ცხენის ვენესუელური ენცეფალიტი, ვირუსული ინფექცია

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ღებინება ვითარდება VEEV ინფექციის მქონე პაციენტების დაახლეობით 55%-60%-ში, ხოლო ფაღარათი - პაციენტების დაახლეობით 3%-ში.[6]Aguilar PV, Estrada-Franco JG, Navarro-Lopez R, et al. Endemic Venezuelan equine encephalitis in the Americas: hidden under the dengue umbrella. Future Virol. 2011;6(6):721-40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3134406/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21765860?tool=bestpractice.com [5]Vilcarromero S, Aguilar PV, Halsey ES, et al. Venezuelan equine encephalitis and 2 human deaths, Peru. Emerg Infect Dis. 2010 Mar;16(3):553-6. https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/16/3/09-0970_article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20202445?tool=bestpractice.com [25]Colina JL, Blanchard G. Encefalitis equina venezolana. Perfil clinico epidemiologico de la epidemia ocurrido en 1995. Kasmera. 2003 Jun;31(1):32-8. https://produccioncientificaluz.org/index.php/kasmera/article/viewFile/4706/4700

თუ ღებინების და დიარეის გამო განვითარებულია მძიმე დეჰიდრატაცია, საჭიროა პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია და შესაძლებლობის შემთხვევაში პერორალური ან ინტრავენური სითხეების (კრისტალოიდები, მაგ. ფიზიოლოგიური ხსნარი ან რინგერის ლაქტატის ხსნარი) გამოყენება ღებინების საწინააღმდეგო აგენტთან (მაგ. ონდანსეტრონი) ერთად.

თუ პაციენტს დასაწყისშივე მიეცა ონდასეტრონის ერთჯერადი პერორალური დოზა, შეიძლება აღარ გახდეს საჭირო ინტრავენური გადასხმა ან ჰოსპიტალიზაცია ბავშვებში.[39]Freedman SB, Adler M, Seshadri R, et al. Oral ondansetron for gastroenteritis in a pediatric emergency department. N Engl J Med. 2006 Apr 20;354(16):1698-705. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa055119#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625009?tool=bestpractice.com ნაკლები სარგებლისა და გვერდითი ეფექტების რისკის გამო, ღებინების საწინააღმდეგო სხვა საშუალებები არ არის რეკომენდებული. 

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

შესაძლებლობის შემთხვევაში მიზანშეწონილია ნევროლოგიური დაზიანების მქონე (მაგ. ენცეფალიტი) პაციენტის ჰოსპიტალიზება და მასთან კონსულტაცია ნევროლოგის მიერ. 

ენცეფალიტით გამოწვეული ნევროლოგიური გართულებები (მაგ., დეზორიენტაცია, ატაქსია, და პარეზები) გვხვდება VEEV ინფექციის დაახლოებით 4%-14%-ში, ყველაზე მაღალი გავრცელებით ბავშვებში.[2]Weaver SC, Paessler S. Alphaviral encephalitides. In: Barrett ADT, Stanberry LR, eds. Vaccines for biodefense and emerging and neglected diseases. San Diego, CA: Elsevier; 2009:340-54.

ფსიქიკური სტატუსის ცვლილების (მაგ. ცნობიერბის დაქვეითების დროს) შემთხვევაში, სასუნთქი გზების გამტარობა უნდა უზრუნველვყოთ ინტუბაციით და დავიწყოთ მექანიკური ვენტილაცია. 

თავის ტვინის შეშუპებისა და ქალასშიდა წნევის მომატების შესაფასებლად უნდა ჩატარდეს კრანიული ნერვები გამოკვლევა, ფუნდოსკოპიური კვლევა და თავის CT ან თავის ტვინის MRI. თუ ქალასშიდა წნევა მომატებულია, წნევის შესამცირებლად შეიძლება განვიხილოთ თავის აწევა, ჰიპერვენტილაცია, და ინტრავენური მანიტოლი.[40]Muniz AE. Venezuelan equine encephalitis in a teenager visiting Central America. Pediatr Emerg Care. 2012 Apr;28(4):372-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22472656?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ნევროლოგიური სიმპტომების მქონე პაციენტი უნდა შეფასდეს გულყრებზე და უნდა დაენიშნოს ანტიკონვულსანტებით მკურნალობა, თუ სახეზეა ან ანამნეზში ფიქსირდება გულყრები. 

ბენზოდიაზეპინებს უპირატესობა ენიჭება გულყრების მართვის საწყის ეტაპზე, ლორაზეპამთან ერთად, რომელიც ყველაზე ეფექტურია ხანგრძლივი ნახევარდაშლის პერიოდის გამო.

თუ გულყრების შესაჩერებლად საჭიროა მეორე წამალი, მიზანშეწონილია ფენიტოინის დანიშვნა. ორსულ ქალებში ფენოტიონი გამოიყენება მხოლოდ სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობების დროს, მისი პოტენციური ტერატოგენურობის გამო.

თერაპიული დონეების მიღწევის უზრუნველსაყოფად შრატში უნდა გაკონტროლდეს მედიკამენტის დონეები. 

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ვირუსული ენცეფალიტის ამსახველი რადიოლოგიური კვლევების ან თავზურგტვინის სითხის მონაცემების არსებობის პირობებში, მიზანშეწონილია პაციენტის მკურნალობა ინტრავენური აციკლოვირით, რომელიც დაფარავს მარტივი ჰერპესის ვირუსის პოტენციურ ინფექციას. მედიკამენტი ასევე გამოიყენება იმ შემთხვევაში, თუ აღნიშნული ტესტების ჩატარება 6 საათის ფარგლებში ვერ ხერხდება, ან პაციენტის მდგომარეობა უარესდება.[37]Solomon T, Michael BD, Smith PE, et al. Management of suspected viral encephalitis in adults- Association of British Neurologists and British Infection Association National Guidelines. J Infect. 2011 Nov 18;64(4):347-73. https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(11)00563-9/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22120595?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

დაწყებულ უნდა იქნას ემპირიული ანტიბიოტიკოთერაპია, სანამ არ გამოირიცხება ბაქტერიული ენცეფალიტი.[36]Tunkel AR, Hartman BJ, Kaplan SL, et al. Practice guidelines for the management of bacterial meningitis. Clin Infect Dis. 2004 Nov 1;39(9):1267-84. https://cid.oxfordjournals.org/content/39/9/1267.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15494903?tool=bestpractice.com

შესაბამისი ანტიბიოტიკები ინიშნება ადგილობრივი პროტოკოლის მიხედვით, მაგრამ უნდა იყოს ფართო სპექტრის.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

თუ პაციენტს აქვს ჰემორაგიის ანამნეზი, უნდა შეფასდეს სისხლდენის სიმძიმე და იდენტიფიცირდეს მისი წყარო. სისხლდენის წყაროს ამოსაცნობად შესაძლოა დაგვეხმაროს ნაზოგასტრული ასპირაცია (კუჭ-ნაწლავის ტრატის [GI] ზედა და ქვედა ნაწილებიდან სისხლდენის დიფერენცირებისთვის). არ არის ზუსტად ცნობილი სისხლდენის შეჩერება შეიძლება ენდოსკოპური, თუ ქირურგიული მეთოდებით, მაგრამ გასტროინტესტინური და ქირურგიული კონსულტაციები გამართლებულია.

უნდა ჩატარდეს ჰემოგლობინის (Hb) სერიული ანალიზები. სისხლის გადასხმა და რეჰიდრატაცია, როგორც წესი, იწყება თუ ჰემოგლობინი არის <7 h/dL (<4.3 მმოლ/ლ). მას შემდეგ რაც ინდივიდუალური შეთავსება დასრულებულია, უნდა დაიწყოს სისხლის გადასხმები, ჰემოგლობინის ≥7g/dL (≥4.3 მმოლ/ლ) -ის მაჩვენებლის შენარჩუნების მიზნით.

ინტრავენური წვდომა ხორციელდება ორმხრივი, პერიფერიული, დიდი ზომის კათეტერით (16 გ), ხოლო რეჰიდრატაცია იწყებაკრისტალოიდებით ან კოლოიდებით (გამოიყენეთ 3 მლ ყოველ 1 დაკარგულ მლ-ზე. 

აქტიური სისხლდენის დროს, თუ პაციენტი ჰიპოვოლემიურია, შეიძლება განვიხილოთ სისხლის გადასხმა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ჰემოგლობინი ნორმაშია (ანუ 13.5-17.5 გ/დლ მამაკაცებში; 12.0-15.5 გ/დლ ქალებში).

ფილტვის არტერიის კათეტერიზაციით მონიტორინგი შეიძლება გახდეს საჭირო თანმხლები დაავადებების მქონე პაციენტებში (მაგ., გულის უკმარისობა), ვისთვისაც სითხით გადატვირთვა რისკფაქტორს წარმოადგენს.

სრულად არ არის შესწავლილი VEEV ინფექციებით გამოწვეული გასტროინტესტინური სისხლდენის პათოგენეზი, მაგრამ ჰისტოპათოლოგიური კვლევებით ვლინდება გასტროინტესტინურ ტრაქტში ლიმფოიდური ფოლიკულების ნეკროზის გამო ლიმფოციტების მასიური გამოლევა,[33]de la Monte S, Castro F, Bonilla NJ, et al. The systemic pathology of Venezuelan equine encephalitis virus infection in humans. Am J Trop Med Hyg. 1985 Jan;34(1):194-202. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3918474?tool=bestpractice.com რაც იძლევა ვარაუდს, რომ გასტროინტესტინური სისხლდენა ქსოვილების დაშლისა და გასტროინტესტინურ ტრაქტში ანთებითი პროცესის შედეგია.