-ით/საათში ყოველ 15 წუთში პასუხის შესაბამისად, მაქსიმუმ 15 მგ/საათში.
ან
კლევიდიპინი: თავდაპირველად ინტრავენურად 1-2 მგ/საათში, დოზა შეიძლება გაორმაგდეს ყოველ 90 წამში დასაწყისში, სანამ არტერიული წნევა მიაღწევს სამიზნე დონეს, სტანდარტული დოზაა 4-6 მგ/საათში, მაქსიმუმ 32 მგ/საათში (მაქსიმალური ხანგრძლივობა 72 საათი)
მძიმე ჰიპერტენზია ორსულობის დროს (პრეეკლამფსია და ეკლამფსია)
ლაბეტალოლი, ან ჰიდრალაზინი, ან ნიფედიპინი
ამერიკის მეან-გინეკოლოგთა კოლეჯი (ACOG) რეკომენდაციას უწევს ანტიჰიპერტენზიულ თერაპიას ქალებისთვის, პრეეკლამფსიით და სისტოლური არტერიული წნევის მდგრადი მაჩვენებლით ≥160 მმ ვწყ სვ, ან დიასტოლურის ≥110 მმ ვწყ სვ.[45]American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 222: gestational hypertension and preeclampsia. Jun 2020 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2020/06000/gestational_hypertension_and_preeclampsia__acog.44.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32443077?tool=bestpractice.com თუმცა მკურნალობის ზღურბლი სხვადასხვა ქვეყნებს შორის განსხვავებულია, ხოლო დაბალი ზღურბლი რეკომენდირებულია რიგი საზოგადოების მიერ.[94]Garovic VD, Dechend R, Easterling T, et al. Hypertension in pregnancy: diagnosis, blood pressure goals, and pharmacotherapy: a scientific statement from the American Heart Association. Hypertension. 2022 Feb;79(2):e21-41. https://www.doi.org/10.1161/HYP.0000000000000208 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34905954?tool=bestpractice.com ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი (NICE) რეკომენდაციას უწევს მკურნალობას, თუ არტერიული წნევის მაჩვენებელი რჩება >140/90 მმ ვწყ სვ.[58]National Institute for Health and Care Excellence. Hypertension in pregnancy: diagnosis and management. Apr 2023 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng133
მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ხელმისაწვდომი ლიტერატურით მხარდაჭერილია, რომ ანტიჰიპერტენზიული აგენტების მიღება უნდა მოხდეს 30-60 წუთში, რეკომენდებულია ანტიჰიპერტენზიული თერაპიის დაწყება მძიმე ჰიპერტენზიის ნიშნების გამოვლინებიდან რამდენადაც შესაძლებელია მალე.[45]American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 222: gestational hypertension and preeclampsia. Jun 2020 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2020/06000/gestational_hypertension_and_preeclampsia__acog.44.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32443077?tool=bestpractice.com უნდა აღინიშნოს, რომ ეს შემოთავაზებული ზღურბლი კვლევებით არ არის გამყარებული და მკურნალობა მორგებული უნდა იყოს პაციენტის ინდივიდუალურ გარემოებებზე. სასურველია, ჩატარდეს სპეციალისტის კონსულტაცია.
მწვავედ განვითარებული მძიმე ჰიპერტენზიის მართვა ხდება კრიტიკული თერაპიის განყოფილებაში, ინტრავენური ლაბეტალოლის, ინტრავენური ჰიდრალაზინის ან პერორალური ნიფედიპინის, როგორც პირველი რიგის მედიკამენტების, გამოყენებით.
ლაბეტალოლი ჩვეულებრივ, განიხილება უპირატეს ანტიჰიპერტენზიულ მედიკამენტად და მონოთერაპიის სახით ეფექტურია ორსულთა 80%-ში.[45]American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 222: gestational hypertension and preeclampsia. Jun 2020 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2020/06000/gestational_hypertension_and_preeclampsia__acog.44.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32443077?tool=bestpractice.com [58]National Institute for Health and Care Excellence. Hypertension in pregnancy: diagnosis and management. Apr 2023 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng133 [92]Tuffnell DJ, Jankowicz D, Lindow SW, et al. Outcomes of severe pre-eclampsia/eclampsia in Yorkshire 1999/2003. BJOG. 2005 Jul;112(7):875-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15957986?tool=bestpractice.com [93]American College of Obstetricians and Gynecologists. Committee opinion no. 767: emergent therapy for acute-onset, severe hypertension during pregnancy and the postpartum period. Feb 2019 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/citation/2019/02000/acog.45.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30575639?tool=bestpractice.com როგორც ჩანს, ის უსაფრთხო და ეფექტურია ორსულებში პრეეკლამფსიის მართვისთვის; თუმცა თავი უნდა ავარიდოთ მის დანიშვნას ასთმის მქონე ქალებში ან მის გამოყენებასთან დაკავშირებული სხვა უკუჩვენებების შემთხვევაში.[45]American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 222: gestational hypertension and preeclampsia. Jun 2020 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2020/06000/gestational_hypertension_and_preeclampsia__acog.44.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32443077?tool=bestpractice.com
ლაბეტალოლი მოქმედებს, როგორც ალფა-1-ბლოკერი და არასელექტიური ბეტა ბლოკერი. მისი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: სისხლძარღვთა სისტემური რეზისტენტობის, არტერიული წნევის საშუალო არითმეტიკული დონის და გულისცემის სიხშირის შემცირება, რასაც თან ახლავს გულის წუთმოცულობის უმნიშვნელო შემცირება ან მისი მინიმალური ცვლილება. მოქმედების დაწყება: 5-10 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი.
ჰიდრალაზინი არტერიული ვაზოდილატატორია, რომელიც მინიმალურ გავლენას ახდენს ნაყოფზე. მოქმედების დაწყება: 10-20 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 3-8 საათი. მისი ძირითადი ჰემოდინამიკური ეფექტებია: სისხლძარღვთა სისტემური რეზისტენტობის შემცირება, გულისცემის სიხშირის გაზრდა და ქალასშიდა წნევის მომატება. მიუხედავად იმისა, რომ ინტრავენური ჰიდრალაზინი ჯერ კიდევ ფართოდ გამოიყენება, განსაკუთრებით, ჩრდილოეთ ამერიკაში, მან შეიძლება გამოიწვიოს არტერიული წნევის მკვეთრი დაცემა. ამის შედეგები ძირითადად დაკავშირებულია დედის ჰიპოტენზიასთან, მათ შორის, საკეისრო კვეთის გაზრდის რისკთან, პლაცენტის ხშირ აშრევებასთან, უფრო მეტად დედის ოლიგურიასთან და ნაყოფის ტაქიკარდიასთან, რაც მიუთითებს მისი გამოყენებისას დედის არტერიული წნევის და ნაყოფის მდგომარეობის გაუმჯობესებისთვის მჭიდრო მონიტორინგის აუცილებლობაზე.[60]Cífková R, Johnson MR, Kahan T, et al. Peripartum management of hypertension: a position paper of the ESC Council on Hypertension and the European Society of Hypertension. Eur Heart J Cardiovasc Pharmacother. 2020 Nov 1;6(6):384-93. https://academic.oup.com/ehjcvp/article/6/6/384/5678784 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31841131?tool=bestpractice.com გაერთიანებული სამეფოს გაიდლაინების რეკომენდაციით, ანტენატალურ პერიოდში ინტრავენური ჰიდრალაზინის პირველი დოზის მიღებამდე ან ერთდროულად მასთან ერთად, უნდა განვიხილოთ მოცულობის შევსება კრისტალოიდური ხსნარით.[58]National Institute for Health and Care Excellence. Hypertension in pregnancy: diagnosis and management. Apr 2023 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng133
პირველი რიგის თერაპიად ასევე შეიძლება ჩაითვალოს პერორალური ნიფედიპინი დაუყოვნებელი გამოდევნის ფორმით, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ინტრავენური ფორმა არ არის ხელმისაწვდომი.[45]American College of Obstetricians and Gynecologists. Practice bulletin no. 222: gestational hypertension and preeclampsia. Jun 2020 [internet publication]. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2020/06000/gestational_hypertension_and_preeclampsia__acog.44.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32443077?tool=bestpractice.com ნიფედიპინი დიჰიდროპირიდინის ჯგუფის კალციუმის არხების ბლოკერია, რომელიც ზრდის დარტყმით მოცულობას და აქვს ძლიერი ცერებრალური და კორონარული ვაზოდილატაციური მოქმედება. მოქმედების დაწყება: 30-45 წუთი. მოქმედების ხანგრძლივობა: 4-6 საათი.
თერაპია უნდა გაგრძელდეს მშობიარობამდე და სანამ პაციენტის მდგომარეობა სტაბილურ იქნება პერორალურ თერაპიაზე.
ჰიპერტენზიული კრიზის მქონე პაციენტების ჰოსპიტალიზაცია უნდა მოხდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, არტერიული წნევისა და სამიზნე ორგანოების დაზიანების მუდმივი მონიტორინგისთვის და შესაბამისი თერაპიული აგენტ(ებ)ის პარენტერალური შეყვანის მიზნით.[1]Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation, and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018 May 15;71(19):e127-248. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109717415191?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146535?tool=bestpractice.com [68]Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003 Dec;42(6):1206-52. http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14656957?tool=bestpractice.com იხილეთ პრეეკლამფსია (მართვის მიდგომა).
პირველადი პარამეტრები
ლაბეტალოლი: თავდაპირველად 10-20 მგ ინტრავენურად, შემდეგ 20-80 მგ ყოველ 10-30 წუთში პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 300 მგ/ჯამური დოზა; ან 1-2 მგ/წთ ინტრავენური ინფუზია
ან
ნიფედიპინი: თავდაპირველად 10-20 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივ გამოთავისუფლებით, საჭიროებისას გაიმეორეთ 20 წუთში, შემდეგ 10-20 მგ ყოველ 2-6 საათში ერთხელ პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 180 მგ/დღეში
ან
ჰიდრალაზინს: თავდაპირველად 5 მგ ინტრავენურად, შემდეგ 5-10 მგ ყოველ 20-40 წუთში პასუხის მიხედვით, მაქსიმუმ 20 მგ/ჯამური დოზა; ან 0.5-10 მგ/სთ ინტრავენური ინფუზია
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას