ზედა გასტროინტესტინური სისხლდენის შეფასება

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილიდან სისხლდენას (UGIB) მიეკუთვნება გასტროინტესტინური სისტემიდან სისხლის დაკარგვა, რომელიც წარმოიშობა თორმეტგოჯა და მლივი ნაწლავის შეერთების მიდამოში განლაგებული ტრეიცის იოგის პროქსიმულად. მწვავე კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილიდან სისხლდენა სხვადასხვაგვარად ვლინდება, ჰემოდინამიკური დარღვევებით ან მის გარეშე, მათ შორის სისხლიანი ღებინებით (ჰემატემეზისი), ყავის ნალექის ფერის პირღებინებით, ნაზოგასტრალურ მილში ალისფერი სისხლის ამოსვლით, მელენით და, იშვიათ შემთხვევაში, ჰემატოშეზიით (ღია წითელი სისხლი სწორი ნაწლავიდან). ჰემატოშეზია, ძირითადად, გვხვდება მხოლოდ უკიდურესად ახალი სისხლდენის შემთხვევაში; ასეთ პაციენტებში ხშირია მნიშვნელოვანი ჰემოდინამიკური დარღვევა.[1]Wilcox CM, Alexander LN, Cotsonis G. A prospective characterization of upper gastrointestinal hemorrhage presenting with hematochezia. Am J Gastroenterol. 1997 Feb;92(2):231-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9040197?tool=bestpractice.com [2]Hwang JH, Fisher DA, Ben-Menachem T, et al. The role of endoscopy in the management of acute non-variceal upper GI bleeding. Gastrointest Endosc. 2012 Jun;75(6):1132-8. https://www.giejournal.org/article/S0016-5107(12)00198-8/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22624808?tool=bestpractice.com

მიზეზი მრავალია, თუმცა განვითარებულ ქვეყნებში სისხლდენის ძირითადი გამომწვევებია პეპტიკური წყლული, ეროზიები, ეზოფაგიტი ან ვენების ვარიკოზული გაგანიერება.

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილიდან სისხლდენა არის აშშ-ში წლიურად 250,000-ზე მეტი ჰოსპიტალიზაციის მიზეზი, 11%-მდე სიკვდილობით.[3]Abougergi MS, Travis AC, Saltzman JR. The in-hospital mortality rate for upper GI hemorrhage has decreased over 2 decades in the United States: a nationwide analysis. Gastrointest Endosc. 2014 Dec 5;81(4):882-8.e1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25484324?tool=bestpractice.com [4]Rosenstock SJ, Møller MH, Larsson H, et al. Improving quality of care in peptic ulcer bleeding: nationwide cohort study of 13,498 consecutive patients in the Danish Clinical Register of Emergency Surgery. Am J Gastroenterol. 2013 Sep;108(9):1449-57. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23732464?tool=bestpractice.com გაერთიანებულ სამეფოში UGIB-ის გამო ჰოსპიტალიზაციების რაოდენობა 70,000-ს აღწევს, რომელთა უმეტესობა არავარიკოზული წარმოშობისაა, 10%-იანი სიკვდილობით.[5]Jairath V, Desborough MJ. Modern-day management of upper gastrointestinal haemorrhage. Transfus Med. 2015 Dec 28;25(6):351-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26707695?tool=bestpractice.com [6]Siau K, Chapman W, Sharma N, et al. Management of acute upper gastrointestinal bleeding: an update for the general physician. J R Coll Physicians Edinb. 2017 Sep;47(3):218-30. http://www.rcpe.ac.uk/sites/default/files/jrcpe_47_3_bhala.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29465096?tool=bestpractice.com უმეტესწილად სიკვდილობა ვითარდება ჰიპოვოლემიური შოკის შედეგად. თერაპიის ქვაკუთხედს წარმოადგენს პაციენტის დროული შეფასება, ჰემოდინამიკური სტაბილურობის აღდგენა და სათანადო ფარმაკოლოგიური თუ ენდოსკოპიური ჩარევები.