ურგენტული საკითხები
იხ. დიფერენციული დიაგნოზები დამატებითი დეტალებისთვის
ჰიპოკალემიის გამომწვევი ნებისმიერი მდგომარეობის შედეგად შეიძლება სხვადასხვა სიმძიმის კლინიკური მდგომარეობა განვითარდეს, რაც დამოკიდებულია კონკრეტული მიზეზის ხანგრძლივობასა და სხვა თანმხლებ პათოლოგიებზე.
ჰიპოკალემიის განვითარების ალბათობა იზრდება ზოგიერთი მდგომარეობის დროს, მაგ. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან ან საშარდე გზებიდან მოცულობის დაკარგვის შემთხვევაში, როდესაც არ ხდება ჩანაცვლება. კალიუმის შევსება გადაუდებლად უნდა განხორციელდეს მწვავე ჰიპოკალემიის (შრატში კალიუმი <2.5 მმოლ/ლ (<2.5 მილიექვივალენტი/ლ)) მქონე პაციენტებში ან იმ შემთხვევაში, როდესაც დაავადება სიმპტომურად მიმდინარეობს.
სიფრთხილეა საჭირო კალიუმის აშლილობის ჩანაცვლებისას პაციენტებში თანმხლები (როგორიცაა ანურული პაციენტები ან თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტები) ან თერაპიის დროს (როგორიცაა დიურეზული თერაპიის დროს გულის უკმარისობის ან ინსულინოთერაპიის დროს დიაბეტური კეტოაციდოზის ან ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობის დროს [HHS]).
კალიუმის გადაუდებელი შევსება
კალიუმის შევსება გადაუდებლად უნდა განხორციელდეს მწვავე ჰიპოკალემიის (შრატში კალიუმი <2.5 მმოლ/ლ (<2.5 მილიექვივალენტი/ლ)) მქონე პაციენტებში ან იმ შემთხვევაში, როდესაც დაავადება სიმპტომურად მიმდინარეობს.[44] ჰიპერკალემიის თავიდან ასაცილებლად კალიუმის შევსების დროს შრატში კალიუმის კონცენტრაცია ხშირად მოწმდება. შევსების მეთოდი დამოკიდებულია კლინიკურ სიტუაციაზე:
პაციენტები, რომლებსაც შეუძლიათ პერორალური მიღების მოთმინება: თუ პაციენტს არ აქვს დიაბეტური კეტოაციდოზი ან ჰიპერკალიემიის სინდრომი, კალიუმის შევსება ყველაზე ადვილად მიიღწევა პერორალურად, მძიმე ჰიპოკალიემიის მქონე ადამიანებშიც კი. კალიუმის 40 დან 60 მილიექვივალენტი /ლიტრამდე პერორალური დოზის მიღების შემდეგ შრატში კალიუმის კონცენტრაცია შეიძლება გაიზარდოს სწრაფად, 1-დან 1.5 მილიექვივალენტ /ლიტრამდეც კი. კალიუმის ქლორიდის ინტრავენური გამოყენება შეიძლება პერორალური ჩანაცვლებითი თერაპიის დამხმარე საშუალებად, როდესაც კალიუმის დიდი დოზებია საჭირო, ვინაიდან ეს უკანასკნელი რიგ შემთხვევებში, იწვევს კუჭის გაღიზიანებას. თუმცა, ინტრავენურმა შეყვანამ შეიძლება გამოიწვიოს დისკომფორტი ინფუზიის ადგილზე.
პაციენტები, რომელთაც არ შეუძლიათ პრეპარატის პერორალურად მიღება: აუცილებელიაკალიუმის ინტრავენური გზით მიწოდება. თუმცა, მცირე რაოდენობის კალიუმის პრეპარატის მიღებამაც კი შეიძლება ხანდახან გამოიწვიოს ჰიპერკალემია, ასე რომ აუცილებელია სიფრთხილის გამოჩენა.
დიაბეტური კეტოაციდოზის ან ჰიპერკალიემიის სინდრომის მქონე პაციენტები: ჰიპოკალიემიის შემთხვევაში აუცილებელია კალიუმის ინტრავენური ჩანაცვლება, რადგან ჩვეულებრივ აღინიშნება კალიუმის მძიმე დანაკარგები.[11]
კალიუმის გამოყენების დეტალებთან დაკავშირებით მიმართეთ ადგილობრივ პროტოკოლებს. კალიუმით შევსების განმავლობაში უაღრესად მნიშვნელოვანია მონიტორინგი წარმოებდეს მწვავე ჰიპოკალემიით გამოწვეულ ფიზიოლოგიურ ცვლილებებზე (ელექტროკარდიოგრამაზე ცვლილებების დროს გულის მუდმივი მონიტორინგი, კუნთების სისუსტე ან პარალიზი).
შესაძლო ჰიპერკალემიის და გაუფრთხილებელი ჭარბი მკურნალობის განვითარების თავიდან ასაცილებლად, კალიუმის ნებისმიერი დანამატის გამოყენებისას ისეთი პაციენტებისთვის, რომლებიც კალიუმის დამზოგველ შარდმდენებს იღებენ, განსაკუთრებული მჭიდრო მონიტორინგია საჭირო. ეს შეიძლება პრობლემა იყოს გულის მწვავე თუ ზომიერი უკმარისობის მქონე პაციენტებში. ასეთ პაციენტებს აღენიშნებათ თირკმლის შემცირებული პერფუზია გულის წუთმოცულობის დაქვეითების გამო და ხშირად მკურნალობენ ანგინტენზინგარდამქმნელი ენზიმის ინჰიბიტორით და/ან ანგიოტენზინ II რეცეპტორის ბლოკატორით და ალდოსტერონის ანტაგონისტით (სპირონოლაქტონი ან ეპლერენონი). ამ ფაქტორების კომბინაცია მნიშვნელოვნად ამცირებს შარდში კალიუმის ექსკრეციას და ზრდის ჰიპერკალემიის რისკს.
თანმხლები ჰიპომაგნიემია
მნიშვნელოვანია იმის დადგენა, არის თუ არა ჰიპომაგნიემია (<0.75 მმოლ/ლ [<1,5 მეკვ/ლ]), ვინაიდან ჰიპოკალიემია ხშირად შეიძლება გამოსწორდეს მხოლოდ მაგნიუმის დეფიციტის გამოსწორების შემდეგ.[34][35]
ინტრავენური მაგნიუმის შემცვლელი თერაპია ნაჩვენებია მძიმე (<1 მეკვ/ლ) ან სიმპტომური ჰიპომაგნიემიის შემთხვევაში.[45] პაციენტები, რომლებსაც აქვთ მაგნიუმის მსუბუქი დაქვეითება, ჩვეულებრივ უსიმპტომო არიან და მათი მართვა შესაძლებელია პერორალური მაგნიუმით.
პაციენტებში, რომელთაც სავარაუდოდ ჰიპომაგნემია-ჰიპოკალემიით გამოწვეული პარკუჭოვანი არითმია აქვთ, იყენებენ ინტრავენურ მაგნიუმს 8-24 საათის განმავლობაში. მაგნიუმის გამოყენების შესახებ დეტალებისთვის მიმართეთ ადგილობრივ პროტოკოლებს.
კუნთების მძიმე სისუსტე ან პარალიზი
კუნთების მწვავე სისუსტე წარმოადგენს ჰიპოკალემიის გართულებას. რადგან ჰიპოკალემია ნელა ვითარდება, როგორც წესი, იგი თავს არ იჩენს კალიუმის 2.5 მმოლ/ლ-ზე (2.5 მილიექვივალენტი/ლ) მეტი კონცენტრაცისას.[11] სისუსტე, როგორც წესი, იწყება ქვედა კიდურებში და პროგრესირებს ტორსში და ზედა კიდურებში და შეიძლება სიმპტომები კიდევ უფრო დამძიმდეს დამბლის განვითარებამდეც კი. რესპირატორული კუნთის სისუსტე შეიძლება ხანდახან ისეთი მწვავე იყოს, რომ გამოიწვიოს რესპირატორული უკმარისობა და სიკვდილი. გასტროინტესტინური კუნთების ჩართულობამ შეიძლება გამოიწვიოს ილეუსი და მასთან დაკავშირებული მუცლის შებერილობის, ანორექსიის, გულისრევის, და პირღებინების სიმპტომები. აგრეთვე შესაძლოა კრუნჩხვების, პარესთეზიების, ტეტანიის, კუნთების ტკივილის და ატროფიის განვითარებაც. საჭიროა კალიუმის გადაუდებელი შევსება.
გულის არითმია
ჰიპოკალემიასთან შეიძლება დაკავშირებული იყოს სხვადასხვა არითმიები. არითმიები მოიცავს სინუსურ ბრადიკარდიას, წინაგულისა და პარკუჭების ექსტრასისტოლებს, წინაგულის ან ატრიოვენტრიკულურ პაროქსიზმულ ტაქიკარდიას, ატრიოვენტრიკულურ ბლოკადას, პარკუჭოვან ტაქიკარდიას ან ფიბრილაციას.[11] ზოგადად, აღინიშნება ST სეგმენტის დეპრესია, T-კბილის ამპლიტუდის შემცირება და U კბილების ამპლიტუდების გაზრდა (ხშირად წარმოდგენილია ლატერალურ გულმკერდის განხრებში V4 და V6).[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ჰიპოკალემიის მქონე პაციენტებში 12 არხიანი ეკგ აჩვენებს წაგრძელებულ U კბილებს.From: Lin HW, Chau T, Lin CS, Lin SH, Recurring paralysis, BMJ Case Reports 2009; doi:10.1136/bcr.07.2008.0577 [Citation ends].
თანმხლები ფაქტორების არსებობა, როგორიცაა კორონალური იშემია, დიგიტალისების გამოყენება, მომატებული ბეტა-ადრენერგიული აქტივობა, და მაგნიუმის განლევა, ხელს უწყობს ჰიპოკალემიით გამოწვეული არითმიების განვითარებას. დამატებით, დიურეტიკებით გამოწვეული მაგნიუმის განლევა ხელს უწყობს არითმიების განვითარებას, განსაკუთრებით QT ინტერვალის გამახანგრძლივებელი პრეპარატებით მკურნალობის ქვეშ მყოფ პაციენტებში, რაც თრთოლვა და ციმციმის წინასწარგანწყობას ქმნის.[46] საჭიროა კალიუმის გადაუდებელი შევსება.
