მოზრდილებში უცნობი წარმოშობის ცხელების შეფასება

შესაძლოა არსებობდეს არაღიარებული ფილტვის ტუბერკულოზის (ტუბერკულოზის) მტკიცებულება ან ძველი განკურნებული ტუბერკულოზის მტკიცებულება (მაგ., ზედა წილის ფიბროზი); ასეთმა ანომალიებმა უნდა გამოიწვიოს ნახველის შეგროვება ნაცხის, კულტურისა და ნუკლეინის მჟავის გაძლიერების ტესტირებისთვის.

ბევრ ქვეყანაში რეკომენდებულია 3 ნიმუშის ტესტირება (მინიმუმ 8 საათის ინტერვალით, დილის ადრეული ნიმუშის ჩათვლით); მიმართეთ ადგილობრივ გზამკვლევს.[54]Lewinsohn DM, Leonard MK, LoBue PA, et al. Official American Thoracic Society/Infectious Diseases Society of America/Centers for Disease Control and Prevention clinical practice guidelines: diagnosis of tuberculosis in adults and children. Clin Infect Dis. 2017 Jan 15;64(2):111-5. https://academic.oup.com/cid/article/64/2/111/2811357 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28052967?tool=bestpractice.com ​​

ნახველის ნიმუში უნდა შემოწმდეს საეჭვო ფილტვგარე ტუბერკულოზის მქონე პაციენტებშიც, რადგან ფილტვის აქტიური ტუბერკულოზი ვლინდება ფილტვგარე ტუბერკულოზით დაავადებულ 15%-დან 20%-მდე პაციენტებში.[55]Geldmacher H, Taube C, Kroeger C, et al. Assessment of lymph node tuberculosis in northern Germany: a clinical review. Chest. 2002 Apr;121(4):1177-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11948050?tool=bestpractice.com [56]Weir MR, Thornton GF. Extrapulmonary tuberculosis. Experience of a community hospital and review of the literature. Am J Med. 1985 Oct;79(4):467-78. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4050833?tool=bestpractice.com [57]Baydur A. The spectrum of extrapulmonary tuberculosis. West J Med. 1977 Apr;126(4):253-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/855317?tool=bestpractice.com

Mycobacterium tuberculosis-ის კულტურას, როგორც წესი, სჭირდება რამდენიმე კვირა (8-მდე), მკურნალობის შესახებ გადაწყვეტილებები ჩვეულებრივ მიიღება კულტურის შედეგების მიღებამდე.​​​

უნდა ჩატარდეს ტუბერკულოზზე საეჭვო უბნებიდან შეგროვებული ნიმუშების მიკროსკოპია.[54]Lewinsohn DM, Leonard MK, LoBue PA, et al. Official American Thoracic Society/Infectious Diseases Society of America/Centers for Disease Control and Prevention clinical practice guidelines: diagnosis of tuberculosis in adults and children. Clin Infect Dis. 2017 Jan 15;64(2):111-5. https://academic.oup.com/cid/article/64/2/111/2811357 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28052967?tool=bestpractice.com ​[58]Nataraj G, Kurup S, Pandit A, et al. Correlation of fine needle aspiration cytology, smear and culture in tuberculous lymphadenitis: a prospective study. J Postgrad Med. 2002 Apr-Jun;48(2):113-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12215692?tool=bestpractice.com

კულტურის შედეგს შეიძლება რამდენიმე კვირა დასჭირდეს

NAAT უნდა ჩატარდეს სულ მცირე ერთ რესპირატორულ ნიმუშზე (ან ნიმუში, რომელიც შეგროვებულია საეჭვო ფილტვგარეშე ტუბერკულოზის დროს), როდესაც განიხილება ტუბერკულოზის დიაგნოზი.​ NAAT-მა შეიძლება დააჩქაროს დიაგნოზი ნაცხის უარყოფით შემთხვევებში და შეიძლება სასარგებლო იყოს არატუბერკულოზური მიკობაქტერიების დიფერენცირებისთვის, როდესაც ნახველი არის AFB ნაცხი დადებითი, მაგრამ NAAT უარყოფითი.​[59]Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for the use of nucleic acid amplification tests in the diagnosis of tuberculosis. Jan 2009 [internet publication]. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5801a3.htm გენოტიპინგი შეიძლება ჩაითვალოს სასარგებლოდ ტუბერკულოზის გავრცელებისას ტუბერკულოზის გადაცემის იდენტიფიცირებისთვის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც კონტაქტი არ იყო შეფასებული ეპიდემიოლოგიური გამოკვლევების დროს.​

მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული კვლევები თავდაპირველად რესპირატორული ნიმუშებისთვის შეიქმნა, მათი გამოყენება შეიძლება სხვა ნიმუშებზეც, სადაც ეჭვია ტუბერკულოზზე (მაგ.: თავზურგტვინის სითხე, ლიმფური კვანძების ასპირატი, ლიმფური კვანძების ბიოფსია, პლევრის სითხე, პერიტონეუმის სითხე, პერიკარდიუმის სითხე, სინოვიური სითხე ან შარდი).[54]Lewinsohn DM, Leonard MK, LoBue PA, et al. Official American Thoracic Society/Infectious Diseases Society of America/Centers for Disease Control and Prevention clinical practice guidelines: diagnosis of tuberculosis in adults and children. Clin Infect Dis. 2017 Jan 15;64(2):111-5. https://academic.oup.com/cid/article/64/2/111/2811357 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28052967?tool=bestpractice.com [60]World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis: module 3: diagnosis: rapid diagnostics for tuberculosis detection. Mar 2024 [internet publication].​ https://www.who.int/publications/i/item/9789240089488 ​​​​​ შეერთებულ შტატებში NAAT-ების გამოყენება ფილტვგარეშე ნიმუშებისთვის არ არის დამტკიცებული სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის მიერ და გამოყენება არ იქნება დაშვებული. რამოდენიმე სწრაფი ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტი (NAAT) ხელმისაწვდომია ტუბერკულოზის დიაგნოზის დასადგენად, ზოგიერთის საშუალებით ასევე შესაძლებელია ტუბერკულოზის წამლის მიმართ რეზისტენტობის მაკოდირებელი გენის გამოვლენა.[60]World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis: module 3: diagnosis: rapid diagnostics for tuberculosis detection. Mar 2024 [internet publication].​ https://www.who.int/publications/i/item/9789240089488 ​​

ბრონქო-ალვეოლარული ლავაჟი შეიძლება ნაჩვენები იყოს პაციენტებში, რომლებშიც ნახველის ინდუქცია წარუმატებელია ან რომლებშიც ნაცხი და NAAT უარყოფითია. ბრონქოსკოპია სასარგებლოა, როდესაც არის სერილზული საფუძველი სხვა დიაგნოზები არსებობის შესახებ ან იმ პაციენტებში, რომლებშიც ფილტვის ტუბერკულოზზე ჯერ კიდევ საეჭვოა მას შემდეგ, რაც სხვა მეთოდები არადიაგნოსტიკური აღმოჩნდა.

ფილტვის ტრანს-ბრონქული ბიოფსია სასარგებლოა მილიარული დაავადების დიაგნოსტიკაში, რადგან გრანულომა შეიძლება ხილული იყოს.

კოკრეინის ერთმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ტუბერკულოზის სიმპტომების მქონე აივ პოზიტიურ ინდივიდებში შარდის ლატერალური ნაკადის ლიპოარბინომანანის (LF-LAM) ანალიზს ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკისთვის აქვს 42%-იანი მგრძნობელობა, ხოლო აივ პოზიტიურ ინდივიდებში, რომლებიც არ შეფასებულან ტუბერკულოზის სიმპტომებზე, აღნიშნული კვლევის მგრძნობელობა 35%-ს შეადგენს.[61]Bjerrum S, Schiller I, Dendukuri N, et al. Lateral flow urine lipoarabinomannan assay for detecting active tuberculosis in people living with HIV. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Oct 21;10(10):CD011420. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011420.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31633805?tool=bestpractice.com [ ] What is the accuracy of lateral flow urine lipoarabinomannan (LF‐LAM) for detecting tuberculosis (TB) in symptomatic HIV‐positive adults?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2824/fullსწორი პასუხის ჩვენება [ ] What is the accuracy of lateral flow urine lipoarabinomannan (LF‐LAM) for detecting tuberculosis (TB) in unselected HIV‐positive adults (symptomatic or asymptomatic)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2825/fullსწორი პასუხის ჩვენება​​​ ჯანმო რეკომენდაციას იძლევა, რომ LF-LAM შეიძლება გამოყენებულ იქნას აქტიური ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკაში აივ-დადებით მოზრდილებში, მოზარდებში და ბავშვებში ტუბერკულოზის ნიშნებისა და სიმპტომების მქონე, ან შორს წასულ აივ ინფიცირებულებში ან მძიმედ დაავადებულებში.[60]World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis: module 3: diagnosis: rapid diagnostics for tuberculosis detection. Mar 2024 [internet publication].​ https://www.who.int/publications/i/item/9789240089488

კულტურა მაინც საჭირო იქნება წამლისადმი მგრძნობელობის ტესტირებისთვის (DST).

ქრონიკულ შემთხვევებში შესაძლოა შეგვხვდეს ბრონქოექტაზია. ჰემოფთიზი, როგორც წესი, მომდინარეობს ბრონქის არტერიებისგან, თუმცა სისხლდენის წყაროს შესაძლოა წარმოადგენდეს კავიტაციასთან ახლომდებარე ფილტვის არტერიის რასმუსენის ანევრიზმა.

გადატანილი ტუბერკულოზის ნარჩენი ბრონქოექტაზი ასევე იწვევს ჰემოფთიზს.

მე-4 თაობის ტესტებით დგინდება როგორც p24 (აივ-1) ანტიგენი, ასევე აივ-1/აივ-2Ab ანტისხეული.[62]Centers for Disease Control and Prevention. 2018 quick reference guide: recommended laboratory HIV testing algorithm for serum or plasma specimens. January 2018 [internet publication]. https://stacks.cdc.gov/view/cdc/50872 [63]Centers for Disease Control and Prevention. Laboratory testing for the diagnosis of HIV infection: updated recommendations. June 2014 [internet publication]. https://stacks.cdc.gov/view/cdc/23447  ეს ანტიგენები სასარგებლოა ძალიან ადრეული სტადიის აივ ინფექციის იდენტიფიცირებისთვის, როცა ანტისხეულების დონე ჯერ დაბალია.

ნაკლებად მგრძნობიარეა, ვიდრე კტ; შეიძლება გაკეთდეს, თუ კტ არ არის ხელმისაწვდომი

მრტ შეიძლება საჭირო გახდეს სოკოვანი ინფექციით ან სიმსივნით გამოწვეული სინუსიტის დასადასტურებლად. დაბალი ინტენსოვობის სიგნალი სოკოვან პროცესზე მიუთითებს. რბილი ქსოვილების პათოლოგიის დროს მრტ უფრო მგრძნობიარეა, ვიდრე კტ.

იშვიათად არის საჭირო.

გაითვალისწინეთ, რომ ასპერგილუსით გამოწვეული ინფექციური ენდოკარდიტი ჩვეულებრივ ხასიათდება უარყოფითი სისხლის კულტურებით.[64]McCormack J, Pollard J. Aspergillus endocarditis 2003-2009. Med Mycol. 2011 Apr;49 Suppl 1:S30-4. https://academic.oup.com/mmy/article/49/Supplement_1/S30/980952 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20608781?tool=bestpractice.com [65]Talha KM, DeSimone DC, Sohail MR, et al. Pathogen influence on epidemiology, diagnostic evaluation and management of infective endocarditis. Heart. 2020 Dec;106(24):1878-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32847941?tool=bestpractice.com ​​ დღისათვის PCR შეიძლება განიხილებოდეს სისხლის ნაცხის ნეგატიური შედეგისას ენდოკარდიტის დროს.[65]Talha KM, DeSimone DC, Sohail MR, et al. Pathogen influence on epidemiology, diagnostic evaluation and management of infective endocarditis. Heart. 2020 Dec;106(24):1878-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32847941?tool=bestpractice.com

ჩვეულებრივ მომატებულია, მაგრამ ნორმალური შედეგი არ გამორიცხავს დიაგნოზს, თუ კლინიკური სურათი სახეზეა.

შიძლება საჭირო გახდეს, თუ ტრანსთორაკალური ექოკარდიოგრაფიით საბოლოო დასკვნის გაკეთება არ შეიძლება.[66]Durack DT, Lukes AS, Bright DK. New criteria for diagnosis of infective endocarditis: utilization of specific echocardiographic findings. Am J Med. 1994 Mar;96(3):200-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8154507?tool=bestpractice.com [67]Kupferwasser LI, Darius H, Muller AM, et al. Diagnosis of culture-negative endocarditis: the role of the Duke criteria and the impact of transesophageal echocardiography. Am Heart J. 2001 Jul;142(1):146-52. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11431671?tool=bestpractice.com

სასარგებლოა დიაგნოსტიკისთვის და დაავადების მიმდინარეობის მონიტორინგისთვის.

მთელი ზედა და ქვედა ყბის პანორამული რენტგენოგრაფია

შესუსტებული T1 სიგნალი, გაძლიერებული T2 სიგნალი მიუთითებს ძვლის ტვინის ცხომოვანი ქსოვილის სითხით ჩანაცვლებაზე შეშუპების, ექსუდატის ან იშემიის გამო.

კეთდება პროსტატის გამოკვლევის და მისგან სითხის გამოდევნის შემდეგ.

შედეგების მიღებას 3 კვირა ესაჭიროება.

განსაზღვრავს ციტომეგალოვირუსული ცილების არსებობას პერიფერიულ ნაცხში; უფრო მეტად გამოიყენება იმუნოკომპრომეტირებულ პაციენტებში.

შესაძლოა აუცილებელი გახდეს ლოკალიზირებული ინფექციებისთვის.

ჰეტეროფილური ანტისხეულების ტესტი (პოლ-ბუნელის IgM) ადრეულ ეტაპზე ხშირია ცრუ უარყოფითი შედეგი. ანტისხეულები, ჩვეულებრივ, პერსისტირებს 3 თვის განმავლობაში

სხვა მიზეზებით გამოწვეული მონონუკლეოზის დიფერენცირებისათვის EBV-თი გამოწვეული ინფექციისაგან, ნაჩვენებია ჰეტეროფილური ანტისხეულების გამოვლენის ტესტის ჩატარება

დიაგნოზის დასადასტურებლად საჭიროა მოლეკულური ტესტირება. პრიორიტეტიზაცია, თუ ვის უნდა ჩაუტარდეს ტესტირება, ეფუძნება ადგილობრივ გაიდლაინებს და ხელმისაწვდომ რესურსებს.

ამბულატორიულ პაციენტებში ნაცხი უნდა მოიპოვოთ ზედა სასუნთქი გზებიდან (ნაზოფარინგული და ოროფარინგული ნაცხი) და/ან ქვედა სასუნთქი გზებიდან (ნახველის და/ან ენდოტრაქეული ასპირატი ან ბრონქოალვეოლური ლავაჟი) მძიმე რესპირატორული დაავადების მქონე პაციენტებში.

დაკავშირებულია PR ინტერვალის გახანგრძლივებასთან. შეიძლება დაგვეხმაროს გულის სიმპტომების სხვა მიზეზების აღმოფხვრაში.

გამოიყენეთ მგრძნობიარე EIA ან IFA, როგორც პირველი ნაბიჯი. დადებითი ან ორაზროვანი პასუხის შემთხვევაში დიაგნოზი დაადასტურეთ ვესტერნ ბლოტის სტანდარტიზებული ანალიზით.[68]Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Recommendations for test performance and interpretation from the second national conference on serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 1995 Aug 11;44(31):590-1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7623762?tool=bestpractice.com [69]Mead P, Petersen J, Hinckley A. Updated CDC recommendation for serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Aug 16;68(32):703. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6832a4.htm?s_cid=mm6832a4_w http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31415492?tool=bestpractice.com ​​

შეერთებულ შტატებში, ზოგიერთი ფერმენტის იმუნოანალიზი დამტკიცებულია სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის მიერ ლაიმის დაავადების სეროლოგიური დიაგნოსტიკისთვის და შეიძლება გამოყენებულ იქნას Western blot ანალიზის ნაცვლად მეორე ეტაპისთვის.[69]Mead P, Petersen J, Hinckley A. Updated CDC recommendation for serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Aug 16;68(32):703. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6832a4.htm?s_cid=mm6832a4_w http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31415492?tool=bestpractice.com

გამოიყენეთ მგრძნობიარე EIA ან IFA, როგორც პირველი ნაბიჯი. დაადასტურეთ დადებითი ან ორაზროვანი შედეგები სტანდარტიზებული Western blot ანალიზით ან მეორე გზშ.[68]Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Recommendations for test performance and interpretation from the second national conference on serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 1995 Aug 11;44(31):590-1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7623762?tool=bestpractice.com [69]Mead P, Petersen J, Hinckley A. Updated CDC recommendation for serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Aug 16;68(32):703. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6832a4.htm?s_cid=mm6832a4_w http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31415492?tool=bestpractice.com

შეერთებულ შტატებში, ზოგიერთი ფერმენტული იმუნოანალიზი დამტკიცებულია სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციის მიერ ლაიმის დაავადების სეროლოგიური დიაგნოზისთვის და შეიძლება გამოყენებულ იქნას Western blot ანალიზის ნაცვლად მეორე საფეხურისთვის.[69]Mead P, Petersen J, Hinckley A. Updated CDC recommendation for serologic diagnosis of Lyme disease. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Aug 16;68(32):703. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6832a4.htm?s_cid=mm6832a4_w http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31415492?tool=bestpractice.com

გამოიყენება დიაგნოზის დასადასტურებლად, თუ IFA ან ELISA დადებითა, ან საეჭვო-დადებითია.

როგორც წესი, უსიმპტომოა, შესაბამისად დიაგნოსტირდება სისხლის საერთო ანალიზის აღებისას.

ნორმიდან გადახრა მოიცავს პრომიელოციტების, მიელოციტების, მეტამიელოციტებისა და ჩხირბირთვიანი ფორმების გაჩენას.

დიაგნოზი ჩვეულებრივ დგინდება სკანირებით და დასტურდება ბიოფსიით.[70]Knockaert DC, Vanneste LJ, Bobbaers HJ. Recurrent or episodic fever of unknown origin. Review of 45 cases and survey of the literature. Medicine (Baltimore). 1993 May;72(3):184-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8502169?tool=bestpractice.com

ნაჩვენებია, როცა PET სკანირება ხელმიუწვდომელია. დიაგნოზი ჩვეულებრივ დასტურდება ბიოფსიით.[70]Knockaert DC, Vanneste LJ, Bobbaers HJ. Recurrent or episodic fever of unknown origin. Review of 45 cases and survey of the literature. Medicine (Baltimore). 1993 May;72(3):184-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8502169?tool=bestpractice.com

დიაგნოზი ჩვეულებრივ დგინდება სკანირებით და დასტურდება ბიოფსიით.[70]Knockaert DC, Vanneste LJ, Bobbaers HJ. Recurrent or episodic fever of unknown origin. Review of 45 cases and survey of the literature. Medicine (Baltimore). 1993 May;72(3):184-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8502169?tool=bestpractice.com

დიაგნოზი ჩვეულებრივ დგინდება კტ სკანირებით და დასტურდება ბიოფსიით.[70]Knockaert DC, Vanneste LJ, Bobbaers HJ. Recurrent or episodic fever of unknown origin. Review of 45 cases and survey of the literature. Medicine (Baltimore). 1993 May;72(3):184-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8502169?tool=bestpractice.com

დიაგნოზი ჩვეულებრივ დგინდება კტ სკანირებით და დასტურდება ბიოფსიით.[70]Knockaert DC, Vanneste LJ, Bobbaers HJ. Recurrent or episodic fever of unknown origin. Review of 45 cases and survey of the literature. Medicine (Baltimore). 1993 May;72(3):184-96. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8502169?tool=bestpractice.com

დიაგნოზი ემყარება კლინიკურ გამოვლინებას, ერითროციტების დალექვის სიჩქარის მომატებულ მაჩვენებელს და კორტიკოსტეროიდების სწრაფ და ძლიერ ეფექტს.[71]Salvarani C, Cantini F, Boiardi L, et al. Polymyalgia rheumatica and giant-cell arteritis. N Engl J Med. 2002 Jul 25;347(4):261-71. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12140303?tool=bestpractice.com ​​

ულტრაბგერა არის სასურველი ადრეული ვიზუალიზაციის ტესტი გაიდლაინებში საეჭვო გიგანტურუჯრედოვანი არტერიტის მქონე პაციენტებისთვის.[72]Dejaco C, Ramiro S, Bond M, et al. EULAR recommendations for the use of imaging in large vessel vasculitis in clinical practice: 2023 update. Ann Rheum Dis. 2023 Aug 7;ard-2023-224543. https://ard.bmj.com/content/early/2023/08/07/ard-2023-224543 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37550004?tool=bestpractice.com [73]Ponte C, Grayson PC, Robson JC, et al. 2022 American College of Rheumatology/EULAR classification criteria for giant cell arteritis. Arthritis Rheumatol. 2022 Dec;74(12):1881-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36350123?tool=bestpractice.com ​ აქსილარული არტერიები უნდა იყოს ჩართული სტანდარტულ გამოკვლევაში.[73]Ponte C, Grayson PC, Robson JC, et al. 2022 American College of Rheumatology/EULAR classification criteria for giant cell arteritis. Arthritis Rheumatol. 2022 Dec;74(12):1881-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/36350123?tool=bestpractice.com

თუ კლინიკური ეჭვი მაღალია, მკურნალობა არ უნდა გადაიდოს ამ ტესტის მოლოდინში.[19]Maz M, Chung SA, Abril A, et al. 2021 American College of Rheumatology/Vasculitis Foundation guideline for the management of giant cell arteritis and Takayasu arteritis. Arthritis Rheumatol. 2021 Aug;73(8):1349-65. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/art.41774 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34235884?tool=bestpractice.com [74]Younge BR, Cook BE Jr, Bartley GB, et al. Initiation of glucocorticoid therapy: before or after temporal artery biopsy? Mayo Clin Proc. 2004 Apr;79(4):483-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15065613?tool=bestpractice.com ​​​​​

ხშირად დადებითია, მაგრამ სისტემური წითელი მგლურას შემთხვევაში მხოლოდ ზომიერი მგრძნობელობა და სპეციფიკურობა ახასიათებს.

შეიძლება გამოავლინოს პროტეინურია ან ცილინდრები, თუ პროცესში თირკმელია ჩართული.

რევმატოიდული ფაქტორი დადებითია რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტების დაახლოებით 75%-ში.[75]Saraux A, Berthelot JM, Chales G, et al. Ability of the American College of Rheumatology 1987 criteria to predict rheumatoid arthritis in patients with early arthritis and classification of these patients two years later. Arthritis Rheum. 2001 Nov;44(11):2485-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11710704?tool=bestpractice.com

უფრო სპეციფიკურია, ვიდრე რევმატოიდული ფაქტორი.

გვეხმარება რევმატოიდული ართრიტის დიფერენცირებაში სახსრების შესიების სხვა ეტიოლოგიისგან.

შეიძლება დაგვეხმაროს ართრიტის სხვა მიზეზების გამორიცხვაში.

ამ ტესტის მგრძნობელობა და სპეციფიკა დაბალია.​ მიუხედავად იმისა, რომ HLA-B27 არ არის სპეციფიკური ან საჭირო არ არის ReA-ს დიაგნოზისთვის, მისი არსებობა შესაბამის კლინიკურ კონტექსტში აუმჯობესებს დიაგნოზის სიზუსტეს.[76]Sieper J, Rudwaleit M, Braun J, et al. Diagnosing reactive arthritis: role of clinical setting in the value of serologic and microbiologic assays. Arthritis Rheum. 2002 Feb;46(2):319-27. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/art.504 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11840434?tool=bestpractice.com [77]van der Linden SM, Valkenburg HA, de Jongh BM, et al. The risk of developing ankylosing spondylitis in HLA-B27 positive individuals. A comparison of relatives of spondylitis patients with the general population. Arthritis Rheum. 1984 Mar;27(3):241-9. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/art.1780270301 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6608352?tool=bestpractice.com [78]Omair MA, AlDuraibi FK, Bedaiwi MK, et al. Prevalence of HLA-B27 in the general population and in patients with axial spondyloarthritis in Saudi Arabia. Clin Rheumatol. 2017 Jul;36(7):1537-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28456926?tool=bestpractice.com ​​​​

მედიკამენტების მოხსნა ჩვეულებრივ 48-72 საათში იწვევს ცხელების შეწყვეტას.[79]Arnow PM, Flaherty JP. Fever of unknown origin. Lancet. 1997 Aug 23;350(9077):575-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9284789?tool=bestpractice.com

ალკოჰოლური ეტიოლოგიის შემთხვევაში ასპარტატ ამინოტრანსფერაზა (AST) უფრო მაღალია, ვიდრე ალანინ ამინოტრანსფერაზა (ALT).

C ჰეპატიტის ანტისხეულების ტესტი არასანდოა; თუ არსებობს ეჭვი, უნდა გაკეთდეს ვირუსული დატვირთვის ანალიზი.

ლუპოიდური (აუტოიმუნური) ჰეპატიტის დროს აუტოანტისხეულების ტესტით შეიძლება იდენტიფიცირდეს ANA, ღვიძლის საწინააღმდეგო თირკმლის მიკროსომული ანტისხეული და მომატებული IgG.

ვირუსული, ალკოჰოლური ან აუტოიმუნური.

აქტიური დაავადების მარკერი, აწეულია ბევრ პაციენტში. ACE დონე არ შეიძლება გამოყენებულ იქნას დიაგნოზისთვის და შეიძლება არ ასახავდეს დაავადების აქტივობას.[80]Thillai M, Atkins CP, Crawshaw A, et al. BTS Clinical Statement on pulmonary sarcoidosis. Thorax. 2021 Jan;76(1):4-20. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33268456?tool=bestpractice.com ​ სასურველია ბიოფსია.

ფილტვების, კანის, ლიმფური კვანძების, ღვიძლის ან თირკმელების კერების ბიოფსიამ შეიძლება დაადასტუროს დიაგნოზი.

მწვავე ფაზის რეაქტანტი და შესაძლოა მომატებული დარჩეს შეტევებს შორის. არ არის სპეციფიკური ან დიაგნოსტიკური.

მწვავე ფაზის რეაქტანტი და შესაძლოა მომატებული დარჩეს შეტევებს შორის. არ არის სპეციფიკური ან დიაგნოსტიკური.

უნდა შეფასდეს კარგი ხარისხის სქელი და თხელი ფენები.[81]World Health Organization. WHO guidelines for malaria. 2023 [internet publication]. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/373339/WHO-UCN-GMP-2023.01-Rev.1-eng.pdf?sequence=1  თხელი ფენები უნდა იყოს შეღებილი გიმსას საღებავით, ხოლო სქელი ფენები გიმზას ან ფილდის ლაქით. Giemsa უნდა იქნას გამოყენებული pH 7.2-ზე.[82]Rogers CL, Bain BJ, Garg M, et al. British Society for Haematology guidelines for the laboratory diagnosis of malaria. Br J Haematol. 2022 May;197(3):271-82. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bjh.18092 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35262915?tool=bestpractice.com

აღნიშნული იმუნოქრომატოგრაფიული ტესტები გამოავლენენ მალარიის ანტიგენის ან ფერმენტის არსებობას. როგორც წესი, დადებითი პასუხი ვლინდება ზოლის სახით 15 წუთში.

შესაძლო პრობლემებია: P falciparum-ის გარდა სხვა სახეობების აღმოჩენის პრობლემა, ცრუ-უარყოფითი შედეგები დაბალი პარაზიტემიის დროს.[83]Pattanasin S, Proux S, Chompasuk D, et al. Evaluation of a new Plasmodium lactate dehydrogenase assay (OptiMAL-IT) for the detection of malaria. Trans R Soc Trop Med Hyg. 2003 Nov-Dec;97(6):672-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16117960?tool=bestpractice.com [84]Ashley EA, Touabi M, Ahrer M, et al. Evaluation of three parasite lactate dehydrogenase-based rapid diagnostic tests for the diagnosis of falciparum and vivax malaria. Malar J. 2009 Oct 27;8:241. https://malariajournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1475-2875-8-241 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19860920?tool=bestpractice.com [85]Yerlikaya S, Campillo A, Gonzalez IJ. A Systematic review: performance of rapid diagnostic tests for the detection of Plasmodium knowlesi, Plasmodium malariae, and Plasmodium ovale monoinfections in human blood. J Infect Dis. 2018 Jun 20;218(2):265-76. https://academic.oup.com/jid/article/218/2/265/4938977 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29554284?tool=bestpractice.com ​​​​ თუმცა, ზოგიერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ RDT-ების შესრულება შეიძლება იყოს ექსპერტის მიკროსკოპის ექვივალენტური.[86]Stauffer WM, Cartwright CP, Olson DA, et al. Diagnostic performance of rapid diagnostic tests versus blood smears for malaria in US clinical practice. Clin Infect Dis. 2009 Sep 15;49(6):908-13. https://academic.oup.com/cid/article/49/6/908/334568 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19686072?tool=bestpractice.com [87]Nicastri E, Bevilacqua N, Sañé Schepisi M, et al. Accuracy of malaria diagnosis by microscopy, rapid diagnostic test, and PCR methods and evidence of antimalarial overprescription in non-severe febrile patients in two Tanzanian hospitals. Am J Trop Med Hyg. 2009 May;80(5):712-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19407111?tool=bestpractice.com ​​​

RDTs უნდა იქნას გამოყენებული, თუ ხარისხის უზრუნველმყოფი მალარიის მიკროსკოპია არ არის ხელმისაწვდომი.[81]World Health Organization. WHO guidelines for malaria. 2023 [internet publication]. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/373339/WHO-UCN-GMP-2023.01-Rev.1-eng.pdf?sequence=1

კრეატინინის დონე უნდა დაემატოს შარდის საკმარისი ოდენობის უზრუნველსაყოფად.

მაღალი კლინიკური ეჭვის შემთხვევაში; აქვს ცრუ-დადებითი შედეგის მაღალი მაჩვენებელი

ყველა ლაბორატორიული ტესტი ტიპიურად ნორმალურია.

ყველა ლაბორატორიული ტესტი ტიპიურად ნორმალურია.

თრომბოციტების რაოდენობის სწრაფი შემცირება და ჰემატოკრიტის მომატება საგანგაშო ნიშნებია, რომლებიც ცხელების მქონე პაციენტის ინფექციის კრიტიკულ ფაზაში გადასვლაზე მიუთითებს (ე.ი. ვითარდება დენგეს ჰემორაგიული ცხელება).[88]World Health Organization, Regional Office for South-East Asia. Comprehensive guidelines for prevention and control of dengue and dengue haemorrhagic fever - revised and expanded edition. 2011 [internet publication]. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204894/B4751.pdf?sequence=1&isAllowed=y [89]Teixeira MG, Barreto ML. Diagnosis and management of dengue. BMJ. 2009 Nov 18;339:b4338. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19923152?tool=bestpractice.com

ჰიპოალბუმინემია მიუთითებს პლაზმის გაჟონვაზე.

შრატის ერთ ნიმუშში დადებითი IgM და IgG (ინფექციაზე მიმანიშნებელი ძლიერი ნიშანია); შეწყვილებულ შრატის ნიმუშებში IgM ან IgG სეროკონვერსია ან IgG-ის ტიტრის ოთხჯერადი მომატება (ადასტურებს ინფექციის არსებობას); IgM:IgG თანაფარდობა <1.2 (მეორეულ ინფექციაზე მიუთითებს); უარყოფითი შედეგი არ გამორიცხავს ინფექციას, თუ ტესტი შრატის შეწყვილებულ ნიმუშებზე არ კეთდება.

სეროლოგია შეიძლება უარყოფითი იყოს დაავადების პირველი 5 დღის განმავლობაში; შესაბამისად, IgM ენზიმ-შემაკავშირებელი იმუნოსორბენტული ანალიზი (ELISA) და IgG ELISA არჩევანის ტესტებია დაავადების პირველი 5 დღის შემდეგ (პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია [PCR] უფრო მგრძნობიარეა პირველი 5 დღის განმავლობაში). ინფექციის პირველი რამდენიმე დღის განმავლობაში IgG-ის არსებობა დიდი ალბათობით მიუთითებს მეორეულ ინფექციაზე.[88]World Health Organization, Regional Office for South-East Asia. Comprehensive guidelines for prevention and control of dengue and dengue haemorrhagic fever - revised and expanded edition. 2011 [internet publication]. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204894/B4751.pdf?sequence=1&isAllowed=y

ვირუსის ნუკლეინის მჟავის დეტექციის უპირატესი ტესტი, რომელიც შეიძძლება გაკეთდეს დაავადების პირველი 5 დღის მანძილზე.[90]Centers for Disease Control and Prevention. CDC DENV-1-4 real-time RT-PCR multiplex assay. Jun 2023 [internet publication]. https://www.cdc.gov/dengue/healthcare-providers/testing/molecular-tests/realtime.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdengue%2Fclinicallab%2Frealtime.html [91]Centers for Disease Control and Prevention. CDC DENV-1-4 rRT-PCR multiplex and trioplex rRT-PCR assays. Jan 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/dengue/healthcare-providers/testing/molecular-tests/assays.html შეიძლება გამოყენებულ იქნას ცერებროსპინალური სითხე, მთლიანი სისხლი, შრატი ან პლაზმის ნიმუში.[90]Centers for Disease Control and Prevention. CDC DENV-1-4 real-time RT-PCR multiplex assay. Jun 2023 [internet publication]. https://www.cdc.gov/dengue/healthcare-providers/testing/molecular-tests/realtime.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdengue%2Fclinicallab%2Frealtime.html [91]Centers for Disease Control and Prevention. CDC DENV-1-4 rRT-PCR multiplex and trioplex rRT-PCR assays. Jan 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/dengue/healthcare-providers/testing/molecular-tests/assays.html ​​

არასტრუქტურული ცილა (NS1) დეტექცია ELISA-თი ან სწრაფი ტესტის ნაკრებით ინფორმატიულია ადრეული დიაგნოსტიკისთვის და შეიძლება დაავადების 1-დან მე-9 დღემდე გაკეთდეს.[92]Lima Mda R, Nogueira RM, Schatzmayr HG, et al. Comparison of three commercially available dengue NS1 antigen capture assays for acute diagnosis of dengue in Brazil. PLoS Negl Trop Dis. 2010 Jul 6;4(7):e738. https://www.doi.org/10.1371/journal.pntd.0000738 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20625558?tool=bestpractice.com უნდა გამოვიყენოთ შრატის ნიმუში.

აუცილებელი არ არის დიაგნოსტიკისთვის, თუმცა ჰემორაგიული ნიშნების მქონე პაციენტებში შეიძლება ინფორმატიული იყოს ინფექციის მართვისთვის.

გულმკერდის მარჯვენამხრივი ლატერალური რენტგენი შეიძლება გაკეთდეს კლინიკურად ფარული პლევრული გამონაჟონის დეტექციისთვის, პლაზმის გაჟონვის ადრეულ ფაზაში.