ეტიოლოგია

ამებიაზი გადადის Entamoeba histolytica-ს ცისტების გადაყლაპვით, რომლებიც ბინადრობს ფეკალურად დაბინძურებულ საკვებსა და წყალში. დაავადების გადაცემა შესაძლებელია ასევე სქესობრივი გზით (განსაკუთრებით ორალურ-ანალური სქესობრივი კონტაქტით) ან ფეკალიებით დაბინძურებულ ობიექტთან კონტაქტით. ცისტები გარემო პირობებში მდგრადია და რეზისტენტულია ქლორის და გამოშრობის მიმართ.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica-ს ცისტა: განავლის ნიმუშის იოდით შეღებვააღებულია ჟურნალიდან Current Concepts (2003); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@5cafd4b0[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica ცისტა: შეუღებავი (A), და იოდით შეღებილი (B) ფორმალინ-ეთერით განავლის ნიმუშის კონცენტრირების შემდეგ.ორიგინალი ფოტოები გლობალური ჯანდაცვისა და მედიცინის ეროვნული ცენტრიდან, ტოკიო, იაპონია. [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@630babac

პათოფიზიოლოგია

E histolytica-ს სასიცოცხლო ციკლი ტიპიურად იწყება ფეკალიებით დაბინძურებული საკვების ან წყლის მიღებით. ასევე შესაძლებელია დაავადების სქესობრივი გზით გადაცემა ანალურ-ორალური კონტაქტით.[11][16][17]​​​ პარაზიტის ინფექციური ცისტური ფორმა გადის კუჭსა და წვრილ ნაწლავს. ნაწლავის სანათურში პარაზიტი გამოდის ცისტიდან და ქმნის მოძრავ და პოტენციურად ინვაზიურ ტროფოზოიტებს.

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica-ს სასიცოცხლო ციკლიაღებულია ჟურნალიდან New England Journal of Medicine (2003); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@580c236b

ინფექციების უმეტესობაში ტროფოზოიტები გროვდება ნაწლავის მუცინურ შრეში და წარმოქმნის ახალ ცისტებს, რასაც შედეგად მოჰყვება ასიმპტომური და თვითგანკურნებადი ინფექცია. თუმცა, ზოგიერთ შემთხვევაში ლექტინის მოქმედებით ნაწლავის ეპითელიუმზე გალაქტოზა/N-აცეტილგალაქტოზამინის (Gal/GalNAc) მიმაგრებამ და ლიზისმა შეიძლება გამოიწვიოს ტროფოზოიტების ინვაზია ნაწლავებში.

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica-ს ტროფოზოიტები: განავლის ნიმუშის ტრიქრომული შეღებვააღებულია ჟურნალიდან Clinical Infectious Diseases (1999); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@1c6638eb[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica-ს ტროფოზოიტები ცრუ ფეხით (წითელი ისრით): შეუღებავი განავლის ნიმუში.ორიგინალი ფოტოები გლობალური ჯანდაცვისა და მედიცინის ეროვნული ცენტრიდან, ტოკიო, იაპონია. [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@ee39d79[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ნაწლავის ამებური გაწყლულოვნება: ნაწლავის მაკროპათოლოგიური წყლულები დიამეტრით საშუალოდ 1 მმ-დან 2 მმ-მდეაღებულია ჟურნალიდან New England Journal of Medicine (2003); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@37da2880

ინვაზიის საპასუხოდ გამომუშავებული ნეიტროფილები ინვაზიის ადგილას იწვევენ უჯრედულ დაზიანებას. ნაწლავის ეპითელიუმის ინვაზიის შემდეგ ინფექცია შეიძლება ექსტრაინტესტინურად გავრცელდეს პერიტონიუმში, ღვიძლსა და სხვა ორგანოებში.

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ღვიძლის ამებური აბსცესის მქონე პაციენტის რენტგენოლოგიური კვლევა წინა-უკანა და გვერდით პროექციებში: სურათზე ჩანს დიაფრაგმის მარჯვენა ნაწილის ელევაცია და ატელექტაზი.აღებულია ჟურნალიდან New England Journal of Medicine (2003); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@19980615

ფაქტორები, რომლებიც აკონტროლებენ ბალანსს ინვაზიასა და ცისტის ჩამოყალიბებას შორის, მოიცავს პარაზიტული ქვორუმის აღმოჩენას ამების Gal/GalNAc ლექტინის ნაწლავის ბაქტერიულ ფლორასთან ურთიერთქმედების სიგნალის მეშვეობით, ასევე მასპინძლის ბუნებრივი და შეძენილი იმუნური პასუხით.

ამებური დიარეისა და დიზენტერიის (სისხლიანი ან ლორწოვანი დიარეა) მქონე პაციენტების ნაწლავში ყოველთვის აღინიშნება ტროფოზოიტები; შესაბამისად, დიაგნოსტიკა უნდა ფოკუსირდეს განავალში პარაზიტის ანტიგენის, ხოლო შრატში ინვაზიური პარაზიტის საპასუხოდ გამოყოფილი ანტისხეულების აღმოჩენაზე.[1][2]

ნაწლავის ეპითელიუმიდან ტროფოზოიტების ინვაზია იწვევს ამებურ დიარეას და კოლიტს. ინვაზია მოიცავს პარაზიტების მიერ ნაწლავის გარსის დაზიანების უნიკალურ პროცესს, რომელსაც თროგოგიტოზი ეწოდება.[18]

კარის ვენის სისტემიდან ჰემატოგენური გავრცელება იწვევს ღვიძლის ამებურ აბსცესს და სხვა ორგანოების, მაგალითად თავის ტვინის, ინფიცირებას, თუმცა ასეთი შემთხვევები იშვიათია.[1][2][3][4][5]​

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Entamoeba histolytica-ს თავის ტვინის აბსცესიაღებულია ჟურნალიდან Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene (2007); გამოყენებულია ნებართვით [Citation ends].com.bmj.content.model.Caption@49785417

კლასიფიკაცია

ტაქსონომიური კლლასიფიკაცია[6]

ინფექციური:

  • Entamoeba histolyrica

სიმბიოზური:

  • Entamoeba dispar

  • Entamoeba moshkovskii

  • Entamoeba bangladeshi

  • Entamoeba coli

  • Entamoeba hartmanni

  • Entamoeba polecki

  • Entamoeba gingivalis

კლინიკური გამოვლინებები[2]

1. ასიმპტომური კოლონიზაცია

  • განავალში E histolytica-ს არსებობა, როცა არ აღინიშნება კოლიტი ან ნაწლავგარე გამოვლინებები

2. ნაწლავური ამებიაზი

3. ექსტრაინტესტინური ამებიაზე

  • ამებათი გამოწვეული ღვიძლის აბსცესები

  • ელენთის აბსცესი

  • ემპიემა

  • პრიკარდიტი

  • თავის ტვინის აბსცესი

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას