ქოშინის შეფასება

აუცილებებლია დიაგნოზის დასადგენად.​[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ​

ობსტრუქციური ვენტილაციური დეფიციტი შეიძლება იყოს ან არ იყოს შექცევადი ბრონქოდილატორის გამოყენების შემდეგ.

ბრონქოდილატორის მიღების შემდეგ FEV1/FVC თანაფარდობა <0,70 ადასტურებს ჰაერის ნაკადის შეზღუდვას.[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [Figure caption and citation for the preceding image starts]: დინება-მოცულობის სურათი (სპიროგრამა) ფილტვის ობსტრუქციული დაავადების დროს, როგორიცაა ასთმა ან ფქოდი: პიკური ექსპირაციული ნაკადი შეიძლება ნორმაში იყოს, თუმცა მრუდის ფორმის დაწევა ვლინდება მაქსიმალური დინების წერტილის შემდეგ, ფილტვის მოცულობასთან შედარებით დაბალი დინების სიჩქარის გამოშექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ [Citation ends].

2024 წლის გლობალური ინიციატივა ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადებისთვის (GOLD) რეკომენდაციას იძლევა განმეორებითი სპირომეტრიული ტესტის ჩატარებაზე ცალკეულ შემთხვევაში, თუ ბრონქოდილატატორის მიღების შემდეგ FEV1/FVC თანაფარდობა არის 0,6-დან 0,8-მდე.[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

2024 წლის GOLD ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ბრონქოდილატატორის მიღებამდე სპირომეტრია შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც საწყისი ტესტი, რათა გამოიკვლიოს, აქვთ თუ არა სიმპტომურ პაციენტებს ჰაერის ნაკადის ობსტრუქცია.[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report თუ არ გამოვლინდა ობსტრუქცია, მაშინ არ არის საჭირო პოსტ-ბრონქოდილატაციური სპირომეტრია, თუ არ არსებობს ფქოდ-ზე ძალიან მაღალი კლინიკური ეჭვი.[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

ჰაერის დაგროვება (მომატებული RV) და ჰიპერინფლაცია (მომატებული TLC), როგორც წესი, გვხვდება ემფიზემის მქონე პაციენტებში.

არ გამოგვადგება დიაგნსოტიკაში, მაგრამ გამორიცხავს სხვა მდგომარეობებს.[11]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: chronic dyspnea - noncardiovascular origin. 2018 [internet publication]. https://acsearch.acr.org/docs/69448/Narrative [25]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. May 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/2024-report [26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report გამოხატული სისხლძარღვოვანი კარი ვლინდება მეორადი ფილტვისმიერი ჰიპერტენზიის დროს, რომელიც თან ახლავს ფქოდ-ის გვიან ფორმებს.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: გულმკერდის რენტგენზე ვინდება ჰიპერინფლაცია ფქოდ-ის მქონე პაციენტში ჰიპერინფლაცია გამოწვეულია ფქოდ-ის ემფიზემური კომპონენტით, და არა ქრონიკული ბრონქიტით, რომელიც ხველის სიმპტომებს განაპირობებსFrom the personal collection of Dr M. A. Sharifabadand, SUNY at Stony Brook School of Medicine, Department of Pulmonary and Critical Care Medicine, Mineola, New York and Dr J. P. Parsons, The Ohio State University Medical Center, Columbus; used with permission [Citation ends].

უნდა გაკეთდეს იმ შემთხვევაში, თუ პულსოქსიმეტრია არის < 92%.[26]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ჰიპერკაპნია, როგორც წესი, თან ახლავს ფქოდ-ის მძიმე შემთხვევებს.

ახასიათებს ფილტვის ვენურ გადავსებას.[221]Heidenreich PA, Bozkurt B, Aguilar D, et al. 2022 AHA/ACC/HFSA guideline for the management of heart failure: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on clinical practice guidelines. Circulation. 2022 May 3;145(18):e895-1032. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001063 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35363499?tool=bestpractice.com ​[Figure caption and citation for the preceding image starts]: გულმკერდის რენტგენოგრაფია ფილტვის მწვავე ემბოლიის დროს ავლენს გაზრდილ ალვეოლურ ნიშნებს, სითხეს ჰორიზონტულ ნაპრალში და ნეკნდიაფრაგმის კუთხეების მოყრუება.Syed W. Yusuf, MBBS, MRCPI, და Daniel Lenihan, MD პირადი კოლექციიდან [Citation ends].

BNP (საბოლოო ჰორმონი) და NT-proBNP (პროჰორმონი) წარმოიქმნება პარკუჭის მიოციტების მიერ, რომლებიც გადაჭიმულია. გადაუდებელ მდგომარეობაში ნატრიურეზული ბიომარკერები უფრო გამოსადეგია გულის უკმარისობის გამორიცხვისთვის, ვიდრე დასადასტურებლად.[221]Heidenreich PA, Bozkurt B, Aguilar D, et al. 2022 AHA/ACC/HFSA guideline for the management of heart failure: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on clinical practice guidelines. Circulation. 2022 May 3;145(18):e895-1032. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001063 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35363499?tool=bestpractice.com B ტიპის ნატრიურეზული პეპტიდის (BNP) დაბალი დონე (<100 ნანოგრამი/ლ [<100 პიკოგრამი/მლ]) ან N-ტერმინალური პრო-BNP (NT-proBNP) დაბალი დონე (<300 ნანოგრამი/ლ [<300 პიკოგრამი /მლ]) გამოსადეგია გულის შეგუბებითი უკმარისობის გამორიცხვის მიზნით[67]National Institute for Health and Care Excellence. Acute heart failure: diagnosis and management. Nov 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/cg187  NT-proBNP დონე <400 ნანოგრამი/ლ (<400 პიკოგრამი/მლ) ქრონიკული სიმპტომების მქონე პაციენტის შემთხვევაში, რომელიც არ მკურნალობს, გულის უკმარისობის დიაგნოზს ნაკლებ სავარაუდოდ წარმოაჩენს.[222]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic heart failure in adults: diagnosis and management. September 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng106

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ფილტვების ულტრასონოგრაფიული სკანირება, რომელიც გვიჩვენებს B- ხაზებს ნეკნთაშუა სივრცეში (თეთრი ვერტიკალური ხაზები) - მრუდი ხაზიWimalasena Y, Kocierz L, Strong D, et al. Lung ultrasound: a useful tool in the assessment of the dyspnoeic patient in the emergency department. Fact or fiction? Emerg Med J. 2017 Mar 3. pii. [Citation ends].

მომატების შემთხვევაში წარმოადგენს არასასურველ პროგნოზულ ფაქტორს.[259]Shah KS, Maisel AS, Fonarow GC. Troponin in Heart Failure. Heart Fail Clin. 2018 Jan;14(1):57-64. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1551713617300934 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29153201?tool=bestpractice.com

შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბრონქოდილატატორის შექცევადობის ტესტი, რომელსაც შეუძლია აჩვენოს ჰაერის ნაკადის ობსტრუქციის შექცევადობა ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორის მიღებისას, რომელიც ჩვეულებრივ განისაზღვრება, როგორც FEV1-ის გაუმჯობესება ≥12% და ≥200 მლ საწყისი დონიდან.[25]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. May 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/2024-report [200]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com [246]National Institute for Health and Care Excellence. Asthma: diagnosis. monitoring and chronic asthma management. Mar 2021 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng80

PEFR უნდა გაიზომოს პაციენტებში ნორმალური სპირომეტრიით სასუნთქი გზების ობსტრუქციის ვარიაბელობა შეიძლება გამოყენებული იქნას ასთმის დიაგნოზის დასადასტურებლად.[200]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com [247]Expert Panel Working Group of the National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) administered and coordinated National Asthma Education and Prevention Program Coordinating Committee (NAEPPCC)., Cloutier MM, Baptist AP, et al. 2020 Focused updates to the asthma management guidelines: a report from the National Asthma Education and Prevention Program Coordinating Committee Expert Panel Working Group. J Allergy Clin Immunol. 2020 Dec;146(6):1217-70. https://www.doi.org/10.1016/j.jaci.2020.10.003 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33280709?tool=bestpractice.com ასთმის დიაგნოზს ადასტურებს, თუ არსებობს PEFR-ის მაღალი ვარიაბელობა დღეში ორჯერ 2 კვირის განმავლობაში. მოზრდილებში, PEF- ის საშუალო ყოველდღიური ვარიაბილობას > 10-% ითვლება, რომ ჭარბია. 4 კვირის მკურნალობის შემდეგ PEFR- ის გაზრდა საწყისი დონიდან >20%-ით, ასევე მიუთითებს გადაჭარბებულ ვარიაბილობაზე.[25]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. May 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/2024-report

ასთმის ზომიერად სენსიტიური, მაგრამ არა სპეციფიკური ნიშანი.[25]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. May 2024 [internet publication]. https://ginasthma.org/2024-report [200]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com ​ მეთაქოლინი ჩვეულებრივ გამოიყენება როგორც ბრონქოსპაზმის გამომწვევი აგენტი.

შეიძლება შესრულდეს დიაგნოზის დასადასტურებლად და მკურნალობის შესაფასებლად

შეიძლება შესრულდეს დიაგნოზის დასადასტურებლად და მკურნალობის შესაფასებლად

ბრიტანეთის გულმკერდის საზოგადეობა/შოტლანდიის ინტერკოლეგიალური გაიდლაინების ქსელის ასთმასთან დაკავშირებული გაიდლაინის მიხედვით ასთმაზე ეჭვის მიტანის შემთხვევაში რეკომენდებულია საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებით 6-კვირიანი საცდელი მკურნალობის ჩატარება (შედარებით უფრო მწვავე ასთმის დროს უმჯობესია პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება).[24]British Thoracic Society. BTS/SIGN British guideline on the management of asthma. Jul 2019 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/quality-improvement/guidelines/asthma სიმპტომური პასუხი შეიძლება შეფასდეს ვალიდური კითხვარით; ფილტვის ფუნქცია შეიძლება გაიზომოს FEV1 გაზომვებით ან სერიული პიკური ნაკადის მაჩვენებლით.[24]British Thoracic Society. BTS/SIGN British guideline on the management of asthma. Jul 2019 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/quality-improvement/guidelines/asthma

გვეხმარება ინფექციური პნევმონიის დიაგნოსტიკაში და აგრეთვე შესაფერისი თერაპიის შერჩევაში. არ არის აუცილებელი მოზრდილებისთვის, რომლებიც მკურნალობენ ამბულატორიულ პირობებში. რეკომენდებულია მძიმე საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის მქონე მოზრდილებში, ასევე პაციენტებისთვის, რომლებიც იღებენ Pseudomonas aeruginosa-ს ან მეტიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ს საწინააღმდეგო ემპირიულ მკურნალობას, პაციენტებისთვის, რომელთაც გადატანილი აქვთ pseudomonas-ის ან მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის სასუნთქი გზების ინფექცია, ან პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებოდნენ საავადმყოფოში და იღებდნენ ანტიბიოტიკებს ბოლო 90 დღის განმავლობაში.[38]Metlay JP, Waterer GW, Long AC, et al. Diagnosis and Treatment of Adults with Community-acquired Pneumonia. An Official Clinical Practice Guideline of the American Thoracic Society and Infectious Diseases Society of America. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Oct 1;200(7):e45-e67. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201908-1581ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31573350?tool=bestpractice.com ტუბერკულოზზე ეჭვის შემთხვევაში, გაგზავნეთ სამი ღრმა ხველით მოპოვებული ნახველის ნიმუში, სასურველია დილის ერთი ნიმუშის ჩათვლით, ტუბერკულოზის მიკროსკოპული ანალიზისა და კულტურისთვის.[158]National Institute for Health and Care Excellence. Tuberculosis. Feb 2024 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng33

მომატებული C-რეაქტიული ცილა არის პნევმონიის სასარგებლო ბიომარკერი.[260]Ebell MH, Bentivegna M, Cai X, et al. Accuracy of biomarkers for the diagnosis of adult community-acquired pneumonia: A Meta-analysis. Acad Emerg Med. 2020 Mar;27(3):195-206. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/acem.13889 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32100377?tool=bestpractice.com

ტრანსამინაზების მომატებული დონე შესაძლოა იყოს არასასურველი პროგნოზული ფაქტორი.

ამაღლებული პროკალციტონინი შეიძლება მიუთითებდეს პნევმონიის ბაქტერიულ და არა ვირუსულ ეტიოლოგიაზე, თუმცა მისი სიზუსტე ამ მხრივ შეზღუდულია.[260]Ebell MH, Bentivegna M, Cai X, et al. Accuracy of biomarkers for the diagnosis of adult community-acquired pneumonia: A Meta-analysis. Acad Emerg Med. 2020 Mar;27(3):195-206. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/acem.13889 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32100377?tool=bestpractice.com [261]Kamat IS, Ramachandran V, Eswaran H, et al. Procalcitonin to distinguish viral from bacterial pneumonia: a systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis. 2020 Jan 16;70(3):538-42. https://academic.oup.com/cid/article/70/3/538/5523199 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31241140?tool=bestpractice.com

ხშირად მიიღება საწყისი გამოკვლევების დროს, თუმცა მათი გამოსავლიანობა მცირეა, ხოლო მათ შედეგებს იშვიათად მივყავართ მკურნალობაში რაიმე ცვლილების შეტანამდე. არ არის აუცილებელი მოზრდილებისთვის, რომლებიც მკურნალობენ ამბულატორიულ პირობებში. რეკომენდებულია მძიმე საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის მქონე მოზრდილებში, ასევე პაციენტებისთვის, რომლებიც იღებენ Pseudomonas aeruginosa-ს ან მეტიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ს საწინააღმდეგო ემპირიულ მკურნალობას, პაციენტებისთვის, რომელთაც გადატანილი აქვთ pseudomonas-ის ან მეთიცილინის მიმართ რეზისტენტული Staphylococcus aureus-ის სასუნთქი გზების ინფექცია, ან პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებოდნენ საავადმყოფოში და იღებდნენ ანტიბიოტიკებს ბოლო 90 დღის განმავლობაში.

შარდოვანას შემცველობა >7მმოლ/ლ (>19.6 მგ/დლ) გამოიყენება CURB-65 პროგნოზული ქულის გამოსათვლელად.[37]Lim WS, van der Eerden MM, Laing R, et al. Defining community acquired pneumonia severity on presentation to hospital: an international derivation and validation study. Thorax. 2003 May;58(5):377-82. http://thorax.bmj.com/content/58/5/377.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12728155?tool=bestpractice.com

შეამოწმეთ შარდი პნევმოკოკურ ანტიგენზე საზოგადოებაში შეძენილი მძიმე პნევმონიის მქონე პაციენტებში.[38]Metlay JP, Waterer GW, Long AC, et al. Diagnosis and Treatment of Adults with Community-acquired Pneumonia. An Official Clinical Practice Guideline of the American Thoracic Society and Infectious Diseases Society of America. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Oct 1;200(7):e45-e67. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201908-1581ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31573350?tool=bestpractice.com ლეგიონელას ანტიგენი შარდში შეამოწმეთ ეპიდემიოლოგიური რისკფაქტორების მქონე პაციენტებში (ასოცირება ლეგიონელას ეპიდაფეთქებასთან ან ახლახანს მოგზაურობა) მძიმე საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის დროს. შეაგროვეთ ქვედა სასუნთქი გზების სეკრეტები ლეგიონელას კულტივირებისთვის ან ნუკლეინის მჟავების ამპლიფიკაციის ტესტისთვის მძიმე პნევმონიის მქონე პაციენტებში.[38]Metlay JP, Waterer GW, Long AC, et al. Diagnosis and Treatment of Adults with Community-acquired Pneumonia. An Official Clinical Practice Guideline of the American Thoracic Society and Infectious Diseases Society of America. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Oct 1;200(7):e45-e67. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201908-1581ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31573350?tool=bestpractice.com

მგრძნობელობა 90-95%.[262]Centers for Disease Control and Prevention. Overview of influenza testing methods. Aug 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/flu/professionals/diagnosis/overview-testing-methods.htm გრიპის ვირუსის ტესტირებისთვის სასურველი რესპირატორული ნიმუშები მოიცავს ცხვირ-ხახის ან ცხვირის ნაცხს, ან ნაზალურ ლავაჟს ან ასპირატს. გრიპის ვირუსის მაქსიმალური გამოვლენის მიზნით, რესპირატორული ნიმუშები უნდა შეგროვდეს დაავადების დაწყებიდან რაც შეიძლება მალე. ვირუსის გამოყოფა ზედა სასუნთქ გზებში მნიშვნელოვნად მცირდება დაავადების დაწყებიდან 3-4 დღის შემდეგ.[227]Centers for Disease Control and Prevention. Manual for the surveillance of vaccine-preventable diseases: chapter 6 - influenza​. Nov 2017 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/surv-manual/chpt06-influenza.html ​

დიაგნოზის დასადასტურებლად საჭიროა მოლეკულური ტესტირება. პრიორიტეტიზაცია, თუ ვის უნდა ჩაუტარდეს ტესტირება, ეფუძნება ადგილობრივ გაიდლაინებს და ხელმისაწვდომ რესურსებს.

ამბულატორიულ პაციენტებში ნაცხი უნდა მოიპოვოთ ზედა სასუნთქი გზებიდან (ნაზოფარინგული და ოროფარინგული ნაცხი) და/ან ქვედა სასუნთქი გზებიდან (ნახველის და/ან ენდოტრაქეული ასპირატი ან ბრონქოალვეოლური ლავაჟი) მძიმე რესპირატორული დაავადების მქონე პაციენტებში.

დანიშნეთ ავადმყოფობის მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში ჩვენების მიხედვით ჰიპერკაპნიის ან აციდოზის გამოსავლენად. რეკომენდებულია სუნთქვის დარღვევის და ციანოზის მქონე პაციენტებში, რომელთაც დაბალი აქვთ ჟანგბადის სატურაცია (SpO₂ <90%).

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

სხვა დარღვევებია: ნეიტროფილია, თრომბოციტოპენია და ჰემოგლობინის დაქვეითება.

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

დანიშნეთ დაავადების მძიმე ფორმის მქონე პაციენტებში.

ქვედა სასუნთქი ტრაქტის ინფექციის სხვა მიზეზებისა და სეფსისის გამოსარიცხად აიღეთ სისხლის და ნახველის ნიმუშები კულტურისთვის, განსაკუთრებით ატიპური ეპიდემიოლოგიური ანამნეზის მქონე პაციენტებში.

თუ კლინიკური სურათი ატიპურია, კისრის რბილი ქსოვილის რენტგენოგრამამ შეიძლება მოგვცეს ხელსაყრელი ინფორმაცია ალტერნატიული დიაგნოზის მხარდასაჭერად.

"ჰიპერმწვავე" გამოვლინების დროს თავდაპირველი ეკგ შესაძლოა ნორმაში იყოს. მიოკარდიუმის დაზიანების პირველი ნიშანი შეიძლება იყოს პიკური T კბილები.

არსებობს მიოკარდიუმის დაზიანების რამოდენიმე ბიოქიმიური მარკერი. შესაძლო მწვავე კორონარული სინდრომის მქონე პაციენტების შესაფასებლად უპირატეს ბიომარკერად ითვლება ტროპონინი. მიოგლობინი არასპეციფიკური მარკერია, ვინაიდან მიოკარდიუმის დაზიანების შემდეგ ახასიათებს ადრეული პიკი. დანარჩენი მარკერები ხასიათდებიან დამაკმაყოფილებელი მგრძნობელობით, თუ გამოკვლევები სრულდება სიმპტომების გამოვლინებიდან 4-6 საათის შემდეგ. ტროპონინ I და T და მიოკარდიუმის კონის კრეატინ კინაზა (CK-MB) სპეციფიკურია გულის კუნთის მიმართ. ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში, მაღალი მგრძნობელობის მქონე ტროპონინები გვეხმარება მწვავე კორონარული სინდრომის ადრეულ დიაგნოსტიკაში.[263]Mueller C, Giannitsis E, Christ M. Multicenter evaluation of a 0-hour/1-hour algorithm in the diagnosis of myocardial infarction with high-sensitivity cardiac troponin T. Ann Emerg Med. 2016 Jul;68(1):76-87.e4. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0196064415015012?via%3Dihub http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26794254?tool=bestpractice.com

მწოლიარე პაციენტის გულის სრული და რეგიონული ფუნქციის შეფასება გვაძლევს მწვავე იშემიური მიდამოების გამოვლინების საშუალებას

სტრესის გამოსაწვევად იყენებენ ფიზიკური დატვირთვის მეთოდს ან ფარმაკოლოგიურ აგენტებს, როგორებიცაა ადენოზინი ან დობუტამინი.

ვიზუალიზაციის მეთოდები მოიცავს ბირთვულ (ერთფოტონიანი ემისიური CT), PET, MRI ან ექოკარდიოგრაფიას. დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტის რეკომენდაციის მიხედვით არ შეიძლება ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ შესრულებულ ეკგ-ს მონაცემებზე დაყრდნობით დავადასტუროთ ან გამოვრიცხოთ სტაბილური ანგინის დიაგნოზი პირებში, რომელთაც არ აქვთ დადასტურებული გულის კორონარული არტერიების დაავადება.[264]National Institute for Health and Care Excellence. Recent-onset chest pain of suspected cardiac origin: assessment and diagnosis. Nov 2016 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/cg95

შესაძლებელია გამოავლინოს და შეაფასოს კორონარული სტენოზის ხარისხი.

12-განხრიანი ეკგ გვეხმარება არითმიების დიაგნოსტირებაში. ზოგჯერ დროებითი არითმია არ ვლინდება ეკგ-ზე.

მაღალი სიმძლავრის და ვიზუალიზაციის გულმკერდის კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე შესაძლოა გამოვლინდეს ცვლილებები, რომლებიც მიუთითებენ სპეციფიკურ პათოლოგიურ დიაგნოზზე.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია- ფილტვის იდიოპათიური ფიბროზიFrom the collection of Jeffrey C. Munson, MD, MS; used with permission [Citation ends].

ტიპური კლინიკური და რადიოგრაფიული ცვლილებების არსებობის დროს შესაძლო საჭირო არ გახდეს ფილტვის ბიოფსია.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ინტერსტიციული პნევმონიის პათოლოგიური სურათი, დამახასიათებელი ბიოფსიური სურათი იდიოპათიური ფილტვის ფიბროზის დროსFrom the collection of Gregory Tino, MD; used with permission [Citation ends].

ადასტურებს დიაგნოზს.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: გულმკერდის CT სასუნთქი გზების დილატაციით და შესქელებით და პერიფერიაზე "დაკვირტული ხის" მახასიათებლების თანხლებით.დრ. სანიტა მ. ბორადის (Dr Sangeeta M. Bhorade) არქივებიდან; გამოყენებულია მისი თანხმობით [Citation ends].

ჩვეულებრივი მაღალი გარჩევადობის კომპიუტერული ტომოგრაფია ან მოცულობითგანზომილებიანი თხელჭრილიანი კომპიუტერული ტომოგრაფია უპირატესია საეჭვო ბრონქოექტაზიის შესაფასებლად.[243]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: tracheobronchial Disease. 2024 [internet publication]. https://acsearch.acr.org/docs/3195161/Narrative [265]Pasteur MC, Bilton D, Hill AT, et al. British Thoracic Society guideline for non-CF bronchiectasis. Thorax. 2010 Jul;65 Suppl 1:i1-58. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20627931?tool=bestpractice.com [266]Hill AT, Sullivan AL, Chalmers JD, et al. British Thoracic Society guideline for bronchiectasis in adults. Thorax. 2019 Jan;74(suppl 1):1-69. https://thorax.bmj.com/content/74/Suppl_1/1

სასუნთქი გზების კედლების შესქელება ლორწოს ჩართულობასთან ერთად შესაძლოა ქმნიდეს "ტრამვაის ლიანდაგების" შესახედაობას.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: გულმკერდის რენტგენოგრამა (CXR) ნორმალური დავიწროების დარღვევით, რომელიც განაპირობებს ლიანდაგისმაგვარ გამოსახულებებსდრ. სანიტა მ. ბორადის (Dr Sangeeta M. Bhorade) არქივებიდან; გამოყენებულია მისი თანხმობით [Citation ends].

შეიძლება შესაფერისი იყოს ასოცირებული მდგომარეობების შეფასებისა და მსგავსი სიმპტომების მქონე დაავადებების გამოსარიცხად; ასევე სასარგებლოა საეჭვო ბრონქოექტაზიების საწყისი გამოკვლევისთვის.[243]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: tracheobronchial Disease. 2024 [internet publication]. https://acsearch.acr.org/docs/3195161/Narrative ​[265]Pasteur MC, Bilton D, Hill AT, et al. British Thoracic Society guideline for non-CF bronchiectasis. Thorax. 2010 Jul;65 Suppl 1:i1-58. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20627931?tool=bestpractice.com

ინფილტრატების ადგილმდებარეობა გვეხმარება არაინფექციური პნემონიის სხვადასხვა ტიპების დიფერენცირებაში. ფილტვის ზედა წილების მეტი ჩართულობით გამოხატული ინფილტრატები მიუთითებენ ჰიპერმგრძნობელობით პნევმონიტზე; ქვედა წილების მეტი ჩართულობით მიმდინარე ინფილტრატები კი ასპირაციას ასახავენ.

ინფილტრატების ადგილმდებარეობა გვეხმარება არაინფექციური პნემონიის სხვადასხვა ტიპების დიფერენცირებაში.

ანტისხეულების მაღალი ტიტრი საეჭვო ანტიგენის წინააღმდეგ ადასტურებს ჰიპერმგრმგრძნობიარე პნევმონიტის დიაგნოზს. ხშირი გამომწვევი ანტიგენებია ბაქტერიები (თერმოფილური აქტინომიცეტები, რომლებიც იწვევენ "ფერმერის ფილტვებს" და "სოკოს მკრეფავის ფილტვებს") და ცხოველური ცილები (იწვევენ "მტრედის მწარმოებლის ფილტვებს" და "ფრინველის მოყვარულის ფილტვებს"). კარგად ჩატარებული იმუნოლოგიური ტესტის შედეგის უარყოფითი პროგნოზული მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალია. თუმცა, იმუნოგლობულინი G პრეციპიტინის ლაბორატორიული ტესტების უმეტესობის სპეციფიკურობა საკმაოდ დაბალია.

ანალიზი საშუალებას გვაძლევს გამოვრიცხოთ ინფექციური ეტიოლოგია და დავავიწროვოთ დიფერენციული დიაგნოზი.

მწვავე HP-ის დროს ფილტვის ფუნქციური ტესტები რესტრიქციულ სურათს იძლევა.

ქვემწვავე ან ქრონიკული ჰიპერსენსიტიური პნევმონიტის დროს შეიძლება შეგვხვდეს შერეული სურათი- როგორც ობსტრუქციული, ასევე რესტრიქციული მონაცემებით.

ბრონქიტის დიაგნოზი კლინიკური ნიშნებისა და სიმპტომების საფუძველზე დგინდება.

ლარინგიტის დიაგნოზი კლინიკური ნიშნებისა და სიმპტომების საფუძველზე დგინდება.

გამოიყენება კლინიკური პროგნოზირების წესებთან ერთად ვიზუალიზაციის საჭიროების დასადგენად დაბალი რისკის მქონე პაციენტებში.[50]Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C, et al. 2019 ESC guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism developed in collaboration with the European Respiratory Society (ERS): the Task Force for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Respir J. 2019 Sep;543-603. https://academic.oup.com/eurheartj/article/41/4/543/5556136 [224]Raja AS, Greenberg JO, Qaseem A, et al. Evaluation of patients with suspected acute pulmonary embolism: best practice advice from the clinical guidelines committee of the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2015 Nov 3;163(9):701-11. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M14-1772 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26414967?tool=bestpractice.com D-დიმერის სისხლის ტესტირებას ფერმენტთან დაკავშირებული იმუნოსორბენტული ანალიზით (ELISA) აქვს მგრძნობელობა და უარყოფითი პროგნოზირებადი მნიშვნელობა >95%, მიუხედავად გამოთვლილი კლინიკური ალბათობისა, რაც სასარგებლოა ვენური თრომბოემბოლიის არსებობის გამორიცხვის მიზნით. თუმცა, სპეციფიურობა გაცილებით დაბალია, შეფასებით 23%-დან 63%-მდე.

ფილტვის კტ ანგიოგრაფიას აქვს საუკეთესო დიაგნოსტიკური სიზუსტე ყველა არაინვაზიური გამოსახულების მეთოდთან შედარებით.

პერფუზიის ფართო მოცულობის დეფიციტი შესაბამისი ვენტილაციის დეფიციტის გარეშე მიუთითებს ფილტვის ემბოლიაზე. V/Q SPECT-ის (ერთეული ფოტონის ემისიური კომპიუტერული ტომოგრაფია) გამოყენებამ შეიძლება შეამციროს არადამაჯერებელი სკანირების რაოდენობა.[267]Phillips JJ, Straiton J, Staff RT. Planar and SPECT ventilation/perfusion imaging and computed tomography for the diagnosis of pulmonary embolism: A systematic review and meta-analysis of the literature, and cost and dose comparison. Eur J Radiol. 2015 Jul;84(7):1392-400. https://www.ejradiology.com/article/S0720-048X(15)00135-7/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25868674?tool=bestpractice.com V/Q სკანირება წარმოადგენს რადიაციულ და საშუალო სირთულის პროცედურას და შეიძლება იყოს შესაბამისი პაციენტებისთვის უკუჩვენება ან შედარებით უკუჩვენება CT-ზე (მაგალითად: ალერგია კონტრასტზე, თირკმლის საშუალო და მძიმე ხარისხის უკმარისობა, ორსულობა, ახალგაზრდა პაციენტები).[50]Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C, et al. 2019 ESC guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism developed in collaboration with the European Respiratory Society (ERS): the Task Force for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Respir J. 2019 Sep;543-603. https://academic.oup.com/eurheartj/article/41/4/543/5556136 [56]National Institute for Health and Care Excellence. Venous thromboembolic diseases: diagnosis, management and thrombophilia testing. Aug 2023 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng158

საჭიროა ქოშინის ან გულმკერდის ტკივილის სხვა მიზეზების გამოსარიცხად.

მარჯვენა პარკუჭის (RV) წნევით გადატვირთვა,მწვავე ფილტვის ემბოლიის შედეგად ასოცირდება მიოკარდიუმის კედლის დაჭიმვასთან, რაც იწვევს ნატრიურეზული პეპტიდის გამონთავისუფლებას. თავის ტვინის ნატრიურეზული პეპტიდის დონე პლაზმაში ასახავს მარჯვენა პარუჭის დისფუნქციის სიმძიმეს.[50]Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C, et al. 2019 ESC guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism developed in collaboration with the European Respiratory Society (ERS): the Task Force for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Respir J. 2019 Sep;543-603. https://academic.oup.com/eurheartj/article/41/4/543/5556136

სითხის ის მინიმალური მოცულობა, რომელიც შესამჩნევია გულმკერდის რენტგენოგრაფიით, არის 250-500 მლ.

პლევრიტის დიაგნოზი, როგორც წესი, კლინიკურია

ნეკნ-დიაფრაგმის კუთხის დაბლაგვება შეიძლება მიუთითებდეს პლევრული ეფუზიის არსებობაზე. ნეკნთაშუა სივრცეების დპაატარება დაზიანებულ მხარეს წარმოადგენს ფილტვის მოცულობის შემცირების ნიშანს.

ჰემოგლობინის, ჰემატოკრიტის, ერითროციტების რაოდენობის, ერითროციტების საშუალო მოცულობის და ერითროციტების განაწილების სიფართის ანალიზი ამცირებს დიფერენციული დიაგნოზის ჩამონათვალს.

მცირდება რკინადეფიციტური ანემიის მქონე პაციენტში.

დამატებითი კვლევები ნაჩვენებია იმ შემთხვევაში, თუ სიმპტომები არ გაუმჯობესდება პროტონის ტუმბოს ინჰიბიტორების გამოყენებით თერაპიული, 8-კვირიანი საცდელი მკურნალობის შემდეგ ან თუ პაციენტს აღენიშნება საგანგაშო სიმპტომები (ანემია, დისფაგია, ჰემატემეზი, მელენა, მუდმივი ღებინება ან წონის უნებლიე კლება).[268]Katz PO, Dunbar KB, Schnoll-Sussman FH, et al. ACG clinical guideline for the diagnosis and management of gastroesophageal reflux disease. Am J Gastroenterol. 2022 Jan 1;117(1):27-56. https://journals.lww.com/ajg/Fulltext/2022/01000/ACG_Clinical_Guideline_for_the_Diagnosis_and.14.aspx http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34807007?tool=bestpractice.com [269]Savarino E, Bredenoord AJ, Fox M, et al. Expert consensus document: Advances in the physiological assessment and diagnosis of GERD. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2017 Nov;14(11):665-76. https://www.nature.com/articles/nrgastro.2017.130 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28951582?tool=bestpractice.com

ეზოფაგოსკოპიის ნორმალური შედეგი არ გამორიცხავს რეფლუქსის დაავადებას. ეზოფაგოსკოპიით ვიზუალური დათვალიერება, როგორც წესი, ხორციელდება ბიოფსიასთან კომბინაციაში.

საყლაპავში დაბალი pH-ის ეპიზოდები მიუთითებენ კუჭის მჟავა შიგთავსის საყლაპავში ტრანსმიგრაციაზე. ტესტი, ძირითადად, გამოიყენება ეზოფაგოსკოპიის უარყოფითი შედეგისა და ანტისეკრეტორული საცდელი თერაპიის წარუმატებლობის შემდეგ.

იმ მასშტაბის ასციტი, რომელსაც შეუძლია დისპნოეს, გამოწვევა, როგორც წესი ადვილად ვლინდება ფიზიკური გასინჯვით და არ საჭიროებს სპეციფიკურ ტესტირებას.

წარმოადგენს ყველაზე ხარჯეფექტურ გზას ასციტის დასადასტურებლად და ციროზის ან ავთვისებიანი დაავადების გამოსავლენად.

დიაფრაგმის გავლით ასციტური სითხის ტრანსმიგრაციამ შეიძლება გამოიწვიოს პლევრული გამონაჟონი, რომელიც ჩვეულებრივ ცალმხრივია და შემოიფარგლება მარჯვენა პლევრის ღრუთი.

გაძლიერებული ლეიკოციტოზი ან ლეიკოპენია, როგორც წესი, თან ახლავს სეფსისს და მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტს.

ანემია შესაძლოა იყოს ჰემორაგიის გვიანდელი ნიშანი

თირკმლის მწვავე უკმარისობა შესაძლოა ასახავდეს თირკმელების არასათანადო პერფუზიას.

თირკმლის მწვავე უკმარისობა შესაძლოა ასახავდეს თირკმელების არასათანადო პერფუზიას.

ასახავს ქსოვილების არასაკმარისი პერფუზიით გამოწვეული მწვავე მეტაბოლურ აციდოზს

მიუთითებს ქსოვილების არასაკმარის პერფუზიაზე.

ტაქიკარდია, თითქმის ყოველთვის ახლავს თან შოკს. ST სეგმენტისა და T კბილის ცვლილებები შესაძლოა მიუთითებდნენ მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტზე ან ასახავდნენ მიოკარდიუმის ჰიპოპერფუზიის (საბოლოო ორგანოს დისფუნქცია) შედეგად გამოწვეულ ცვლილებებს.

ცალმხირვი ინფილტრატი შესაძლოა მიუთითებდეს პნევმონიაზე. კარდიოგენულ შოკს შესაძლოა თან ახლდეს ორმხრივი ალვეოლური ინფილტრატები ცენტრალური განლაგებით.

სისხლის დადებითი კულტურები მიუთითებენ სეპტიცემიის არსებობაზე და გვაძლევენ ინფექციის ლოკალიზებისა და ანტიბიოტიკებს შორის არჩევანის არეალის შემცირების საშუალებას.

შესაძლოა მიუთითებდნენ მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტზე ან ასახავდნენ მიოკარდიუმის ჰიპოპერფუზიის (საბოლოო ორგანოს დისფუნქცია) შედეგად გამოწვეულ ცვლილებებს.

სეგმენტური აკინეზია და დისკინეზია მიუთითებს მიოკარდიუმის იშემიაზე, რომელიც შესაძლოა იყოს შოკის მიზეზი ან პირიქით, შედეგი. მარცხენა პარკუჭის სრული დისფუქნცია შესაძლოა გამოწვეული იყოს შოკთან დაკავშირებული სტრესით. მარცხენა პარუჭის ჰიპერდინამია შესაძლოა თან ახლდეს ჰიპოვოლემიურ ან ადრეულ სეპტიკურ შოკს.

ფილტვში კვანძის არსებობა, განსაკუთრებით მწეველში, ბადებს ეჭვს ფილტვის ავთვისებიან სიმსივნეზე და საჭიროებს დაუყოვნებლივ გამოკვლევას.

გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია მიუთითებს სიმსივნის გავრცელების ადგილებსა და მასშტაბებზე.

ქსოვილის ნიმუშის აღება (ბრონქოსკოპია ან ტრანსთორაკალური) აუცილებელია დიაგნოზის დასადგენად და მკურნალობის დასაგეგმად.

არა-სპეციფიური მაჩვენებელია.

კვლევები ნორმაშია.

სისხლის კულტურების სინჯების აღება უნდა მოხდეს დაუყოვნებლივ და, სასურველია, ანტიბიოტიკებით მკურნალობის დაწყებამდე, იმ პირობით, რომ სინჯების აღება არ დააყოვნებს ანტიბიოტიკების მიცემას. სხვა კულტურების (მაგ.ნახველის, განავლის და შარდის) სინჯების აღება უნდა მოხდეს, როდესაც კლინიკურად ნაჩვენებია.

შრატში ლაქტატის მომატება მიანიშნებს ქსოვილების ჰიპოპერფუზიაზე და ყველაზე საიმედოდ ფასდება არტერიული ნიმუშის მეშვებით.

ლეიკოციტების რიცხვი სენსიტიურია სეფსისის მიმართ, მაგრამ არ არის სპეციფიკური.

სეფსისის დროს შეიძლება აღინიშნებოდეს მომატებული კრეატინინი, რაც დაკავშირებულია თირკმლის დისფუნქციასთან.

სეფსისი შეიძლება წარმოიშვას ჰეპატური ან პერი-ჰეპატური ინფექციებიდან

ღვიძლის თანმხლებმა დაავადებამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს პრეპარატების მეტაბოლიზმზე.

სეპტიკურმა შოკმა შეიძლება დაარღვიოს სისხლის მიმოქევა და მეტბოლიზმი ღვიძლში.

ეკგ უნდა გაკეთდეს სხვა დიფერენციული დიაგნოზების გამორიცხვის ხელშესაწყობად, მათ შორის, მიოკარდიუმის ინფარქტის, პერიკარდიტის და მიოკარდიტის. სეფსისი ასევე იწვევს მიოკარდიუმის დისფუნქციის და არითმიების მიმართ წინასწარგანწყობას.

ტარდება მენინგიტზე ეჭვის შემთხვევაში

სწრაფი და მარტივი ტესტი, რომელიც აორტის განშრევებას ასწვრივ აორტაზე გამოავლენს.

კონტრასტული განშრევების პროტოკოლი გულმკერდის კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე უზრუნველყოფს გადიდებული აორტისა და ცრუ სანათურის გამოვლენას. შეიძლება ჩანდეს განშრევების საწყისი წერტილი.

სარკოიდოზის კლინიკური კლასიფიკაცია ეფუძნება რადიოლოგიურ სურათს.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ორმხრივი ჰილარული ადენოპათიაFrom the collection of Dr M.P. Muthiah; used with permission [Citation ends].

აქტიური დაავადების მარკერი, მომატებულია ბევრ პაციენტში, მაგრამ არ შეიძლება გამოყენებულ იქნას დიაგნოსტიკისთვის და შეიძლება არ ასახავდეს დაავადების აქტივობას.[270]Thillai M, Atkins CP, Crawshaw A, et al. BTS Clinical Statement on pulmonary sarcoidosis. Thorax. 2021 Jan;76(1):4-20.[271]Crouser ED, Maier LA, Wilson KC, et al. Diagnosis and detection of sarcoidosis. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Apr 15;201(8):e26-51. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7159433 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32293205?tool=bestpractice.com სარგებლობა არასანდო და საკამათოა.[272]Statement on sarcoidosis. Joint Statement of the American Thoracic Society (ATS), the European Respiratory Society (ERS) and the World Association of Sarcoidosis and Other Granulomatous Disorders (WASOG) adopted by the ATS Board of Directors and by the ERS Executive Committee, February 1999. Am J Respir Crit Care Med. 1999 Aug;160(2):736-55. https://www.atsjournals.org/doi/10.1164/ajrccm.160.2.ats4-99 ​

ადასტურებს დიაგნოზს. ფილტვგარე ორგანოების ჩარევის შემთხვევაში, შეიძლება გაკეთდეს სხვა ორგანოების ბიოფსია.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ფოტომიკროგრაფი, სარკოიდოზისთვის დამახასიათებელი გრანულომებიFrom the collection of Dr M.P. Muthiah; used with permission [Citation ends].

ულტრასონოგრაფიაზე B-ხაზები და C-ხაზები მიუთითებს ფილტვის კონტუზიაზე.[273]Soldati G, Testa A, Silva FR, et al. Chest ultrasonography in lung contusion. Chest. 2006 Aug;130(2):533-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16899855?tool=bestpractice.com

გამოკვლევებმა შეიძლება შეაწუხოს ბავშვი და გამოიწვიოს სასუნთქი გზების ობსტრუქცია. სასუნთქი გზები უნდა იყოს დაცული ნებისმიერი გამოკვლევის წინ.

შრატის ნიმუშები აღებული უნდა იყოს გადაუდებელი მკურნალობის დაწყებიდან რაც შეიძლება მალე , მეორე ნიმუში იდეალურად 1-2 საათის განმავლობაში (მაგრამ არა უგვიანეს 4 საათისა) სიმპტომების დაწყებიდან.[274]National Institute for Health and Care Excellence. Anaphylaxis: assessment and referral after emergency treatment. Aug 2020 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/cg134 [მტკიცებულების დონე A]b590706b-786d-4e76-8e3a-d51f9d7702ceguidelineCრა არის პოხიერი უჯრედების ტრიპტაზას ტესტირების ოპტიმალური დრო პაციენტებთან სავარაუდო ანაფილაქსიით?[274]National Institute for Health and Care Excellence. Anaphylaxis: assessment and referral after emergency treatment. Aug 2020 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/cg134 ​არ არის აუცილებელი, როდესაც ანაფილაქსიის დიაგნოზი დაზუსტებულია.

კომპლემენტის კომპონენტების გამოკვლევები მათ შორის C1 ესთერაზას ინჰიბიტორის, C1q და C4 ფაქტორების დონის განსაზვრა მნიშვნელოვანია ანგიოედემის მემკვიდრული და შეძენილი ფორმების დიფერენცირებისთვის.

დაბალი სენსიტიურობა. რენტგენო გამჭვირვალე უცხო სხეულები შეიძლება არ იყოს ხილვადი რადიოგრამებზე.

სრულდება დიაგნოსტიკური და თერაპიული მიზნებისთვის. სუნთქვითი არასტაბილურობის ან დიდი ზომის უცხო სხეულის მოშორებისთვის შესაძლოა საჭირო გახდეს უდრეკი ბრონქოსკოპია.

იშვიათად შეიცავს დიაგნოსტიკურ ღირებულებას.

უპირატესი გამოკვლევა ტრაქეის შესაძლო ობსტრუქციის დროს.

გვაძლევს დაზიანების გასინჯვისა და ბიოფსიის შესაძლებლობას და საჭიროა უმრავლეს შემთხვევებში.

გულმკერდის რენტგენოგრაფიაზე პატარა ზომის რეტროსტერნული ჩიყვი შესაძლოა ხილიული არ იყოს.

სუბკლინიკური ჰიპერთიროიდიზმის რისკის შესამცირებლად თავიდან უნდა ავირიდოთ იოდის შემცველი საკონტრასტო ნივთიერების გამოყენება.

ვიდეოლარინგოსკოპიით შესაძლებელია ხმოვანი იოგების პარადოქსული მოძრაობის გამოვლენა, თუმცა ხშირია უარყოფითი შედეგი.

სპირომეტრია საშუალებას გვაძლევს გამოვავლინოთ ჩასუნთქვის დროს ჰაერის ნაკადის შეზღუდვა, რომელიც გამოწვეულია ხმოვანი იოგების ადუქციით.

ფილტვის ჰიპერტენზიის დიაგნოზის დასადგენად აუცილებელია დამადასტურებელი ტესტი (ფილტვის არტერიის საშუალო წნევა >20 მმ ვწყ მოსვენების დროს).[236]American College of Radiology. ACR appropriateness criteria: suspected pulmonary hypertension, 2022 [internet publication]. https://www.acr.org/Clinical-Resources/ACR-Appropriateness-Criteria [242]Humbert M, Kovacs G, Hoeper MM, et al. 2022 ESC/ERS guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension. Eur Heart J. 2022 Oct 11;43(38):3618-731. https://academic.oup.com/eurheartj/article/43/38/3618/6673929 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36017548?tool=bestpractice.com ​​[275]Kovacs G, Berghold A, Scheidl S, et al. Pulmonary arterial pressure during rest and exercise in healthy subjects: a systematic review. Eur Respir J. 2009 Oct;34(4):888-94. https://erj.ersjournals.com/content/34/4/888.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19324955?tool=bestpractice.com [276]Simonneau G, Montani D, Celermajer DS, et al. Haemodynamic definitions and updated clinical classification of pulmonary hypertension. Eur Respir J. 2019 Jan;53(1):1801913. https://erj.ersjournals.com/content/53/1/1801913.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30545968?tool=bestpractice.com გაზომვა, როგორც წესი, კომბინირებულია ვაზოდილატორის ტესტთან.

ექოკარდიოგრაფია ფიზიოლოგიური ხსნარით ავლენს ექსტრაკარდიულ შუნტს, რომელიც მიუთითებს ფილტვშიდა სისხლძარღვების გაგანიერებაზე.

შესაზლოა იყოს ნორმა მცირე ზომის არტერიოვენური მალფორმაციების დროს. შედარებით უფრო დიდი ზომის დაზიანებები ვლინდება პერიფერიული კვანძების სახით, მეტწილად ფილტვის ქვედა წილებში.

არტერიოვენური მალფორმაციები ვლინდება პერიფერიული კვანძების სახით, რომლებსაც თავის მხრივ კვებავს სისხლძარღვი.

ექოკარდიოგრამა ფიზიოლოგიური ხსნარით ავლენს ექსტრაკარდიულ შუნტს.

შუნტის ფრაქცია აჭარბებს ნორმალურ, 5%-იან მაჩვენებელს.

შესაძლოა გამოვლინდეს აზბესტოზის ექსპოზიციასთან დაკავშირებული ცვლილებები (მაგ. ინტერსტიციული ფიბროზი).

ძლიერი ეჭვის შემთხვევაში რენტგენოგრაფიასთან ერთად სრულდება კომპიუტერულ-ტომოგრაფიული სკანირება, ვინაიდან ამ უკანასკნელით ვლინდება პლევრის შედარებით ფარული პათოლოგიები.

შესაძლებლობის შემთხვევაში რადიოგრაფიულ შეფასებამდე მიზანშეწონილია ულტრაბგერითი გამოკვლევა პალატაში. პლევრის სრიალის არარსებობა, B-ზოლები, ხოლო პალატაში ულტრაბგერითი გამოკვლევის შედეგად ფილტვის პულსის გამოვლენა მიუთითებს პნევმოთორაქსის არსებობაზე.[277]Alrajab S, Youssef AM, Akkus NI, et al. Pleural ultrasonography versus chest radiography for the diagnosis of pneumothorax: review of the literature and meta-analysis. Crit Care. 2013 Sep 23;17(5):R208. https://ccforum.biomedcentral.com/articles/10.1186/cc13016 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24060427?tool=bestpractice.com

დაჭიმული პნევმოთორაქსის მართვა არ უნდა დააყოვნოთ რადიოლოგიური კვლევების გამო. დაჭიმული პნევმოთორაქსის გადაუდებელი მკურნალობა ტარდება პერკუტანეული დრენაჟით. კათეტერი იდგმება მეორე ნეკნთაშუა სივრცეში, ლავიწშუა ხაზზე, მეოთხე ნეკნთაშუა სივრცეში იღლიის შუა ხაზის წინ, ან მეხუთე ნეკნთაშუა სივრცეში იღლიის შუა ხაზის წინ. დეკომპრესიისთანავე საჭიროა თორაკოსტომიის მილის ჩადგმა

სისხლის დიდი პოტენციური მოცულობის გამო, რომელიც შეიძლება დაგროვდეს პლევრულ სივრცეში, ჰემოთორაქსი შეიძლება გამოვლინდეს დისპნოეთი, სისხლის მიმოქცევის კოლაფსითა და შოკით. დიაგნოზი დგინდება გულმკერდის რენტგენზე და დასტურდება პლევრის სითხის ნიმუშით. მკურნალობა მოიცავს სითხის მოცულობის შევსებას და პლევრის სივრცის დრენირებას დიდი ზომის თორაკოსტომის მილით. თორაკალური ქირურგის მიერ შეფასება საჭიროა პერსისტენტული დრენირების შემთხვევაში.

სტენოზის ან რეგურგიტაციის სიმძიმის არაინვაზიური შეფასება

ეტიოლოგიის მიხედვით, შეიძლება გადიდებული იყოს ≥1ვასკულარული საკანი

დიაგნოსტიკის პირველადი მეთოდი.

არასპეციფიური მაჩვენებელია

ბრადიკარდია შეიძლება ვლინდებოდეს როგორც მოსვენებულ მდგომარეობაში, ისე ვარჯიშის დროს. ატრიოვენტრიკულური გამტარობა შეიძლება დარღვეული იყოს.

პაციენტს შეიძლება უჭირდეს ასაკობრივი მაქსიმალური გულისცემის მიღწევა, მაქსიმალური დატვირთვის ფონზეც კი.

ეტიოლოგიისა და სიმძიმის გათვალისწინებით, კედლის მოძრაობის დარღვევები (ჰიპოკინეზია, აკინეზია, დისკინეზია) შეიძლება იყოს გლობალური ან სეგმენტური.

მიოკარდიტი, როგორც წესი, დაკავშირებულია შრატში კარდიოლოგიური მარკერების მატებასთან.

დაბალი QRS ვოლტაჟი განისაზღვრება, როგორც მაქსიმალური ამპლიტუდა- 0.5 მმ კიდურის განხრებში.

შეიძლება დაგვეხმაროს გულის ტამპონადას ფიზიოლოგიის განსაზღვრაში.

შუასაყრის პარალელურად მარჯვნივ არსებული წარმონაქმნი მიუთითებს ზემო ღრუ ვენის ობსტრუქციაზე.

შეიძლება გამოწვეული იყოს გარე კომპრესიით ადგილობრივი სიმსივნის მიერ.

ინვაზიური CO-ოქსიმეტრია საჭიროებს არტერიული სისხლის სინჯს. ხელმისაწვდომია არაინვაზიური CO-ოქსიმეტრები.

იდეალურ შემთხვევაში იზომება არტერიულ სისხლში. ცუდი კორელაცია ნევროლოგიურ შედეგებთან.

ლაქტატის წარმოქმნა ასახავს პერიფერიული ქსოვილების არასაკმარის პერფუზიასა და იშემიას.

მომატებულია მიოკარდიუმის ქსოვილის ჰიპოქსიის გამო.

გავრცელებული იშემიური ცვლილებები ასახავს მიოკარდიუმის არასაკმარის პერფუზიას.

ტეტანუსის ტოქსინის აღმოჩენა შესაძლებელია შრატში, რაც ადასტურებს კლინიკურ დიაგნოზს. ნიმუშები უნდა შევაგროვოთ იმუნოგლობულინების დანიშვნამდე. შრატში ტოქსინის არარსებობა ვერ გამორიცხავს კლინიკურ დიაგნოზს.[278]UK Health Security Agency. Tetanus: advice for health professionals. Sep 2023 [internet publication]. https://www.gov.uk/government/publications/tetanus-advice-for-health-professionals

Clostridium tetani შეიძლება გამოვლინდეს ინფექციის ადგილზე პირდაპირი პოლიმერაზას ჯაჭვური რეაქციით და მკაცრი ანაერობული კულტურის მეთოდებით. ჭრილობის კულტურის ნიმუშის უარყოფითი შედეგი არ გამორიცხავს ტეტანუსს, ხოლო დადებითი არ მიუთითებს, გამოიმუშავებს თუ არა ორგანიზმი ტოქსინს.[278]UK Health Security Agency. Tetanus: advice for health professionals. Sep 2023 [internet publication]. https://www.gov.uk/government/publications/tetanus-advice-for-health-professionals [279]Farrar JJ, Yen LM, Cook T, et al. Tetanus. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2000 Sep;69(3):292-301. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1737078

სწრაფი პროგრესირების გამო ბოტულიზმის დიაგნოზი, როგორც წესი, კლინიკურია.

მკურნალობა განიხილება ტესტირების შედეგების მიღებამდე.

სისხლში არსებობა ადასტურებს დიაგნოზს.

განავალში არსებობა ადასტურებს საკვებით გამოწვეული ბოტულიზმის დიაგნოზს.

დიაგნოზი დგინდება კლინიკურად. ტესტირებას მხოლოდ დამხმარე როლი აქვს.

ნერვის გამტარებლობის კვლევები ხშირად ნორმაშია.

თავზურგტვინის სითხის ანალიზი ავლენს ვირუსული მენინგიტის სურათს.

პოლიოვირუსი შეიძლება გამოიყოს ხახის სეკრეციებიდან და განავლიდან.

ნერვის გამტარობის კვლევების მიხედვით შესაძლებელია გიენ-ბარის სინდრომის კლასიფიცირება.

პოლიკლონური ანტისხეულები აცეტილქოლინის რეცეპტორის საწინააღმდეგოდ ვლინდება ზოგადი მიასთენიის 80-90%-ში.[280]Ruff RL, Lisak RP. Nature and action of antibodies in myasthenia gravis. Neurol Clin. 2018 May;36(2):275-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29655450?tool=bestpractice.com [281]Guptill JT, Sanders DB. Update on muscle-specific tyrosine kinase antibody positive myasthenia gravis. Curr Opin Neurol. 2010 Oct;23(5):530-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20613516?tool=bestpractice.com ​

ნერვის განმეორებითი სტიმულაცია იწვევს კლებად რეაქციას.

ცალკეული ბოჭკოს ელექტრომიოგრაფია ყველაზე სენსიტიური ელექტროფიზიოლოგიური ტესტია მიასთენიას შემთხვევაში.

კუნთის სპეციფიკური რეცეპტორის, თიროზინ კინაზას საწინააღმდეგო ანტისხეულები ვლინდება პაციენტების 50%-ში, რომლებსაც არ აქვთ ანტიხეულები აცეტილქოლინის რეცეპტორის წინააღმდეგ.[282]Meriggioli MN, Sanders DB. Muscle autoantibodies in myasthenia gravis: beyond diagnosis? Expert Rev Clin Immunol. 2012 Jul;8(5):427-38. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3505488 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22882218?tool=bestpractice.com

დიაფრაგმის აწევა შეიძლება მიუთითებდეს დამბლაზე, დაგროვილი სითხის არსებობაზე, ფიბროთორაქსზე ან კომპრესიაზე გულმკერდის გარე სტრუქტურების მიერ.

პლევრული წნევის უეცარი ვარდნა ჩასუნთქვის დროს იწვევს დაზიანებული დიაფრაგმის აწევას (და არა დაწევას), რაც პარადოქსულია.

ტევადობის პოზიციური ცვლილებები ტიპურია და 50%-ს აღწევს დიაფრამის ორმხრივი დამბლის დროს.

ამ ანტისხეულების არსებობა ადასტურებს მიასთენიური სინდრომის კლინიკურ ეჭვს. ანტისხეულები შეიძლება არ შეგვხვდეს პაციენტების გარკვეულ ქვეჯგუფში.

ფარისებრი ჯირკვლის მასტიმულირებელი ჰორმონის (TSH) დაქვეითბა ჰიპერთიროიდიზმის პირველი ლაბორატორიული მტკიცებულებაა. მომატებული TSH წარმოადგენს ჰიპოთიროიდიზმის ყველაზე მგრძნობიარე მარკერს და, როგორც წესი, წინ უძღვის ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების დონის დაქვეითებას.

კორტიზოლი იზომება შარდის 24-საათიან ნიმუშში. ნორმის ზედა ლიმიტზე >3 ჯერ მეტი რაოდენობა მიუთითებს კუშინგის სინდრომზე. მსუბუქი მატება (ნორმაზე მეტი, მაგრამ >3-ჯერ ზე ნაკლები) საჭიროებს განმეორებით ან დამატებით ტესტირებას.

ღამის 11 საათზე პაციენტი იღებს 1 მგ დექსამეტაზონს. მეორე დილით იზომება კორტიზოლის დონე. კორტიზოლის დონე მაღალი რჩება (>50 ნანომოლი/ლ [>1.8 მიკროგრამი/დლ]) კუშინგის სინდრომის დროს.

შარდში კატექოლამინების და მათი მეტაბოლიტების (მეტანეფრინების) მომატებული დონე, მაღალსენსიტიური და სპეციფიკური ნიშანია ფეოქრომოციტომის გამოსავლენად.

გასინჯვით სქოლიოზისა და კიფოზის რეალური ხარისხის შეფასება რთულია. სქოლიოზის ხარისხი განაპირობებს რესპირატორული უკმარისობის რისკს.