თირკმლის პათოლოგიები
ქრონიკულმა ჰიპოკალემიამ შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის ფუნქციური დარღვევა. ამან შეიძლება გამოიწვიოს შარდის კონცენტრირების უნარის მოშლა (რომელიც შეიძლება იყოს სიმპტომატური, რაც გამოიხატება ნიქტურიით, პოლიურიით და პოლიდიპსიით), ინტრაცელულარული აციდოზით გამოწვეული რენალური ამიაკის გამომუშავების გაზრდა, რენალური ბიკარბონატის უკუშეწოვის გაზარდა, და ჰიპოკალემიური ნეფროპათია.[47]
ჰიპოკალემიური პერიოდული დამბლა
ეს იშვიათი მოშლილობაა, რომელსაც ახასიათებს კუნთების სისუსტის ფატალური ეპიზოდები ან დამბლები, რამაც შეიძლება იმოქმედოს რესპირატორულ კუნთებზე. ჰიპოკალემიური პერიოდული დამბლის განვითარებას ხშირად ხელს უწყობს ვარჯიში, სტრესი, ზედმეტად დიდი რაოდენობით ნახშირწყლოვანი საკვების მიღება, ან ადრენალინის, კორტიზოლის, ალდოსტერონის, ან ინსულინის მომატებულ გამოყოფასთან დაკავშირებული მდგომარეობა.[8] მწვავე შეტევებმა შეიძლება დააქვეითოს პლაზმაში კალიუმის კონცენტრაცია 1.5 -2.5 მმოლ/ლ -მდე(1.5- დან 2.5 მილიექვივალენტ/ლ), რასაც ხშირად თან ახლავს ჰიპოფოსფატემია და ჰიპომაგნიემია.[9] საჭიროა კალიუმის გადაუდებელი შევსება.
თირეოტოქსიკური პერიოდულ პარალიზს ახასიათებს ჰიპოკალემია, დუნე პარალიზი და თიროტოქსიკოზი. შესაძლო გართულებებია ჰიპერკაპნური სუნთქვის უკმარისობა და პარკუჭოვანი ფიბრილაცია. ადრეული დიაგნოზი მნიშვნელოვანია, ვინაიდან თიროტოქსიკური პერიოდული პარალიზი პოტენციურად შექცევადი მდგომარეობაა; სწრაფი მკურნალობა უზრუნველყოფს სიმპტომების დროულ ალაგებას.[48]
დიაბეტური კეტოაციდოზი/ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა
თირმლის კალიუმის ექსკრეციის მატება ძირითადად უკავშირდება გლუკოზის ოსმოსურ დიურეზს და ჰიპოვოლემიით ინდუცირებულ ჰიპერალდოსტერონიზმს. თუმცა, დიაბეტური კეტოაციდოზის დროს უჯრედებიდან კალიუმის გადინების გამო, ხშირად შრატში კალიუმის მაჩვენებელი პაციენტის კლინიკაში მოსვლისას მომატებულია. ინსულინის მიღების პარალელურად შრატში კალიუმის კონცენტრაცია ხშირად მკვეთრად მცირდება.
ჰიპოკალემიის პრევენციის მიზნით შრატში კალიუმის დონე უნდა შენარჩუნდეს 4.0 და 5.0 მმოლ/ლ შორის (4.0- 5.0 მილიექვივალენტი/ლ) ჩვეულებრივ, ინტრავენურ ჩამნაცვლებელ სითხეს ამატებენ კალიუმის ქლორიდს, როგორც კი შრატში კალიუმის კონცენტრაცია იკლებს 5.3 მმოლ/ლ-ზე ქვემოთ (5.3 მილიექვივალენტ/ლ), იმ ვარაუდით, რომ შარდის წარმოქმნა 50 მლ/საათზე მეტია. შესაძლო არითმიების, გულის გაჩერების და რესპირატორული კუნთების სისუსტის თავიდან ასაცილებლად, ინსულინოთერაპია უნდა შეყოვნდეს სანამ შარდში კალიუმის დონე 3.3 მმოლ/ლ-ზე (3.3 მილიექვივალენტი/ლ) მეტი არ იქნება.
კალიუმით შევსება უფრო სწრაფად უნდა წარმოებდეს კალიუმის დიდი დეფიციტის მქონე პაციენტებში, რომლებიც ჰიპოკალემიურები იყვნენ თერაპიის დაწყებამდე. თუ შრატში კალიუმის საწყისი დონე ნაკლებია, ვიდრე 3.3 მმოლ/ლ (<3.3 მ.ექ/ლ), იყენებენ კალიუმის აგრესიული ჩანაცვლების მეთოდს. კალიუმის გამოყენების დეტალებისთვის მიმართეთ ადგილობრივ გაიდლაინებს.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას